Katalog

- _ Sa Cumhuriyets Sahıbı: Cumhurıyet Matbaacılık ve Gazetecdık Türk Anoııım Şırketı adına Benn \ıdi # Murahhas Üye EmiiK l/şakiı&'l 0 Gene! Vayın Müduru Hasan Ccmal, Yazı tşlen Müdurü Ok«) Gonensin 9 Yazı Işlerı Müdur Vardımcılan Salım Alpastaa, Kerem Çaüşkan, Necdet Dogan, Lotfg Tınç Sa>fa Düzenı Yönetmenı Ali Acar 0 Ankara Temsılası Ahmel Tan Iç Polıtıka Mehmet Tezkan Ekonomr Menü Tamcr, Kültür: Cdal Uster, Istanbul Haberlerı. Muhittin Sirer, Spor. Abdulkadir Yucelmuı, Makaleler ŞaMn Alpay, Düzeltme' Abdullah Yancı 0 Koordına- tör Ahmet Korulsan # Malı Işler Eroi Erkut 0 Muhasebe Bulent Yener 9 Bütçe-PIanlama S«vgi Osmanbeşeoglu # Reklam Ay$e Tonın # Idarc Huseyin Gurer 0 lşletme- Önder Çetik 0 Bılgı-lşlem- Nail tnal 0 Pereonel Sevgi Bostancıoğln Basıııt ve Yayan Cumhunyn Matbucılık w Gızoecılık TA Ş. TOrkoctfı C*t J9/41 Cagttofhı 34334 Isl PK 246 Islanbdl 1W 512 05 05 (20 h«), TMe* 22246. Fax (1) 526 60 72 0 Bamlar A»k»ra. Zı»a GOkalp Blv tnJuhp S No 19/4. Tcl 133 II 4M7, Tdoc 42344, Fıx (4) 133 05 63 0 l a l r H Zıyı Blv 1352 & 2/3. Ttl 13 12 30. Ttta S2359. Fu (31) 19 53 60 0 U m lnono Cad 119 S No I ü ı 1 Sl 19 37 52 (4 hal). 1Wa 62155. F K (71) 19 25 7» TAKVIM 13 ŞUBVT 1992 Imsak 5 29 Guneş 6 54 Oğle 12 23 Ikındr 15 14 Akşam 17 42 Yatsr 19 01 rüpbebek • AA(\nkara)- Hacettepe WnıversıtesıTup Bebck Klınığfnın ^'gulamaları>laı k hamılekalananne .atma Artz'ın bugunbırerkekçocuk ünvavagetıreceğ] bıldırıldı. FiacettepeÜnıvcr>ıtes!"nden vapılan jrıklamaya gore kadın Hastalıklan ve Noğurrı \nabıIımDalı Üreme ndokrır.olojısı \e İnfcrtılıte Ünıtesı û p Bebek Klınığf nın ılk tup bebeğı üinyaya gelecek 1991 hazıran av ında ıBışmalara başla>an Hacettepe nıverM'.esı Tup Bebck Klınığı'ndebu anhtenıtıbaren lOOçıfte uvgulama tpıldı ve^uzde24 oranındagebelık .ğlandı Lnıversuedehalentakıp lilengebe'ıksa>iMnın löolduğuve ürkıyenın ıkıncı :up uçuzlerının de V- haftasına ulaştığı bıldırıldı ocuk sempozyumu (.AA(İstanbul)-^ uksekoğrenımde fehberlığı Tanıtma veRehber etıştımv VaktVnca (YÖRET), irleşmışMıIIetlertarafından2}il cıce kabul edılen çocuk haklanna ışkın sozleşmenın. yururlük kzanmamasını eleştirmek ve 9z)eşmenin ıçenğını topluma alatmakamacıyla bırsempozyum cizenlenecek UNICEFTürkıye tmsılcılığı'nınkatkılarıyla 14-15 şıbat tanhlennde Galatasaray Lsesı'nde gerçekleştınlecek smpozyuma. Devlet Bakanı Akın Cönen'inde katılması beklenı>or &rnpozyumda, öğrencıler. velıier. eûtimcıîer ve sosyal hızmet uzmanları. 'Çocuk haklanna saygı gosterılerek nısıl eğıtım yapılacağı" konusunda tirtışacaklar Sokakçocukları • - Bombay'da diızenlenen "Sokak Çocukları Festivali" bütun sokak çocuklarına bayram yaşattı Bınlerce terk edılmış. evsızçocuk Hindıstan'ındort bir yanırıdan bıletsızolarak Bombay'a gelıpuçgun uçgecesurecek olan festıvaldebırarayageldı '14şubatta buüışalım' • UBA (Istanbul) - Mimarlar Odası Istanbul Büyükkent Şubesi, bozulan ve yok olan doğal ve tarihi zenginlikler karşısında kaygılanan herkesi Fmdıklı MSÜ Oditoryumu'nda toplanacak "Teknik Kongre"ye davet ederken, çevreci bir anayasa için çaJışmalann başladığını, "anayasanın insan-çevre ilişkilerini kapsayan tanımlara ve bu Uişkilerin düzenlendiği hukümlere kavuşturulması" gerektiği görüşunü savundu. Mimarlar Odası Istanbul Büyükkent Şubesi'nden edinilen bilgilere göre 14 Şubat 1992 tarihinde Fındıkh'daki Mimar Sinan Üniversitesi Oditoryumu'nda gerçekleştirilecek "Teknik Kongre"de çevreci bir yasa için gerekli olan koşullar ve göruşler tartısılacak. Aitetere prezervatif • AA (Erzurum) - Doğu Anadolu Bölgesi'nde geçen yıl 18 bin aile, doğum kontrolu için prezervatifi seçti. Erzurum, Kars, Tunceli, Bingöl ve Muş'ta aile planlama kunımlanna kadınlann yanı sıra erkeklerin de sık sık başvurmaya başladıklanm belirten il sağlık müdürluğu yetkilileri, erkeklerin de kadınlar kadar bu konuda duyarh olmaya başladıklanm söylediler. Bölgede yaşayan aileler doğum kontrolu için birinci sırada prezervatifi tercih ediyor. Prezervatifi tercih, geçen yıl 1990 yılına oranla yüzde 100 arttı. Alo, belediye mi? • UBA (Istanbul) - Istanbul Kadıköy ilçe beledıyesince oluşturulan "Şikâyetleriniz İçin Alo Belediye" servisine Kadıköylüler yoğun ilgi gösteriyor. Hizmete girdikten sonra 3 gün içinde 400 kişinin başvurduğu Alo Selediye servisini arayan 10 kişinin ortak şikâyeti ve sorunu ise "çamur". Sokaklardaki su kanallarımn kapalı olması gibi şikâyetlerin de îletildiği Alo Belediye servisine komşusundaki aile kavgasını haber verenlerin de bulundugu bildirildi. Kadıköv İlçe Belediye Başkanı Cengiz Ozyalçın tarafından 8 Şubat 1992 günü hizmete sokulan 380 01 83 ve 361 94 54 nolu telefonlarla Kadıköylulerin hizmetine sunulan "Alo Belediye" servisine 11 şubat akşamı saat 18.00'de kadar 400 kişinin başvurduğu öğrenildi. Uluslararası festival bu yıl 42. defa düzenlendi; 800'ün üstünde fîlm gösterilecek BerlinfilmmaratonubaşlıyorGÜNER YÜ- REKLİK (Ber- lin)-Bu yıl 42. kez düzenle- nen Uluslara- rası Berlin Film Festiva- li, bu akşam Andrej Konc- halovsky'nin • 'The Inner Circle" (İç Daire) ad- lı filmiyle başhyor.Tam 11 gün sü- recek maraton, 24 şubat akşamı Altın ve Gümüş Ayı ödüllerinin dağıtımı ve Vadim Glovvna'nın "Der Brocken" (Kırpmtı) adlı Alman yapımı yarışma filminin gösterilmesiyle sona erecek. Festivalin yanşma bölumune bu yıl 22 ulkeden 25 uzun ve 5 de kısa metrajlı film katıhyor. Maratona 6 filmle birden katı- lan ABD, geçen yıllarda olduğu gibi bu yıl da birkaç ödul birden göturmeye aday ül- kelerin başında gehyor. Martin Scorsese'in "Cape Fear" (Korku Burnu), Barry Le- vinson'un "Bugsy"si, Kenneth Branagh'ın "Dead Again"i (Geçmişin Gölgesi), Alli- son Anders'in "Gas Food Lodging"i, Lawrence Kaadan'ın "Grand Canyon"u ve Paul Schrader'in "Light Sleeper'M (Ha- fif Uyuşturucu) maratona giren ABD ya- pımı filmler. "Cape Fear"da, Robert de Niro, Nıck Nolte, Jessıca Lange, Gregory Peck; "Bugsy"de VVarren Beaty, Annet- te Bening, Harvey Keitel, Ben Kingsley; "Dead Agaın"de filmın aynı zamanda yö- netmenliğini de yapan Kenneth Branagh ile birlikte Andy Garcia, Donalt Sutherland, Derek Jacobi; "Gas Food Lodging"de Brooke Adams, Ione Skye, Fairuza Balk, Chns Mulkey; "Grand Canyon"da Danny Glover, Kevin Kline, Steve Martin; "Light Sleeper"de de WiIJem Dafos, Susan Saran- don, Dana Delany gibi yıldızlan izle- yeceğiz. Almanya ile Fransa ikişer filmle temsil ediliyorlar yarışma bolumunde. Biraz ön- ce sözunu ettiğimiz kapanış filminin yanı sıra Almanya'yı bu yıl yarışmada, Hans W. Geissendörfer'ın "Gudrun" adlı yapıtı da temsil edecek. Fransa da Jean-Claude Brisseau'nun "Celine" ve Eric Rohmer'- in "Conte d'Hiver" (Bir Kış Masalı" adlı filmlerıyle katıhyor yanşmaya. Bu arada Almanya'nın bir, Fransa'nın uç ortak ya- pım filme daha imzasını attığını göruyo- ruz. Ahnanya'nın Italya ve Ingiltere ile bir- likte yapımını ustlendiği George Sluizer'- in "Utz" adlı filminde Armin Mueller- Stahl başrolu oynuyor. Fransa ıse Rusya ile "Özgur Bir Yaşam" (Vitalij Kanevskij); İsviçre ile "Yalandan Başka Bir Şey Değil" (Paule Muret) ve Ispanya ile de "Uzun Kış" (Jaime Camino) adlı filmlerle çıkıyor karşımıza. İki filmin ortak yapımına ka- tılan Rusya, ayrıca kendi adına Marlen Festivalde varışma dışı gösterilecek filmler arasında 1953 yapımı bir Doğu Alman filmi de var: VVolfgang Standte'nin yönettiği "Kiçök Much'tan ÖyküİCT."" Chuziev'ın "Infinitas"ıyla da temsil edı- lecek yarışmada. Dağılan Sovyetler'den sonra bu yılkı festivalin yanşma bolumun- de Gurcıstan da kendi adına bir filmle, Michail Kalatosişvvilı'nin çevirdiği "Roheyli" (Seçilen) ile temsil ediüyor. Ge- çen yıl bir Altın, iki de Gumuş Ayı Ödulu alan Italya ıse bu yıl yanşmaya sadece iki co-production ile katılıyor. Latin Ameri- ka da Şıli-lspanya ortak yapımı olan bir tek filmle, Ricardo Larrain'ın "La Frontera" (Sınır) adlı yapıtıyla yer alacak yarışmada. Istvan Szabo'nun "Emma ve Bobe"si Macanstan'ı, Pilar Miro'nıln "Beltenebros"u Ispanya'yı, Jan Troell'- in "II Capitano"su Isviçre-Finlandiya- Danimarka'yı, Kei Kumai'nin "Hikarıgo- ke"si Japonya'yı, Stanley Kvvan'ın "Ru- an Ling Yu"su Hongkong/Tayvan'ı, Da- vid Cronenberg'in "Naked Lunch"ı Ingiltere-Kanada'yı ve Gillian Armstrong'- un "The Last Days of Chez Nous"u (Chez Nous'un Son Gunleri) Avustralya'yı tem- sil edecek diğer yanşma filmleri. Uluslararası Berlin Film Festivali'nin ana bölümünde bu yıl uçu ABD yapımı 5 film de "yarışma dışı" gösterilecek. Wo- ody Allen'in Mia Farrow, Madonna, John Malkov^ch ve Jodie Foster ile birlikte çe- virdiği Shadows and Fog"u (Gölge ve Sıs); Nicholas Meyer'in "Star Trek VI"i ve BiU Kroyer'in "The Last Rainforest"i (Son Yağmur Ormanı) yanşma dışı izleye- ceğimiz ABD yapımı filmler. Almanya'- dan Uhich Weiss'm "Miraculi", Fransa'- dan da Bertrand Tavernier'nin "Adsız Savaş" isimli filmleri festivale yanşma dışı katılıyorlar ve özellikle Tavernier'nin Ce- zayir savaşını anlatan belgesel filmi ilgiy- le beklenen yapıtlar arasında bulunuyor. Uzun-kısa metrajlı yanşma filmleriyle, yanşma dışı filmlerin gösterildiği "Offizi- elles Programm"ın yanı sıra, festivalin "Uluslararası Genç Filmler", "Panora- ma", "Çocuk Filmleri Şenliği", "Yeni Al- man Filmleri" ve "Retrospektıf" gibi yan bölümlerinde bu yıl yine 800 kadar film gösterilecek. Bir o kadar film de Beki Probst'un yönetimindekı "Avrupa Film Pazan"nda tican amaçla dzel gdsterime sunulacak. Festivalde bu yıl Turk yapımı bir film yok. Ancak Berlin'de yaşayan genç Kurt yönetmenı Ismet Elçi'nin, Tur- kiye'de çevirdiği "Duğun" adlı filmi fes- tivalin "Panorama" bolumunde gösteri- lecek. Alman yapımı filmde Oğuz Tunç, Aslı Altan, Halil Ergun ve Gulsen Tuncer başrolleri paylaşıyorlar. Turkçe sözlü, ln- gilizce altyazılı sunulacak filmde, Alman- ya'dan Turkiye'ye kandırılarak göturülen ve zorla evlendirilmek istenen iki kültür arası bir gencin öyküsu anlatıhyor. Altın ve Gumuş Ayı ödülleri'ni dağıtacak ulus- lararası 10 kişilik seçici kurul başkanlığj- na bu yıl Fransız oyuncu Annie Girardot getirildi. Andrej Konchalovsky, Tom Hul- ce, Jaime Camino, Vittorio Gassman, Bertrand Tavernier, Roy Scheider, Armen Muellar-Stahl, Istvan Szabo, Jean-Claude Brisseau, Liv Ullmann ve Michael York önumuzdeki gunlerde festival için Berlin'e gelmesı beklenen yıldızlar arasında. Meksika tarihinin derinliklerinde ansızın kaybolan üstün bir uygarlığın izleri Mayalarm gizeınli geometrîsiNEVVAL ÇlZGEN (Cancun) - Maya uygarhğı Guatemala, Belıze, Honduras ve El Salvador'daki yayılmasını Meksika top- raklarında Yucatan yarımadasında tropik yağmur ormanlarınca gızlemiştir. Cancun on yıl once kuçucuk bir balıkçı kasabası görunumunde bir yerleşim biri- miydi. Bugun ise binlerce turistin konak- ladığı turizm cennetine dönuşmuş. Doğal, tarihi ve etnik dzellikleriyle insanı buyu- leyen bir belde. Turkuazın tonlarıyla bir renk cümbuşu olarak bembeyaz kumsalla- ra vuran Karayip Denizi, sizi düşler dün- yasına göturüyor. Sıcaak guneşin sanp sar- nıaladığı bu renk senfonisinde gevşeyip, geçmişin gizenüi uygarlığma doğru yola çı- kabilirsiniz. îguanaların keyifie gezindik- leri bodur çauhklar ve Lagoon'un çevresin- deki süper luks oteller sizi çelişkilere da- vet eder. Egzotik ortam duygularınızı ka- bartır. Coşkulu, sıcak Mayalarla,pazarlık ederek el işlerinin guzelliğine hayran kahr- smız. Yerel giysileriyle Mayalı kadınlar si- zi başka bir zamana suruider. İşte biz de Maya dünyasına giriyoruz. Cancun'a 200 km. uzakhktaki Guatemala'dan sonra en MEKSİKA Maya uygarlığının gizemi, \uz\ıllar oncesinden bugune kalan heykellerin bakışında yaşıyor. eski ve etkileyici Maya yerleşim merkezi olan Chichen Itzâ. Bu dini ve askeri mer- kezde ikiyuzbin kişi yaşarmış. Eski ve ye- ni diye iki ayrı kentten oluşuyor. Eski kent saf Maya etkisindekı kalıntılan, yeni kent ise Maya-Toltec bileşiminın izlerini taşıyor. En iyi korunmuş- Maya kalıntılannı İcar- şımda görunce nefesimi tutuyorum. Gi- zemli bir uygarhğa adım atmaya hazırla- nıyorum. Bu anı uzatmak ısteğıyle yanıp tutuşuyorum. Bir Mayalı olan tercumanım- la gezmeye başlıyoruz. Proto-Ma>a gruplar M.O.2500 civarın- da Guatemala'da yerleşip, yaşamışlar. Ma- yalarm alt kulturu olarak Olmec uygarhğı gosterılir. Olmec'Ier için "Ana Kultur" de- nebilir. Bu buyuk kulturun etkılerını Ma- yalar mimari, aritmetik ve zaman kavram- larında ana elemanlar olarak kullanmışlar. Chichen Itzâ gırişi yasak bir kent. Bu kentte sadece asiller, askerler ve rahipler oturuyor. Diğer halk bu kentın dışındaki tarım arazilerinde yaşıyorlar, tanmla uğ- raşıyorlar. Kutsal kenti besKyorlar. Yağmur için tanrılara kurban veriyorlar. Bu kent olağanustu guzellikte ve düzende. Geomet- rik biçimler etkiyi arttıncı biçim ve duzen- lemelerin yanısıra muhteşem bir akustik zenginliğe sahip. Her taşın cinsine gore de- ğişik akustik oyunlar tesis edilmış. Orne- ğin bir pıramıtin karşısında elinizi çırpın- ca ses size kuş sesı olarak donuyor. Bin- lerce çırpan ele ses veren bınlerce kuş sesi- nın etkısıni duşunebiliyor musunuz? Aritmetik konusundaki yetkınlıkleri mı- mari açıdan onları zırveye çıkarmış. Zaten sosyal statuler ıçınde mımarlar en ust se- vıyede temsil ediliyorlar. Çunku onlar ta- pınakları, sarayJarı ve binaian planlıjor- lar. Elıt tabaka kendinı devlete, savaşa, dıne ve tıcarete adamış durumda bu kentte. Top- lumun en etkıli ve guç sahibı diğer kesımı rahipler sınıfı. Ondan sonra ressamlar ve heykeltıraşlargelıyor. En altta ise çiftçıler var. Maya'nın sıhirli elı Kukulkan Tapınağı 1 na değdığınden bu yana yaklaşık, 1000 yıl geçmiş. Ekinoks'da (21/22 mart ve eylül) tanrı Kukulkan'ın piramitindeki ışık göl- ge oyunları optik bir yanılsamayla merdi- venlerdeki yılanlann hareket ettiğini gös- terir. Üstünuze doğru tanrı gelmeye başlar! Doğaustü guçlerin yönettiği mistik Ma- ya dunyasının en acı gerçeği; insan kurban törenleri. Toltec ıstilası ve etkisiyle başla- yan bu gelenek yuzyıllarca surup gitmiş. Kente su sağlayan yeraltı nehrine açılan 60 m. genişliğındeki doğal kuyunun adı "Kurban Kuyusu". Hemen yanında yapıl- mış olan buhar banyo odası adak genç kız- ların "pir u pak" olması için. Kızgın taş- ların suya atılmasıyla oluşan buhar oda- sında yıkanan genç kız sonra baştan aşa- ğıya maviye boyanıyor. Tum takılarını ta- kıp gıyindıkten sonra da rahıpler onu ku- yuya itiyorlar. Maya heykellerınde duz burunlarıyla sımgelenen Maya ırkı bunu sağlamak için bebeklerin burnunun ustune duz bir tahta bağlayarak burnu deforme ediyor. El Karakol denilen gozlemevi binası şeh- rin en onemli yapılanndan. Mayaların ast- ronomıdeki buyuk bilgı biriminin sonucu gibi tum görkemıyle duruyor. İspanyollar ilk kez 1511'de bir deniz ka- zasıyla Maya ülkesine duşuyorlar. Içlerin- den Gonzalo diye biri de Mayalı bir kadınla evlenip çoluk çocuğa kanşıyor. İspanyol is- tilacılar gelince Mayalarla birlikte onlara karşı savaşacak kadar asimile oluyor. 1519'da Cortes'in bolgeye girişiyle Maya ul- kesi somurgecilerin eiine duşuyor. Meksika buyuk soykınmların yaşandı- ğı, sömurge olarak acı çekmiş bir ulke. Gelelim Maya'nın gızine; matematikte olağanustu bilgiye sahip, duvar resimleri, mıman, yazı, heykel, mozaik şaheserler ya- ratan Maya uygarlığı bırdenbire ortadan kaybolmuştur. Bu kayboluş hakkında hıç- bir bilgı ve bulgu yoktur. Bugun yaşayan Maya halkı, Amerıka 1 nın arka bahçesinde yaşamanın guçluğu- nu kimliklerine sarılarak yenmeye çalışıyor. Renkli, egzotik ve çarpıcı olan Cancun ve çevresi Maya uygarlığını bağnnda saklıyor. Yeşil kart başlıyor Hastaya yerinde tedaviCUMHURİYET (Ankara) - Sağlık Ba- kanı Yıldınm Aktuna, yapılacak reform- larla merkezden yönetimin sona ereceği- ni, "yerinde tedavi"ye önem vereceğini söyledi. Aktuna "yeşil kart" uygulama- sının 23 şubatta başlayacağını açıkladı. Yıldınm Aktuna, dün yaptığı toplan- tıda il sağlık müdürlerine, Sağlık Bakan- hğı'nın yapacağı çahşmalar hakkında bil- gi verdi. Aktuna, ulusal sağhk politika- snıın şekillendirilmesi ve mevcut sistemin iyi işler hale getirilmesi gerektiğini belir- terek, "Yülardır özlemini çektiğirniz, top- lumumuzun şartlanna ve gereksinimleri- ne uygun bir milli sağlık pohtikası zamanı gehniştir" dedi. Yönetim biçimlerinde ve fınans kay- naklan oluşturulmasında bir dizi reform yapılacağmı söyleyen Aktuna, "60 yüı aş- kın bir süredir uygulanmakta olan ve sağ- hk hizmetlerinin yürutulmesinde çok önemli yeri olan kanunlann da değişti- rilmesi lazımdır" diye konuştu. Sağhk teşkilatunn idari yapısmdaki re- formlar ile merkezden yönetime son ve- rileceğini belirten Aktuna, bu reformlarla hiyerarşik yapının düzeleceğini behrtti. Aktuna, şöyle devam etti: "İlçe sağhk müdürlükleri ve 8-10 Ui içi- ne alan bölge sağhk müdürlükleri oluş- turulacak, Sağhk Bakanlığı'nın yetkilerini bu bölgelere vereceğiz. Boylece Anado- lu'daki insan Ankara'ya kadar gelmek zo- runda kalmayacak. Bakanhk, koordinas- yonu sağlayan bir konuma gelecektiıf Böylelikle hizmetin rekabete dönüşece- ğini kaydeden Aktuna, "Hastayı yerinde tedavi edeceğiz, il sağlık müdürlükleri ile iletişimi hızJandıracağız ve üretimi güçlendireceğiz" dedi. Yeşil kart başlıyor Sosyal guvenlik kunımlanna bağlı ol- madıklan için, sağhk hizmetlerinden ya- rarlanamayan yoksul vatandaşlara veri- lecek yeşil kart dağıtımına, 23 şubat gü- nu Kızılcahamam'da başlanacak. Aktuna, yeşil kartın önce yoksul vatan- daşlara verileceğini, 23 şubatta başlayan uygulamanın, mart ayı içinde tum yurda yaygınlaştınlacağını söyledi.