Katalog

26EYLÜL1993PA2AR CUMHURİYET SAYFA DUNYADAN Taraflar yenişemedi Angola mat oldu 5Hjcüfcto JJork eimcs ZAİRE Congo KONGO ~" CABİNDA f ~\.j^r\ J" (ZCuango Nehri • Batılı bir askeri uzman "pat durumu (yenişmezlik) anyoruz" diyor. Angola'da gerillalar. aylar boyu hızla ilerleyip Angola topraklannın üçıe ıkisini ele geçirdikten sonra, şimdi hükü- met ordusu karşısında duraklamış. hatta gerilemiş görünüyor. İsyana hareketin lıderi JonasSa- vrimbi'nin üssü, aynı zamanda sa- vaştaki semboliİc anlamda en önemli kazanım sayılan Ganda'da, hükümet birlikleri, pek çok asiyi kasabadan çıkardı. Şimdi daha bü- yük bir saldın için asker ve silah yığıyor. Angola'da uzun süredir devam eden içsavaşın yön değiştir- mesine karşın belirleyici bir askeri ya da diplomatik çözüme ulaşı- lması olanağı görünmüyor. Başkent Luanda'dakı yetkililer, diplomaüar, ülke ekonomisini şim- diden çöküntüye uğratan ve Af- rika'daki en korkunç deneyimler- den birini yaşatan bu yenişememe durumunun devam edeceğini düşünüyor. Diplomatlar ve askeri uzmanlar arasında egemen olan göriiş şu: Hükümet, son bir darbe vurmak için gereken gücü henüz toplaya- madı. IDiplomatik baskıva bağtşıklık Buna karşılık, Sawimbı. diplo- matik baskılara bağışık gibi görü- nüyor. Örneğin. BM Güvenlik Ku- rulu'nun 15 eylülde, "isyancılar ateşi kesmez, geçen yılki seçimlerde aldıkJan yenilgıyi kabul etmezlerse, petrol ve silah ambargosu uygula- yacağı" tehdidi. sonuç olarak ha- vaya savrul- muş oldu. Luanda'- daki Batılı bir asken uzman, "Artık bir pat durumu arıyo- ruz" diyor ve ekliyor "İyimser bir bakışla çizikbilecek en gerçekçi tablo, sonsuza dek sürecek bir gerilla tehdidi aftında, hükümetin Sawimbi'yi, ülke için daha ıtormal sayılabilecek bir konuma geri püs- kiirtmesi." Çoğu kişi, 30 yıldır süren savaşın en korkuncunun geçen yıl yaşandı- ğmı düşünüyor. Once Portekız sö- mürgecilenne karşı savaşan ülke, 1975'te bağımsızlığını kazandıktan sonra. süper güçlerden silah yardımı gören fraksıyonlann reka- betine tanık oldu. Savvimbi'nin ön- derliğindcki Tam Bağımsızlık İçin Angola Ulusal Birlıği'nin (UNI- TA) soğuk savaş sırasındaki koru- yuculan, Birleşik Devletler ve Gü- ney Afrika idi. • Nüfusunl/6'sı I kamplara kaçtı Sawimbi'nin, seçim sonuçlannı, seçimlere hile kanştığı gerekçesiyle bir kenara atıp 30 bin gerillasıyla birlikte dağa çıkmasından bu yana. 50 bin kişi yaşamını yitirdi. 12 mil- yon nüfuslu ülkede, yurdunu bı- rakmak zorunda kalan 2 milyon kişi. kentlerin yoksul kesimlerine ya da müJteci kamplanna kaçtı. İsyanalann hızlı ilerleyişi. önce- ki savaşlardan zarar görmeyen pek çok kasabanın. kentin boşalması- na, açlık korkusuna yol açü. Hükümet birliklerinin belirgin iki amacı bulunuyor: Bınncisi. Lu- anda'nın kuzeyinde yığılan birlikle- rin hedefı. isyanalann elindeki pet- rol kasabası Soyo'yu ve iki önemli kenti ele geçirmek; ikincisi ise. Kü- bahlann Atlantik kıyısmda inşa et- tiği Catumbela hava üssünde bulu- nan askeri birliklerle, Angola'nın ikinci büyük kenti ve Sawimbi'nin ordugahı olan Huambo'ya doğru yapılan ilerleyişi amacına ulaştı- rmak. Merkez cephe komutaru General Armando da Cruz Neto, "HH- ambo'nun askeri bir değeri yok. Fa- kat Sanimbi'nin psikolojik yıkmu açtsından önemli" diyor. Kimse, Sawimbi'yi silahlandı- rma suçunu üstlenmiyor. Sawim- bi'nin, ele geçirdiği elmaslan sata- rak karaborsa yoluyla silah saün aldığı düşünülüyor. Amerikalı bir diplomat, bu durumun yaratı- lmasında Amerika'ya düşen payın ne olduğu sorulduğunda. "Sawim- bi'yi biz yaratmadık. Birkaç yıüığına kiralamış olabiliriz, ama onu tamamen satın almadık" di\or. Angola'dakj dıplomatlar, bir BM ambargosunun. silahlann fi- yatlannda artış sağlamakla birlikte kesin çözüm olamayacağını söylü- yor. Diplomatik yollara gelince; mayıs ayında sona eren banş gö- rüşmelerinden bu yana, ne Sawim- bi'nin ne de hükümetin konumlan değiştı. Şimdi emekliye aynlmış olan, BM'nin Angola'daki özel temsilri- si. Margaret Anstee. "Bırleşmiş Milletler, sembolik bile olsa. küçük bir banşgücü gönderseydi, mayıs ayında yapılan görüşmeler başany- la sonuçlanmış olurdu" diyor. Görüşmeye katılan taraflar ise, Sawimbi"nin, seçimden sonra ele geçirdiği topraklardan çıkmayı ke- sinliklc reddettiğini söylüyor. Hükümet de, Savvimbi'nin kazanı- mlannın korunmasını öngören bir anlaşmaya kesinlikle yanaşmıyor Felipe'yemuhalif-ayrdıkçıkıskaa F elipe Gonzalez'in sosyalist azınlık hükümeti için engelli koşu başladı. Hükümet. gö- rev süresince önüne çıkacak üç önemli sorunu aşmak zorunda. İlki, Bask ve Katalan milliyetçilerinin desteğini sağlayarak kalıa çoğunlu- ğu eldeetmek. Temmuz ayında kesı- len görüşmeler, bu ay yeniden baş- ladı ve halen sürüyor. Birkaç sonuç dışında. bugüne kadar kesin bir ka- rar abnamadı. İkinci engel. ekonomik krizin ya- şandığı bugünlerde oldukça ciddi. Ozellikle hazırlanması zor olan an- laşmanın, sosyal çalışma ortaklany- la görüşülmesi söz konusu. Bu konu üzerinde ay başından ben görüşme- lerin ve tartışmalann sürmesine kar- şın henüz elletutulur bir kararalına- madı. Üçünçü engel ya da sorun. PSOE'nin (İspanya Sosyaİist İşçi Partisi) içinde Guerracılar (partinin sağ kanadını yöneten genel sekreter yardımcısı Alfonso Guerra taraftar- lan) ile yenilikçiler arasında yeniden ortaya çıkan genlım. Bu yenı tartış- malar. altı ay sonra, mart ayında yapılacak 33. kongrede yaşanacak büyük savaşın başlangıcını oiuştu- ruyor. IPSOE'de anlaşmazlıkiar arka arkaja geliyor Gonzalez'in bu üç engeli aşması, yerleştirmeye çalıştığı yenilik giri- şimlennin başansına bağlı. Gonza- lez, 20 eylülde PSOE Yurütme Ku- rulu'nda değişimlerle ilgılı iyımser çözümlerini ve kararlannı açıkladı. VOTA FUTURO VOTA PSOE PSOE Por el progreso de la mayoria. İspanya Sosyalist İşçi Partisi'nin seçim afişinde, "Oylar geleceğe. oylar PSOE">e" deniyordu. Ama gelecek, beklendiği gibi huzur içinde geçmiyor. Bu kararlann. hem Guerraalarla hem dc hükümet ortaklanyla anlaş- maya, partinin bütünlüğünü sağla- maya ve değişimlere bağlı olarak partinin dengesini korumaya >öne- lik olduğunu belırtti. Alfonso Guer- ra, hükümetin milüyetçi şantaja açık olduğunu ve Birleşik Sol, ko- münist ağırlıklı koalisyonla diya- loğu koparmaktan daha iyi olduğu- nu saklamıyor. £t Erken seçimlere neden olan ilk kriz, PSOE'nin genel sekreterlık koltuğu için yapılan mücadele nede- niyle yoğunlaştı. Önümüzdeki haf- tasonu yapılacak olağanüstü kong- rede, genel sekreter koltuğuna ki- min sahipolacağı belirlenecek. Ama Guerracılar, şimdiden venılikçi ada- ya destek veren Gonzalez'e cephe aldı. Ama Gonzalez'in bugünkü soru- nu daha değışık. Bakanlar kurulun- da ilke olarak kabul edılecek 1994 bütçesinın onaylanması için, ortak- lığın 17 Katalan milletvekilinin ve Bask Ulusal Partisi'nin 5 parlamen- terinın desteğini almak zorunda. Geçen pazartesi yapılan görüşmeler Sınırı en çok Kürtler geciyor Bulgaristan, ntüheci kampuuı dönüşüyor Haber Merkea - Bulgaris- tan'ın pek yakında dev bir mülteci kampına dönöşeceği öne sürüldü. Baü Avrupa'ya geçmek is- teyen Orta ve Doğu Ayrupab- lar ile Üçüncü Dünya ülkele- rinemensup mü]teciierin, önce Bulgaristan'a gelerek bu ülkede uzun süre kaldıklan saptandı. Bulgar Sınır Muhafızlan Komutanı Albay Georgi Teterekov son biryıl içinde 2 bin 500 kişinin sının ihlal ettiğini ve ülkeyi geçiş yolu olarak kullandıklanru açıkladı. Teterekov, sınır ihlalinde bulunanlar arasında Kürt kökenlilere, ozellikle son • Son bir yıl içinde 2 bin 500 kişi Batı Avrupa'ya geçiş yolu olarak Bulgaristan'ı kullandı zamanlarda çok sık rastlandığını söyledi. Bulgar polis yetkilileri ise ülkede oturma izni bulunmayan 10 bin yabana uyruklu kişi olduğunu bildirdiier. Avrupa ülkelerindeki mül- tecilerinsorunlarını araşüran Michael Brighton başkanlı- ğındaki bir uluslararası mülteci grubuda araştırmalar yapmak üzere Bulgaristan'a geldi. Brighton, Bulgaristan'ın Avrupa'ya geçmek isteyenJeriçin çok önemli birtransit noktası olduğunu belirterek mültecilerin uyruklan. gidiş nedenleri ve kaçak giriş. çıkış noktalan hakkında araştırmalar yapacaklannı açıkladı. sırasında gerçekleşmeyen desteğin önümüzdeki günlerde yapılacak ye- ni bir görüşmeyle sağlanacağı. çün- kü iki taraf arasındaki anlaşmazlı- ğın. yalnızca küçük farklardan iba- ret olduğu belirtıliyor. Bunlann da, uygulamalann koşullanndan kay- naklandığı, kısa bir süre içinde çö- zümleneceği belirtiliyor. 1994 bütçe projesının teknık kısımlannda an- laşma sağlanmış durumda. Ama ik- tidann ortagı Katalanlar, özerkliğın geliştirilmesi ve Katalan Merkez Bankası gibi baa konularda hükü- metin bir şey söylememesini eleştiri- vor ve bu konularda kesın bir açık- lama yapılmadığı takdırde destek \ermekten vazgeçebileceklerini be- lırüyor. Hükümetin Katalanlarla ve Basklılarla anlaşma yapması, bu- gün için uzak bir olasılık olarak gö- rülüyor. Her ne kadar anlaşma ve uzlaşma için görüşmeler yapılsa da, millıyetçi Basklılar ve Katalanlar, yeni ayncalıklar ve haklar almak için savaşımı sürdürüyor. Kendi bütçelerini yaratmak için özerklik- lerinı genişletmeye çalışıyorlar. Bu bütçelenn haarlıklan yapılıyor ve herkesın kabul edebıleceği bir şekle sokulmaya çalışılıyor. Bu bütçeler kabul edıldikten sonra yenı istekler gündeme gelecek. Hükümetin. anlaşmayı sağlaya- rak bu hassas dengeyi kpruması ol- dukça zor. Çünkü İspanya'nın özerk bölgelerinde her gün yeni bir sorun çıkarken birçok sorun da çö- zümlenmeyi bekliyor. Bunlann ara- sında scndikalarla anlaşmalar ve ge- lecek yılın mali konulan var. Hü- kümet, 1994 yılı için yüzde 1.3 büyü- me. yüzde 3.5 enflasyon ve yüzde 5 bütçe açığı öngörüyor. Gonzalez'in bu hedefe ulaşabilmesi için işsizlik sigortalannda ve emeklilik maaşla- nnda kesintiler yapmak gibi önlem- ler ıçeren ciddi bir kemer sıkma poli- tikası uyguJaması gerekiyor. Ama sendıkalar, bu kesintileri kabul et- miyor. Hükümet. sendıkalar ve iş- verenlerle bir çok kez görüşme yap- masma karşın, istediği desteği ve ödünlen alamıvor. Ingütere'de 2 dazlakkatileömürboyuhapis Haber Merkezi - Pakistanb bir taksiciyi önce döven, ardından suda boğarak öldüren iki ırkçı Neonazi, ömür boyu hapse çarpünldı. İngiltere'de nefretle karşılanan cinayet şöyle işlendi: Geçen şubat ayında VVestham futbol sahasındaki bir maç- tan çıkan Mark Lee (22) ile soyadı benzerliğinden başka bir yakınlığı ol- mayan arkadaşı Ricky Lee (18), dört çocuk baoası Pakistanlı Fiaz Mirza'- nın (44) Laksisine müşteri olarak bindı- ler. Londra'nın doğu yakasındaki ıssız bir yere geldiklerinde, şoför Mirza'nın üzerine çullanan iki ırkçı. şoförü, tüm yalvarmasına karşın feci şekilde döve- rek üzerindekj 27 sterlinı çaldılar. Mir- za'nın öldüğüne kanaat getiren iki dazlak. daha sonra Mirza'yı otomobi- lin bagajına kapattılar. Bir süre araçla bölgede tur atan ırkçılar. Tlıames Nehri kıyısında durduklan sırada ba- gaj kapağını açan Fiaz Mirza'nın kaç- maya çalıştığmı görünce, yakalayarak yeniden dövdüler ve kafasını nehre so- kup ölene dek su içinde tuttular. Ar- dından da şoförün cescdıni kendi ara- cına sokup otomobili nehre ıttıler. Old Baıley'deki (ağır ceza mahke- mesi) son duruşmada. katillerin. Mark Lee'nin üvey annesi Lillian Lee'nin ihbanyla yakalandıklan anla- şıldı. Üvey anne, mahkemedeki ifadesin- de. cinayetten sonra Mark Lee'nin suç ortağı Rıck>'Ie yaptığı telefon görüş- melerinde Pakistan aksanıyla İngilizce konuşarak Mirza'nın, ölmeden önce kendilerine yalvarmalannı taklit et- mesınden sonra durumu polise bildir- diğini söyledi. Savcı Robert Harman da, Mark Lee'nin. Fıaz Miıva'nın kafasını suya daldınrken kurbanına sürekli, "Pis Pakistanlı, ülkene geri döneceksin, de- ğil mi?" diye bağırdığını. Mirza'nın güçlükle nefes alarak, "Evet, eveL.. Ne olur beni öldürmeyin" diye yal- vardığını söyledi. Duruşma yargıcı Bayan Jill Lowry, ırkçı iki katili ömür boyu hapse mah- kum ederken yaptığı konuşmada. ka- tilleri. "Acımasız, ırkçı, gaddar" ola- rak tanımladı. Karar okunduktan sonra polıs. sa- nıklan mahkeme dışına çıkanrken ka- tillerden Mark Lee, salonda bulunan talihsiz şoför Mirza'nın yakınlanna, elini gırtlağına götürerek. "Hepinizi keseceğinı'" işaretı yaptı. ingiltere Şipşak tedaviyle cebinize sağlık H aber Merkezi - İngiltere'- de hükümet, doktorlann. İngiltere'de "anahtar de- liği cerrarusi" adı verilen ve vü- cutta çok küçük bir delik açıla- rak tedavinin yapılmasını sağla- yan MIT yöntemi konusunda eğitilmesi için özel bir bütçe ayın- yor. Hasta için, geleneksel cerrahi yöntemlennden çok daha az zor- luklar çıkaran MIT yöntemi. hastanede daha kısa süre kalın- masına. böjlece daha azmasrafa yol açıyor. MIT'in son yıllarda bu denli gelişmesini sağla\an da. gıderleri düşürmesi olsa gerek. Ameliyat olmak. öyle herkesin harcı değildir. Cebinizi şişkince doldurmadan hastane kapısın- dan adım atmaya kalkışmamalı- sınız. Çünkü ameliyat masrafı denen şey, uzunca bir liste oluş- turan başka pek çok harcamayı da içerir. Ameliyat parasının ya- nı sıra. hastanede yatılan süre, vi- zitelcr. ilaçlar. hastabakıcılar da hesaba katılmalıdır. Zaten siz katmasanız da hastane bunu si- zin yerinize yapacaktır. Şipşak tedavi ise çok daha az masraflı. Bu yüzdcn. MIT gide- rek yaygmlık kazanıyor. İngil- tere'de bu tedaviye başvuranla- nn oranı, 1991'de yüzde 28 iken, bu sayı 1992'de yüzde 41 'e ulaştı. Yetkililer, 1993-94 yılında, bu oranın yüzde 50 olacağını düşünüyor. Yirmiyaş dişinin çı- kanlması, diz endoskopisi, kalp sondası, tedavinin en çok kul- lanıldığı yerler arasında. Üstelik, "anahtar deliği" operasyonlan, masraflardan kurtulmanın kesin çözümü ol- masa da, hasta için çok daha az yıkıcı oluyor.