Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 MART1994 ÇARŞAMBA HABERLER PKKNahcıvan'ı süahkaçakçıhğı içinkuüamyor LALE SARIÎBRAHtMOĞLU ANKARA. - PKKnın, Azer- baycan'a bağlı Nahcıvan Ozerk Cumhunyetı nı de sılah ka- çakçılığında kullandığı oğrenıl- dı Nahcıvan sınınnda 4 gun önce PKK mılıtanlanyla çıkan çatışma, SSCB nın dağılmasıyla kurulan Turkıye sınınna yakın cumhunyetlerdekı PKK faalı- jetlennın belırgın hale gelmesı- nın gostergesı olarak değerlendı- nlıyor Dıplomatık kaynaklar, Nahcıvan'ın, PKK mılıtanlan tarafindan bırgeçış alanı ve Tur- kı\e ye yonelık sılah kaçakçıhğı ıçın kullanıldığını soyledıler Irandan gelen PKK mılıtan- lannın, Nahcıvan ya da Erme- nıstan uzennden Türkıye'ye sızdıklannın da tespıt edıldığı belırtıldı Turk makamlan, Nahcıvan'da PKK eğıtım kampı bulunduğu yolunda bır duvum olmadığını, ancak PKK nın, ozerk cumhunyet topraklannı Türkıye'ye sılah ka- çakçıhğında kullandığının be- hrlendığını soyledıler Sovyet yapımı bınlerce Ka- laşnıkof marka sılahın gerek Nahcıvan, gerekse dığer cum- hunyetlerdeçok ucuza alıa bul- duğu ve bunun da kaçakçılığı artüran unsurlar arasında yer aldığı belırtılıyor Türkıye PKK'nın sılah ka- cakçıiığında geçış yolu olarak topraklannı kullandığını ve tçışlen Bakanı Ramulü Usu- pov"un PKK mılıtanlannı hı- maye ettığını tespıt ederek, on- lem alması ıçın Nahcıvan yone- tımını uyardı Merkea Anka- ra'da bulunan Azerbaycan Kultur Demeğı tarafından cuma gunu yapılan açıklama- da, lran'dan ozerk cumhunyete sızarak Ermenıstan'a geçmeye çalışan PKK terönstlen ıle Nahcıvan'ın 4 sınır mıntıkası- ndakı asken güçler arasında 4 gun önce çıkan catışmada, hu- dut mmtıka komutanı yar- dıması Nevna EJekberov un şe- hıt olduğu, bır subayın da ağır yaralandığı bıldınldı HasanMezarcı ve Atatürkçülük ORALÇALIŞLAR HBB televizyonunda uç gazetecinin, Hasan Mezarcı ıle tartışması butun kargaşa ve kaosa rağmen ulkemızde bırtakım adımlann atılabıleceğı ve umutsuzluk kadar umudun da yeşere- bıleceğı bır hava yarattı Hasan Mezarcı, aykın ve aşın bır İs- lamcı Kışkırtıcı ajan olabıleceğını ıd- dıa edenler de var Kemahst çızgının en gözupek ve kararh eleştıncısı Mezarcı nın karşısındakı uç gazete- cı ıse Kemalızmın, Mısak-ı Mılirnın ve cumhunyeün basındakı etkılı savu- nuculan Uygar tartışma Mezarcı'nın Mustafa Kemal hak- kında çok ağır sozler soyledığı ıddıası- nın sıcaklığını koruduğu bır ortamda yapılan bu tartısmanın, genlım ve kavga ıçınde geçmesı mumkundü Ama beklenılen olmadı, taraflar uygar bır tartışma orneğı verdıler Oktay Ekşi, Toktamış Ateş ve Ali Sirmen, Mezarcı nın fikırlennı ozgur- ce soylemesı gereküğını vurguladılar Alı Sırmen, uzenne basa basa Me- zarcı'nın duşuncelen nedenıyle doku- nulmazlığının kaidınimasma karşı olduğunu da belırttı Dığer gazetecı arkadaşlar da bu yonde konuşmalar yaptılar üazetecılenn ortak kanısı şuydu Mezarcı dahıl herkes duşuncesını çok aykın bıle olsa soyleyebılmelı Kımse duşuncelen nedenıyle baskı a'tına alınmamalı, hapse atılmamalı, saldın- ya uğramamalı îzmır suıkastı da tar- tışma ve eleştın konusu olabılır Mezarcı ıse Atatürk'e kufretmedığı- nı, medya tarafındah gunah keçısı ılan edıldığını behrterek kendısını savun- maya gayret ettı Mezara, cumhunyet dönemıne Tansıyon programında Toktamış Ateş'in, devrim sırasında kan dokulebi- leceği sözlerioe bıiyıik tepki göstererek barışçı bir eleştiri yaptı. Yenivetazebirtarih Cumhunyet tanhı, yenı ve taze bır tanh Bu tanh, tartışmaya açık Her- kesın, kendı durduğu yere gore bu ta- nhe bır eleştınsı ve yaklaşımı var Boyle olması da doğal Bu tartışmalar. Bır sıstem değışıklığjnın banşçı ve uygar bır ortamda gerçekle^tığı tanh ıçınde pek gorulmüş bır şey değıldır Hz. Muhammed de Islam devnmını kı- Itç darbelenyle gerçekleştırmıştır Ama bır tanhı değıştırmış. yenı bır ta- nhı kurmuştur Geçmışe yonelık şıd- det tartışmalannın pek bır anlamı yok Osmanlı, ıddıa edıldığı gıbı, bırçok seshhk tanhı değıldır Evet. çeşıtlı mıl- lıyetler ve dınler o gunun tanhı norm- lan ıçtnde yuzyıllarca bır arada yaşa- Cumhuriyet tarihi, yeni ve taze bir tarih. Bu tarih, tartışmaya açık. Herkesin, kendi durduğu yere göre bu tarihe bir eleştirisi ve yaklaşımı var. Böyle olması da doğal. Bu tartışmalar, ortalık toza dumana kanşmadan yürütülmeli.Geçmiş tarihı kendi tarihi gerçekliği içinde düşünüp ona göre tartışmalıyız. eleştınler yoneltırken Kemahst ıktıda- nn kuruluş yıllannda baskıcı uygula- malara gınştığını, aslında Osmanlıyı ornek alarak daha ozgur bır ortam ku- rulabıleceğını one surdu RP'lıler ve ulkemızdekı muhafaza- kar çevreler, yıllardan ben Osmanlı- nın çokseslı ve çokuluslu bır sıstem yarattığını one suruyorlar ve cumhun- yetın bu renklılığı ortadan kaldırdığını ıddıa edıyorlar Mıllı Gazete yazarlanndan Sadık Albayrak. Erhan Akyıldız ın Yuksek ortalık toza dumana kanşmadan yü- rutulmeh Ancak şu da bır gençek, cumhunyel, Ataturk'un ıfadesıyle Türkıye'nın kendını Batı uygarlığı ıçınde kabul et- mesı yonunde bır seçımdır Bu secım padışahlıktan cumhunyete geçış tercı- hıdır Bu amaçla Atatürk, geçmış ta- nhle bır hesaplaşma ıçıne gınnıştır Eskı sıstemın Batı normlanna aykın yanlan, bıraz yasallık bıraz da devn- mın kılıç darbelenyle budanmış ve yenı sıstem bır ölçude yenne oturtul- muştur mıştır Ama 18 yuzyılın mıllıyetçılık cereyanı kısa sürede Osmanlıya da sıç- ramış, o tanhten ıtıbaren, mıllıyetlenn bırbınnı kestığı yenı bır donem başla- mıştır Osmanlının o tanhten sonrakı karnesı pek ı>ı değıldır Ama bu tanh- sel bır kaçınılmazlıktır O suçluydu bu guçlüydu gıbı hukumlenn pek onem yoktur Geçmiş de eleştrilir Gecmış tanhı kendi tanhı gcrçcklığı ıçınde duşunup ona gore tartışmalıyız Cumhunyet tanhının de eleştınlecek çok yanı bulunur Bunkr da eleştınl- melıdır Butun bunlan neden >apmalıyız' Onemlı olan budur Geçmışın hoşgo- rusuzluğunun olumlereyolaçan kav- galarının gende kdldığını. gende kal- ması gerektığını kabul etmelıvız Fıkır aynlığı ve bakış açısı farklılığı şıddetın gerekçesı olmamalı Sıvds bu konuda son acı \e çarpıcı ornck Mezarcı'nın bu katlıamı kınadığını belırtmesı olumlubırddım Amabututumuıçınc sındırmelı A>nj şey, karşı tardl ıçındc geçerlıdır Kımse kımsenın kellesını, dılını koparmdk benzın dokup yak- mak amacıvla bırbınnın uzcnneyuru- memelı Geleceğe bakma zamanı HBBdekı tartışma medyanın olumlu bır rol oynayacağının da guzcl bır orncğıdır Şımdı gclcccğc bdkma- nın zamanıdır Turkuyle Kurduvle İs- lamcisıyld Idikıyle dınlısıyle dınsızıyle nasıl çokseslı bır loplum kurdbılınz Herkesin bırbınnın varlığını kd- bul ettığı ve şıddetı dışlddığı ortamı nasıl varatabılınz Kalavı buna yora- lım Turkıyc'nın, gcçmıştc scn haklıy- dın ben haklıydım tartışmdlanndan daha oteye projelere ve perspektıflere ıhtıyaç var Daha ılenye bakmak zo- rundavız T ÜNİVERSİTEYE HAZIRLIK 6) V V V V V V V SOSYAL BİLİMLER - 11 1) Osmanlı Devleti'nin ege- menliği altında bulunan aşağıdaki boyliklerden han- gisi Ankara Savaşı'ndan sonra bağımsızlığına k a - vuşmamıştır? A) Aydınoğullan B) Karasıoğullan C) Karamanoğullan D) Germıyanoğullan E) Menteşeoğullan 2) I. Fatıh'ın Istanbulu alması Ipek Yolu'ndan tıcaret yapan dev- letten olumsuz etkılemıştır II. Fatıh'ın Trabzon'u alması, Ak- koyunlu düşmanlığmı artır- mıştır III. Fatıh, Akkoyunlular'ın Karama- noğullan aracılığıyla, Venedıklı- lerden ateşlı sılah almasını, Ka- raman topraklannı ele geçırerek engellemıştır Aşağıdakilerden hangisi, bu bilgilerle varılabilecok bir sonuç değıldır? A) Osmanlılar'ın Ipek Yolu tıcaretı- nı kontrol etmeye çalıştığı B) Osmanlı yayılmacılığının, düş- manlannı artırdığı C) Fatıh Devn'nde Osmanlı ulkesının genışledığı D) Akkoyunlu - Venedık ışbırlığının Osmanlılar'ı hedef aldığı E) Istanbul ve Trabzon'un fethının, Karamanoğlu ekonomısını boz- duğu 3) Aşağıdaki adalardan hangi- si, Yukselme Devri'nde Os- manlı yönetimine g i r m e - miştir? A) Gınt B) Rodos C) ümnı D) Kıbns E) Imroz 4) Fatıh Kanunnamesı'yle Osmanlı şehzadelen sancaklara valı olarak göndenlmışterdır. Aşağıdakilerdeh hangisi, bu uygulamadan umulan yarar- lardan biridir? A) Iç ısyanlan önlemek B) Egemenlık alanını genışletmek C) Taht kavgalannı sona erdırmek D) Şehzadelen başkentten uzak- laştırmak E) Şehzadelerın askerlık ve yönetım deneyımı kazanmasını sağlamak 5) Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlılar'ın 1475'te Kırım'ı alırken ulaşmaya çalıştık- lart amaç olarak aösterile- mez? A) Ipek Yolu'nu denetlemek B) Egemenlık alanını genışletmek C) Kınm kaynaklanndan yararlan- mak D) Kuzey sınırlannı guven altına al- mak E) Kınm Turklen'nın dını lıderı ol- mak Tek tanrılı inançlar için kut- sal sayılan Kudüs ve çev- resi aşağıdaki padişah- lardan hangisi zamanında Osmanlı yönetimine gir- miştir? A) Kanunı C) I Seiım E) II. Bayezıt B) II Sehm D)ll Mehmet 7) Aşağıdakilerden hangisi, Kanuni Devri'nde Fransa'ya ayrıcalık verilmesinin temel nedenidir? A) Venedık tıcaretını baltalamak B) Avrupa Hırıstıyon bırlığını boz- mak C) Rönesans'ın sonuçlarından ya- rarlanmak D) Avusturya savaşlannda destek almak E) Fransa'nın sağlamak ustunleşmesını 8) I. Abbası Devletı'nın yıkılmasından sonra Memlukler, bır Abbası ıle- n gelenının dını yetkılerle Mı- sır'da halıfelığıne ızın verdıler II. Mısır'ı fetheden I Selım, Abbası halıfelerınden dını yetkılerını devraldı. Aşağıdakilerden hangisi, Memlukler ve Osmanlılar'ın bu yolla ulaşmaya çalıştığı ortak amaç olarak göste- rilebilir? A) Sıyasal otontelennı artırmak B) Halıfelığın devam etmesını sağlamak C) Mıllıyet fıkırlerının yayılmasını onlemek D) Devlete teokratık karakter ka- zandırmak E) Islamıyetın bozulmasını engelle- mek 9) 1555 Amasya Antlaşması'yla Doğu Anadolu ve Azerbaycan'da Os- manlı egemenlığı sağlanmıştır Osmanlılar bu antlaşmayı aşağıdakilerden hangısıyle yapmıştır? A) Afşarlar B) Memlukler C) Safevıler D) Akkoyunlular E) Dulkadıroğullan 10) Kanunı Devn'nde yapılan Hınt Se- ferlerı Osmanlılar'a kalıcı sonuçlar getırmemış, Osmanlılar bu sefer- lere gereklı onemı vermemışlerdır Osmanlılar'ın Hint Seferle- ri'ne önem vermemesi aşa- ğıdakilerden hangisinin kanıtıdır? A) Denız gucunun yetersız ol- duğunun B) Duraklama Devn'ne gırdığının C) Yayılmacı polrtıka ızlemedığının D) Hındıstan'ın ekonomık değennı bılmedığının E) Musluman kıtlelerle savaşmak ıstemedığınm orantılı olarak arttığı iklim bölgeleri, aşağıdakilerin hangisinde birlikte veril- miştir? D) III - V B) II - V E) II- IV C)IV-Vİ 12) - Yağışlar orman oluşması ıçın yeteriı değıldır - Gunluk ve yıllık sıcaklık farkı fazladır - Yağışlar ılkbahar ve yaz başlannda duşer Yukarıda özellikleri verilen iklim tıpinin yansıttığı doğal bitki örtüsü aşağıdakiler- den hangısidir? A) Tundra B) Savan C) Bozkır D) Çayır E) Tayga A E E K A Yukarıda sıcaklık ve yağış grafiği verilen iklim aşağı- dakilerden hangisidir? A) Orta kuşağın kara ıklımı B) Subtropıkal ıklım C) llıman okyanusal ıklım D) Bozkır (step) ıklımı E) Savan ıklımı 14) Aşağıdaki illerın hangi- sinde gece ıle gündüz arasındaki sıcaklık farkı dığerlerınden fazladır? A)Van C) Çanakkale E) Antalya B)Konya D)Rıze O Ş M N M H T A E E K A S cakl k Yağş Sıcaklık ve yağış grafiği verilen yukarıdaki iklim bölgesi için aşağıdaKiler- den hangisi sövlenemez? A) Gunluk sıcaklık farkı azdır B) öğleden sonra sağnak konvek- sıyonal yağışlar gorulur. C) Sıcaklık artışı yağış artışıyla ters orantılıdır D) Her mevsım yağışlıdır. E) Guneş ışınlannın düşme açısı yıl ıçınde fazla değışmez selti sınırının Ekvator'dan kutuplara doğru azalması hangi nedene dayanır? A) Toprak ozellıklenne B) Guneşleme suresıne C) Yukseltıye D) Enlem farkına E) Kara ve denızın dağılışına 17) Yağışın mevsime dağışı- lında zıtlık gösteren iklim çıfti aşağıdakilerden hangi- sidir? A) Muson - Savan B) Savan - Ekvatoral C) Okyanusal - Ekvatoral D) Karasal - Step E) Akdenız - Muson 18) S cakl k Yukarıdaki haritada, yağış artışının sıcaklık artışıyla Yukarıda sıcaklık ve yağış grafiği verilen yer ıçın aşağıdakilerden hangisi sövlenemez? A) Orman ortusu yaygındır B) Kış mevsımınde yağışlar kar ha- lınde duşer C) Yıllık sıcaklık farkı fazlaJır D) Akarsu rejımı duzensızdır E) Sıcak mevsımde az yağış duşer 19) Aşağıdaki açıklamalardan hangisi Turkiye'nin yağış özellığı ıle çelişir? A) Yağışlann onemlı bır kısmı ba- tıdan gezıcı depresyonlarla ge- lır B) Yağışların bır kısmı orografık karakterlıdır C) Gezıcı mınumumlar daha çok kış ve ılkbaharda yağış bırakır D) Kıyılarda sonbaharda konvek- sıyonal yağışlar gorulur E) Akdenız'e komşu step ıklımınde yağışlar ılkbaharda duşer 20) Turkiye'nin en az yağış alan yer- lerı Tuz Golu cıvarı ve Iğdır yoresıdır Bu yörelerın az yağış al- ması hangi nedene da- yanır? A) Daımı yuksek basınç alanı ol- malan B) Matematık konum C) Alçalıcı hava hareketlerının et- kısı D) Guneş ışınlannın duşme açısı E) özel konum 21) Çocukları eğıtırken onlara oğut vermek yerıne nasıl olmalannı ıs- tıyorsak öyle davranmak gerekır Yukarıdaki düşünce hangi öğrenme biçiminin önemini vurgulamaktadır? A) Koşullanma B) Deneme - yanılma C) Model alma D) Bılışsel E) Farkına varmadan 22) Zorla yemek yedırılen bır bebeğın mama ıskemlesını her gorduğunde öfke göstermesı, klasık koşullan- ma, oysa bır kez kustuğu ıçın ıste- medığı yemek önunden kaldırılan bebeğın sevmedığı her yemek karşısında kusmaya kalkışması edımsel koşullanmadır Buna göre hangisi edimsel koşullanmayı ayıran bir özelliktir? A) Sonradan kazanılmış bir dav- ranış olması B) Zamanla ortadan kalkabılmesı C) Zamanla pekışebılır olması D) Doğal bır uyarıcıya karşı gös- terılen bır tepkının bır başka uyar-cıya da göstenlmesı E) Cezadan kaçıran ödule göturen bır davranışın kazanılması 23) I. Yenı doğmuş bır bebeğe henuz yurume ya da konuşma öğretılemez II. Bır şempanzeye konuşma ya da yazı yazma asla öğretıle- mez Yukarıda verilen iki durum aşağıdaki terim çiftlerinden hangisi ile ilgilidir? A) Gudulenme - tursel hazır oluş B) Olgunlaşma - tursel hazır oluş C) Yetersız uyarım - olgunlaşma D) Oigunlaşma - koşullanma E) Uyanm - koşullanma 24) Kımılerıne göre, "toplum uyelenne venlebılecek vaıiıklar, ödunler ve uretılen araçlar onlara duyulan ıs- temlerden daha az olduğundan bunların dağıtım ve kullanılmasını sağlayan bır sıstem doğmaktadır" Yukarıda açıklanan kavram, aşağıdakilerden hangisidir? A) Toplumsal tabakalaşma B) Toplumsal değışme C) Toplumsal hareketlılık D) Yatay hareketlılık E) Toplumsal çozulme 25) Hamallık, ınşaat ışçılığı gıbı ışlerı yapmak uzere kentlere goç eden kırsal nufus, kendıne ozgu yerleşım, yaşama bıçımı ve kultur dokusuyla kentın yenı alt taba- kasını oluştururken kentsoylu alt tabakalann statu ve rollerınde de gorecelı bır yukselmeye neden ol- muştur. Buna göre aşağıdaki yargı- lardan hangısıne varılabılır? A) Dıkey hareketlılık açık tabaka- laşma sıstemlennde mumkun- dur B) Yatay hareketlılıkler, dıkey ha- reketlılığı artınr C) Daha lyı yaşam koşullarma ulaşma gudusu toplumsal hare- ketlılığı sağlar D) Kentlerdekı yenı ış olanakları, kentlerın çekıcılığını sağlar E) Koyden kente göçle yenı bır toplumsal yaşama bıçımı doğar. 26) Aşağıdakilerden hangisi "dıkey hareketlılık" için bir örnek olamaz? A) Loncalarda bır çırağın, kalfa ve usta olması B) Senyörlerın serflerı para kar- şılığında azat etmesı C) Osmanlı'da bır köy gencınin devşırme yolu ıle üst düzey statuler kazanması D) Ortaçağ'da toprak kölelerının topraklarla birlikte alınıp satıl- ması E) Kölecı toplumlarda borcunu ödeyemeyenın borçlu olduğu kışının kolesı olması 27) ~ (p <=> q) önermesi tutarsız ise, aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz? A) p * > q önermesi geçerlıdır B) p * > q önermesi tutarlıdır. C) p => q önermesi geçerlıdır D) p ve q onermelen eşdeğerdır E) - p ve ~ q onermelerı eşdeğer değıldır 28) "Havalar ısınırsa kırlara çıkarız" önermesının eşdeğeri aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Havalar ısınır ve kırlara çıkanz B) Havalar ısınmaz veya bız kırlara çıkarız C) Kırlara çıkarsak havalar ısınmış demektır D) Havalar ısınmazsa kırlara çıkmayız E) Havalar ısınır veya kırlara çıkmayız 29) "Söz gumuşse sukut altındır* (p => q) önermesı değıllendi- ğinde aşağıdaki önermeler- den hangisi elde edilir? A) Soz gumuştur ama sukut altın değıldır B) Ne soz gumuştur ne de sukut altın C) Soz gumuş değılse, sukut altın değıldır D) Hem soz gumuştur hem sukut altındır E) Sukut altın değılse soz gumuş değıldır 30) "Aynı şeydır yaşayanla ölmuş, uyanıkla uyuyan, gençle ıhtıyar, zıra bunlar değışınce otekılerdır ve otekıler değışınce de bunlar" Herakleıtos'un bu göruşüne dayanarak aşağıdakilerden hangısıne varılamaz? A) Herşey sureklı değışır B) Gerçek, ınsandan ınsana de- ğışır C) Karşıtlar birlikte vardır D) Herşey zamanla karşıtına donuşur E) Evrende hıçbır şey anı kalmaz DÜZELTME Sosyal Bilimler 10. hafta, 26. soru aşağıdaki gibi ola- caktır. Düzeltir ö»ür dile- riz. 26) p D D Y Y q D Y D Y p A q D Y Y Y (P A q) 7 P D D Y D Yukarıdaki doğruluk çizel- gesinde (?) ışaretli yer han- gi önerme eklemı bulun- malıdır? A)- B)A 16) Tarımın ve ormanm yük- ÜNİVERStTE YE HAZIRLIKsontları, Fatma Şahın m eşgüdümunde Isa Dena Selda Tanju Guler Ozıan Hûse\ ın Ara\ ıcı dan oluşanyay ın kurulu sorumluluğunda uzman oğretmenler kadrosu tarajtrutan hazırlanmakta-Mr D) V E)<=> I Yanıtlan 17. Sayfada