Katalog

Cumhuhyet fmtiyaz sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yonetmenı Özgen Acar •Genel • Görsel Yonetmen Ali Acar •DışHaberler Ergun Ankara Temsılası Muştafa Balbaj #Haber Muduru Doğan Akın Ataturk Bul- Muesese Mudurü ErolErkut •Koordınator Yayın Koordınatoru Hikmet Çetmka>a • Gene! Bafcı • Ekonomı Abdurrahman Yıldırım • Istıhba- van No 125 Kat 4 Bakanlıklar Ankara Tel 4195020 (7 Hat) Tele\ 42344, Fax Atantf Konıban «Muhasebe Bâfent Yener Yayın Danışmanı Ornan Ennç • 'Vazuşlen rat \ alçın Çakır • Yurt Haberlen Mehmet Saraç 4195027 • Izmır Temsılcısı Serdar Kızık, H Zı\ a Blv 1352 S 2 3 Tel 4411220 »Jda--e Hüseyın Gürer •Işletme önderÇeük Mudûrlen îbrahtaı \ıküz (Sorumlu) Dmç Ta>anç • Makaleler Sami Karaörefi • Spor Abdulkadir T e l e x 52359, Fax 4419117 »Adana Temsılcısı Çeton^ığenoğluInonuCd 119S 0Bılp-tşkm TSaü loal »Bılgısayar Sıstem: • Hab-rMerkezıMuauru İpekÇalışlar " Yücelman • Düzeltme Abdullah Yaacı N c r ' K a t • T e l 352255O-35226O1-3S22492 Telex 62155 Fax 3522570 Murfret Çfler •Reklam RefaaIşrtman Yavunl»an ve Basan Yenı Gun Haber Ajansı Basın ve Yayıncıhk A Ş TurkocdgCad W 41 Cağaloglj 34334 lst PK 246tstanbulTel (0 2I2)^1205<H(2Ohat)Telex 22246 Fax (0 212)SH859-> 15OCAK 1994 Imsak 5 50 Guneş 7 20 Oğle 12 20 Ikındı 14 4^ Akşam 17 07 Yatsı 18 31 Demir Leydi'yle 'çelikköprü'pazarlığı 1 383- 1 933 İSTANBUL'U SARSAN ON YIL "83Rubu"veISTANBUL Yağmaya yasalbazırlık Anayasaya ayhrı ruhsatlar Dalan'ın "kafasındakı"planlar A\rıcahklı "rant kulelerı" Ormanalanlarında 'veşıiyaşam" Thatcher'la kopru pazarlığı Su bavzalannda "luks \apdasma' Boğazıçı nde müyarlık kondular Gecekonduya "mafsa"guvencesı Kuçuk Armutlu -Sultanbeylı te demokrası " T OKTAY EKİNCİ 80'li yıllann ünlü gökdelen izinleri içın ilk "resmi" adımlar, Park Oteli ve Gökkafes'e aıt 1984 yıhndaki Turizm Merkezi Kararlanyla atıldı. Sonra Dalan, Piyalepaşa'da "toplu bir gökdelen bölgesi" Daian'iı >diann armağam isteyince, bu kez devreye Boğaziçi'ne 3. köprü ve kent olan "altvapısız gokdelenler', "avn- • • . ,, i i n o .. . . . . . ikb" imar izinieriyie yükseidiiCT. ıçme otoyollar oneren "Be-Sam" projesı gırdı. Donemin İngiltere Başbakanı Margaret Thateher'in Turkhe zi>areti, İstanbul'da "3. Kopru pazarlığına" donuştu.Beledı- ye Başkanı Bedrertin Dalan, tngiliz kredisini STFA'ya aktarabilmek için, Demir Leydi'nin çeiığine "muşteri oluyordu". Gokdelenler geliyor, Tarlabaşı yıfalıyor..."Eklıkrokılerde \erlen,me\kılen vesınırlanbelırtılen Ankara-Gazıosmanpaşa hlanbul-Park Otehe İstanbul-Taşkışla bolgelerımn, turizm merkezi olarak tespıtı Kultur \e Turizm Bakanlığı 'nın 4 6 1984 tarıhlı ve Plankıma \e Yatırımlar D Başk 11505sa\ ılı j azısı uzerıne 12 31982 tarıhlı \e2634sa\ ılı Turizm Teşvık Kanunu 'nun 4 maddesıne ( J gore Bakanlar Kurulu nca 13 6 1984 tarıhındekararlaştırümıştır 31 7 1984 tanhlı Resmı Gazete'de yayımlanarak vururluğe gıren >ukandakı kararname, Cumhurbaşkanı Kenan Evren ıle Başbakan Turgut Özai'ın ımzalannı taşıyor ve ızleyen on >ıl boyunca Istanbul da en fazla tartışılan ıkı dev mşaatın "ruhsat sürecini" başlatıyor Park Oteli \e Gökkafes... Kararnamenın ekındekı krokjlerde, hem Park Otelı'nın, hem de Gökkafes ın. sadece "arsa sınırlan" yer alıyor ve bu arsalar "hükumet karanyla", olağan ımar koşullannın "üzerinde" yapılaşma hakkı elde etme olanağına kavnşuvorlar Çunku. 12 Evlul donemınde vururluğe gıren ve bu nedenle de 1982 den bu yana "Anajasaya aykınlık savıyla" hakkında ıptal davası açılamayan Turizmi Teşvik Yasası, bu tur Bakanlar Kurulu'nca "turizm merkezi" ılan edılen verlerde "aynca- lıklı imar koşuilan" belır- lenmesıne olanak sağlıyor Istanbul da bu olanağı de- ğerlendıren "hlk ıki yatınm" ıse Park Otel ı ve Gökkafes olu- yor 80"h >ıllar boyunca 1989'a dek yıne istanbul'da olağan ımar koşullannın "üzerinde" ınşaat hakkı elde etmesı ıçın Bakanlar Kurulu nca tunzm merkezi btatusune kavuşturu- lan arsa ve araa sayısı 401 geçı- yor Dolmabahçe Sarayı'nın tan- hı bahçesı SHTSS Hotel, Yıldız Parkı Conrad, Çırağan Sarayı bahçesı (eskı Şeref Stadı) Çıra- ğan Oteli, Atakov kjyı kuşağı Hollıdav Inn, Yeşılyurt kıyı alanı Penta Hotel, Sultanah- met tekı tanhı Barbaros Evlen Barbaros Otel, vıne Sultanah- met tekı tanhı cezaevı bınası parseh Sultanahmet Oteli... ın- şaatlan "özel imar durumlu ar- salar" halıne getınlıyor Dahası otellenn dışında Yapı Kredi Plaza (Levent) Sa- bancı Center (4 Levent) Ce\ahırler (Balmumcu), Akmerkez (Etıler) gıbı "ticaret ve iş merkezi" nıtelığındekı vapılar bıle aynı şekılde "ayrıcalıklı imar izinleri" elde edebılmek ıçın vıne tunzm merkezi olanağından vararlanıyorlar Tunzmı Teşvık Yasasfnın >atınmalara "imar hakkı" ko- nusunda beledıveye ıse "projeonayı" ıçın eşı bulunmazbır"ya- sal kolajlık" sağlayan bu olanağı gıderek oylesıne benımsenı- yor kı yıne 80'lı yıllann ıkıncı >ansmda bu kez Taşkışla'ya goz dıkılıyor derken Baltalimanı Hastanesi bahçesıyle bırlıkte otel arsasına çevnlıyor Ardından Beykoz'dakı Hunkar Kasrı a>nı amaca avnlıvor ve hatta sonunda ış çığnndan çıkıp "denize de tesis kurmak için" orneğın Bebek Koyu da tunzm merkezı ola- rak Resmı Gazete de "arsa niyetine" yennı alabıü>or Ne var kı 12 Eylul generallennın "dokunulmazlığı" olan bu yasası bıle. Dalan'ın "kafasındaki" Istanbul planı ıçın yeterlı "gokdelen" olanağı vermemektedır Çunku Anavasanın geçıcı 15 maddesı kapsamında olan ve o nedenle "eleştirilmesi" bıle neredeyse 12 Eylul komutanlanna "hakaret" sayılabılen Tunzm Teşvık Yasası, adı uzennde sade- ce "turizm amaçlı" yatınmlar ıçın yatınmcılara "imar kıyağı" sağlamaktadjr Gerçı Gökkafes ve dığer bazı "center"lerde olduğu gıbı bına- nın adına "turizm \e iş merkezi" denerek bu engel de aşılmış ve "çok yıldızlı işhanları" ıçın ruhsat olanağı varatılmıştır ama Istanbul'un "Beynıt" vapılması planlan ıçın bu tur kurnazlıklan gerektırmeve- cek bır "gökdelen ozgurlüğu- ne" gereksınme vardır Işte bu noktada Dalan'ın vardımına >etışen, yıne Istanbul un "nazon plan di- siplini jok edilmiş" bır buvuk kent olması ozellığıdır Nazım Plan Burosu nun lağvedılmesıyle vetınılme>ıp. kentın temel ımar kararlan- na ılışkın tüm belge raporve kararlar da "imha edildiğin- den" Istanbul şehırcılık bılı- mının gereklenne "takılınma- dan" ıstenıldığı şekılde artık planlanabılecektır Bunu ıse elbette >ıne Isun- bul un vok edılen \azim Plan ılkelenrden "habersiz" yabancılar yapabılecektır Dalan ın unlu Be-Sam (Beşıktaş-Samatya Kent ıçı Otoyolu) projesı ve Pivalepa- şa'dakı "gökdelen bölgesi" karan>la bağlantılı 3. Boğa- ziçi Koprusu onenlen ışte boylesı bır gereksınme ıçensınde "Essen Lnjversitesı Planlan" olarak Istanbul un gundemıne gelmektedır "- İstanbul'a esas vermek istediğimız karakter metropol vap- mak. 15 tane iş merkezi yaratmak. Bir tanesi Piyalepaşa'ya plan- landı..."(Mılhyet-15 11 1987) Dalan, Istanbul ıçın. "metropol" kavramını, salt "iş merkez- leri" olarak anbyor Mıllıyet'e açıklamalannı surduruyor "- Kim ne derse desin, Be-Sam yolu kesinlikJe inşa edilecek. 3. Boğaz Korûsıi de şehir içi ulaşımda, Doğu-Batı ilişkisinde kullanı- lacak..." Bu açıklamalann dayanağı olan "Essen Planı", aslında bır 3. köpruden Pivalepaşa gökdelenlerine ulaşabilmek için Dalan'ın planladığı kent içi otovol bağlantıİarı. "Tarlabaşı engelini" yasadışı vıkımlarla aştı. Buna karşı kovan bölge halkı ıse, "jasaJarı korumakla görcvli" zabıtanın coplarıvla karşılaştı "kent planı" değıl Imar Planı ıse hıç de- ğıl Dolapdere ve Pıvalepaşa'da tasarla- nan "60 katlık" gokdelenler dızısıne. Kadıkoy \e Bakırköy bolgelennden "ke- sintisiz bir otomobil ulaşımı" ıçın duşu- nulmuş. kent ıçı vol projesı Tumuvle "Dalan'ın düşüncesi" olan. ama bu duşunceyı bır plana donuşture- cek yerlı uzman bulunamadığından ola- cak. altında Essen Unıveratesfnden Os- kar Gerdom. VVolfgang Bielke ve Dr. Mıchael Gaıler adlı plancılann ımzası bulunan "Essen Planı", Anadolu ya- kasıvla bağlantı ıçın 3 kopruyu. Bakı- rkoy - Yeşılkov bolgesınden Piyalepaşa'- ya ulaşmak ıçın de Haliç'e "veni koprü- ler" ve tanhı yanmada ıçınden "karayo- lu tıinelleri" ongoruvordu 1986 \ılı başlannda planlanan bu ta- san ıçın. Dalan ısrarla "Essen Üni>ersi- tesi yaptı" demesıne rağmen. Mımarlar Odası'nın mektubunu yanıtlayan unı- versıte rektoru Prof Steimle, 14 Ekım 1986 tanhlı vazısıyla şu bılgıyn verdı "Lni>ersitemızin bu projevle ilişkisi vok- tur. özel bir mimarlık burosuna tiazı- STFA '3. köprüye hayır' demişti!.. Ulaşım raporunda "köprü gereksiz" sonucu çıkınca, Dalan 'ın emriyle rapor hemen "düzeltildi" ^ stanbul'un ulaşım sorununu ^W^ raylı sıstemler yenne m otoyollar ve >enı Boğazıçı, m Haüç koprulenyle çozmek m ısteyen Dalan. DPT .^L. tarafından da eleştınlmeye başlanmıştı Tartışmalann yoğunlaşması uzenne, STFA'ya bağlı temel Mübendislik firmasına, 7 Nısan 1987'de bır "İstanbul Llaşım Vlaster Planı" yapması sıpanş edıldı Yaklaşık 1 5 yıl suren çalışmayla haarlanan plan raporu. 3 kopru ıçın Thatcher'le "çelik pazarüğı" yapıldıktan sonra, 1988'ın Temmuz ayında sonuçlandı ve STFA'nın merkez bmasında bır bnfingle Dalan'a sunuldu Rapor, oldukça kapsamlı ve aynntılı bır şekılde Istanbul'un ulaşım konusunu ve çozum yollannı ırdeledıkten sonra, Dalan'da "şok etkisi" yapan bır sonuca ulaşıyordu 2005 >ılı ulaşım gereksınımını belırleyen venlere gore dahı Istanbul ıçın 3 bır Boğazıçı koprusune "gerek olmadığı" kanıtlanı>ordu Bnfıng bıtınce Dalan, "Rapordaki savtsal verileri değiştirin >e köpnınun gerekliliğini ortaya kovun" dıyerek, 1 5 >ılda hazırlanan raporun "düzeltilmesi" ıçın 15 gun sure tanıdı Bunun uzenne ılk rapor gen çekılerek, Dalan'ın ıstedığı şeklıyle ve "aynı kapakla" venıden yanlıp 20 gun sonra Dalan a sunuldu Boylece, 3 kopru ıhalesının "favorisi" STFA nın "ustleneceği iş" ıle "kendi gorüfu" ara&ındalu şeU;kı>ı do Dolnn gıdermış oldu (8.2.1989 tarihU Cumhuriyet'ten ozetlenerek) • 2500 ydlık kentte, 150 yülık bina 'eski eser' olur mu? Cumhurnet muhabın Remal Küçûh Essen Planı \e Tarlabaşı ukımlan uzenne Dalan la bır so\lesı \apmıştı 6 Ka»tm 1986 gunu \a\ımlandığında oldukça \ankı mandıran bu so\leşıde Istanbul Beledne Başkanı şo\le konuşmordu "Ytkurtm ve CCMMI da çekerim." K.KÜÇÜK: Essen Planı ıçın unıversıte rektorû "Bizle ilgisi vok" dıvor bu yalan mıdır 9 B.DALAV Kardeşim (planı) kime yaptırırsam >aptınnm. bu önemli değil, önemli olan beledive meclisinden geçen plandır. K.KLÇLK: Essan Planı meclısten geçtı mı 9 B.DALAN: Havır. Essen Planı zaten bir nazım planı değil ki. K.KLÇLK: Anıtlar Kurulu, son karannda bır koruma planı ıstıyor Hem de (Tarlabaşı nda) vıkılan evler ıçın vasal soruşturma yapılacağını soyluyor B.DALAN: Bu evler 150 vıllık da oba, Istanbul için veni saydacak bınalardır. Istanbul 2500" >ülık bir şehirdir. Levanten vapıları 3 bin tanedir. Bunlar 5-10 tane olsa saklayalun, ama 3 bin taneyse biz bu işi yapanz kardeşim. Y ola denk gelen 74 tane eski ev vıkılacak. Gelişmevi onlcvici korumacdığa katümıyoruz. K.KLÇtK: Bu ışın uzmanı olan kurul, sızın yeru dedığınız bu evlerden 38'ıru yıkanlar hakkında yasal ışlem karan almış Sız "yıkanz" dı>orsunuz. bunun cezası da 5 yıl agır hapıs Bunu ustlenıyor musunuz 9 B.DALA.N: Biz İstanbul'a hiznıet etmek için her cezava razıyız. 2863'e (Koruma Yasası) aykın vapüdığı sovlenen yıkım için memleketin yargı gûcü vardır. Suçlu kimse, ben dahil çekerim... • rlatıldığı anlaşılan proje için, öğretim uyelerinuzden Dr. Cailer izinli olduğu sure içinde çaltşmıştır." Benzer şekılde, yıne Dalan'ın Mi- mar Sinan Lniversitesi'nde haa- rlandığını duyurduğu ve Be-Sam pro- jesının "can daman" olarak gınşılen • Arkası 17. Sayfada Yarın: imar planlarında 'Bizans oyunlan'