Katalog

Cumhuriyet70. YH.SAYI 24998 S A N A T K Ü L T Ü R M A G A Z İ N T E L E V İ Z Y O N Pamukkale, koruma projesiyle gerçek kimliğine kavuşmaya başladı 'BeyazCennet'ikurtanna operasyonu Ö M E R YLTRTSEVEN DENİZLİ - 196O'lı yıllardan son- ra turizm içın 'altuı yumurtlayan ta- vuk' olarak görülüp adela katledilen Pamukkale, koruma projesiyle ger- çek kimliğine kavuşmaya başladı. Turizm sezonu öncesi travertenleri bıçak gibi kesen karayolunun asfaltı tamamen sökülürken ören yerinde bulunan 5 tesis, toplam 294 milyar liraya kamulaştınldı. 1991 yılında uygulamaya konu- lan ve ilk etapta Pamukkale'ye ula- şımı yeniden düzenleyen güney ve kuzey yollannın açılmasından son- ra, proje uyannca sıra motellerin yıkırnınageldi. Yetkililer, kamulaştırma işlemle- rinin tamamlandığını, Kültür Ba- kanlığı'run talimatı uyannca bu tu- rizm sezonunda motellerin tahliye işlemlerine geçileceğini bildirdi. Buna göre tesisler, önceden rezer- vasyonlar yapıldığı ıçin bu sezon da turistlen konuk edebilecek. Kültür Bakanlığı'nın. yıkımı öngörülen te- sislere. koruma planında konakla- ma merkezi seçilen termal şifa böl- gesi olan Karahayıt'ta yer gösterdi- ği öğrenildi. Bu arada koruma plaruna karşın yıkıma karşı çıkan iş- letme sahiplerinin tesisleri kurtar- mak için girişimlerini sürdürdükleri belirtildi. Pamukkale'yi Koruma Kurulu Başkanı olan Denizli Valisi O. Ka- ğan Köksal, projede öngörülen ça- bşmalann aşama aşama gerçekleşti- rildiğini bildirdi. Projenin aynen uy- gulanacağını ve hıçbir şekilde taviz verilmeyeceğini kesin bir dille ifade eden Vali Köksal. "Yü sonuna kadar ören yerindeki tüm tesisler kaldınla- cak. Öniimûzdeki yıldan iribaren 'Beyaz Cenııet' için Pamukkale ka- sabası ile Karahayıt kasabası konak- lama merkezi olacak. Ören veri ile Y.etkililer, kamulaştırma işlemlerinin tamamlandığını, Kültür Bakanlığı'nın talimatı uyarınca bu turizm sezonunda motellerin tahliye işlemlerine geçileceğini bildirdi. Buna göre tesisler, önceden rezervasyonlar yapıldığı içinbu sezon da turistleri konuk edebilecek. antik Hierapoüs kenti. kendi doğal haline bırakılacak" dedi. Bilim adamlannın denetiminde. sararan ve kararan travertenlerde temizlik çalışmalannın sürdürüldüğünü ve termal suyun dağıhmmın yeniden düzenlendiğini anlatan kurul başka- nı vali, travertenleri bıçak gibi kesen karayolunun beyazlatılması konu- sunda ise şu bilgiyi \erdi: "196O'lı yıllarda turizme açılan Pamukkale'ye, ulaşımı kolaylaştır- mak için o yıllarda travertenler yarı- larak yol açılmış. Ancak \apılan bi- limsel araştırmalarda bu yolun çok işlek olması ve araçlardan çıkan eg- zoz gazının travertenlere biiyük zarar vermesi Pamukkale'nin geleeeği açı- sından çok sakıncalı bulundu. Önce ulaşıma kapatılan bu yolun asfaltı ar- tık sökülmüş durumda. Tesviye çalış- malannın tamamlanmasından sonra yaklaşık 2 km'lik yol traverten haline dönüştürülecek. Böylece travertenle- rin bölünmüşlüğü ortadan kaldırıla- cak." Öte yandan termal suyun büyük bölümü bugüne kadar tesislerde kullanıldığı için 800 metretüle kadar düşen traverten sahası da genişletil- meye başlandı. Termal suyun karar- mış bölgelere kadar ulaşmasıyla bir- kaç yıl içinde traverten bölgelerinin 2600 metretüle çıkanlacağı kay- dedildi. Pamukkale'ye gelecek tu- ristler, eskiden olduğu gibi yeni tra- verten sahalannda y ine termal suyla kucaklaşabilecek kat kat havuzcuk- lannda suya girme fırsatı bulabile- cek. Ancak koruma altına alınan ve büyük bır bölümü kapsayan traver- ten sahasına girmek kesinlikle yasak olacak. Turistler bu bölgeleri yeni yapılacak izleme platformlan saye- sinde görebilecek. Kültür Bakanı Fikri Sağlar. do- ğal ve kültürel değerleri korumada Türkiye'nin Pamukkale ile tüm dünyaya önemli bir sınav verdiğini vurgulayarak. "Beyaz Cennet'i kıır- tarma operasyonu bu açıdan en bü- yük projemiz" dedi. Tüm engelleme- lere karşın projenin adım adım iler- lediğini kaydeden Bakan Sağlar, te- sisleri kamulaştırmakla yıkım ko- nusunda kararlı olduklannı bir kez daha ortaya koyduklannı ifade etti. Fikri Sağlar. artık Pamukkale'nin altın yumurtlayan tavuk olarak gö- rülmeyeceğini de belirterek şöylede- vam etti: "Bir yandan Pamukkale'yi gerçek kimliğine kavuştururken, diğer yan- dan da antik Hierapolis kentini aya- ğa kaldırmay a çalışıyoruz. Son iki yıl için yapılan kazı çalışmalannda önemli bir mesafe alındı. \ eraltına saklanmtş tarih. şimdi gün yüzüne ÇH kanlıyor. Koruma projesi tamamlan- djğında Pamukkale ve antik kent dûnyanın en çarpıcı turizm merkezi haline gelecek/1 Siparişle kızçocuk sahibi oldular LONDRA (AA) - İngiltere'de bir çift, tartışmah birgenetik tekniğinin kullanılması sonucu "özel siparişle" kız çocuk sahibi oldu. Essex bölgesinin Harlovv kasabasında yaşayan GilhJan Clark (32), Daily Mail gazetesıne yaptığı açıklamada. "Bir kız çocuğuna sahip oünak, gerçekten de mucizeydi. Sanırım, ailemiz Sophie May Clark'ın doğumuyla tamajnlantnış oldu" dedi. Sekiz ve altı yaşında iki erkek çocuklan olan Gillian ve Neil Clark, evli çiftlere çocuklannın cinsiyeüni secme imkanı sağlayan London Gender Clinic'te bir süredir tedavi görüyorlardı. Test-tüp klinikterinde bebeklerin cinsiyetlerinin secimi geçen yaz bir kamu kuruluşu olan Embriyoloji Dairesi'nce yasaklanmış ve Ingiliz Tıp Demeği de. bu yöntemi sert bir dille eleştirmişti. Ancak, London Gender Clinis, yasak kapsamına girmeyen yönteminde, "dişj" ve "erkek" spermleri ayıran bir suni döllenme tekniği kullanıyor. Bu arada, Muhafazakar Parti milletvekili David Amess, Daily Mail gazetesine yaptığı açıklamada, "Çocuk sahibi obnak isteyen çiftlere, çocuklannın cinsiyetİerini de secme imkanı taıunması bir ticari istismardır ve tannnm takdirine karşı çıkmaktır" dedi. özel kliniğin sahiplerinden - biyokimyager Dr. Peter Liu ile ortağı kimyager patolojist Dr. Alan Roseise kendilerine yöneltilen eleştirileri kabul etmeyerek. "Yaptığımız şey manen veya ahlaken yanlış değildir" dediler. 3bin550 çiftçiye mektup ADANA (AA) - Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Adana İl Tanm Müdürlüğü'nün, eğitim çalışmalan çerçevesinde geçen yıl. yöre üreticilerine 3 bin 550 adet, "çiftçi mektubu" gönderdiği bildiriJdi. Adana İl Tanm Müdürü Nihat Acar'dan alınan bilgiye göre mektup gönderme uygulamasıyla Çukurova'daki üreticilerin özellikle zirai mücadele konulannda eğitilmesi amaçlanıyor. Tanm İl Müdürü Acar, geçen yıl aynca sebze, meyve. turunçgil, pamuk, mısır ve yabancı ot başta olmak üzere, ceşitli zirai mücadele konulannda hizmet içi eğitim programlan düzenlendiğini, radyo yayımlanyla uyancı bilgiler verildiğini söyledi. Geçen yıl, yaz aylan süresince. haflalık haber bülteni hazırlanarak üreticilere dağıüldığını-kaydeden Acar, oluşturulan ekipler tarafından sezon boyunca çalışmalar yapıldığını. "Tarlabaşı Sohbet Topjaırtıları" düzenlendiğini bildirdi. Amaçlanrun. hastalık, zararb ve yabana otlarla bilinçli şekilde mücadele edilmesini sağlayarak ürün kayıplannı en aza indirmek olduğunu belirterek, Adana Tanm İl Müdürü Acar, "Üreticilerin gelişen teknolojiye ayak uydurabilmeleri için eğitime a | ırlık verilmesi gerekiyor" Sekhnde konuştu. Burma'ya gelen ruristlere. geriye sadece 153 tanesi kalan minyatür at arabalarında tur atarken rastlamak mümkün. Eski Burma'nmyeni sahipleri NATIONAL GEOGRAPHIC STEVE RAYMER MAYMYO - Myanmar-May- myo'da. bir zamanlar Bombay ve Burma Ticaret Şirketi'nin merkezi olan Tudor larzı Candagraıg Oteh- nde hala beyaz gömlekli. papyon kravatlı garsonlar. beş çayı servısı yapıyor ve Yorkshire pudingi dolu tabaklan müşterilere taşıyorlar. Bugün adı Myanmar olan Bur- ma'yı 1948 yıhnda terk etmiş olan İngilizJerin baa adetleri hala sürdü- riilse de artık otelin müşterilerinin çoğunu. denizaşın pazarlan değer- lendiren Çinli ışadamlan oluşturu- yor. Candagraig Oteli'nin Çinli ko- nuklan yemeğe genellikle kovboy çizmeleri, Amerikan malı blucinler ve güneş gözlükleriyle iniyorlar. Ba- alan ise saklama\a bile gerek gör- medikleri viski şışelenyle dolaşıyor. Aynı kişilere sokakta da, koloni döneminden kalan ve Ingiliz subay- lann Mandalay'ın sıcağından kaç- mak ve Maymyo'nun serin tepeleri- ne çıkmak için kullandıklan ve geri- ye sadece 153 tanesi kalan minyatür at arabalannda tur atarken de rast- lamak mümkün. Myanmar'ın ikinci büyük kenti olan Mandalav. bir zamanlar de- miryoluyla, eski bir ticaret yolu olan ve II. Dünya Savaşı sırasında Çin'e erzak taşınan ana arter olan eski Burma yoluna bağlıydı. Burada, bulutlann, tomurcukla- nan begovillerle buluştuğu Shan platosunda Çinliler, tipik Ingiliz ad- lan taşıyan Viktorya tarzı villalan satın alıyor ve yerel ticarete yatınm yapıyorlar. Maymyo sakinleri ise daha ka- ranlık işlerden bahsediyorlar. Hem kadınlann hem erkeklerin giydiği geleneksel iongyi'ye kuşan- mış olan Burmab bır ışadamı. "ELs- kiden İngilizler sahip'tiler. Bugün en azından ricarette onlann yerini Çinli- ler aldı" diyor ve "Çin'inyeraltı dün- yası. burada gayrimenkul ve değerli taşlara yatınm yaparak para aklı- yor" dıye eküyor. Sakinlerinin ve ülkede uzun yıl- lardır yaşayan yabancı diplomatla- nn belirttiklerine göre, Çinlilerin Maymyo'daki varlığı Myanmar ve kuzeydoğudaki dev komşusu ara- sında -yasal veya yasadışı- büyük bir ticaret potansiyeli olduğunu gös- teriyor. Smırdaki yasal ticaretin yılda 1 milyar dolan bulduğu Myanmar, bu gelişmeyi yaklaşık otuz yıl süren sosyalizm ve resmi tecrit dönemin- den sonra ekonomisini geliştirme çabalanna borçlu. Bu arada, hiç kimse eroine dönüş- türülen afyon vc kaliteli kereste ka- çakçıhğının, 2200 km'lik sınınn her iki yanındaki tüccarlan daha da zengin ettiğinden şüphe etmiyor. Komşu Tayland \e Laos'un da içinde bulunduğu 'Altm Üçgen'de saülan eroinin % 9O'ı Myanmar'da üretiliyor. Dünya. tik ağacı rezervinin % 70"i de yine burada bulunuyor. Son yıllarda. bu ülke için Çin hem bir pazar, hem de narkotik ve tik ti- careti için bir nakliye yolu oldu. Birçok afyon tüccan. Myanmar'- ın askeri cuntası ve devletin yasa ve düzeni koruma konseyi arasında bir süre önce imzalanan ateşkes anlaş- masına rağmen. sık bir ormarun yer aldığı sının kontrol etmek hemen hemen imkansız gibi. Burma bölük- leri sadece Çin sınınndaki Ruili ken- ti yakınlanndaki 60 kilometrelik bir koridoru tutabiliyor. Aşın yüklü kamyonlar ve yepyeni otomobiller gece ve gündüz, Çin'in Yunnan eyaletine giren eski Burma yolunu aşındınj orlar. Çinli alıcılar. hükümet kotası ve ihracat yasağına rağmen dağ kabile- leri tarafından kesilen tik ağaçlannı taşıdıklannı söylüyorlar. Bu alıcılar bir de artık bir tekel olmayan değerli taş işine de el atmış durumdalar. Başka Çinliler ise Japon otomo- billerin. cip ve minibüslerin kuze\e. Burma yoluna doğru ilerlemelerine nezaret etmek için buradalar. Çin eyaletlerinin birçoğunda ağır vergiler olduğu için Çinli işadamla- n. araçlan Şanghay ya da Hong Kong üzerinden yasal yollarla ithal etmek yerine Myanmar'dan gizlice sokmayı tercih ediyorlar. Üç nesildir Maymyo'da yaşayan bir ailenin üyesi olan Vlohammed Slim "Kabileler ve de özellikle Shanlar. külrürlerini -ormanlarım, antikalarını >e el sanatlarını- satmak ve karşıiığında başka değerli şeyler almak istiyoriar. Burmalılar ve Shan'lar için değerli şeyler; tişört. blucin ve TV. Çinliler onlara işte bun- lan veriyorlar" diyor. Aynı Burma yolundan, Myanmar'ın askeri dik- tatörleri. Çin yapımı hafif piyade si- lahlan ve zırhlı araçlar getirtiyorlar. Geçen yıl. buyoldaki Shweli Neh- ri üzerinde kurulu Çin yapımı köp- rüden. roketatar. tepkili tüfek. ha- van topu ve cephane yüklü 300 kamyonun geçtiği beiırtiliyor. Batılı istihbarat kaynaklanna gö- re. üzerinden geçen yoğun askeri trafık yüzünden 'silah köprûsû' ola- rak adlandınlan bu köprii. Myan- mar'ı Çin'deki Muse şehrine bağlı- yor. Yolun önemi Burma yolu artık o derece önemli ki Çinliler. yolun bozuk ycrlcrinin onanlması ıçin büyük çaba gösteri- > orlar. Buraya Batılılann girişi yasak, fa- ka! Çin kaynaklannm mallannın Maymyo ve Mandalav pazarlannı doldurduğunu göımek ıçin kahin olmak gerckmiyor. Buralarda, Çin malı antibiyotiİcler. bitkisel ilaçlar, Michael Jackson tişörtleri. bisiklet- ler. spor ayakkabılan. bira. kolalı içecekler, sabun, diş macunu. tele- vizyon ve yerlilerinden daha ucuza satılan elektronik eşyalar bulmak mümkün. Mandalay'de yaşayan emekli Burma subayı John Aung Khiang'ın belirttiği gibi, artık Myanmar'da yok, yok. Burmalı ve Batılı diplomatlara göre son yıllarda Çin, Myanmar'- daki hükümet aleyhtan komünist ayaklanmalan desteklemek yerine ülkenin en büyük şehri ve başkenti Yangon'daki hükümetle ekonomik işbirliğine girme karan aldı. Ticaretin gelecek vaat etmesi üze- rine Çin; Yunnan ve Myanmar'ın en kuzeyindeki Kachin arasında üç yol inşa etmeye söz verdi. Yine Çin. Kachin'de bir hidroelektrik santralı kurmak için hazırlık yapıyor. Maymyo'lu bir dükkan sahibinin söylediği gibi, eski Burma'yı Çinli- ler, hem de tek bir kurşun bile atma- dan sahiplenmişler gibi görünüyor. Mamak çoplugunde heranfelaket yaşanabilir ANKARA (.AA) - Mamak çöplüğünde patlama, toprak kaymalanvebulaşıcı hâstalıklargıbı her an bir felaketın yaşanabileceği bıldınldı. Türk Tabıplen Birliği Halk Sağlığı Kolu tarafından haarlanan raporda. bölgedeki çöpderinliğinin 25 ile 30 metre arasında olduğu belirtilerek metan gazının drenajı için açılan sondaj deliklerinin büyük bırkısmının toprakla tıkandığı kaydedildi. Bölgedeki evlerinduvarve tabanlannda çatlama ve kaymalar bulunduğu vurgulanan raporda. özellikle yaz ay lannda gaz kokusunun arttığı, tabandakiçatlaklardan ve bazı evlerde lavabo deliklerinden gazçıktığı ve bazenalev aldığı bildirildi. Raporda, şöv le denildi: "Bölgede her an metan gazına bağlı patlama, y angın ve toprak kaymaları, zeminin y umuşaklığı ve ev lerin temelsiz olması nedeniy le çökme > e \ ıkılmalar, kemiricilerin çoğalması \e bulaşıcı hastalıklar ortaya çıkabilir. Bu nedenle bu alan, evden ve insandan arındırılmalj. yeniden burası iskan alanı haline geririlmemeli ve başka amaçlarla kullanılmalıdır." 'Bazı kişiler patlama sonucu j aralanıyor' Mamak Beledıye Başkan Yardımcısı Cevdet Duranoğlu da eski Mamak çöplüğünün. metan gazından dolayı heran ıçin patlayarak ikinci Umraniyc faciasına yol açabileceğini bildirdi. Bazı ev lerin tuvaletlerinden metan gazı çıktığına dikkati çeken Duranoğlu. "Evlerinin Uı>aletlerinde sigara için bazı kişilerin, mevdana gelen patlama sonucu y aralandığı >e hay atını kay bettiği olay lar oldu. Bu tür olavlar, şimdi de olmaktadır ve v atandaşlanmız maddi ve manevi zarar görmektedir" dedi. Duranoğlu. eski belediye yöne- tımlennin çöplük çcvresindeki ev lere tapu tahsis belgesı verdiğini vurgulayarak. şunlan sövledı: Belediyelerin durumu müsaitdeğil "Belediyenin ekonomik durumu bu sorunu çözmeye müsait değil. Bu konu için radikal çözüme girmek gereklidir. Daha önce Çevre Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığf na defalarca başvuruda bulunduk. Ancak bir sonuç alınmadı. Biz bu bölgeyi boşaltarak yeşil alan olarak düzenlesek bile toprak altında kalan çöplerin 25 yıl patlama süreci vardır. Yani tehlike hiç geçmiyor. Bu nedenle, Bakanlar Kurulu'nun Mamak ve L mraniye çöplûklerini afet bölgesi ilan ederek kanun hükmünde karamame çıkarması gerekiyor. Bu işin tek çözümü budur." Cevdet Duranoğlu. eski Ma- mak çöplüğünde yaklaşık bin dolayında ev bulunduğunu belirterek, burada 7-8 bin kişinin yaşadığını söyledi.