Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
27 ARALIK1994 SALI CUMHURİYET SAYFA
EKUfSUMl
Blok satışı öngörülen kuruluşu alabilmek için, 2 trilyonu gözden çıkarmak gerekiyor
Et Bahk, kolay lokma değil
Toplu Konut Fonu
ımıafiyetj
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - "Türkiye'de
yerleşik sayılmakla birlikte,
yurtdışında müstakil bir iş
sahibi olarak sürekli oturan ve
geçimini temin edenlere"
yurtdışına çıkışlannda Toplu
Konut Fonu kesintisi
uygulanmayacak. Konuya
ılişkın Bakanlar Kurulu karan
dûnkü Resmı Gazete'de
yayımlanarak yürûrlüğe girdi.
Yayımlanan karara göre, söz
konusu kişilerin eşleri ile 18
yaşından küçük çocuklan da
uygulamadan yararlanacaklar.
Yurtdışına çıkışlannda Toplu
Konut Fonu kesintisi
yapılmaması için söz konusu
kişilerin "yurtdışında iş
sahibi olarak oturduklanm ve
geçimlerini bu yolla temin
ettiklerini" belgelendirmelen
gerekiyor. Yurtdışında işçi
statüsünde çalışan kişiler ile
bunlann eş ve çocuklan da
1984 yılından bu yana
kesintiden muaf tutuluyordu.
SANKO, Suriye'de
fabrika kuruyor
• GAZİANTEP(AA)-
Gaziantep'te kurulu SANKO
Tekstil, Suriye'nin Halep
kentinde iplik ve örgü kumaş
fahrikası kuruyor. Proje
bedeli 120 milyon mark olan
fabrikada, yılda 50 bin ton
iplik, 25 bin ton kumaş
üretilecek. SANKO Şirketler
Grubu Yönetim Kurulu
Başkanı Abdülkadir
Konukoğlu, Türkiye ve
Suriye'nin, dost ve kardeş iki
ülke olduklannı söyledi.
Konukoğlu Gaziantep ve
Halep' in ise akrabahk bağı
olanlann yaşadıgı kentler
olduğunu vurguladı.
İsrail'de et ittıalatı
serbest
• ANKARA (AA) - Israil,
yeni yılla birlikte Yahudi
dinine uygun etlerin (koser)
yanı sıra, diğer et ürünlerinin
ıthalatına da izin verecek.
Israıl'in Ankara
Büyükelçiliği'nden yapılan
açıklamaya göre, tsrail Sanayi
ve Ticaret Bakanhğı, etlerin
donmuş ya da taze olarak
ithal edilebileceğini bildirdi.
Israil hükümeti, şimdiye
kadar sadece Yahudi dinine
uygun olan etlerin ıthalatına
izin veriyordu.
'Tütünde kota
tüketime göre
belirlenmeli'
• İZMİR(AA)-Tütün
Eksperleri Derneği Başkanı
Mustafa Seydioğullan,
tütünde kota uygulamasını
desteklediklerini belirterek,
"Ancak kota, bölgeler
bazındaki iç tüketim ve
ihracat şansına göre
belirlenmeli" dedı
Seydioğullan, yaptığı
açıklamada, 1994 yıh için
öngörülen tütün kotasının 220
bin ton olduğunu hatırlattı.
Yaşar Holding'm
yatıpım atagı
• İZMÎR(UBA)- Yaşar
Holdingl995'eçokhızh
girmeye hazırlanıyor. Yaşar
Holding Yönetim Kurulu
Başkanı Selçuk Yaşar,
"Topluluğumuz 1995'e yeni
atılımlarla giriyor. Çiğli'de 1
trilyon lıralık yatınmla
"Dewilüx-Bayrakir boya
fabnkasını kurınoruz" dedi.
Yabancılandan 3
yeni şirket
• ANKARA (ANKA)-
Alman, Ingilız ve ABD'li
girişimciler tarafından
Türkiye'de üç şirket daha
kuruldu. Alman BB Group
Company dört Türk ortakla
birlikte Aphirom Restoran
Işletmeciliği AŞ'yı kurdu,
tngiliz Telspec Europe
Limitet de Telspec Eurasia
Telekomünikasyon Pazarlama
AŞ'yi kurdu. Rüst
International da Rüst
Mühendislik'i gerçekleştirdi.
AHMET ÇELtK
EBK artık kolay lokma değil. Özelleştirme 1da-
resi Başkanlığı, Et Balık Kurumu'nu hisse devri
yoluyla blok satışa sundu. Dün verilen ılanlarla ye-
niden satışa çıkanlan EBK'ye talip olmak ise olduk-
ça zorlaşıyor. Önceki ihalelerde iştirak bazında sa-
tışa sunulan EBK'nin herhangi bir ışletmesini ala-
bilmek için artık tümüne talip olmayı göze almak
gerekirken, yeni satış yönteminin çeşitli tartışma-
lan da beraberinde getireceği gözleniyor. Kuruma
bu haliyle değerinin 2 tnlyon lira üzerinde ola-
cağı ve bunun da EBK'ye talip olacak şirket-
lere geri adım attıracağı ifade ediliyor.
Blok olarak talip olan Hak-Iş Sendikası
Genel Sekreteri SaMm Uslu,kendilerinin de
bu tür bir yöntem önerdiklerini dile getir-
di. Pazarlık görüşmelerine kadar 10 gün ol-
duğunu da belirten Uslu, bu süre içınde yapa-
caklan teklif konusunda çalışma yapacaklannı kay-
detti. Önceki ihalede Fatsa işletmesine talip olan
Önentaş Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi
Önen, şimdiki yöntemle EBK'ye talip olmadıkla-
nnı belirtti. Verdikleri teklifin Fatsa Balık Mamul-
leri için olduğunu belirten Önentaş Gıda Yönetim
Kurulu Başkanı Önen. "Daha önce yaptığımız baş-
vuruda, ihaleyi aldığıınızı söyleyerek sözleşme yap-
mak üzere çağırdılar. Ancak satış iptal edildi. Şim-
diki yöntemle biz EBK'nin tümüne talip olamayız.
Onlar bu vöntemi kurumun Hak-İş'e \erilmesi ama-
ayla benimsediler. Ancak bir KİT satılarak yeni bir
KİT yarablacak. tşletme konusunda sendikanın ba-
şanlı obnası mü mkün değiLYeni proUemlerohışur"
dedi. Ocak 1994'te verdikleri 2_milyar liralık temı-
natın hâlâ durduğunu belirten Önen, yasal yollarla
zararlannı tazmin edebileceklerini belirtti.
Kurduklan şirket ile Afyon Et Kombinası'na ta-
lip olan Afyon Ticaret Sanayi Odası Genel Sekre-
ten Sıtkı Erkul da satış yöntemine karşı çıkarak
"Tümünü birden işletmek kârh olsaydu devlet kâr
ederdi" dedi. EBK'nin ancak bölgesel taliplilere
satışıyla verimli bir şekilde çalışabileceğini belir-
ten Erkul, "Sabş blok olursa ancak 1 ya da iki tek-
lif gelir. Söz konusu yöntem, kurumun Hak-tş
Sendikası'na satılabilmesi için uygulanıyor"
dedi.
Kurum,4Ocak 1994 tarihinde iştirak ba-
zında satışa çıkanlmış, teklifler alınıp Ka-
mu Ortaklığı Yüksek Kurulu'nca onaylan-
dıktan sonra uygun tekliflerle sözleşme yap-
ma aşamasında Özelleştirme Yasası'nın Anayasa
Mahkemesi tarafından iptalıyle yanm kalmıştı.
Başbakan ÇiDer'ın başkanlığındaki toplantıda,
EBK'nin önceki ihalelerinin iptal edilmesini be-
nimseyen Özelleştirme Yüksek Kurulu, kurumun
blok halınde özelleştirilmesi için Özelleştirme Ida-
resı Başkanlığf nı yetkili kılmıştı. Pazarlık usulü
ile yapılacağı duyurulan ihalede son teklif verme
süresı, 5 Ocak 1995 olarak belirlendi. Özelleştırme
Idaresi, gerçek ve tüzel kişiler ile ortak girişim grup-
lannın katılabileceğıni duyurduğu ihale için iki mil-
yar liralık geçici temınat mektubu alacak.
EBK'nin öyküsüEt ve Balık Urünleri AŞ,
yani kısa adı ile EBK'nin
satış öyküsü, 1993 yılına
kadar uzanıyor. Bilindigi
gibi EBK ilkkez 1994 yılı
başında sonuçlandınlan ve
haziran ayında KOYK
tarafından onaylanan
ihalesinde 19 kombina, 1
işletme, 4 soğuk depo, 1
satış mağazası, 4 arsa, iki
yanm kalmış tesis, 4 lojman
grubu ve 1 iştirak hissesi
olmak üzere toplam 637
milyar 911 milyon liraya
(43 milyon dolar) satılmıştı.
Ancak satış karan
uygulamaya konulmamıştı.
Son olarak 23 aralıkta
toplanan Özelleştirme
Yüksek Kurulu, EBK ile
ilgili daha önce yapılan
ihale ve satış işlemlerini
iptal ederek yeniden ihaleye
çıkanlmasına karar
verdi.Özelleştirilmek üzere
blok olarak satışa çıkanlan
Et ve Balık Urünleri AŞ'nin
toplam borcunun 7 trilyon
liraya ulaştığı öğrenildi.
Geçen yıl sonu itibanyla 3
trilyon 550 milyar lira zarar
eden EBK'nin bu yılın ılk 9
ayındaki zaran ise 2 trilyon
645 milyar düzeyinde
bulunuyor.
EBK'nin 1993yılmda4
trilyon lira olan borç
yükünün ise şu anda 7
trilyon liraya ulaştığı
bildirildi. 1993yılında
toplam 5670 personelin
çalıştığı EBK'de, bu yıl
eylül ayı sonu itibanyla
personel sayısı 5215'e
geriledi.
Başbakan Çiller'in ekonomi yönetimini başmüşavirine bırakması zaaf olarak değerlendiriliyor
Ekoııoıııiye gölge bakan gölgesi
NURSUNEREL
ANKARA -Başbakan Tansu
Çiller'in ekonomi başmüşaviri
Emre Gönensay'ı "dışandan
ekonomi bakaıu
T>
yapmak iste-
diği, ancak parti tepkisinden çe-
kindiği için "gölge bakan"olarak
değerlendirdiği bildirildi. Gö-
nensay'ınbaşkanlığında, herpa-
zartesi ve perşembe günü Mer-
kez Bankası Lokali'nde düzenle-
nen "koordinasyontoplanülann-
da" alınan kararlann, Hazıne yö-
netiminde yapılan son değişık-
likler konusunda bile görüşü
alınmayarak dışlanan ekonomi-
den sorumlu Devlet Bakanı Ay-
kon Doğan'a "sonradan, nazik
bir dille" teblığ edilmesı gibi uy-
gulamalar, Gönensay'ı ön plana
çıkardı Bürokratlar bu durumu
"yönetim zaafîyeti" olarak de-
ğerlendinrken, gelişmelerden
yakınan Aykon Doğan, Gönen-
say gibi atanmışlann, kendisi gi-
bi seçilmişlerin aldığı kararlan
uygulamak durumunda oldukla-
nnı açıklamaklayetındı. DYPde
muhalif kanat üyelerinden Dev-
let eski Bakanı Cavit Çağlar da,
hükümet üyelerini küçük düşü-
rücü açıklamalar yapan Gönen-
say'ı "haddini bilmemek*"le suç-
ladı.
Doğan, Cumhuriyet'm, "Gö-
nensay'ın demecini nasıl değer-
lendiriyorsunuz" sorusuna,
"Devlet işleri iki grup insan tara-
fından yünitülür: seçilmişler ve
atanmışlar. Kararlan, secilmişler
alır, \ani bizler. Çünkü, bu işler-
de siyasi sorumluluk seeilmişlere,
yani bizlere aittir. Atanmışlar ise
Emre Gönen-
say başkanlı-
ğında Merkez
Bankası loka-
linde yapılan
pazartesi-per-
şembe toplan-
tılannda alı-
nan karariar,
ekonomiden
sorumlu Dev-
let Bakanı Ay-
kon Doğan'a
sonradan "na-
zik bir dille"
tebliğ ediliyor.
Çiller'in,
Gönensay'ı
bakan yap-
mak istedi-
ği, ancak
parti tepki-
sinden çe-
kindiği be-
hrtiliyor
görev lerini \ apar, kendilerine ile-
tilen kararlan yürürürler" yanı-
tını vermekle yetindi.
Emre Gönensay'ın, Aykon
Doğan'ı hedef alan sözlerinin
Başbakan Çiller'i de rahatsız et-
tiği bildirildi. Çiller'e yakın bir
kaynak."Şanssız bir demeçti bu
ve hepimizin dikkatini çekti, her-
halde Gönensay'm amacını aşan
sözlerdi" diye konuştu.
Cumhurbaşkanlığı Başmüşa-
v iri iken Başbakan Çiller tarafın-
dan Başbakanlık Ekonomi Baş-
müşavirliği'ne getirilen ve bir
Devlet eski Kf
Bakanı Ca- R
vit Çağlar, Kk
G ö n e n - HHB^.
s a v ' ı , B |
"haddini HHH
b i 1 m e - ^ ^ ^ ^
mek"lesuç- Hf-,
ladL • - ,
'm Aykon Do-
. J ğan, karar-
^ j | lann atan-
^ | H H mışlannda.
•^PjlH kararlan
o^H lamaklave-
. x ^ « tindi
genelge ile "ekonominin koordi-
nasyonu"ndan sorumlu kılınan
Prof. Dr. Emre Gönensay, siyasi
bir sorumluluğu olmamasına
karşın, alınan birçok karan "per-
de arkasmdan" yönlendınyor.
Merkez Bankası, DPT ve Ha-
zine'nin üst yetkilileri haftada iki
gün Emre Gönensay başkanlı-
ğındaki toplantılarda ekonomik
durumu gözden geçiriyorlar.
Merkez Bankası 'nın Farabi So-
kak'taki lokalindepazartesi-per-
şembe günleri yapılan toplantı-
lar. perşembe akşamlan "yemek-
li" oluyor. Toplantılara katılan
bir üst bürokrat, Cumhuriyet'e
şunlan söyledi: "Bu toplantılar-
da kimi somut kararlann alındı-
ğı da oluyor. Örneğin ilk başlar-
da batan 3 bankanın (TYT-.Mar-
bank-lnıpe\bank) Türkiye'nin
dış ekonomik görünümünü boz-
duğu telafîuz edikli ve Gönensay,
'Bu bankalann yeniden açılma-
sı mümkün olabilırmi" sorusunu
ortaya atarak, arastırma yapü-
masını istedi. Merkez Bankası ve
Hazine bu soruya olumlu yanıt
vermediler. Bunun iizerine tasa-
n rafa kaldınldı. Diğer bir tartış-
ma ise, bankalardaki mevduat-
lann tamamının güvence altinda
tutulmasını öngören düzenleme
üzerinde idi. Mevduatın tamamı
yerine yüzde 80'ine kadarlık kıs-
nıının. aşama aşama gü\eneeden
çıkanlması kararlaştınldı \e tas-
lak hazırianması üzerinde muta-
bıkkalındı."
Karariar Doğan'a
götürülüyor
Bürokratlar, bu toplantılarda
alınan kararlann daha sonra Gö-
nensay aracılığı ile Başbakan
Çiller'e götürüldüğünü belirte-
rek, şunlan söylediler
"Eğer Başbakan"la da muta-
bık kalınırsa, orta\a çıkarüan ka-
rar metni daha sonra kendisine
bağlı bürokratlar tarafından Ay-
kon Doğan'a sunulu\or. Daha
doğrusu nazik bir dille tebliğedil-
miş oluyor ve karar böylece >ü-
rüıiüğe konuluyor. Bu arada yet-
ki çatısmalan da oluyor."
4
Haddini bilmeBydi'
Emre Gönensay'm Aykon Do-
ğan "ı hedef alan, "Ozeytinyağı
fiyatlanndan, üretici tepkisini
öİçmekten sorumludur" yolun-
dakı sözleri DYPde rahatsızlık
yarattı. Bursa Mılletekili Cavit
Çağlar, "nazik bir insan" olarak
bilinen Gönensay'm bu sözleri
kullanmasına şaşırdığını belirte-
rek."Siyasi sıfatı bulunmayan bi-
risinin, siyasi sorumluluk sahibi
için böyle sözler söylemesi biraz
haddini aşmak anlamına gelir"
diye konuştu.
Boyner'in şirkeüerinde
yanm trilyonluk arttırıın
•Boyner ve ailesinin sahibi olduklan
şirketlerinde üçünün sermayesinde toplam
yanm trilyonluk arttınm yapılırken, Çorlu'da
kurulan fabrikamn da faaliyete geçtiği bildirildi.
ANKARA (AN-
KA) - Yeni Demok-
rasi Hareketi'nin li-
deriCemBo>Tier,si-
yasetin yanı sıra iş
dünyasında da iler-
liyor. Boyner ve ai-
lesinin sahibi olduk-
lan şirketlerinde
üçünün sermayesin-
de toplam yanm tril-
yonluk arttınm ya-
pılırken. Çorlu'da
kurulan fabrikamn
da faaliyete geçtiğ
Boyner ailesine ait şirketlerden
Altınyıldız Holding'in sermaye-
si 300 milyar liradan 600 milyar
liraya yükseltildi.
Arttınmm tamamı nakit ola-
rak karşılandı. Beymen Giyim
Sanayii AŞ'nin sermayesinde ise
150 milyar liralık nakit arttınm
Cem Boyner
bildirildi.
yapıldı. Şirketin
sermayesi 200 mil-
yara yükseltildi. As-
cott Konfeksiyon
Sanayii AŞ'nin ser-
mayesi de yine nakit
arttınmla 10 milyar
liradan 60 milyar li-
raya çıkanldı. Böy-
lece üç şirketin ser-
mayesinde yapılan
toplam nakit arttı-
nm yanm trilyon li-
rayı buldu.
Bu arada. Boyner Sanayii
Mensucat Fabrikası AŞ'nin Çor-
lu'da kurduğu fabrikamn faaliye-
te geçtiği bildirildi. Boynerler,
ana şirketin Çorlu şubesi olarak
fabrikamn Ticaret ve Sanayi
Odası'na kaydını yaptırdı. Fabri-
ka için merkezden herhangi bir
sermaye aynlmadı.
ENGLISH CENTRE
• Genel Ingıhzce Kursları
• FCE Hazırlık Kursları
• TOEFL Hazırlık Kursları
• IELTS Hazırlık Kursları
• Yoğun programlar
Yılın en karlı son faks fırsatı
HITACHI
Faks cihazlarında teknolojinin nerelere ulaştığını anlamak için "Hem evde
hem işyerinde kuiianılabHen Hitachi Fuîure Foks'lora bakmak yeterli."
. 32 basamaklı gri tonlama
. Kağıt tasarruf fonksiyonu
. Telefon, telefalcs, telesekreter ayırımı
. B4 gönderim
. Uzaktan kumanda ile mesaj alma
Mitasan'ın "Türkiye'nin En İyileri" serisinden...Devamı var...
Hitachi Fufure Faks için bayiltkler verilkektir. İlgilenenlerin (0212) 288 11 61 (8 Hat)
numaralı Müasan Genel MüdOriük telefanuna başvurmaları rica olunur.
Uygun ödeme koşullan için aşağıdaki Bölge Müdüriülclerini
arayınız. 30/12/1994 son kampanya tarihi.
IURKIYE OISTRIBUTORU0 IURKIYE OISTBIBUTORU
müasanBÖLGE MÛDÜRLÜKLERİ : İstanbul / Oaynttepe Tel 266 72 80 |8 Hat) • Kadıköye\ 416 72 57 (5
Hotj • TopkaiM Tel 612 87 00 (8 Hal) • Ankara Tel 435 55 44 (8 Haı| • tanir Tel 422 72 27-484 75 92 •
SamsunTel 230 21 55-230 14 11 •AdanaTel 453 33 79-457 16 76 • Trabzon Tel 321 43 71 .
Kuzey Kıbns Tel 228 59 29
Fotokopi.Telefon. Faks ve BilgisayarrJa Oncu
ÎŞÇtNtN EVRENÎNDEN
ŞUKRAN SONER
Birliktelik Arayışları
Çalışanlar, dargelirliler, sokaklara dökülmedikçe ne yap-
tıkları, nasıl yaşadıklan ile ilgilenilmiyor. İşçi haklan, sen-
dikal haklar, medyanın, sonuç olarak kamuoyunun, ilgi
alanının dışında kaldı, 'out' oldu ya, toplu pazarlık masa-
lannda ne olup bittiğini dahi izlemiyoruz.
Aylar süren grevlerle işveren ilkelerine karşı savaşım
veren Maden-lş'in üyesi işçilerin, "DGM'yi ezdik, sıra
/W£SS'fe"sloganı, işçi haklarında olumsuz dönüm nok-
tastnın, buruk bir anısı olarak belleklerde.
12 Eylül yönetiminın ilk uygulaması metal, tekstil ve
cam işkollarındaki DİSK'e bağlı sendikalann grevlerine
son verdirmek, işçilere işbaşı yaptırmak olmuştu. Daha
sonra DİSK iddianamesinde, DİSK ve üyesi sendikalar ile
yöneticileri Marksist-Leninist illegal örgüt suçlamasına
hedef olurlarken en önemli suç kanıtlan arasında bu top-
lu sözleşme uyuşmazlıkları ve grevler sayılmıştı.
12 Eylül yönetiminin kurdurduğu Yüksek Hakem Kuru-
lu'nun yürûrlüğe koyduğu toplusözleşmelerde ise sade-
ce ücretlerin aşağı çekilmesi, işçilerin yoksullaştınlması
sağlanmamış, 12 Eylül öncesi sendikal hareketin kaza-
nımlan olan, toplusözleşme metinlerine girmiş işçi lehine
önemli haklar geri alınmıştı.
1984 sonrası yeniden başlayan toplu pazarlık süreci
içinde, koşullar çok fazla değişmişti. İşveren örgütlenme-
si güçlenmiş, işçi örgütlenmesi önemli darbeler almıştı.
Anayasa ve yasalara gelen sendikal hak yasaklamaları,
bununla bağlantılı yitirilen güç, DlSK'ın başına gelenlerın
Türk-lş için de caydıncı, moral bozucu olması bir yana,
asıl sorun, toplu pazarlık masasındaki güçler dengesinin
tamamen işveren taraf lehine bozulmuş olmasından kay-
naklanıyordu.
1984 sonrası toplusözleşmelerde, artık işçi tarafının is-
temleri, ilkeleri yoktu. Tek yanlı, TİSK ve üyesi sendikala-
nn işveren istekleri, tek tek toplusözleşme metinlerine iş-
leniyordu.
özeti sosyal haklann, hatta çalışma koşullannın toplu-
sözleşmelerle gelıştirilmesi temel ilkesi ve toplusözleşme
hakkının varoluş amacından sapılarak işçi haklan için en
alt sınır olan yasadaki düzenlemeye dönüş süreci yaşa-
nıyordu. Çalışma koşullanna ilişkin, örneğin iş değerlen-
dirmesi, verimlilik alanlanna ilişkin yeni düzenlemelerde
ise işçi sendikalannın ilkeleri, görüşleri söz konusu değil-
di.
İşveren sendikalannın ilke ve kararlan, kamu işveren
sendikalannın aracılığı ile kamu sözleşmelerinin de özü-
nü oluşturdu. İşçi sendikalan, işlevsiz, etkisiz ve moral-
siz, belirli bir tembelliğe de sürüklenmiş olarak, yıllar için-
de giderek daha etkili olan işveren dayatmasının onay-
lanmasında aracı kuruma dönüşmüş oldular. Sonunda
işveren sendikalan da sendikalı işçi çalıştırmanın Vsfen-
mez' oluşu ile bağlantılı olarak güç, saygınlık ve üye yitir-
diler.
• • •
Işte bu koşullarda, gerek metal gerekse tekstil işkolla-
nnda aylar önce başlamış olan grup toplusözleşmeleri yi-
ne büyük bir çıkmazda.
MESS'in karşısında Türk Metal, Bitieşik Metal-lş ve Öz
Çelik-lş'in toplam 90 bine varamayan, Tekstil işverenle-
rin karşısında ise Teksif, Tekstil, Öz Iplik-lş'in toplam 80
bin üyesi var.
12 Eylül öncesinde de işveren sendikalan tek iken, iş-
çi sendikalan da üç konfederasyon ve bağımsızlar olmak
üzere bölünmüşlerdi. Ancak sendika çokluğu, o dönem-
lerde sendikal rekabet ortamında, işçi haklarının gelişme-
sineyanyordu. 12 Eylül sonrasındagerilemenin birdayat-
ması olarak güçbiriiği, dayanışma bir zorunluluk halini al-
mış görünüyor. Metal işkolunda bağımsız sendikaların bi-
rinin DİSK, diğerinin Hak-Iş çatısı altındaki sendikalarla
birleşmesi aslında bu zorlamanın bir ürünü. Şimdi de Hak-
Iş ve DİSK sendikalarının sözleşme masasındaki güçbir-
liğinin afîşleri, otobüs duraklannı-süslüyor. Yıne de Türk
Metal ayn durdukça, sözleşme masasında güçbirliğinin
gerçekleşmesi ve biraz daha güçlü olunup sonuç alınma-
sı zor görünüyor.
Tekstil işkolunda ise daha ileri bir adım atılmışa benzi-
yor. Üç işçi konfederasyonunun üyesi işçi sendikalan Tek-
sif, Tekstil ve Öz Iplik-lş, perşembe günü yapacakları or-
tak basın toplantısı ile kamuoyuna birlikte savaşım karar-
larını açıklayacaklar.
Ekonomik krizin ardından gelen bu yılın toplusözleşme-
leri çok daha olumsuz koşuîlan içeriyor. Gündemde çok
yaygın sendikasızlaştırma için yeni çıkarmalar, ücretsiz
izinli çalıştırmalar, kârlılığa bağlı işçi alıp çıkarmayı, çalış-
tırmayı öngören 'esnek sistem' uygulamaları var. Sendi-
kalar iyileştirmeyi unuttular, taşeronlaştırma, ışten çıkar-
malan durdurma ve en alt düzeylerde insanca yaşama üc-
reti için savaşım vermek durumundalar.
Çaresizlikten,zayıflıktan, güçsüzlükten kaynaklanan bu
zorunlu birliktelik bir işe yarar mı?
SHP-CHP birlikteliğinde de benzer bir soru ve benzer
bir yanıt arayışı ile karşı karşıyayız. "Taraflar, sadece za-
yıflık, dağılma nedeni ile rakamları bir araya getirmek,
matematiksel toplam üzerinden bir sonuç almak üzere bir
araya geleceklerse hiçbir işe yaramaz. Bir araya geliş;
yanlışlardan dönmek, toparlanmak için bir moral araç
olacaksa çok şey değişebilir" diye iki farklı sonuca ulaşıla-
bilir. Zorunlu birlikteliğin olumlu katkı sağlamasını umut
edelim.
BEKLENTİLER BOŞA ÇIKTI
Üretimde hızh düşüş
ANKARA (ANKA) - Ekono-
mik kriz nedeniyle belirgin bir
üretim düşüşü yaşayan ve hızla
küçülen Türkiye'nin başta enf-
lasyon olmak üzere birçok eko-
nomik ve sosyal sorunun çözü-
mü olan üretim artışı ve bolluğa
kavuşması, kısa sürede olası gö-
rünmüyor.
Bu yıl "önemli mallann" he-
men tümünde üretim düşüşü ya-
şanıyor. 1995'e ilişkin beklenti-
ler ise bir iki kalem dışında
1993'teki düzeyi yakalamaktan
çok uzakta bulunuyor. Özellikle
otomotiv sektörünün eski parlak
günlerini yakalaması yönünde
işaret bulunmazken, stratejik
sektörlerde demir-çelige ilişkin
beklentiler de oldukça vasat.
1995 programında yer alan ve
Cumhurbaşkanı Süleyman De-
mirel'in de danışmanlanna ha-
zırlatarak basına dağıttığı verile-
re göre, başta otomotiv urünleri
olmak üzere önemli mallann bü-
yük bölümünde üretimin bu yıl
gerileyecegi tahmin edildi. Bu
mallann çoğunda 1995 yılında
üretim artışı beklenmekle birlik-
te, bu artışlann 1994'teki düşüş-
leri telafi etmekten çok uzak ol-
duğu dikkati çekiyor.
Otomotiv sektörfi
Otomotiv üretiminin geçen yı-
la göre yüzde 37 azalarak 220
bin dolayında gerçekleşeceği
tahmin ediliyor. Onümüzdeki yıl
ise bu sayının yüzde 11.4 artarak
245 bin olacağı bekleniyor. 1993
yılında 348 bini aşan otomobil
üretimi göz önüne alındıgında,
1995 yılı beklentisi oldukça mü-
tevazı kalıyor.
Tanm urünleri
Stratejik bir ürün olan buğday
üretiminin 1993'teki 18.9 mil-
yon tonluk düzeyinden bu yıl
16.2 milyon tona ineceği tahmin
ediliyor. Buğday üretiminde
1995 yıh için 1993'teki 18.9 mil-
yon tonluk düzey hedefleniyor.
Bu yıl 7 milyon tona ineceği tah-
min edilen arpa üretiminde de
1995 için 1993 üretim rakamı
olan 7.5 milyon ton hedef alındı.
Mısırda ise 1995 yılı için
1993'teki 2.5 milyon tonluk üre-
timin 500 bin ton aşağısı hedef-
lendi.
Zeytin ve findıktan ise gele-
cek yıl düşüş bekleniyor
Gübre üretiminin bu yıl yüzde
26 gerileyerek 3.2 milyon tona
ineceği, gelecek yıl ise yüzde 25
artarak 4 milyon 30 bin tona çı-
kacağı tahmin ediliyor.
Demir-çelik üretiminin bu yıl
yüzde 16 azalarak 9 milyon 456
bin tona ineceği, gelecek yıl yüz-
de 5.9 artarak 10 milyon 11 bin
tona çıkacağı bekleniyor.
Elektrik üretiminin ise, bu yıl
77 milyar, gelecek yıl 82.5 mil-
yar kilovat saate çıkacağı tahmin
ediliyor.