Katalog

12 ARALIK 1994 PAZARTESİ CUMHUBİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Rus tanldaıi Çeçenya'da Rus birlikleri Çeçenya'ya girdi. Moskova, başkent Grozni'ye saldırmayacaklannı açıkladı. Çeçen yönetimi, "Rusya'ya karşı sonuna kadar savaşacağız" dedi Dudavey-Dirateceğiz Dış Haberler Servisi - Rus birlikleri, dün sabah Çeçenya'ya girdi. Mosko- va, Çeçenya'ya yalnızca 'anayasal düzeni sağla- mak" amacıyla müdahale edıldigini, başkent Groz- ni'ye saldında bulunulma- yacagını bildirdi. Çeçenya Devlet Başka- nı Cahar Dudayev ülkele- nni sonuna kadar savuna- caklannı belirtti. Ajanslann bildirdigine göre, Rus- ya Savunma Bakanlıgı ve Içişleri Bakanlığı'na bağlı birlikler, dün sabah lnguşetya, Kuzey Oset- ya ve Dağıstan üzerinden bu cumhuriyete girdiler. Bölgeden alınan haberlere göre Rusya'nın Kuzey Kafkasya Askeri Dairesi Birlikleri ile Içişleri Ba- kanlığı özel birliklerinin harekâtına tanklar ve zırh- lı araçlann yanı sıra hava kuvvetleri de destek ve- riyor. lnguşetya'dan harekete geçen Rus birliğinin ise Çeçenistan'ınBasuki Köyü'ndebirsüreblokeedil- dıği, ancak bu durumun İcısa sürede kalktığı belir- tildi. Rus birliklerinin Inguşerya'nın Karabulak köyünde halkın üzerine ateş açtıgı bildinldi. Olay- da ölen ya da yaralananın olmadığı öğrenildi. Tarihce 177yıldır süren mücadeleDış Haberier Servisi - Çeçenis- tan, büyük devletler arasında yüzyıllar boyu etkinlik mücade- lelerine sahne olan Kafkasya'da yer alıyor. Milattan önce uzun yıllar Perslerin işgali altında bu- lunan bölge. ortaçağda Iran-Os- manlı çatışmasına sahne oldu. Stratejik önemi nedeniyle Rus- ya'nın da bölgeye göz dikmesiy- le çatışmalar boyutlandı. 1774 yılında Çeçenya'nın dogusunda- ki Kuzey Osetya'yı Osmanlılar- dan alan Ruslar, daha sonra Çe- çenya'yı da kendilerine bagla- mak istediler. 19. yüzyıldaçarlık yönetiminin Kafkasya'yı tama- nıen elegeçirme planlan dogrul- tusunda bölgeye giren Rus ordu- su, halkın sert direnişiyle karşı- laştı. ŞeyhŞamil'inönderliginde diğer Kafkas halklanyla birlikte Rus ordusuna karşı mücadele ve- ren Müslüman Çeçen halkı. Rus- ya'nın bölgeyi egemenliği altına almasını yaklaşık olarak yanm yüzyıl geciktirdi. I859"da Çeçenlerin teslim ol- masıyla savaş sona erdi. Bazı araştırmalara göre. 5 bin Çeçen. Osmanlı Imparatorluğu'na göç ederek farklı kentlere dağıldılar. 1917 yılında Sovyetler Birli- ği'nin kurulmasından sonraki dönemlerde uygulanan kolekti- vizasyona tepki gösteren bölge- de ayaklanma çıktı. Çeçenler ile komşulan lnguş- lar. 1936 yılında birleşerek Çe- çen-tnguş Özerk Sovyet Cumhu- riyeti'ni kurdular. II. Dünya Sa- vaşı sırasında Âlmanlara yardım ettikleri ileri sürülen bu iki halk, 23 Şubat 1944'te SSCB lideri Stalin'ın emriyle Grta Asya'da Kazakistan ve Sibirya'ya sürgün edildi. 1957 yılında Çeçen-lnguş Özerk Cumhuriyeti yeniden ku- ruldu. Bu birliktelik 1991 yılına kadarsürdü. Bugün 2 milyon nü- fusa sahip olan Çeçenya. 1991 yılında bağımsızhk sürecini baş- lattı. Ancak Rus yönetiminin bu- na tepki göstermesiyle birlikte çatışmalar başladı. Moskova'da Çeçen sorunu dolayısıyla oluşturu- lan geçici basın merkezinden yapılan açıklamada, Rus birliklennin. Devlet Başkanı Boris Yeltsin'ın "yasadışı silahlı güçleri etkisiz hale getirme, anaya- sal düzeni yeniden sağlama amacıyla hükiimete verdiği talimatı uygulamak üzere harekete geçtik- lerTbelirtildi. Birliklerin, başkent Grozni'ye saatte 20 km. hız- la ilerledıkleri bildirildi. Rus birliklerinin ilerleme sırasında herhangi bir direnişle henüz karşılaşma- dıklan kaydediidi. Çeçenler mevHİendi Rus zırhlı birliklerinin Çeçen Cumhuriyeti'nin başkenti Grozni'ye yaklaştıgı sıralarda. silahlı yak- laşık 300 gönüllünün başkentteki emniyet binası çevresinde mevzilendigi haber verildi. Bölgedeki AFP muhabiri, otomatık Kalaşnikof tüfekleri olan bu gönüllülerin. birkaç haftadan be- ri sav unma hazırlıklannın dikkat çektigi Grozni'yi çe\Teleyen daglık bölgelerden geldiklerini kaydet- ti. Groznt halkının dün büyük bir hızla kenti terk etmeye başladıgını da kaydeden AFP muhabiri. kent çıkışında uzun otomobil kuyruklannın oluş- tuğunu belirtti. Öte yandan Çeçen Cumhuriyeti sınınndaki Rus askerleri ile bölgeye girmelerine engel olmak iste- yen Inguş halkı arasında çıkan çatışmada 5 kişinin öldügü bildirildi. Dün akşam geç saatlerde, Çeçenistan toprakla- nna giren Rus askerlerinin ilerlemesinin kısmen durduğu bildirildi. Rusya'nın Kuzey Kafkasya Askeri Dairesi Ko- mutanı General Atexey Mutihin'in yaptıgı açıkla- maya göre askeri kollardan biri. önceden yapılan harekat planları uyannca. Çeçenistan'ın başkenti Grozni'ye 15 km. uzaklıktaki Ken-Yurt köyünde durdu. Mutihin, diğer güçlerin ise harekata devam ettiklerini kaydetti. Görüşmeler yapılacak Çeçenya Ekonomi Bakanı Abukarov Taimaz dün gece geç saatlerde yaptıgı açıklamada Rus ve Çeçen yetkililer arasında Çeçenya bunalımına iliş- kin görüşmelerin bugün yapılacağını bildirdi. Dudayev. Rus askerlerinin harekâtı konusunda "•\loskova,görüşmeleriengellemekiçinelindenge- leni yapıvor" dedi. Dudayev harekât konusunda- ki ilk açıklamasında. "Saldından dogacak olunv suz sonuçlardan tek başına Rusva sorumludur. Kendimi/i savunacağız" dedi. Dudayev. görüşmelerin pazartesi günü (bugün) Vladikafkaskentindebaşlaması için hazırlık yapıl- dıgını anımsatarak. ancak buna karşın saldınnın gerçekleştirildiğini belirtti. Çeçenistan Devlet Başkanı Yardımcısı Zelim- haYandar ise bir tek Rus askerinin sının geçme- sinin bile Rusya'nın yeni birsömürge savaşınabaş- ladıgı anlamına geldigini söyleyerek "Çeçenya Rus askerlerine mezar olacaktır" dedi. Konuya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in yakın çevresinden operasyon konusunda muhalif sesler geldi. AA'nın haberine göre Rusya Federasyonu Devlet Başkanlıgı Komitesi Başkanı Emil Payin dün yaptıgı açıklamada şunlan söyledi: "Ördu. nüfus üzerinde zafer kazanmaz. Nüfiı- sunun Dudayev 'i desteklediği bölgelere girilmeme- liydi." Çeçenistan'daki Rus askeri operasyonlanna ka- tılan Içişleri Bakanlıgı birliklerinin en önemli he- deflerinden birinin, bu cumhuriyetteki zengin pet- rol yataklan ve boru hatlarını denetim altına almak oldugu bildirildi. Ankara 'dan banş çağnsı Ankara, Rusya Federasyonu silahlı birliklerinin Çeçenistan'a girmelenyle ilgili gelişmelerin ya- kından izlendigini belirterek tarafların soruna. Rusya Federasyonu'nun toprak bütünlügü çerçe- vesinde, barışçı yöntemlerle çözüm aramalan çağ- rısını vineledi. Rus haJkı anlaşmazhğın banşçı yollaıia çözülmesini istiyor. Moskova'da yapılan savaş karşıtı gösteriye katılan Ruslar, Yeltsin'i savaşı köriiklemekle suçladılar. Olayların Kronolojisi Rusya'dan 1991'de ayrıldıMOSKOVA (AA) - Çeçen sorununda geriye sayım, Cahar Dudayev'in SSCB döneminde bagımsızlığını ilan etmesiyle başladı. Olaylar şöyle gelişti: 1991: tnguşya'dan aynlan Çeçenya, bagımsızlığını ilan cttı. 27 Kasım 1994: Muhalefet. bazı BDT ülkelerinden elde ettiğini' açıkladığı tanklarla ikinci kez Grozni'ye saldırdı. Çeçen yönetimi. saldınlann Rus birliklerince düzenlendigini, Rusya'nın. tkinci Kafkasya Savaşı'nı başlattıgını iddia etti. 28 Kasım: Hükümet güçleri, muhalefetin saldınsını püskümü. Bu birlikler, agır silahlannı Kuzey Osetya'ya çektiler. 29 Kasım: Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, tüm taraflara uyanda bulunarak. 48 saat içerisinde silahlann bırakılmasını istedi. 29-31 Kasım: Muhalefet. Yeltsin'in çagnsına uyacagını açıkladı. Dudayev, "Savaşa hazmz" dedi. 30 Kasım: Grozni bombalandı. Rusya, bombardımanın Rus ordusunca yapıldıgım reddetti. 1 Aralık: Rus birlikleri, Çeçen sınınnda askeri yıgınak yapmaya başladılar. 4 Aralık: Çeçen sorunu konusunda hükümet tarafından Moskova*da oluşturulan tam yetkili komisyon. taraflara göriişme önerdi. 6 Aralık: Dudayev yönetimi de bir yandan askeri hazırlıklannı yogunlaştırdı. Moskova. 'Dudayev'in, birçok ülkeden terörist getirdiğini' açıkladı. 7 Aralık: Rusya Savunma Bakanı yardımcıları Gromov ve Kondratyev. askeri çözüme karşı olduklannı açıkladılar. 8 Aralık: Rusya Parlamentosu Federasyon Konseyi, önceki çarpışmalarda Rus askerlerin de yer alarak güç kullanmasını kınadı. Genel savcıdan. sorumlulan tespit etmesini istedi. Parlamentonun Duma kanadı. soruna ilişkin karar alamadan dağıldı ve konunun görüşülmesini 14 aralık çarşamba gününe erteledi. Duma Savunma Komitesi Başkanı Sergei \uşenkov ise güç kullanılması halinde Yeltsin'in parlamento tarafından soruşturma kapsamına alınacagını iddia etti. 9 Aralık: Moskova'dan. askeri saldınya hazırlık emri çıktı. Devlet Bakanı Boris Yeltsin. hükümete 'devlet güvenliğinin, toprak bütiinlüğüniin, hukukun. insan haklannın ve özgürlüklerin, kanıu düzeninin korunnıası. suça karşı mücadele ve vasadışı silahlı güçlerin silahsı/landırılması için Rusya hükümetine, devletin tüm olanaklannı kullanması, ahnabilecek tüm önlemlcri alnıası" dırcktıtını verdi. Çeçen muhalefeti. askeri saldırılanna yeniden başlayacaklarını açıkladı. 10 Aralık: Hükümet, Yeltsin'in. direktifini uygulamaya başladı. Savunma Bakanlıgı ve Içişleri Bakanlıgı birlikleri, Çeçen sınmnı tamamen kapatmaya yönelik önlemler aldılar. 11 Aralık: Rus askerleri. saldınya geçtiler. Rus askeri varlıgı. üç yıl aradan sonra Çeçen topraklanna geri döndü Almanya'dan Bosna'ya uçakKohl, BM Gücü'ne destek vermek için Alman jetlerini gönderebileceklerini açıkladı SARAYBOSNA(AA) - Hırvatistan'dan tek yanlı olarak bağımsızhk ilan eden Krajina Sırplan. Bosna-Hersek'teki BM Gücü komutanı General Mkhael Rose'un, Hırvat-Bosna sınmndan. >ogun saldın altındaki Bihaç kentine geçmesini engellediler. Almanya Başbakanı Helmut KohL Bosna'ya savaş uçaklan gönderebileceklerini söyledi. BM Sözcüsü Jan-Dirk Merveh yaptıgı açıklamada. General Rose'un Sırp saldınsı altındaki Bihaç "a girmeyi başaramadıgını. yaklaşık iki saat bekledikten sonra Zagreb'e döndüğünü söyledi. General Rose, Bihaç'a. kentteki durumu yerinde incelemek ve uzun süredir yiyecek ulaştınlamayan Bihaç'taki Bangladeşli BM askerlerine moral vermek amacıyla gidiyordu. iki ülke arasındaki sının kapalı tutan Krajina Sırplan. bu hafta Bihaç'a bir yardım konvoyunun geçmesine izin vermişti. Savaş uçağı Almanya Başbakanı Helmut Kohl, Bosna'da görevli BM askerlerinin geri çekilme işlemine yardımcı olmak amacıyla, bu ülkeye savaş uçağı Saraybosna'da soğukla mücadele etmeye çalışan Boşnaklar. topladıklan çalıçırpı ile ısınmak için uğraşıyorlar. gönderebileceklerini bildirdi. istemesi halinde, Bonn yönetiminin degerlendirebilecegini belirtti. Helmut Kohl. önceki akşam ZDF İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Almanya Başbakanı, şöyle konuştu: televizyonunda yaptıgı açıklamada. izlediği "*üikedışında askeri taahhüt "F.ğcr dostlanmızın askerleri, Almanya'nın müttefiklerinin yardım altına girnıeme" politikasını yeniden Bosna'da BM askeri olarak görev vapan Fransızlar, İngilizler, İspanyollar ya da Danimarkalılar zor durumda kalmaları, yeni bir durumun doğması anlamına gelir. Biz de, uçaklanmızla onlara nasıl vardım edebiieceğimizi düşünüruz. Bu vardım, bazı şartlar altında örneğin, Almanya'nın Tornado savaş uçaklarının bölgeve konuşlandınlması ve müttefık kuvvet askerlerinin geri çekilme işlemlerine yardım etmeleri olabilir." Tehlikeü gelişmeler Sırp yönetimi, Yeni Yugoslavya'da azınlıklann yogun olarak yaşadığı Kosova. Voyvodina ve Sancak bölgelerindeki Sırp halkı silahlandırmaya devam ediyor. Kosova, Sancak ve Voyvodina'da azınlıklann ellenndeki av tüfekleri dahi toplanırken. son 3 yıl içinde bu bölgelerdeki Sırplara 600 binin üzerinde silah dağıtıldı. Sırp köylülerin evlerinın duvarlannı. Rus ve Bulgaryapımı kalaşnikof silahlar süslüyor. Sırp halkın silahlanmasının yanı sıra. Belgrad yönetiminin bu bölgelere Bosna-Hersek'ten gelen Sırp göçmenleri yerleştirmesi de gerginliği doruk noktasına çıkanyor. POUTIKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Stratejik Ortaklık Zorlanıyor ABD ile Rusya arasındaki "Stratejik Ortaklık" zorlanıyor. Stratejik Ortaklık, aslında iki ülkenin önemli dünya so- runlarında işbirliği yapmaları, buna karşılık birbirlerinin nü- fuz bölgelerine müdahale etmekten kaçınmaları anlamına geliyor. Nitekim Rusya, ABD'nin Haitf'ye müdahalesini des- teklerken, VVashington da, Moskova'nın "yakın çevre" di- ye adlandırdığı eski Sovyet cumhuriyetlerinde, Tacikis- tan'dan Gürcistan ve Moldova'ya kadar gerçekleştirdiği dolaylı ya da dolaysız müdahaleleri "anlayışla" karşılamış- tır. Kimi stratejistler, Clinton yönetiminin Moskova'yı kol- lamasını, ABD'nin, hızla ekonomik ve askeri süper güç ol- ma yolunda ileıieyen Çin'e karşı Rusya'yı denge unsuru olarak görmesine bağlıyorlar. "Stratejik Ortaklık", birkaç ay öncesine kadar kimi Batı Avrupa ülkelerini bile kaygılandıran boyutlara ulaşmıştı. Ne var ki günümüzde bu ortaklığın sarsılmaya başladı- ğı gözleniyor. Bosna, bir süredir ABD ile Rusya arasında ciddi bir so- run olmaya devam ediyor. Clinton yönetiminin Bosnalı Sırplara karşı daha sert davranılması için ısrar etmesi, In- giltere ile Fransa'nın yanı sıra Moskova'nın da sert tepki- sine yol açıyordu. Beyaz Saray gerçi son haftalarda bu ıs- rarından vazgeçti. Ancak, ara seçimlerde Sırplara karşı sertlik yanlısı Cumhuriyetçilerin Kongre'de çoğunluğu sağ- laması, Moskova'nın kuşkularını arttıımıştır. Moskova, Amerikan şirketlerinin en büyük payı aldığı Bakü Petrol Anlaşması'ndan da hoşnut değil. Bu bağlam- da Kafkasya'nın tümüyle Rusya'nın denetimi altına girme- sinin, petrol çıkarlarını tehlikeye sokabileceğini düşünen VVashington, Karabağ'a gönderilecek Barış Gücü'nün "uluslararası" nitelikte olması gerektiğini savunuyor. Bu ise, bölgeye Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) etiketi al- tında Rus askerlerinin gönderilmesini isteyen Moskova'nın görüşüne ters düşüyor. ABD ile Rusya arasındaki en büyük anlaşmazlık ise NA- TO'nun genişlemesi konusunda. Rusya; ABD'nin, Polon- ya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti'nin NATO'ya alınma- larına ilişkin girişimlerinden büyük rahatsızlık duyuyor. Ni- tekim Rusya Dışişleri Bakanı Andrei Kozirev, iki hafta ön- ce Brüksel'de yapılan NATO toplantısında Rusya'nın "Ba- rış Için Ortaklık" projesine katılmasına ilişkin iki anlaşma- yı imzalamadı. Boris Yeltsin de geçen hafta Budapeşte'deki AGİK zir- vesinde yaptıgı konuşmada NATO'nun doğuya doğru ge- nişlemesini "dostane olmayan bir davranış" olarak gördük- lerini belirterek bu konuda Moskova ile VVashington ara- sında "ciddigörüş aynlığının bulunduğunu" söyledi. Yelt- sin, ABD'ye gönderme yaparak "Neden güvensizlik to- humlan ekmek istiyorsunuz" dedi. Clinton ise Yeltsin'i yanıtladığı konuşmasında "hiçbir ül- kenin NATO'nun genişlemesini veto etmesine izin verme- yeceklehni" söyledi. llginçtir, ABD'nin Batı Avrupalı müttefıkleri de Rusya'yı öfkelendireceği kaygısıyla, NATO'nun kısasüre içinde Do- ğu Avrupa ülkelerini kabul etmesine karşı çıktyorlar. Oysa bir yıl önce durum çok değişti. Batı Avrupa; Polonya, Ma- caristan ve Çek Cumhuriyeti'nin NATO'ya tez elden alın- malarını istiyor, Rusya'yı kızdırmaktan çekinen Clinton yö- netimi ise işi yavaştan alıyordu. Cumhuriyetçilerin kongrede çoğunluğu kazanmasının, Clinton yönetimini Rusya'ya karşı daha mesafeli bir politi- kaya ittiği düşünülebilir. Her durumda ABD ile Rusya arasındaki "Stratejik Ortak- lık" zorlanmaktadır. Hem de görünüşe göre ciddi biçimde. DIŞtŞLERt BAKA1VLARITOPLAIVTISI İKÖ, İslam imajını değiştirme peşinde •İKÖ zirve toplantısı öncesinde biraraya gelen 50 ülkenin dışişleri bakanlan, Islamiyetin Batı'da yanlış değerlendirilen imajının değiştirilmesi için işbirliği yapmayı kararlaştırdı. KAZABLANKA (AA) - Is- 14 aralıkta toplanacak zirvede. M l llam Konferansı Örgütü'nün (İKÖ) 13 aralık salı günü baş- layacak zirve toplantısı önce- sinde. dün başlayan hazırlık ça- lışmalarında İslam'ın. Batı'da yanlış değerlendirilen imajının ortadan kaldınlması için üye 50 ülke ile Filistin özerk yöneti- minin işbirliği yapmasının ge- rekliliöi belirtildi. İKÖ" Genel Sekreteri Nijer- yalı Hamit El Gabid, Müslü- manlar'a karşı uygulanan birta- kım yaptırınılara dikkati eeke- rek İslam dünyasının Batı'daki imajından "köktendinci terö- rist leri" sorumlu tuttu. Müslüman olmayan ülkeler ta- rafından tslamiyetin imajına yönelik saldınlann ele alınaca- Sını kaydetti. ~ İKÖ'Genel Sekreteri. Isla- mın şöhretinin bazen "kötü"ol- dugunu. Batılı ülkelerin kabul edilemez yöntemlere başvur- dugunu vurguladı ve buna kar- şın Müslüman ülkelerin dinle-, rini daha iyi tanıtmak için pek fazla çaba sarf etmediklerini söyledi. İslam Konferansı Örgütü'ne üye 50 ülke ile Filistin özerk yönetimi temsilcisi.pazar günü de sürecek hazırlık toplantıla- islamiyet ile hiç bagdaşma- nnda İslam dünyasını ilgilen- dıgı halde. terörist eylemlerden diren ve Bosna- Hersek sorunu. etkilenen cahilliğin veya birta- kım kötü amaçlı dalaserecile- rin. Müslümanlığın imajını ze- delediğini ve inananları üzdü- günü belirten El Gabid. 13 ve aşın Islamcılıgın yayılması. Ortadogu Banş süreci. Irak, Sudan ve Libya'daki durumun başı çektigi 50 kadar dosyayı incelemevi sürdürecekler. İNGILİZCE • UYGUN SAATLER • KÜÇÜK SINIFLAR • AMERİKALI ÖĞRETMENLER English Institute Tel:244 31 07- 252 42 63 Mlrcılay Şeflkbey Sok. No:13 Kat:3 Gümüşsuyu - Taksim - İSTANBUL 09:00 -19:00 aras Cuma - C.lesi hariç het gûr. aç»0e. 27. 5. 19M (orth v» 4ZVOT46 loy* arW i