Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 4OCAK1994SALI GAP'tan izlenimler Mezöpotamya'da artık 'denif var Kral Hammurabi, Babil Kulesi'ne çıkıp, ötelere baksa, gözlerine inanamazdı. Çünkü alakarganın bir kuş uçuşunda soluğunun kesildiği san-ıssız ovada, artık "martı"lar süzülüyor IŞIK KANSU ŞANLILRFA - Bozova'nın ya- macından geçiyonız. Fıstık ağaçla- n, Dionyos'un armağanı bağ kütükleri, yüzyıllara kök salmış. Tep>enin ardından buğ yükseliyor. Siyah-beyaz noktalar, yaklaştıkça büyüyûyor. Neredeyse araba irili- ğinde kayalar bunlar. Fırat'ı gem- leyen 84.5 milyon metreküplük gövde dolgusunu oluşturmuşlar. Büyük duvann ardında. 817 ki- lometrekarelik göl alanı. Hacmi tam tamına 42. 1 milyar metreküp. Bir ucu Şanlıurfa'da, diğer ucu Adıyaman, Malatya'yı aşıp. Elazığ'a uzanan küçük bir deniz. IDeli Fırat durulmuş Atatürk Barajı'nın üstündeyiz. Etkilenip, tir tir tıtrememek. cvünç du>Tnamak olası değil. Deli, bulanık akan Fırat; bir yan- da deniz olmuş, diğer yanda alıştığı geleneksel yatağına girmiş, sakin. 70 metre boyunda, 200 metre uzunluğundaki dev. soluk alıp ve- riyor. Homurtu. 8 burunlu hidro- elektnk santralından gehyor. 1.5 yılda, 6,5 milyar kılovatsaat enerji üretmiş. Fırat, azgmhğını dina- molara, türbünlere devretmiş. Atatürk Barajı'nın gölü. yılda 4 ton balık verecek: Kültür sazan. pullu sazan, ot sazan, bü- yükbaş sazan, su- dak. yayın, turna... ITiirk mühcndisinin eseri Türk ınsanı. mü- hendisi. işçisi: Fı- rat'a yeni yön vere- cek. Saniyede 328 metreküp suyu ahp; Şanlıurfa, Harran, Mardın \e Cey- lanpınar ovalanna, toplam 476 bin 474 hektarlık tanm alanına yaşam aşı- layacaklar. Nasıl? Pikabımız, ke- narlan yosun tut- muş. görüntüsünü anlatmak güç oyuktan içeri, ka- ranlığa yöneliyor. 1,5 kilometre "arzın merkezine seyahat" ediyoruz. Urperti sanyor içimizi. Tünelin üstü, demir kafeslerle örülmüş. Tünelin iç çapı 7,62 metre. Çatal ağızına vanyoruz. Birbirine yakın iki tünel, dibi görünmez bir boğaz gibi akıp gidiyor karşımızda. Atatürk Barajı'ntn sulayacağı alantar I ADIYAMAN G.ANTEP SURİYE Betonla kaplanmış her ikısi de. Hem de, 40 santim kahnlığında. Herbınnın uzunluğu 26 kilometre. Tüneller, Fırat"m suyunu Atatürk Barajı'dan alıp. Şanİıurfa'va. ora- dan Harran Ovası'na aktaracak. Sıra. tünellerin çıkışında. 26'şar ki- lometrehk tünellerin sonunda, iki büyük deiik. Buradan fışkıracak su- lar. kanallarla kucaklaşacak. Çıkışta. birkaç olimpik ha- vuzu içine alacak bir alan yapılıyor. Su. fışek gibi akıp. bu havuza inecek. Ardından 4 kilometrelik ana kanala girecek. Ana kanal hazır. Oylumu öyle geniş ki. Kartacalı komu- tan Hannibalın fil ordusu bile geçer. IBıçakla kesilen peynir gibi Ana kanaldan sonra. Fırat'ın sulanna yıne rahat yok. Yine sıkışacak 50 mei- relık yüksekliği olan Şanl- ıurfa Hidroelektrik Santra- lı'nin önünde. Sınekten yağ çıkarmaya benzıyor bu ta- sanm. Hem Türkiye'ye elektnk, hem ovalara su. hem de Şanlıurfa'ya enerji. Şanlıurfa Hidroelektrik SantralTnı da aştı rru su, ver elini ovadaki kanallar. Uçaktan bakınca, kanallar, kaşar peynırinin üzenne kalın bıçakla yapılmış kesikler gibi gözüküyor. Şanlıurfa kanalı 51.5 kilo- metre. Tam 43 bin 41 hek- lar araziyi sulayacak. Harran ka- nalı. 174 kilometre uzunluğunda. O da. 98 bin 794 hektar arazive ulaşa- cak. Düşünün. binlerce hektar sulak alan. Yeni tanm teknolojisi. yeni ürünler, yeni istihdam alanlan. Yukan Mezopotamya'da: sanayi gelişecek, ticaret artacak, bölgeve refah gelecek. Şimdiden bunun izlerini görmek olası. İklim bile değişmiş Şanlıur- fa'nın çe\resinde. Daha nemli. Bu yüzden. fıstıkçılar biraz tedirgin. Araba sayısı artmış. trafik sorunu çıkmışortaya. İştahı kabaranlar da yok değil. Arsa spekülasyonu başlamış. Ev kiralan 1,5 milyon lirava fırlamış, hem de bir yıllık toptan ödemek koşuluyla. Dairc fivatları 1.5 mil- yar liraya çıkmış. I"Sarsıntıyı hissedebiüyorum" Bayındırlık ve İskan Bakanı Onur Kumbaracıbaşı. bölgeyı gez- dikten sonra izlenımlerini, özetle şöyle aktanyor: "Süratle giden bir arabanın mo- tor sarsıntılarını hissediyonım. Atatürk Barajı ve l rfa tünelleri; Türkiye'nin, hepimizin projesidir." Atatürk Barajı Hidroelektnk Santralf nın 8 ünıtesi bırden de\ rc- de. Sıra geldı Urfa tünellerinden şuyun akmasına Kamu Onaklığı İdaresf nden para bulunup. ınşaa- ta bu ay veniden başlanabilirse, ma>ıs a>ı sonunda tünellerden gü- rül gürül su akacak. Yeterli olmayan sağlık ocağı hekimlerinin verdiği raporlar, adli makamlarla çeşitli sorunlar yaşanmasma neden oluyor Adli tıpta 'kesin rapor' sıkıntısı rürk Tabipler Birliği Merkez Konseyi Başkanı Dr. Sefim Ölçer, Adli Tıp Kurumu örgütlenmesinin yetersiz kaldığı ya da hıç bulunmadığı yerlerde, adli tıp hizmetlerinin sağlık ocaklan eliyle yürütülmesini eleştirerek. Adalet veSağhk bakanlıklan ile bu konuda görüşmelerin sürdüğünü açıkladı. İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu)- Adlı Tıp Kurumu örgütlennin bu- lunmadığı yerlerde. adli tıp hizmet- lerinin çoğunlukla sağlık ocağı he- kimlerince verildiği belirtilerek. bu- nun çeşitli sorunlara yol açtığı vur- gulandı. Adli tıp hizmeti verme yüküm- lülüğünün. uygulamadakı belirsiz- likler yüzünden, hekimler ile adli makamlar arasında bazı sürtüşmele- re neden olduğunu açıklayan Türk Tabipler Birliği Merkez Konseyi Başkanı Dr. Selim Ölçer. üyeleririe yeterli olmadıklan durumlarda, "Adli kesin rapor" vermekten kaçın- malannı önerdi. IHekimler yetkin değil Adli tıp hizmeti konusundaki so- runlan gidermek amacıyla Adalet Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile gö- riişmelerini sürdüren TTB Merkez Konseyi. konunun hukuki yönünü içeren bir raporu da Cumhuriyet başsavcılıklanna iletti. Adli Tıp Kurumu"nun tüm iller bazında. hatta yansında bile şube örgütlerini oluşturamadığını anı- msatan Dr. Ölçer, bu yetersizlikler karşısında adli tıp hizmetlerini çeşitli yasalarla, asıl görev lerine ek olarak ocak hekimleri ve değişik dallarda uzman hekimlerin yerine getirdiğini söylcdı. Bırçok yabancı ülkedeki adalet iş- lerinde bilirkişilik yapılması için. he- kimin gerekli formasyonu alması ge- rektığınin kabul edıldiğini anı- msatan Dr. Ölçer. "Ancak hekimle- rimizin pek çoğunda bu formasyon bulurımamaktadır. Hekimler. yetkin- lik duymadıkları adli tıp hizmetlerini ek göre> olarak yerine getirmeye çalı- şmaktadırlar" dedi. IZabıta vetkisiz %jüneşKıyüarı 'ndayeşil, betona esir düştü Beton ormanları, bütün dünyada yeşili teslim alıyor. İspanv a'da. Emevilerin izlerini taşıyan güzelim Casares kasabasının kaderi de farklı olmadı. Ülkenin, "Güneş Kıydarı" anlamına gelen Costa del Sol olarak adlandırılan kıyı şeridi, zaten uzun yıllar öncesinden turizme hız verebilmek amacıyla kurulan turistik tesislerle kaplanmay a başlanmıştı. Oysa turistik tesis denince nedense insanların aklına hiç \eşîlle maviyi iç içe gecirmek gelmiyor; amaç sadece beton ormanlannda odaklaşıvordu. Işte güzelim Casares de bir zamanlar yeşille mavinin bütünleştiği bir cennet köşesiyken bugün üst üste yığılmış beton blokların oiuşturduğu, deniz kıyısında, çirkin görünümlü Ispanya'run bir toprak parçası olmaktan öteye gidemedi. Yasalara göre adli tabiplik görevi yürülen hekımlerden görüş ısteme konubunda yetkili olanlann mahke- meler, hakımler ve savcılar olduğu- nu vurgula>an Dr. Ölçer; zabıtanın ve kolluk güçlerinin böyle bir yetkisi olmadığını savundu. Adli tabip ola- rak görüşüne başvurulan hekımin. başvurulan konuda uzman ol- madığını bildirerek bilirkişilik yap- maktan çekinebilmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Ölçer, şu görüşlere yer verdi: "Örneğin, darp ve cebir arazlan- nda. mağdurun kaç gün işinden gü- cünden kalacağı Ue ilgili tespitler adli tıp uzmanı olmayan hekimler tarafı- ndan yapılagelmektedir. Eğer mağ- dur, söz konusu araz nedeniyle 20 gün veya daha fazla iş göremez dunıma gelmişse, suçu işleyenin cezası iki yılla beş yıl arası; >ok eğer bu süre 10 gün ve daha az ise, ceza iki ay ile altı ay arasıdeğişmekte ve takibi şikayete bağlı hale gelmektedir. Bu nedenle, bu durumun çok iyi tes- pit edilmesi gerekmektedir. Çünkü yedi günlük işgöremezlikle 12 günlük iş göremezlik raponınun yaratacağı sonuçlar, adliye açısından çok farklı olmaktadır. Ö\sa bu konuda yeterli bilgisi olmayan bir hekimin bilimsel açıdan doğru bir rapor vermemesi ha- linde, fiiien uygıılanacak müeyy- idenin sınırlannın belirlenmesinde hu- kuki sorunlar büyüyebilecektir." İkınci bir örnek olarak. ırza teca- vüz suçlannda, özellikle 15 yaşından küçüklerin "Mukavemete muktedir olup olmadıkları" ile ilgili raporlar is- tenmesini gösteren Dr. Ölçer. bu ko- nuda da şu bilgileri verdi: "TCK 414. maddeye göre failin fii- linden başka bir sebepten mukaveme- te muktedir olmayan, 15 yaşından küçük bir kimsenin ırzına geçilirse ceza artmaktadır. Böylesi bir raporu bilimsel olarak bir pratisyen hekimin, hatta herhangi bir uzman hekimin vermesi mümkün değildir. Çünkü zeka bakımından, mukavemet iktida- n tayini, zeka testleri ve diğer ruhsal muayenelerle yapılabilir. Bu ise adli psikiyarri alanına girmektedir. Bu ve benzeri konularda, ek görev olarak adli tabiplik yapan hekimlerden adli rapor istenmesi, hem hekimleri güç durumda bırakmakta hem de adaletin gereği gibi yerine getirilmesinde za- man zaman bir sakınca oluşturmak- tadır." I Bilirkişilikten çekilme Bir hekimin önüne gelen adli tıpla ilgili bir konuda görüş oluşturama- ması veva değişik olasılıklar arası- nda tereddütte kalmasının, "Adli bi- lirkişilikten çekinme" ile ilgili geçerli nedenlerin içine gjrdiğini vurgula- yan Dr. Ölçer. "Bir hekimin bilgisini aşan konularla ilgili hastalara yak- laşımda bulunması meslek ahlakına uygun düşmemektedir. Hekimin, kendi bilgisini aşan durumlarda acil müdahaleyi gerektiren durumlar ha- riç olmak ü/ere. müdahale etmekten kaçınması ve hastayı başka bir he- kime veya merkeze gönderme hakkı mevcuttûr" dedi. Dr. Ölçer, sözlerini şöyle sürdür- dü "Hekimlerin mesleğini özgür \e bağımsızca ifa etmelerinin güvencele- rini ortadan kaldıran bövle bir baskı ortamının mevcudiyeti, hakim güven- celeri ile sağlanmaya çalışılan bağımsız vargı çabalanna da gölge düşürmektedir. Bu nedenle. bağımsız yargının bir parçası olan bağımsız bi- lirkişilik görevi, görevi kötm e kullan- ma gibi tehditleıie engellenmeye çaltsılmamalıdır." Hekimlere TTB Merkez Konse- yı'nce vapılan uvanlarda. "Yeterli olmadığunızı hissettiğimiz, adli ke- sin rapor taleplerinin altına, 'Bu va- kayı adli yönden değerlendirmek için yeterli adli tıp formasyonum yoktur, bu nedenle bilirkişilikten çe- kilmemin kabulünü ar/ederim" >eya 'Bu vakanın adli tıp uzmanı bir he- kim tarafından değerlendirilmesi uvgundur' diye yazarak imzalaya- bilirsiniz" denildı. "Acil rapor" ge- reği doğan hallerde ise hekımlenn, kendini vetkin hissetmese bile bilirkişilik görevıni reddctmemele- ri vurgulanan uyanda. bu şekilde düzenlenen raporlann altına "Bul- guların adli yönden değerlendiril- mesinin adli tıp uzmanı tarafından yapılması uvgundur" ıbaresını ekle- meleri önerildi. Turiztnde altyapıya büyük yatınm Yaünmlar Genel Müdürlüğü'nün 1994 Bütçesi'nde, 11 projeiçin toplam 620 milyar üralık ödenek ayrıldı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - 1994. turizmde altyapı yılı olacak. Turizm merkezlerinin altyapılannın bir an önce tamamlanması, Turizm Bakanlığı'nın 1994 yılı çalışma he- defleri arasında yer aldı. Turizm Bakanlığı Yaünmlar Ge- nel Müdürlüğü'nün 1994 yılı bütçe önerisinde. 11 altyapı projesi için 620 milyar lira tutannda ödenek ay- nldı. Bakanlığın 1994 yılında ta- mamlanmasını öngördüğü altyapı projeleri şöyle sıralanıyor: Güney Antalya tesisleri Çamyuva Antma Tesisi genişlet- me inşaatmın yapiniı, Tekirova iç- mesuyu isale hatü ve kanalizasyon genişletme ınşaatının yapımı, Kiriş- Çamyu\a ıçmesuyu ve isale hattı ile kanalizasyon kolektör hattının ya- pımı. (25 milyar lira) Turizm alan ve merkezleri ile turizm yerleşim merkezlerini kapsayan uygulamalar: Belek Turizm Merkezı altyapı uy- gulamalan (jağmur suyu drenaj - bısiklet yollan yol aydınlatması), Senk Antma Tesisi inşaatının yapı- mı. Mahallı idarelerdeki turizm amaçh altvapı u>gulamalan, Turis- tik yollar.'( 195 milyar) Side Gelişim tesisleri Kumköy Antma Tesisi inşaatının >apımı, Tıtrevengöl Yağmursuyu Drenaj inşaatının yapımı. Imara ye- ni açılan alanlann altyapılannın yapımı. (10 milyar) Havaalanı ve uçak pisti yapım, genişletme ve donatunı Nevşehır- Tuzköy veya Kayseri Erkilet. Antalya-Kaş. Kalkan, Ma- navgat. Adışaman, Afyon, Sıvas, Kars. (lOmil'var) Aksaray-Nevşehir Turizm Yerleşim Gelişim Projesi C'rgüp-Ortahısar Mustafapaşa yerleşim merkezlen kolektör hattı ve antma tesisi inşaatının yapımı, Kapadokya Bölgesi yollan yapımı. (20mılvar) Akdeniz Ege Turizm Altyapı Kı> ı Yönetimi (Atak) Projesi Kuşadası Havzası Aııksu Ant- ma. Çöp Toplama ve İmha Tesisi vapımı. Marmans Havzası Atıksu Antma. Çöp Toplama ve İmha Te- sisi vapımı, Alanya Havzası Atıksu, Çöp Toplama ve İmha Tesisi vapı- mı. Kaş-Kalkan Çöp Toplama ve Antma Tesisi vapımı. Finike ve Kumluca Çöp Toplama ve İmha Tesisi inşaatının vapımı. Alanja- Oba kolektör inşaatının yapımı. (185 milvar lira) Kış turizm merkezleri ile dağ sporları planlama ve alty apı uygulamaları Kars ili Sankamış Turizm Merke- /i. Erzurum ili Palandöken Kış Tu- nzm Merkezi. Gümüşhane ili Ziga- na Dağı Kış Tunzm Merkezi, Bayburt ılı Kopdağı Kış Turizm Merkezi. Çankın-Kastamonu illeri llgaz Dağı Kış Turizm Merkezi. Aksarav ılı Hasandağı Kış Turizm Merkezi. Kocotepe ili Kartepe Kış Tunzm Merkezi. Ka>sen ili Ercişes Dağı Kış Turızm Merkezi. Bolu ili Kartalkava Kış Tunzm Merkezi. (110 milvar lira). Termal ve sağlık turizm merkezleri planlama ve alty apı uygulamaları Sıvas Balıklı Çermik Kaplıcası çevre düzenleme ve altvapı uvgula- malan. çeşitli tennal turizm aîanlan altyapı \atinmlan. (20 milyar lira). Doğal ve Kültürel V arlıklann Turizm Amaçh Değerlendirilmesi Projesi (15 milyar üra). GAP illerinde il turizm master planlan kapsamında alty apı uygulamaları (25 milyar lira). Yayla turizm merkezleri koruma planlan ile altyapı uygulamaları (25 milyar lira).