Katalog

15OCAK1994CUMARTESI * * * * CUMHURİYET SAYFA HABERLEREV DEVAMI 17 Ekoııomi sil baştan ABDURIUHMAN YILPIRIM Uluslararası nsk değerleme lcuruluşu MoodyYın Türkıye'- nın kredı notunu ındırmesı ka- mu kesımınden ozel sektöre. ban- kalardan şırketlere, çalışanlar- «dan tasarruf sahıplenne kadar loplumun tum kesımlenru etkıle- yecek bır p»otansı>ele sahıp İlk bakışta, kredı notunun "\atınm yapılabıhr" sınıfından 'spekula- tıf' sınıfma duşurulmesı, Turkı- yenın kamu ve ozel sektoruyle bırlıkte dışandan borçlanma ola- naklannı azaltıcı ozellık taşıyor Dışandan borçlanma olanaklan szaünca ve de malıyetı yukselın- ce son yıllarda dış borçlanmaya dayalı buyume hıa yavaşlayabı- lecek Buyume hıarun yavaşla- ması ıse toplumun tum kesımlen- nı olumsuz etkıleyecek Kısaca tasarruf sahıplennden reel yatınmcılara kadar karar alıcı herkesın hesabını kıtabını yenıden ve kısalan bır yorgana gore yapması gerekebılecek Kredı notunun ıkı basamak hırden ındınlmesının Turkıye ıçın ıkı ana etkısı olabılecek Bunlardan bın dışandan daha a z borçlarulacak Borçlanmanm vadesı daha kısa olacak ve faıa yukselebılecek Çunku Turkıye ârtık nsklı ulke ve faıan artması normal îkıncı ve daha talı bır etkı ıse reel veya portfoy yatınmını du- şünen potansıyel yatınmcılann kararlannda oluşabılecek değış- me Bu da Turkıye'yı etkıleyebı- lecek Bu ıkı ana faktorun ekonomı üzenndekı ortaya çıkartabıleceğı zıncırleme etkılen şöyle sıraJaya- bılınz Döviz yıikselecek: Dışandan borçlanma azahnca, bu hemcn dovız rezervı uzennde etkısını azalma yonunde gosterecek Re- zervın azalması dovıze Merkez Bankası'nın daha az mudahale etmesı anlamına gelecek Daha az mudahale \e azalan dovız rezervı ıse Merkez Bankası mudahalele- nnın etkısını azaltabılecek Psı- kolojık etkenlenn de dev reye gır- mesıyle kurlar eskısınden daha hızlı artabılecek Faizier artacak: Dışandan borç- lanma olanaklan kısıtlanan kamu kesımı ve ozel sektor ıçen- ye yonelme durumunda kalabıle- cekler kamunun ıç borçlan- rnasını reel anlamda artırması fa- ızlen yukseltıa yonde etkı yapa- bılecek Bunun yanında dovız kurlannın kontrolden çıkma- naası ıçın de aynca faızJer yuksel- tflmek zorunda kalınabıhr Borsa olumsuz etkilenecek: Do- vız ve faız gıbı ıkı ana yatınm aracının getınlennın yukselmesı Borsa'ya doğnı akmakta olan paranın onunu kesebılecek Ama hukumetın Borsa ya yoneük yenı teşvıklen gundeme getırmesı durumunda bu olumsuzluk aza- Moody's nedir? Merkezı New York'ta olan Moody's. bır ozel şır- ket Ülkelenn ve şırketlenn başvurusu ve ucretını ode- mesı koşuluyla "kredıbılıte- sını" olçuyor ve açıkhyor Kazancı, guvenılırlığıne ve dolayısıyla ısabetlı değerler- me yapmasına bağiı Son yıllarda devletten devlete borç verme gıderek azalı- rken bunun yennı uluslara- rası sermaye pıyasalan- ndan borçlanma alınca. de- ğerleme şırketlennın de onemı arttı Turkıye"de 1991 yılında Mooody's ıle yıne ABD'lı Standart and Poor's şırkeı- ne başvurarak, kredıbılıte- sını olçturdu MoodyYten aldığı BAA3 notu ıle ya- -tınm yapüabılır ulke ka- kegorsıne gıren Turkıye, son ıkı yılda uîuslararası serma- ye pıyasalanndan yaklaşık 8 5 mılyar dolar borç aldı labılecek Ama ekonomıde buyu- me hızınm duşmesıne paralel şır- ket kârlannın azalması da yıne Borsa ııçın olumsuz bır gelışme olabılecek Enflasyon artacak: Faız ve do- nz gıbı ekonomının ıkı ana gırdı- sının artmasıyla bırlıkte malıyet- ler yukselecek Bu enflasyona ayn bır ıvme verebılecek Dovız gınşı azalacağından ıthalatta kısıt- lamalar gundeme gelebılecek Bu da hem fıyatlar yönunden hem de mal arzı yönunden enflas- vona yaptığı olumlu katkıyı azal- tabılecek \ atınmlar azalacak: fçende fa- ızlenn ve kurlann yükseldığı bır ortamda, paranm da kamu kesı- mı tarafından ıç borçlanma yo- luyla emılmesı, yatınmlara daha az kaynak aynlması sonucunu doğuracak Dışandan fonlama da azalacağından Turkıye'de yatın- mlar azalabılecek Dışardan borçlanma aza- lacağından ıthalat da azalabıle- cek Aynca dış fonlama deste- ğının azalması ve ıçende dovız. faız faktoru ıle yatınmlann azal- ması buyume hızını kesebılecek özd sektör de etkilenecek: Tur- kıye. dovız kurlannın enflasyo- nun altında kalması. ozel sektoru de dışandan borçlanarak ıçende kuilanmaya ıtmışu Bu eğılım bankalan. ellennde bulunmayan dovızı de satmaya yoneltmış ve dovızde açık pozısyon taşımalan- na y ol açmıştı Şımdı dev letle bır- lıkte ozel sektorun de dışandan borç alması sınırtandı ve faızı yukseldı Aynca ozel sektorde bulunan dovız pozısyonu açık- lan. kurlar yukseleceğınden azaltılmak durumunda Bu da ozel sekıor karlannı genletebıle- cek Aynca dovız ve faızın yuk- selmesı ıle ozel sektorun malı- yetlen yukseleceğınden yatınm- İardan cayabılecek Istihdam azalacak: Ozel sekto- run yatınmlan azaltması, buyu- me hızının duşmesı ıstıhdamda azalmayı berabennde getırecek Yeni öniemler gundeme gele- cek: Dışandan borçlanmanm kısıt- lanması ve malıyetının artması ekonomıde onlemlen de gunde- me getırebıhr Dovız gelırlennı anırmak ıçın ıhracata yenı teş- vıklervenlebılır Kamugelırlennı artırmak ıçın ozelleştırme hı- zlandınlabılır Vergı yuku artın- labılır Italya, PKK'yıyakın takibealdı ANKARA (Cumburiyet Buro- su)- İtalva'nın Ankara dakı Bu- yukelçılık Maslahatguzan Gio- vanni Manfredi, PKK nın uyuş- turucu kaçakçıhğından yargıla- nabılmesı ıçın Türk makamlann- dan kanıt ıstedı Italyanpolısmın de PKK'nın uvuşturucu kaçakçı- lığı yaptığını belgeleyen raporlar duzenledığı belırlendı Maslahatguzar Manfredi. İtal- yan hukumetının gerek ulke ıçın- de gerek uluslararası duzeyde uvuşturucu trafığıne karşı olan mucadelesındekı kararlılığını şoyle ıfade ettı "Bütün uvuşturucu kaçakçılan, PKK ile y a da herhangi bır orgutle olan ortaklıkları goz onunde tutul- maksızın, ulkemizde yunırlukte bulunan yasalar uyarınca çok sıkı bir biçimde > argılanır. Y ururlukte bulunan ftalyan hu- kukuna gore kişiler ve örgutler ancak ulkemizde işlediklen suçla- rın sorumluları olduklan durum- larda doğnıdan doğruya yargıla- nabilirler, aksi halde hiçbir biçim- de ceza yasasına göre vargılana- mazlar. Diğer ulkelerde olduğu gibi Italy a'da gerçekleştirilen bir uyuş- turucu trafîğının doğrudan doğnı- va sonımlu orgutu olarak PKK'yı vargılamakta hıçbir engel yokhır. \ncak adaletın doğnı bır biçimde yerine gehrılebılmesi için, butun gereklı bilgılen ve PKK'nın boyle bir rolu olduğunu ortava çıkarta- cak \e gozler oniıne serecek kanıt- lan Türk yetkililerinin Italyan makamlarına sağlaması gerek- mektedir." Savunmada skandallar lıkopter ıçın karlı ve tıpılı hava- larda uçuş sertıfıkası sorulduğu- nu, buna da firmadan. "birkaç gün içinde alacağız" yanıtının ahnması uzenne, ıhalenın bu fir- maya venlmedığını soyledıler M Baştarafi I. Sayfada leri'ne verildiğinde telsiz frekans aüaması yapmamaktadır. Fre- kans sıçraması gizu'lık ve karşı tarafın kanştırma yapmaması için en buyuk ozeüiktir. Bu ozelliğin sağlanması için cihaza milyonlar- ca para odenmektedir. - Genelkurma) alım yapmaya- rry • cağım açık bir şekilde belirtmesine J . © r Z l Y 3 n karşın SSM muay enelerine iki as- J teğmeole devam etmektedir. Bu " I J * i iki asteğmen muayenderde silahlı f J l i l 1 1 kuv-vetleri temsil edecek, terhis ol- duklarında da sonımlu kimse bu- lunamavacaktır. Nubar Mıllı Savunma Bakanlığı Dış Tedank Daıresı'nın açtığı, baş- langıç eğıtım hehkopten ıhalesı- nı, bınm fıyaü dığer firmaya oranla 330 bın dolar daha pahalı olan ttalyanlann Augusta fınna- sıkazandı Alınanbılgıyegore20 hebkopter alımı ıçın açılan ıhale- ye 4 fırma- katıldı İtalyanlann Augusta firması her bır helıkop- ter ıçın 880 bın dolar ısterken \BD'nın Schvveıtzer firması ıse 550 bın dolar talep ettı Kaynak- lar her ıkı helıkoptenn de ıhale şartnamesınde belırtılen koşuilan sağladığını, ancak 'her nedense' daha ucuz olan hebkopterın seçıl- medığını so>ledıler Kaynaklar ABD'de yapılan demonstrasyon- larda, Schvveıtzer - ın onerdığı he- Kültür Servisi - Turk sınema- sı emektar bır oyuncusunu da- ha yıtırdı 85 yaşında olan unlu sınema sanatçısı Nubar Terzi- yan dun Jstanbul'da oldu 1909 yılında Istanbul'da doğan Ter- ziyan. sanat yaşamına 1940 yı- lında 'Gençler Temaşa Heyeti'- nde başladı 1948'de "Efsuncu Baba" filmıyle sınema oyuncu- luğuna geçtı Dort yuzun uze- nnde filmde rol alan Nubar Terzıyan, çızdığı babacan, ıyı- lıksever karakterlerle tanım- yordu Sanatçmın oynadığı fümler arasında "Efsuncu Ba- ba", "Ankara Ekspresi", "İs- tanbul Çiçekleri", "Kanun Namına", "Kızıl Tuğ", "Cici Geün", "Acı Kader", "Vur- gun", "Bodrum Hâkimi", "Al- dırma Gönül" bulunuyor Memura dayağa büyük tepki OLAYLARIN ARDENDAKİ • Baştarafı 1. Sayfada konusu olmadığı halde, gıi>enlik guçlerinin fokalade katı bir şe- kilde davranması bizi uzmıiştur. Kısacası bu evlem, memurlarm iktidar tarafından aldatılmış ol- maiarına karşı ortaya koyduk- lan haklı bir tepkidir. Avnı tep- kiyi diğer kesimJerin de sandıkta ortaya kovacağına inanıvo- nım." Dcmirel: Kırmadan dökmeden yüriiyün Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel de gazetecılenn memur eylemlenne ılışkın sorusu uzen- ne, "Meydana gelen olay lar, hoş bir şey değildir. Ama sebebiyet de »ermemek gerekir. Kırma- dan, dökmeden yüriiyebildiğiniz kadar yurüyün" dedı İnsanla- nn coplanmasının ıyı bır şey olmadığını dıle getıren Demi- rel. şunlan sovledı "Polisle halk karşı karşıva kaldığı zaman, her polisin cebin- de hukûmet yok ki Oğlum şoyle yap, boyleyapdiyelim. Esef»e- rici olan şey, bu çeşit olayların meydana gelmesidir. Bakın her gün, "Gosten Yuruyuş Ka- nunu'nu kullanın' diyorum. ama bunun bir usulıi, kaidesi var. Gosteriş V üriiyüş Kanunu'nu kullanırken kavgasız, saldırısız ve silahsız olacak. Kırmadan, döluneden, tecavüz etmeden vu- rüyebildiğiniz kadar \uruyun." SHP Grup Başkanvekıh Ni- hat Vlatkap dun duzenledığı basın toplantısında, memurlara acımasızca saldıran guvenlık guçlennı "şiddetle kınadıklan- nı" soNİedı Matkap. ılgılıler hakkında gereklı ıdan ve adlı soruşturmanın başlatılmasını ıstedıkiennı belırttı Başbakan Tansu Çiller, DYP GİK toplantısı oncesınde me- mur eylemlennın polıs zoruyla bastınlmasının sorulması uzen- ne memurlan gonulden sevdık- lennı ve onlara şefkatle bağlı olduklannı soyledı Çiller. olaylarda guç kullaml- masının anımsatılması uzenne de şoyle konuştu "Tekrar edivonım, hiçbir sertlikten yana değilim. Hukuk devletinden yanayım. Hukuk devletinin gereği demokrasi şart- ları içinde çokseslilikle memur- lan ve işcilerimizi şefkatle ku- caklayarak bir arada bazı şevle- rin yapılmasının mümkün olduğuna inanıvorum. Ama hiç kimse kendisini kanun uzerinde zannetmesin. Kanundan vanaol- mak durumundayız. Eğer öyle olmazsa daha sonra onumüze al- tından çıkamayacağımız karga- şalar olur. Ama bunu yaparken de şefkati bırakmavalım" Günay: Skandal Olavdan sonra Cumhunyet'e bır açıklamd \ apan CHP Genel Sekreten Ertuğrul Gunay. polı- sın tavnnı bır "skandal" olarak değerlendırdı Polısın tepkısı- nın. ıktıdann çalışanlara bakış açısını ortaya koyduğunu one suren Gunay. "Bu iktidar 2 jü- dan beri kamu çahşanlarına sen- dika hakkı vereceği konusunda \aatlerde bulundu. Buna karşı- lık, bu alanda hiçbir iyileşme yapdmadı. Bunun en kötü or- neklerinden birini daha gördük. Bu davramş, Çiller-Karayalçın hükumetinin içy uzunu ortay a çı- karıyor. Bu iktidar emek düş- manıdır. CHP olarak bu tutumu şiddetle kınıvoruz"dcdı Ecevit: Türkiye'nin ayıbı DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit yaptığı basın toplantısın- da, kamu gorevhlennın hak beklerken başkentın ortasında dayak yemelennın çok acı ol- duğunu ıfade ettı Devletın y u- kunu taşıvan kamu gorevlılen- nın. toplumun cn mağdur kesımlen halıne geldıklennı ve demokrasılerde kendılenne ta- nman haklardan voksun ol- duklannı soyleyen Ecevit, "Bu, Türkiye'nin ayıbıdır" dedı CHP Ankara Mılletvekılı Lluç Gürkan. Içışlen Bakanf- nca vanıtlanmasını ıstedığı bır soru onergesı verdı "Türkiye genelinde emniyet guçlerinin de- mokratik hoşgorusu ve sağduvu- su. \nkara'da kamu çalışanla- Bürokratlar kredi notunu tartışıyor • Baştarafi l. Sayfada notunu ıse A-3 olarak onav ladı Başbakan Tansu Çiller ıse Tur- kıye'nın kredıbılıte derecesını duşurmesının endışe edıiccek bır gelışme olmadığını belırte- rek "Ben zaten böyle olacağını biliyordum. Onun için >ergi re- formu vaptık" dedı Dış pıyasalarda uğranılan guven kaybının Turkıye bakı- mından en somut sonuçlannın "daha pahalı ve daha kısa vadeü dış borçlanma" vapmak şeklın- de yaşanacağı bıldınlırken 1994 yılında faız ve enflasyon patlaması yaşanacağı da one suruluyor Yenı durum.ekono- mı burokratlarını da ıkıye bol- du Bır grup burokrat. kısa bır sure once Tokvo Borsası ndan yapılan 1 7 mılyar dolarlık borçlanma ıle acıl durumlara karşı onlem alındığını vurgu- layarak "Şimdilik yaşamsal bir sorun içinde degiliz" goruşunu savunurken kımı ust bürokrat- lar ıse."Bu yeni kredi notlan ile Tıirkiye'ye artık Tokyo ve Nevv- Vork borsaları kapanmtştır" dıyerek karamsar bır vaklaşım ortaya koyuyorlar Moody s tarafından uzun donemlı kredı notu 2 derece bırden duşurulerek Macans- tan, Arjantın. Kolombıya. Venezuela. Portekızgıbı ulkele- nn yer aldığı "riskli" gruba alı- Askerler 32.Gün'ü inceliyor ANK\RA (Cumhuriyet Bû- rosu) - Genelkurmay Başkanlı- ğı, basını vakın ıncelemeve aldı HBB televızyonunda yayımla- nan bır haber programda "hal- kı askerlikten soğuttuklan" ge- rekçesıyle ıkı gazetecı hakkında asken mahkemede dava açılı- rken, Genelkurmay Başkanlığı, bu kez de Shovv TV"de yayınla- nan 32 Gun programı ıle ılgılı soruşturma başlattı Genelkurmay Başkanlığı. so- ruşturmayı. soz konusu prog- ramda. "Mehmetçiğin, TSK'- nın hiverarşik yapısına ve gele- neklerine aykırı bir eylem yap- masına olanak varatıldığı" ge- rekçesıne dayandırdı Genelkurmav Başkanlığı, 10 Ocak 1994 gecesı Shovv TV'de yaynmlanan 32 Gun programıyla ılgılı olarak dun yazılı bır açıkla- ma vaptı Genelkurmay Baş- kanlığı Genel Sekreten tümge- neral Hurşit Tolon ımzası ıle yapı- lan yaalı açıklamada, şu goruşle- re yer venldı "10 Ocak 1994 gecesi, bir özel teievizyondaki programda, T.C. hukumeti tarafından silah altında bulunan yukumlulerin terhisleri- nin durdunılması hakkında alınan karara ilişkin olarak, bırkac erbaş ve erle yapdan bir roportaj vayım- lanmıştır. Anılan roportajla ilgili olarak, programa katılan personel hakkında Türk Silahlı kuvvetleri mevzuatı yönunden gerekli idari ve adli işlemler surdurulmektedir. Yapdan incelemede ve prog- ramda yer alan erbaş ve erlerden sağlanan bilgilerden. sanki aluımış bir görev yerine getiriliyormuş gibi, izinU bulunan bir kısım perso- nel, yolu çevrilerek uygulama aleyhinde bevanda bulunmava ve halkı askerlikten soğutmav a ve si- lah altındalu personelde hoşnut- suzluk yaratmaya yonelik imaj ve- rilmeye çalışılnnştır. Kendi oı bağrından çıkan Türk Sitahlı Kuvvetleri'ni hedef alan bovle bir programa tahammul gosteremeyen. \wx Turk milleti- mizin fertlerinin tepkisi ve silahlı kuvvetler personeü'nden infikal eden başvurular nedenivle bu açı- klamanın yapılması gerekli ol- muştur." nan Turkıve\e bır kotu haber dc Standard and Poor"s"(S- P)dan gelıyor Llkelenn kredı ıtıbarını olçmekte guvenılır ku- ruluşlar arasında ver alan S-P'- nın şu anda BBB (3B pozıtıf) olan Turkıve'nın kredı notunu BBB negatıfe donuşturmeye karar verdığı bıldınldı Hazıne ve Dış Tıcaret Musteşarlığı'na da "gayri resmi" olarak bıldın- len bu gelışmenın ardından Turkıye. uluslararası fınans çevrelen gozunde "yatırım ve borç verme açısından riskli ül- ke" konumuna duşmuş olacak Kredı notu duşen Turkıye bdkımından en onemlı sonuç "dtş piyasalardan daha yüksek faizle ve daha diışuk vadelerlc borçlanmak" olacdk Duşuk kredı notunun Turkıve"ye ya- bancı sermaye gınşını de yavaş- latabıleceğı bıldınlıyor Yenı durumda fiılen Japon ve Ame- nkan pıyasalanndan borçlan- ma olanağı kalmadığı bıldınlen Turkıve'nın, kaynak sorununu ıç pıyasaya yonelerek gıdermek durumundd kalacağı ve 1994 sılında faız-enflasyon patlama- sı yaşandbıleceğı bıldınlıyor Ekonomı burokratlannın bır bolumu venı durumu Cumhu- nyet'e şoyle değericndırdıler "Türkiye bu durumda dıs va- tırımcüar bakımından riskli ül- keler gnıbuna girmektedir. Hukümetlerinin önlemleri doğ- rultusunda Türkiye'nin artık Tokyo ve Nevv \ ork borsalarına girebilmesi mumkün değildir. Türkiye 1994 yılında artık Avru- pa piyasalarına mahkûm ola- cak, daha yuksek faizle daha düşük vadeli borçlanma > apmak durumunda kalacaktır. Butçe- nin en iyimser tahminlerle bile 200 trilyon lira açık vereceği dikkate alındığında dış pi> asala- ra yönelemeyen hukumet, iç pi- yasalara mecbur kalacak, iç piyasada bir faiz ve enflasyon patlaması yaşanacaktır." Hazıne'den bır ust yetkıh ıse karamsar tabioya katılmadığı- nı. bugun (dun) dış pıyasalarla yaptıklan goruşmelerden edm- dıklen ızlenımın bu karamsarlı- ğı doğrulamadığım bıldırerek şunları soyledı rından niçin esirgenmiştir?" dıyen Gurkan, guvenlık guçle- nnın hoşgorusuzluğunun Em- nıyet Muduru Taşanlar'ın tutu- munddn kaynaklandığını one surdu RP: Şiddetle kınıyoruz RP Bıtlıs Mılletvekılı Zeki Ergezen de, memurlara yapılan davranışı şiddetle kınadığını soyledı Memurlann. aldıklan maaşla ev kıralannı bıle odeye- mez duruma geldıklennı v urgu- layan Ergezen. "Zulüm derece- sinde olan memur maaşlannı düzeltmek talebinde bulunanları coplatacağınıza. o copları sizin gibi memur olanlara kullanaca- ğınaa, onlara kardeş muamelesi yaparak geri çevırmeniz bekle- nirdi" dıye konuştu DISK Genel Sekreten Süley- man Çelebi yaptığı yazılı açıkla- mada, Avrupa Topluluğu uyesı olmak ıddıasındakı bır devle- tın, yıne hak ısteyen vatandaş- lannı sokak ortasında surukle- dığını ve olduresıye dovduğunu belırttı Dev Maden-Sen ve Bank- Sen yonetım kurullan da yap- tıklan açıklamalarda, Dcvlet Bakanı Bekir Sami Daçe ve Içışlen Bakanı Nahit Menteşe'- nın olavdan sorumlu olduklan- nı behrterek ıstıfaya çağırdılar rum sözkonusu değil. Bu sabah (dun) Londra ve Tokyo finans çevreleri ile goruştuk. Moody's'- in kararının ardından Turkiye'- ye yonelik kredilerde çok mini- mal bir faiz artışının gundeme gelebileceğini sovlediler. Lstelık bu durum Türkiye'nin meveut borçlarını etkilemez. Sadece ge- leceğe yonelik borçlanmamızda etkili oİabilir. Ayrıca Moody's'- in açıklamasında Türk hükume- tinin fiskal gelirleri arttırma, özelleştirmc çabalan ve ekono- miyi überali/e etme girişimlerin- den çok olumlu soz edildiği göz- den kaçmaktadır. Demek ki 1994 yılı içinde durumu hâlâ le- himize çevirme imkâm vardır. Telaşa gerek yok." Çiller: Biliyordum Başbakan Tansu Çiller. Stan- dart and Poor's'un Turkıye nın ^ ^ kredıbılıte derecesını duşurme- fufüniu bizim sının endışe edılecek bır gelışme için surpriz değil. Zaten geçen clmddığını soyledı Dun D\ P sonbaharda kredi puanımızı du- şureceklerinı bildirmişlerdi. Hatta biz tam bu aşamada Sa- muraı Bond piyasasından 1.7 milvar dolarlık bir borçlanma ile acil durum onlemlerimızı aldık. Istersek yeniden bu piyasalara girebiliriz. Çok olumsuz bir du- Gecekonduyadikey izin NLRSUN EREL ANKARA-Hukumet. tek katlı gecekondulann yenne, 'çok katlı' apartman dıkılmesı şanıyla ımar affı getırmeyı planlıyor İstan- bul'da 125 bın, Ankara'da 25 bın Izmır'de ıse 15 bın gecekondu sa- hıbının jararlanması beklenen uygulamanın, >ansı kırada otu- ran gecekondu sakınlenne değil 'gecekondu mafyasına' yaraya- cağı belırtılıvor Uygulamanın 'yasa çıkarma" volu ıle değil, Arsa Ofısı Genel Müdurlüğu'nun yetkılenm kul- lanacağı duzenlemelerle başla- tılacdğı bıldınldı Cumhunyet muhabınnın Baş- bakanlık çevTelennden edındığı bılgıye gore gecekondu affı. uze- nnde gecekondu bulunan Hazıne arazılennden 'yüksek yoğunluklu' ımar planlan geçınlerek başlatı- lacak Bu arazıler ıçın Arsa Ofısı Genel Mudurluğu 'kapalı zarf yolu ıle kooperatıflerden teklıf ıs- teyecek Sadece 11 -12-15"e değın çok katlı olması ongorulen pro- jelere venlecek ızınlerde gecekon- du sahıplen 'öncelik' alacaklar Arazı bedellennın 'dortte biri' pe- şın alınacak. kalanı ıse 10 vıla yayılarak odenecek Bürokratlann sıcak bakma- dıklan "hukumetin siyasi kara- rıdır" dedıklen uvgulama uzenn- de Cumhunvet e bılgı \eren kav- naklar »unlan sov ledıler "Hükümet ımar aflannın Tur- kive'de toplumun buyuk kesimi ta- rafından onaylanmadığının bılın- cinde. Ancak gecekonduların variığı da bır gerçek. Bu fiıü duru- ma, toplum vicdanını mumkun ol- duğunca zedelemeden bir çozum bulma gereği vardı ve bu çozum bulundu. Mevzü imar planlan uy- gulanması yolu ile gecekondulafa hukuki çozum getinlecek. Çalı- şmalar, Arsa Ofisi Genel Mudur- luğu eliyle yurutulecek. Önceliklc uzerinde gecekondu bulunan Ha- zine arazileri imar planına tabi tu- tulacak. Bu planların mumkun mertebe yuksek yoğunluklu ol- ması sağlanacak. Gecekondu ara- zilerinde 10 katlı 15 katlı yapdaş- malara gidilecek. Bu plan uygu- landıktan sonra arazi, kapalı zarf usuluyle satışa çıkanlacak. Bu du- rumda arazi için en yuksek fiyatı veren ka/anacak." Ust duzev bır >etkılı "kapalı zarf yönteminde gecekonducunun nasıl hak sahibi yapılacağını"şov- le açıkladı "Bu meselevi çözmek için özel- likle vüksek yoğunluklu imar planı yapıyoruz. Bu durumda iki uç gecekondunun bulunduğu bir 4 yolcu otobüsünde • Baştarafi 1. Sayfada tedavısının yapıldığını belırten Rakıcıoğlu, olayda saatlı bır bomba kullanılmış olabıleceğı ıhtımalı uzennde durduklannı kaydettı Dun gece meydana gelen dorduncu patlama ıse Kızılca- hamam. Yenıçeltek mevkunde Ankara-îstanbul otoyolunun 78 kılometresınde meydana geidı. Tolga Suyolcuoğlu ve Mehmet Borkurfun yaralandı- ğı. SuyolcuoğJu'nun durumu- nun ağır olduğu bıldınldı Emniyet Genel Muduru Mehmet Ağar, şehırlerarası y ol- cu otobuslennde mevdana ge- len patlamalardan sonra Bolu, Kınkkale ve Kızılcahamam'a bombd uzmanlannın gondenl- dığını kaydettı Ağar bombala- nn cınsının uzmanldnn ıncele- mesınden sonra ortaya çıkaca- ğını behrterek "Bombalar cok tesirli olsaydı otobüsün tamamı- nı götürürdu. tlk belirlemelere göre saatli bomba gibi gonınü- yor" dıye konuştu Öte yandan emnıyet yetkılıle- nnden alınan bılgıye gore bom- balann ıkısının otobusun ıçın- dekı masa altlanna. ıkjsının de otobusun ıçındekı koltuk ustle- nndekı raflara mıknatısla tut- turulduğu ve zaman ayarlı olduğu bıldınldı Dun gece bu olaylann ardın- dan benzen olaylann İstanbul'- da yaşanmaması ıçın alarma geçen polıs, saat 21 30 ıle 05 00 saatlen arasında Istanbul'a gı- nş yapan yaklaşık 400 otobus ıle trenlerde arama yaptı YOLKESEN IRMAK HıfzıV.Vetidedeoğlu 4 bası30000(KD\ıcındel Çıığda) }a\uıları Turkotagı Cad 39-41 Cagaloglu-Islanbul Genel îdare Kurulu nda (GIK) yaptığı konuşmada GIK uvele- nne konu hakkında bılgı veren Çiller kendisının 2 vıldır KİT ve kamu açıklannın kuçultul- memeji halınde bovle bır so- nuçla karşı karşıva gelıneceğını ısrjrla vurauîddifflnı hatırlattı arsada 10-15 katlı binava izin veri- leceğinden, gecekonducular mut- laka kooperatifleşmek. hatta bu- yuk inşaat firmalan ile ışbirliği \ apmak zorunda kalacaklar. Do- İa\ ısıv la bizim istedığimız şartları taşımaya zorlanmış olacaklar. Kunılacak kooperatıfler ıse doğal olarak gecekondu sahıplcrini uye almak durumunda olacak, çunkü aksı takdirde. getirecekleri proje için ruhsat alamayacaklarını bile- cekler. Dolavısı.vİa iki taraf, çok doğal biçimde ışbtrtiği yaparak bu işi çözecek." Aynı kaynak. Ars>a Ofısı Genel Mudurluğu'nun, Bavındırlık ve İskân BakanlığY- nın hatta beledı>elenn elındekı yetkılennın bu uygulama>ı yaşa- rna geçırmekte yelerlı olduğunu vurgulayarak "Zaten daha önce kımi belediyeler buna benzer ço- zümler gundeme getırmişlerdi. Bu mevzıı uygulama ile genel bır ımar arTının sakıncaları da gıderilmiş olacak" dıve konuştu Cumhuriyet'te • Baştarafi 1. Sayfada 7 avdır surdurulen goruşme- lerden bır sonuç alınamaması uzenne dun saat 11 00'debdşla- yacağı ıldn edılen grev oncesı. TGS Genel Başkanı Orhan Erinc, Genel Sekreter Ziya So- na> ıle Cumhunyet Gazetesı Yonetım Kurulu Başkanı Alev Coşkun'un yaptıklan son go- ruşmede anlaşmaya vdnldı TGS Genel Sekreten Zıya Sonay. toplusozleşmeye 4 ıkra- mıye konduğunu. ıkramıyele- nn uç ayda bır odeneceğını, uc- retlere 1 Ocak 1994 ıtıbanyla yuzde 5 seyyanen zam yapılaca- ğını bıldırdı Sonay. toplam 250 mılyon lı- ra olarak belırlenen ıyıleştırme zammının duşuk ucretler ara- sında paylaştınlacağını, 1 Tem- muz I994'ten ıtıbaren de tum çalışanlara yuzde 25 zam yapı- lacağını kaydettı Sonay, şunla- n soyledı "Haftalık çalışma suresi 35 saat. izin suresi 2 gün olarak be- lirlenmiştir. İstifa halinde 30 gun, emeklilik »e işten çıkarma hallerinde 45 gun kıdem tazmi- natı ödenmesi kararlaştırılmış- tır. L yelere ayrıca 150 bin liralık yol parası, 100 bin lira vakacak, 1 milvon lira izin gideri verile- cektir." GERÇEK • Baştarafi 1. sayfada -oncelıkle Guneydoğu-, bam- başka bır yaşamın koşulları ıçındedır, batının buyuk kent- lerındekı hayatla olağanustu hal bolgesındekı hayat ara- sında uçurumlar oluşmuştur Uçurumlar gun geçtıkçe derınleşıyor Turkıye 1980'den 1990'a şerıat ve boluculuğun yay- gınlaşıp derınleşmesıyle ulaştı 1990lı yıllarda ırtıca ve parçalanma, gundemın bırın- cı maddesıne oturmuşlardır Batının en buyuk kentınde ekmek kavgasının gosterısı yapılırken adam olduruluyor Ekmeğın fiyatı bın lira artmış- tır, ama duşunmelıyız kı bu- gun bın liralık bartknot pıya- sadan kalktı Bın lira bozuk paradır Banknot olarak 500 bın lıradan sonra 1 mılyon lı- ranın pıyasaya çıkarılması beklenıyor ve ekmeğe yapı- lan bın liralık zamma karşı protesto gosterısı 1 olu, 3 ya- ralıyla kapanıyor Bu gostergeler uygar bir topluma yakışacak turden değildir Ancak bu gerçekle- rın uzenne sıyaset yapanla- nn modası geçmış sayılıyor Sol polıtıkaların gerıleme- sı, sağ polıtıkaların ulkeyı sarması, Turkıye'yı nereye getırdı7 Yukarıda vurguladığımız gıbı Turkıye, parçalanmanın eşığıne varmıştır Belkı ulkenın batısındakı aymazlık, bu gerçeğı de gor- mezlıkten gelıyor, ama, goz- ler açıldığı zaman korkarız kı ış ışten geçmış olacaktır ••• Demir Leydi'yk fBaştarafi Arka Sayfada) Ç*an sonuçlanydı Tarlabaşı yıkımlanna da da- yanak olarak gosterdığı "Be- yoğlu'nun Restorasyonu Planı" ıçın de aynı tanhlerde bu kez MSU bır açıklama yapmak zorunda kaldı Rek- torluğun açıklamasına gore Istanbul'un en değerlı tanhsel bolgelennden bın, unıversı- tenın değil. MSL Şehırahk Kursusu'ndekı bır oğrenanın "ev ödevine" gore yıkılıyor- du Tarlabaşı yıkımlan, yo- ğun olarak I987'nın sonbahar aylannda gerçekleştınldj ve Taksım'dekı son kalan tanhı bına dd "Bandolu-Mızıkalı" bır torenle yerle bır edıldı Buyuk çoğunluğunu Istan- bul dakı "levanten" kulturu- nun en zengın sıvıl mımarlık orneklennın oluşturduğu 386 "Pera" bınasının, tumuyle "hu- kuk dışı" yontemlerle yıkıldığı bu operasvon, "yasal bir imar planı olmadığından" kamu- laştırmd yenne "baskı uygu- layarak satın alma vöntemiy- le" gerçekieştınldı Gerçı, MSU oğrencısının "ev ödevine" benzer bır 1 100 olçeklı plan Beledıye Meclısı"- nden geçmıştı, ama daha son- ra açılan davalarda yargı ka- rarlanyla da saptanmıştı kı I 5000 olçekh bır "genel nazım plana dayalı olmayan" bu yıkım projesının. ımar ve şe- hırcılık hukuku açısından ge- çerlı bır yanı yoktu Ne var kı Dalan. salt ımar yasasını değil Eskı Eserler Yasası'nı da bır kendra ıterek. aslındd SIT alanı olan Tarla- başi'ndakı çoğu "eski eser kayıtlı" yuzlerce bınayı, Anı- tlar Kurulu kararlannı da dın- lemeden bır çırpıda vıktı Yıne Anıtlar Kurulu nun bu kultur ve tanh katlıamı ıçın 15 Ekım 1986 da aldığı "soruşturma kararı" ıse kâğıt uzennde kaldı kdldı Aslında Tarlabaşı Caddesı - nın boylesi bır "gözu kara" opcrasyonla genışletılmesın- dekı gerçek nıyet. hiçbir za- man salt Taksım-Şışhane ardsını rahdtlatmak ve Beyoğ- lu'nu trafıee kapatmak deâl- dı Bu operasvon. Pıyalepaşa'- da du^unulen gokdelen bolge- sını, yukarıda ozetlendığı gıbı Kadıkoy yakdsına ve Bakı- rkov-Yeşılkov bolgesıne "doğ- nıdan bağlayacak" kent ıçı otomobıl ulaşımı proıesının, yanı Essen Planı kapsdmında- kı Bc-Sdm bağlantısının ılk uyguljmasiydı Plana gore 1 Boğazıçı Kop- rusu nun hcmen guneyındc 3 kopru kuruldcak. Beşiktaş'la Samatva'dakı sahıl yolunu bırbınne bağlavan ve her ıkı yonden Pıyalepaşa >d ulaşan "hız yollan" sistemı oluşturu- lacdk. bu vollar Ihlamur V'adı- si nı "viyadüklerle" geçıp. Tdksım-Elmaddğ uzennden Tarlabaşı ve Dolapdere bul- vdrlanvld HaJiç'tekı yeni kop- rulere ulaşacdktı Samatya ıle bdğlantı ıse vıne dynı kopru- lerden sonrd Tanhı Yanmd- da"ya "dalan" ve 2600 yıllık Istdnbufun merkezını "tiınel- lerle" geçen yollarla sağlana- caktı Tarlabaşı. ışte boylesıne "otomobile ve gökdelenlere en- deksli" bır planın ılk kurbanı olarak. çok değerlı tanhsel va- pılannı yıtırdı Be-Sam pro- jesının Sunçı bolgesındekı yol kararlan daha sonra yıne Da- lan ın ısteğıyle hazırlanan. Prof Gûndüz Özdeş'ın yaptığı "1/5000 olçekh" Tarihi V arımada Koruma Nazım Plam'nda" da oldueu gıbı yer aldı 1993 yılında" Çemberli- taş'takı Bızans kalıntılannı vok etmeye nıvetlenen "ye- raltı otoparkı" ınşaatı da ışte bu "otomobile sevdalı" tanh- sel kent planlaması (') karar- lanmn, yıllar sonra ortaya Tanh6Nısanl988 Ingıltere Başbakanı Thatc- her, 3 gunluk bır "resmi" aya- ret ıçın Turkıye'ye gelmıştır Demir Leydi'nın bu zıyaretı, Dışışlen Bakanlığı'ndan çok Malıye ve Tıcaret BakanlıgYnı ve de "iş çevrelerini" mutlu et- mektedır Çunku Thatcher, "büyük projelere İngiliz firma- larının aday olduğunu" soyle- mek ve bazı yatınmlar ıçın de "pazarlık yapmak" uzere gel- mıştır Bu zıyaret sırasında teklıfle- n "2 a> önceden açılan" 3 Boğazıçı Koprusu ıhaiesının "neden sonuclandınunadığı" da anlaşılmış olur Dalan ıha- leyı yapmak ıçın Thatcher'ı beklemış, İstanbul'dakı "sıkı pazarlık" sırasında İngıltere Başbakam'na şunu teklıf et- mıştır "Köprii ihalesine giren Jngiliz Cleveland firmasına hibe edeceğiniz 60 milvon dola- rın 30 milvonunu Türk STFA firmasına verin, buna karşılık köpniyu STFA yapsın ve çeliği de sizden alsuı..." STFA (Sezaı Turkeş-Feva Akkaya) firması. Dalan'ın "gü- venini" çok onceden ka- zanmıştı Aynı fırma, 1985 yılı mayıs ayında yapılan "Yeni Galata Köprüsü" proje ıhalc- sını de almış, STFA'nın "kazıklı köprii" tasanmı uy- gun gorulmuştu 12 Ocak 1987'de özal'ın da katıldığı torenle ınşaatına baş- lanan Yenı Galata Koprusu'- nun daha ılk çakılan kazıklan ertesı gun "yamulsa" bıle bu guven yınede sarsılmdmıştı Hızlı bır proje değışıklığıy le. Eminönü ve Karaköy mevddn- lannı da yıkarak 'İarihe gö- men" yenı koprunun yapımı- na "başarıyla" devam edılı- yordu STFA. bu "ozverisiy- İe", Dalan'ın gozunde 3 Bo- ğaz Koprusu'nu çoktan hak et- mıştı Thatcher bu "çarpıcf' tek- lıf karşısında 3 kopruye talıp olan Cleveland-E.NKA grubu- na kredı açmak yenne. daha az kredıyı STFA'ya verıp. us- telık "çelik satmanın" karannı vermek uzere bır d\ "duştın- me"suresı ısteyerck ulkesınc gen dondu İstanbul'u bu kez "orta ye- rinden sarsmaya" dday olan Ddlan'ın 3 kopru projesı bu pazarlık sonucunda "dıinya çelik ticaretinin" odağı halıne gelmıştı Anlaşılan bu kentı "uluslararası iş merkezi yap- ma" duşuncesı bu tur pazarlı- klan da ıçerıyordu Tüp geçişe kim bakar? Thatcher'ın İstanbu) zıydre- tı. henuz 2 kopru hızmete bıle gırmemışken 3 Boğaz Kop- rusu nu gundemın bdş koşesı- ne yerleştırdı Bu gurultu drasında. Llaştırma Ba- kanlığı'nın I985"te başlattığı "İstanbul Kentsel Llaşım Etü- dü" çalışmasının sonuçlan ıse sozcuğun tam anlamıyla "gû- rûltüye gitti." Yaklaşık "3.5 yıl" ve bır "etüd" duzeyını çok aşarak. "uygulanabilir nitelikte" 371 pafta projeyı kapsayan ulaşım çalışması. şu "bilimsel seçene- ği" ortaya koyuyordu "İstan- bul'un ulaşım sorunu raylı sis- teme dayalı toplu taşıma ve bu sistemle bütunleştirilen Boğaz demirvolu tüp geçişi ile çözüm- lenebiİir." Ne var kı Thatcher Lond- ra'da "düşünürken". Dalan da İstanbulda "beklerken", Ulaştırma Bakanlığı'nın bu projesını ınceleyecek. ortada hiçbir "yetkili" yoktu Çunku hemen herkes, STFA'nın Ingılız çelığıyle ya- pacağı kopruden "hızla ge- çen" arabalanyla, Dolapdere- Pıyalepaşa'dakı gökdelenlere "viyadüklerie" ulaşmanın ha- yalı ıçındeydı Av hayvanlan doğal bir kaynak, ulusal servettır. İnsafsızca tüketmeleyım. Av ve Yaban Hayafı V'akfı Tel: (312) 358 54 57