Katalog

5ARALIK1993PAZAR CUMHURİYET 2 SAYFA TELEVIZYON Seyirci artık, TRT dışında özel televizyon kanallanndan da belgesel programlar bekliyor Belgeselseyretmealışkanlığıazalıyor PAKİZEBARIŞTA \oel Baba'nın evınin, kilisesırun ve mezannın, Antalya'nın Demre ilçesin- de olduğunu kaç kişi bilir? Ya Büyük Kartaca Komutanı Hannibal'in meza- nnın Gerede'de olduğundan kım ha- berdardır' Dünyanın Yedı Harikası'- ndan ıkısinın. Mausoleum (Bodrum'- da) ve Artemiaon'un (Selçuk'ta) bu topraklarda olduğunu biüyor musu- nuz? Sibernetik biliminin kurucusu- nun EB-UL-tZ adında Mardinli bir Türk olduğunu. bilimle uğraşanlar dı- şında kım bilebiür? Gotik Sanat'ın te- mellennın Selçuklular dönemınde aüldığını ve Haçlı Seferleriyle Av- rupa'ya yayıldığmı, dünyanın ilk üni- versitesinin MÖ 4000lerde Harran'da kurulduğunu, ilk kitabın MÖ 200"ler- de Bergama'da haarlandığını. yine aynı yerde -Freud'dan 2500 yıl önce- dünyada ilk kez hastalara psikoterapi uygulandığını biliyor muydunz? B.elgesellere yatınm yapanTV kanallanhem seyirdsine karşı yükümlü olduğu kamu hizmetini yerine getirmiş olur, hem de bu yapımlan dünya TV kanallanna satarak uluslararası pazara çıkabilir Bugün üzennde yaşadığımız top- raklarda geçmiş uygarlıklardan bın- ken, bilimden sanata. kadın haklanna kadar uzanan: insanlığa yol açmış. katkıda bulunmuş, daha onlarca İlk' sıralanabılir Ancak eskı Anadolu u>- garlıklan'ndan bıze geçen. benzen ol- ma>an bu eşsız kültürel mirası yeterin- ce tanıyor muyuz? Ya da bıze gerektiğı gıbı tanıtılıyor mu? Eğitim ve öğrenim dışında bıreyin ve kitlenin bu konuda aydınlatılması- nın tek yolu, genel anlamda i medya*- dan geçer. Özellikle elektronık medya. görsel-işitsel gücii nedeniyle bu işe çok u>gundur. Bütün dünyada resmı >a belgesel aslında. görünen gerçekle ye- tınmeyıp. onun ardına geçerek, gızlı kalmış asıl gerçeklığinı. iç dinamızmi- nı ortaya çıkaran. kısaca gerçeğır. ru- hunu yakalayan yaralıcı bır üretımdır. Bir belgeselın temel özellıği. seyircide estetik haz sağlayarak onu bılgıîendır- mesıdir. Televizyon kanallan içinde bugüne kadar belgeselle ılgilenen tek kuruluş TRT olmuştur. Ancak ne vazık ki TRTnin ürettiğı yüzlerce belgesel ıçın- de bir ikisi hariç. bu hazzı geçırebilen D da özel televizyon kanallan. seyircısı- ne her anlamda enformasyon sağlaya- rak kamu hizmeti gören kuruluşlardır. Bu hızmetlenn önemli bir bölümünü de kiiltür programlan oluşturmakta- dır. Kültür programlan içinde. televiz- yonun 'görsel-işitsel' özellıklerinden yararlanarak seyırcisıyle en hızlı bu- İuşmayı sağlayabılecek olanlar da bel- gesel yapımlardır. IBelgesellere yeterli yatınm yok" Ne >aak ki ülkemızde TRT dışında hıçbir kanal belgesel yapımlara gerek- tıği kadar ver vermemekte. özellikle Anadolu uygarlıklan ve çağdaş kültür- lerimiz konusunda seyirciyı aydınlata- cak yerli belgesellere yatınm yapmak- tan kaçınmaktadır. Televizyonun anlamını dar sınırlar içinde tanımlamaktan \e seyirciyı doğru konumlayamamaktdn kaynak- lanan bu tavır, aslında kanallann tica- ri vızyonunudasınırlamaktadır Çün- kü reji'sınden özgün miiağıne. yapım anlayışından büımsel araştırmasına kadar. teknık ve estetik açılardan. dün- ya akademik standartlarına uygun ola- rak iiretılmış olan bır belgesel prog- ramın hedefı dünva se> ırcısıdır. Özellikle Anadolu Uygarlıklan'nın kreatıf yeniden-üretimlerini hedefleycn belgeseller. hem Turk seyircisinin hem dedünvasevircısıninolağanüstüılgısı- nı çekebilır. Bu tıp projelere yatınm yapan televizjon kanallan da hem se- yircısıne karşı yükümlü olduğu kamu hizmetini eksiksiz yerine getirmiş olur. hemde buvapımlan dünva televizyon kanallanna satarak uluslararası paza- ra çıkabilir Anadolu ve Türk uygarlık- lan'nı tanıtan boyle projeler. kanalına sağla>acağı tıcan kazanç ve presııjden başka. Türkıye'nın uluslararası ımajı- nı hızla tırmanışa geçirebılır IDevIetestetiği egemen olmuş Kultürel olarak gelışmiş loplumla- nn çok önem verdıklen belgesel çalış- malar voğun bır kultür bınkımmın ürünlendır Bu nedenle varatıcılannın da bu anlamda çok donanımlı kışıler olmaları gerekır. Çünkü 'belgesel ça- lışma" -çoğunlukla bızdesanıldığı gibı- göriinenin pelıküle ya da vıdeo banda düz olarak. bırebır kavdı değildır. Bır ünya normlanna uygun yerli belgesele ne Türk seyircisi ne de dünya seyircisi kayıtsız kalabilir. Kültürel mirasımız, binlerce belgesel programa yetecek kadar malzeme sağlayabilir bır çalışma >oktur. TRT bünyesinde üretılen belgesellerde de çoğunlukla tıpkı dıeer alanlarda olduğu gibı devlet estetiği egemen olmuş. zaman zaman sallanan kameralar. kesık kesik pan hareketlen. dı>afram ve netlik ayan dahı doğru dürust yapılamamış defolu görüntüler. rasgele kurgu uygulama- lan \e sınema dılıne hıç uymayan ha- masi bır metınle bezenmış çalışmalar olarak ortaya çıkmışlardır Belirlı bır konsept oluşturulmadan hazırlanan belgeseller. seyırcıde belgesel seyrenne alışkanlığım oluşturamadığı gibı. ılgı duvanlan da kaçınr. Teknık ve estetik açılardan dünva akademik normları- na uvgun biryerli belgesele ne Türk se- vırcisı ne de dün>a seyircisi kavıtsız kalabilir Sahip olduğumuz kültürel mıras, binlerce belgesel program üretı- mıne vetecek kadar malzeme saelava- bılır. ' Sevircı. artık özel televizyon kanal- lanndan da belgesel yayınlar bekle- mckted'r Avnı zamanda kültürel bır kamu hızmetı de gören özel kanallar. belgesel çalışmalan programlanna kaimalan halınde hem sevırciye so- rumluluklannı >erine getirmiş hem de venı sevırci kıtlesi kazanmış olurlar SEVGİSÖZCÜKLERİ 5Oscar'lı birfîlmTV Servisi- Kanal 6'da bu akşam 11 dalda Oscar'a ada> göstenlen ve 5 dalda Oscar alan bir film var: Sevgi Sözcükleri (Ternıs of Endearment). İkı ünlü oyuncu Shirley Mac- Laine ve Jack Nicholson da bu filmdekı rolleri ıle Oscar kazan- mışlar. En İyi Film Oscan'nı da alan film. 30 yıllık zaman kesıtı içinde bir anne ıle kızının ilişki- sinı etkıleyici bir bıçimde akta- nyor. Aurora Greenvvay (Shirley MacLaine) tek çocuğu Emma"- nm (Debra Winger), Flap ile evlenmesine karşıdır. Emma"- nın geleceğı üzerine bambaşka planlar yapan Aurora. buevlili- ğe manı olamaz. Bu arada komşusu Garrett'e (Jack Nic- holson) aşık olmuştur. Anne kız arasındaki sürtüşmeler Emma'nın hastalığı ortaya çı- kınçaya kadar sürer. Cnİü Amenkalı oyuncu Shirley MacLaine, ilk defa bu tîlmleOscar kazandı MacLai- ne "Aşk Uğruna". "Apart- man". "'Dönüş Noktası". "Ma- dam Sousatzka". "Çelik Manolyalar"ın yanı sıra pek çok fılmde rol aldı. 1916 yıhnda Guguk Kuşu ile En İvı Erkek Oyuncu Oscan'nı kazanan "Easy Rider". "Chinatovvn", "Postacı Kapıvj İki Kere Ça- lar". "Batman" ve "Birkaç Iyi Adam" gibi filmlerinden tanı- dığımız Jack Nicholson da Jack Lemmon ve Robert de Niro'- dan sonra Oscar tarihinde hem en ıyi erkek oyuncu hem de en iyi yardımcı erkek oyuncu ödülünü alan üçüncü oyuncu oldu Debra Winger'ı ise' "Su- bav ve Centümen", "Kara DuT, "ŞehirK Kovboy" fılmlerinden- tanı>oruz. Yönetmen James Brooks. (Kanatö, 22.00) Lale-Banş Manço çiftiyle sohbet eden Çetin Altan'ın gözü bir yandan da garsonun getirdiği balık tabağındavdı. (Fotoğraf: MUHARREM AYDIN) Kanal6 'dan yeniprogram:' 'Hello Magazin'' Yüz metrekareye sığdırılan sosyete TV' Servisi- Kamuoyunun her kesiminde sürekli tartışma konusu olan ancak küçük bir kesimin yakından tanıdığı sosyete artık gazetesütunlanndan televizyon ekranlanna transferoldu. Hemen hemen herkanalda yayınlanan. sosyeteye yönelik programlara bır yenısi daha eklendi: Kanal 6"nın yeni yayın dönemı programlanndan "HelJo Magazin" Ortaköy'deki Ziya Restoran'da düzenlenen kokteylde tanıtıldı. Sosyete. basın, ış. reklam, edebıyat, müzık ve televizyon dünyasından yiızlerce kışınin kutıldığı koktey lin verildiği Ziya Restoran, her zamankinden daha kalabalıkbirdavetlitopluluğunaevsahipliğiyaptı. DYP-SHP koalisyon hükümetindeki son revizyonla birlikte, yeniden "devlet bakanı ko!tuğu"na oturan Devlet Bakanı Mehmet Ali Yümaz'ın yanı sıra Vitali Hakko, Güler Sabancı, Çetin Altan. Biliur Kalkav an, Yasemin Bozkurt, Hül> a L ğur, Figen Çaknıak. Deniz Adanalı. Allemur Kılıç. Mehmet Ali flıcak ve Erhan Yazıcıoğlu'nundıkkatçektıği koktevldedavetlıleri kapıda. İnterpress Dergı Grubu Yayınlar Kurulu Başkanı A». Münci İnci karşıladı Kanalö'nın koktej linde. 'Takip" televizyon kanallanndan valnızca, Shovv TVden Nuri Çolakoğlu hazır bulundu. Garsonlann. içki.aperatif\c\emek tabaklan taşırken "işkenceçektiği" kokteylın düzenlendığı mekanın darlığı davetlilerineredeysebunalttı. Bır anlamda. genışmekanlara ahşkın olan. özellikle sosveteden simaiar. bclki de ya- şamlannda ilk kez bu kadar dar bir ortamda v akit geçirdiler. Çünkü metrakareyeen az 5 davetli düşüyordu... KAMERA ARKASI Sonkez Show'daTV Senisi - HaMun Dormen, Kemal Uzun ve Nergis An'nın birlikte sunduklan 'Kantera Ar- kası',Show TVdebuhaftason kez ekrana geliyor. Bundan böyle bır sınema kanalı olan Cı- ne 5"te ekrana gelecek olan "Ka- mera Arkası'nın bu bölümu vızyondakıyeni filmlerin tanıtı- mı ile başlıyor Bu bölümde Syhester Stallo- ne v e \Vesley Snipes'ın rol aldığı 'Demoütion Man*. Snipes Seam ve yine Wesley Snipes'ın oyna- dıği 'Rising Sun' ve son olarak da 'Endless Love'ın başrol ovuncusu Martin Hevvitt'in rol aldığı 'Hippolite' adlı filmler ta- nıtılacak. Programda daha sonra Avşar Sınemalan'nın Bakırköy'de yeni açtığı ve beş salondan oluşan sınema komp- leksi ekrana gelecek. Haberler köşesinde. Kevin Costner'ın 'Kurtlarla Dans' ve Clint Eastwood'un 'Affedilme- >enler'ınden sonra yeniden ilgi görmeve başlavan vvestern türü tllmlerden bahsediliyor ve yeni çekılen vvesternler tanıtılıvor. Aynca yönetmenliğinı Atıf Yılmaz'ın yaptığı 'Gece, Melek »e Bizim Çocuklar' adlı film ıçın Amerika'dan ülkemize gelen Derja Arbaş ile bir söyleşi yer alıyor. 'Sorun Söyleyeîim' kö- şesinde ise "Kamera Arkası' ekıbi okuyuculardan gelen so- rulan cevaplamaya devam edi- vor. Bu bolümde. bir soru üze- nne İzzet Günay'ın sanat ya- şamıyla ılgılı sorular yanıtlana- cak. aynca Haldun Dormen'in sanatçıyla yaptığı bir röportaj ekrana gelecek. Program, her zaman olduğu gibi bu hafta da ünlü müzıkal- lerden unutulmaz bir şarkıyla Robert VV'ise'ın yönettiği. Julie Andrews'un rol aldığı 1965 >apı- mı 'Neşeli Günler' adlı müzikal fılmlesoraeriyor. (Show TV, 24.00) Barbet Schroder'den 'Bar Kelebeği' Marjinal yaşamlarm çekiciliği TV Senisi- "Bar Kelebeği" (Barfly), yerleşik düzerun tüm değerlenne karşı çıkan ve toplumsal yaşamın hep dışında kalan marjinal tiplenn fılmıni yapan Al- man kökenli Fransız yönetmen Barbet Sdıroeder'den önemh bır başyapıt. Se- naryo da eserlennde kendı sıra dışı yaşa- mını bütün aynntılanyla. olduğu gıbı okuyucuya sunan ünlü yazar Charles Bukotvski'ye ait. Fifmin tam 12 kere hapse gırmış Mozart. Mahler ve Scho- penhauer tutkunu kahramanı Henry Chinaskı Mkkey Rourke), her akşam Golden Horn (Altın Boynuz) banna takılır. Burada dev barmenle (Frank StaOone) boks maçı yapar. güzel yajı- nevı temsilcisıni tavlamaya çahşır. sü- reklı küfürler savurup çevresindekilerle atışır. Alkol, sigara, belki uyuşturucuy- la geçen yaşamı dünyayı protesto etme- ye, başkaldırma>a, karşı çıkmaya adanmış gibidir. Son yıllarda çızdıği savruk, dağınık tipiemelerde olduğu gi- bi Mıckey Rourke, Chinaskı karakte- nnde de çok başanlı bır kompozısvon çıziyor. Ashnda bireyselliğıni diledığın- ce yaşamaya çalışan, yaşama boş veren asi sanatçı kışiliğiyle izleyicilerde gülme isteğı yaratan Chinaski. kendı felsefesı içinde daha çok iç burkucu bir iz bıra- kıyor. "Bar Kelebeği'"nin alkolik, bakımsız. kaçık. buna karşın seksi kahramanı NVanda'yı (Faye Dunawa>) da unutma- mak gerekıyor. Filmde aynca Alıce Knge. Jack Nance de rol alıyor. Daha önce izlememış olanlar kaçırmasın der- ken bır kez daha marjınallığı tatmak ıs- teyenlere hatırlatıyoruz. (OneS, 16.30) İZLENEBJLİR FİLMLER: "Seni Sevivonım Alice (I Love You Alke)"- atv, 10 00 Komedı Yön. Hy Averback Oyn: PeterSellers. JoVan Fleet. Joyce Van Patten, Davıd Arkın... "Gerilla Savaşı, (Lost Command)", atv. 13.50 Savaş-macera Yön: Mark Robson/Oyn: Anthony Quınn. Alaın Delon. George Segal, Michele Morgan... "TehlikeüYolculuk(HighRisk.l981)"-cine5.15.00 Macera Yön:Stevvart Rafıll Oyn. James Brolin. AnthonyQuinn, LındsayGregg... "Bar Kelebeği (Barily, 1987)"-cıne5,16.30 Drama Yon. Barbet Schroeder. Oyn: Mickey Rourke, FaveDunavvav... "Sevgi Sözcükleri (Terms of Endearment, 1983)"- Kanalö, 22.00 Drama / Yön: James Brooks, Oyn: Shirley MacLaine, Jack Nicholson. Debra Winger, Danny DeVıto.. Sinema Tarihinden Bir Yaprak: "Vahşi Kuzey (W'ild Northr-TRT2,22.40 \Vestern Yön: Andrevv Marton Oyn:StewartGranger, \Vendell Corey. CydChansse... — "CyranodeBergerac. 1950"- HBB, 00.30 Yön: Mıchael Gordon Oyn: Jose Ferrer, Mala Povvers, VVıllıam Prince... Tucker, Shovv TV, 14.10 Yön: Francıs Ford Coppola / Oyn:JefTBndges. Joan Allen... HABER PROGRAMLAR!: "HaftanınOla>r-TRT2,11 00 "V abancı Basında Türkiye" - TRT5.11.00 "Başkent Ankara", ınterstar. 11 30 "Mehmet Barlas ile Hafta Sonu Haberleri", an. 19.30 "Gece Hattı", interstar. 23.30 SOHBET -TARTIŞMA: "Kırmızı Kolruk", ınterstar. 12.00 "Yerel Seçimiere 100 Gün Kala" / Katılanlar: CH P İl Başkanı Prof. Haluk l Iman. DYP İl BaşkanıOrhan KeceU, ANAP İl Başkanı Erdal Aksoy.SHP İl Başkanı V üksel Çengel. RPII Başkanı R.Tayjip Erdoğan. Flash TV, 22.00 "Dr.Stress", atv. 23.10 EĞLENCE-MÜZİK: "PazarKonseri",TRTl. 14.00 "Hı-Fı", HBB. 15.40 "Pazar 93", TRT 1.16.30 "Moda Müzik", Kanalö. 18.10 "BinbirSurat",Kanal6.18.15 "ŞimdiCaz",TRT2,19.55 "Rock Market", TRT3.22.45 "Doluna\",TRTI,23 20 BELGESEL "Renkler". TRT2.16.35 "İpek Yolu". TRT2,17.05 "Das Schwarze Gold - Sivah Altm"-TRT3,23.35 "Orsa\ Müzesi". TRT2.00.10 SPOR: Gençlerbirliği-Trabzonspor,atv. 11.30 Beşiktaş-Gaziantepspor(Naklen), Shovv TV, 17.30 İtalvanLigi,HBB. 22.15 TopBizde,HBB.22.15 GECE FİLMLERİ Yıkılış Almanya'dan yurda dönen gurbetçı bır aileyi soyan motosikletli soyguncular, kaçarlarken küçük çocuklanna çarpıp, sakat kalmasına neden olurlar. Babalan, hesaplaşmak ıçin sovgunculann peşınedüşer. Natuk Baytan'ın 1978 de Erdoğan Tünaş'ın senaryosundan uyarladığı "Yıkılış". sıradanlığı aşamamış bırgurbctçi öyküsü. SerdarGökhan. Perihan Savaş, Sezer Inanpğlu. Yılmaz Köksal. Zeyno Çilem, Atilla Ergün. Nejat Özbek oynuyor. (HBB, 20.15) Pazar Keyfı Phiu'ppe Noiret >e Ornella Muti fıunin başrol ovunculan. Birbirinden bağımsız dört farklı yönetmen tarafından çekilen "Pazar Keyfi". dört öv kü anlatıyor. Bınnci öykü yaşlı bir berberin vaşamını konu alan "Sonbahar", ıkinci öykü genç evli bir çıftınhıkayesinigörüntüleyen"Kış"'. üçüncü öykü genç bır adamın çılgnca sevdiğı bır kadına yakınlaşmaçabalannıyansıtan"İlkbahar"vedördüncü öykü de genç bir adamın yaşamında ay n bir önem taşıyan kadınla ilişkisıni konu alan "Yaz"dan oluşuyor. Yönetmenliğinı Francesca Barillı. Marco Tullio Gıordina, Gıuseppe Bertoluccı. GıuseppeTornatore'nın yaptığı filmde başrollerde Phılippe Noiret ve OrneUa Mutı var. (Kanalö, 00.10) Vahşi Kuzey (VVi)d North) - Atilla Dorsay'ın hazırladığı "Sinema Tanhinden Bir Yaprak" kuşagında bu hafta bir vvestern ekrana geliyor: "Vahşi Kuzey". Kuzey Kanada'da avcılık yapan Vincent. kasabaya gelîr. Tanıştığı bir kıza sarkmtılık eden adamla kav ga eder. Yola çıkarken kızı da yanma alır. Ne var ki kavga ettığı adam da birlikte gitmek ıster. Yönetmenliğinı Andrevv Marton'un yaptığı filmde, Stevvart Granger. Wendell Corey ve Cyd Chansse rol alıyor. (TRT2,22.40) Cyrano De Bergerac Ünlü klasiğin beyazperdeye uyarlanmış hali. Silahşör Cyrano, burnunun haşmetli halı yüzünden kompleks içindedir ve sevdiği kadına bir türlü aşkını ılan edemez. Yönetmenliğini Mıchael Gordon'un yaptığı filmde. Jose Ferrer, Mala Povvers ve Wılliam Pnence rol alıyor. "Cyrano De Bergerac" 1950yapımı, 112dakıka. (HBB, 00.30)