Katalog

1 HAZİRAN 1991 PLASTİK SANATLAR Heykel yıkmıma protesto • Knltttr Servisi — Şirin İskit'in, KarikatOr ve Mizah Mttzesi'nin havuzuna yerleştirdiği "Neşeli Çeşme" adlı mekân çalışmasının müze tnüdürü Erdoğan Bozok tarafından söktürülmesinin yarattığı tepkiler sürüyor. Son olarak Plastik Sanatlar Derneği bir bildiri ile olayı kınadı. PSD Yönetim Kunıiu adına dernek başkanı Hûsamettin Koçan'ın imzasının yer aldığı bildiri şöyle: "Şirin İskit'in yapıtına yöneltilen bu yok ediş tavrmın özellikle bir müze mekânı içinde gerçekleşmiş olduğu göz Onüne ahrursa, tahribatçüığın müze içine sızmış olduğunu esefle izlemek mümkündUr... Sanat eserinin herhangi bir nedenle tahrip edilmesi, eserin konumuoun nedeni ne olursa olsun sanatçıya danışmadan değistirilmesi gibi davranışlan PSD kesinlikle kınamaktadır." ANMA Doğaçlama gö8terisi • Kültür Servisi — Topkapı Sarayı Aya Irini'de dün Yunus Emre'yi anma günü çerçevesinde Ellen Stewart'ın yönetiminde bir doğaçlama gösterisi sunuldu. Yunus Emre Sevgi Yüı nedeniyle TC Kültür Bakanhğı ve Türkiye Soroptimist Kulüpleri Federasyonu işbirliği ile düzenlenen gece, saat 20.30'da başladı. Stevrart'ın yönetüği "Yunus Emre" gösterisini Talat Halman ve Erol Keskin Türkçeleştirdi. Gece programında Prof. Hikmet Şimşek yönetiminde TC Kültür Bakanhğı Istanbul Devlet Opera ve Korosu'nun "Yunus Emre Oratoryusu" da yer alıyor. SER8İ Önhon'un Kahire sergisi • KUtttr Senisi — Türkiye'nin Kahire Büyükelçisi Candemir önhon'un eşi Birsen önhon, büyükelçilik binasında bir resim sergisi gerçekleştirdi. Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in eşi Suzan Mübarek'in himayesinde "llkokul Çocuklan ve llkokullara Destek" projesi kapsamında düzenlenen Birsen önhon'un resim sergisi ilgiyle karşılandı. Şu sıralar Türkiye'nin Kahire Büyükelçihği görevini sürdürmekte olan Candemir önhon'un önümüzdeki günlerde Londra Büyükelçiliği görevine başlaması bekleniyor. KİTAP Keşanlı Ali'ye yasak • ANKARA (AA) — Ünlü yazar Haldun Taner'in tiyatro yazarlığında dönüm noktaianndan biri kabul edüen ve dünyarun birçok ülkesinde sahnelenen oyunu 'Keşanlı Ali DestanT Türkiye"de okullara ginnesi sakıncalı kitaplar arasında bulunuyor. Okul kütüphanelerine ginnesi sakıncalı bulunan kitaplar arasında Hemingway, Steinback gibi tanınmış yazarlarla Hallkarnas Balıkçısı'nın Anadolu söylencelerini anlattığı bazı öykü kitaplan da bulunuyor. İSTANBUL BUYUKSEHIR BELEDİYESİ KÜLTÜR ISLERI DAİRE BAŞKANLIĞI HAZjRAK 1991 KÜLTÜR ETKlNLİKLElti ATATÜRK KİTAPLIGI 3-28 Haziran Sergi Salonu ve Giriş 5-15 Haziran Periyodik Salonu 6 Haziran Persembe Toplantı Salonu 13 Haziran Persembe Toplantı Salonu 20 Haziran Persembe Toplantı Salonu İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Sergisi "Atatürk Kitaplığı'na Yeni Bağışlanan Yazma Kitaplar" Sergisi Edebiyatta Kent • Orhan Duru Saat 16.00 Yön: Enver Ercan Dobra Dobra - Emre Kongar Saat 16.00 Yön- Faruk Şüyun Yüzyüze - Burçak Evren Saat 16.00 Yön: Faruk Şüyun Tüm Etkinlikler Ucretsızdir. Adres: Mete Cad. No: 45 TAKSİM Tel: 149 09 45 - 149 56 83 AŞIYAN MUZESI 12 Haziran Çarsamba Doğumunun 90. Yılında Ahmet Hamdi Tanpınar'ı Anma Toplantısı Saat 16.00 Katılanlar: Hulki Aktunç, Konur Ertop Yön: Enver Ercan Giriş ucretsızdir. Adres: Aşiyan Yokuşu BEBEK Tel: 163 69 86 KARIKATUR VE MİZAH MÜZESİ 6-30 Haziran Dünya Gülümseme Yılı'nda Karikatürcüler Derneği-Hıbır Dergisi Mizah Etkinlikleri 14-30 Haziran Bulgaristan Karikatürcüleri Sergisi Açılış Saat 18.00 Giriş ucretsızdir. Adres: Kırıkçeşme Mah. Kovacılar Cad. No: 2 FATİH Tel: 521 12 64 ŞEHIR MUZESI 1-30 Haziran "Çocuk Oünyasından" Geçmişte Eyüp Oyuncakları Sergisi Giriş ücretsizdir. Adres: Barbaros Bul. Yıldız Sarayı BEŞİKTAŞ Tel: 158 53 44 Resim sevenlere cşsiz kollcksiyon Büyük boy renkli 97 sanat kitabı, çok temiz. Altı milyon lira 579 02 23 KÜLTÜR-SANAT 3. ULUSLARARASIİSTANBUL TÎYATROFESTİVALİ Semiha Berksoy, 'tvan îvanoviç'te 80 yaşında sahneye çıkıyor Nâzım şerefîne veniden CUMHURİYET/7 1963'te Devlet Operası'ndan emekli olan Semiha Berksoy, "Ivan îvanoviç"te Anna Nikolayevna rolünü üstleniyor. Berksoy, bu öneriyi Nâzım Hikmet'in oyunu olduğu için kabul ettiğini belirtiyor. DİKMEN GÜRÜN UÇARER Uluslararası 3. İstanbul Ti- yatro Festivali'nde Bakırköy Belediye Tiyatrosu Nâzım Hik- met'in "İvan İvanoviç Var Mıy- dı Yok Muydu" adlı oyununun prömiyerini yapıyor. Ün- lu dramatik soprano Semiha Berksoy'u önemli rollerden bi- rinde izleme olanağı bulacağız bu eserde. Berksoy'la söyleşi yapmak demek onunla birlikte opera, re- sim ve tiyatro dünyasında zevkli ve oğretici bir geziye çıkmak de- mek... Söze başlarken "61 yd- lık liyatrocuyum" diyor sanat- çı. "1930da Hırçın Kız'da Ka- te rolünü oynayarak imtihan verdim ve Muhsin Ertuğrul ta- rafından tiyatroya alındım. Ti- yatro ile birlikte üç akademik kariyer sahibiyim. Opera, resim ve tiyatro." Uzun bir aradan sonra yeni- den sahneye çıkış nedenini şöy- le özetJiyor: "Biliyorsunoz 1963'te Devlet Operası'ndan baş aktrist olarak emekli oldum. 1964te 'Keşanlı Ali Destanı'nda ve 1970 başla- nnda Hüseyin Rahmi Gıirpı- nar'a olan hurmetimden dolayı 'Çardaklı Bakıcıda oynadım. Ondan sonra da pek çok teklif gelmesine ragmen çıkmadım sahneye. Kendimi resme ver- REStM SERGİLERİ DE AÇTI— Semiha Berksoy en son "Keşanlı Ali Destanı" ve "Çardaklı Bakı«"da oynadıktaıı sonra bir çok öneriyi geri çevîrdi ve kendini resme verdi. Bu arada resim sergileri de acan Berksoy "tvan Jvanoviç"le yeniden sahnede. dim. Bu öneriyi de Nâzım Hik- met olduğu için ve dünyadaki sosyal harekeüeri ortaya koyan büyük bir eser olduğu için ka- bul ettim. 'tvan İvanoviç' diyalektik materyaiizm yapan bir eser. Oyundaki Anna Nikolayevna tam benim karakterime uyan bir rol. Buradaki konu, değersi/ in- sanlann iş başına gelmesiyle toplumun yıkılması ve fosilleş- mesi. Ben, şu taşımda, hayat tecrübelerimle diyorum ki mag- duriyellerc rağmen gerçek yine de ortadan silinmiyor. Değerleri bir kenara itmeye imkân yok- tur. Bir yerde hakikat ortaya çı- kıyor, çünkü diyalektik mater- yaiizm diye bir şey var. Tez, an- titez, sentez meselesi. Bu diyalektik. hangi toplum- da olursa olsun oradaki olçüle- rin birbiriyle nispet edilmesidir. Izafiyet nazariyesine giriyor ya- ni... Toplumda mikrokozmik makrokozmik ölçulerin birbi-. riyie nispet edilmesi. Buyük in- sanlann silinmesine hiçbir za- man imkân yoklur. Cemal Re- şit Rey'in dediği gibi Herkes her şeyi bilir.' O da çok mağdur olmuştu, ama bugiın adına kon- ser salonu var... Oyunda bir Petrov var, asJın- da tesviyeci. Getiriyoıiar ve amir yapıyorlar, ama o bu işin altından kalkamıyor. Nâzım, toplumun bu gibi zavallı insan- ların işbasına getirilmesiyle öl- diigünü söyluyor. Benim rolüm- de de yine Nâzım'ın getirdigi bu ötiim teması işleniyor. Bu kadın tesviyeciden amir olmaz diye bagınyor ve dediklerinin zaman içinde çıktığını görunce de baş saglığı diliyor adeta. Acımayla karışık bir duygu... Yaslt kadın önemli bir işi için dilekçe gon- deriyor, cevap alamıyor ve so- nunda kendi geliyor kasabaya. Mekanizma işlemiyor çünkü. Aynı benim dururaum. Ben de Ankara'ya dilekçe verdim. Dev- let sanatçılığı için on senedir ce- vap yok. Oradaki kâtip alıyor koyuyor bir kenara. Benim biz- zat gitmem gerek." Bu oyun sadece Rusya için değil, dünyanm her yerinde ge- çerli. Semiha Berksoy bugune kadar Nâzım Hikmet'in iiç ese- rinde oynamış. "Kafatası", "Unutulan Adam" ve Berk- soy'un deyimiyle nâm-ı müsta- ar'la yazdığı "Bu Bir Rüyadır". "Nâzım gibi büyük bir sanal- çının devrinde yaşadım, onun- la göruştum, ahbaplık ettim. Beni çok takdir ederdi, bana hayrandı. Ben de ona hayran- dım. Bir ruhsal yakınlık, kafa- darlık vardı aramızda. Onun hatırasına, buyüklüğüne, dost- luğuna hürmeten çıkıyorum sahneye." Bakırköy Belediye Tiyatro- su'nun kurulması yolunda olumlu çabalar harcayan Yddı- nm Aktuna'nın ayn bir yeri var Semiha Berksoy'un gözünde. "Bu mekanizmayı kuran o ve ben de bu sayede çıkıyorum sabneye" diyor ve hemen ekli- yor: "Benimki cesaret meselesi. Kinsse 80 yaşında çıkmaz sahne- ye. Olağanüstu bir olay. Çok da iyi gidiyor. Gençlerle oynuyo- rum, ama zaten sanatta yaş di- ye bir şey yoktur. Dilerim mu- vaffak olayım, Nâzım şerefine yapıyorum bunu çünkü..." Nâzım Hikmet'in 1956 y dayazdığı oyun Türkiye'de ilk kez sahneleniyor İvan İvanoviç nasıl değişti? ÜST DÜZEY YÖNETtCt PETROF— Nâzım Hikmet'in "han tvanoviç Var mıydı, Yok muydu " adlı oyununun Petrofu Sov- yet kasabalanndan birinde bir üst dttzey yöneticisi, Oyunda Pet- rofu Ragıp Savaş canlandınyor. (Fotoğraf: Özcan Yaman) KülJür Servisi — Bakırköy Belediye Tiyatrosu, Uluslarara- sı, 3. İstanbul Tiyatro Festivali- ne Nâzım Hikmet'in "tvan İva- noviç Var mıydı Yok muydu" adlı oyunuyla katılıyor. 1956'da Moskova'da yazılmış olan oyu- nun yönetmenı Kenan Işık. işık, Nâzım Hikmet'in oyun yazarlı- ğı konusunda, "Eğer insan bü- yük bir ozan, büyük bir şairse, büyük bir oyun yazandır da" di- yor. "Bir sanatçıyı güzel şiir yaz- maya yönlendiren dürtü neyse, oyun yazmaya yönlendiren diir- tü de odur." Kenan Işık açısından, bir oyunda önemli olan ve onu sah- nelemeye elverişli kılan, temadır. Eğer tema sağlamsa, o eser iyi yorumlandığında sonuç da sağ- ]am olacaktır. Seyirciye doğru- lar yansıyacak ve gereken etkiyi uyandıracaktır. "Ivan İvanoviç Var mıydı Yok muydu"ya bu öl- çutlere uygun bir yapıt olarak yaklaşıyor yönetmen. "Belki tekniğinde küçük zaaflar var, ama söylediği >oz bakımından bence çok evrensel ve hâlâ çok yeni." — Bu eser parti içindeki in- san modellerini eleştirdiği için yasaklanmış. Çok kabaca bakarsak, sanki sistemin içindeki bürokratlar eleştiriliyormuş gibi geliyor. Oy- sa biraz daha derinine indiği- mizde, sistemi oluşturan, yapıp çatan insan unsurunun eleştiril- diğini görüyorsunuz. Sistem içindeki insanı sorguluyor Nâ- zım Hikmet. İvan, çok modern bir oyun kişisi. Olup olmadığı tartışılır. Bir ruh, bir ecinni san- ki. Bürokrasi örneği bir he>kel gibi... — Yanuin ba yaklaşımını vurgulayan yorum çizginizde çı- kış noktanız? Oyunda bazı değişiklikler yaptım. Benim yorumumda ıvan lvanoviç'ler pek çok, çün- kü oyunun eksen kişisi Petrov'u İvanlaştıranlar, onun çevresin- dekiler. Küçük memurundan, en üst düzeydeki memuruna dek. Bu İvan'lar kimdir? Bu karak- ter nereden oluşur? Bu karakter içinde otorite hazzı vardır. Bu haz, cinsel hazza dek uzanır. In- sevecen, çevresine özen gosteren biriyken nasıl olur da değişir? Bu değişikliği oluşturan, oyun- da varlığı tartışılan İvan Ivano- viçlerdir. — Sistemi zaman içinde de- ğiştiren de insan... Evet, insan değiştiği zaman sistemi zaten gideceği yerden saptınyor. Bu, duyarlı bir sanat- çının söyleyebileceği çok önem- li bir şey. Oyundaki '1999' sözu son derecede soyut bir saptama. Bu yorumun 1956'da bir sanat- çı tarafından yapılması çok an- lamü ve önemlidir. Kanımca, sa- natçının gerekliliği bir kez daha "tvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu" adlı oyunu Kenan Işık sahneye koydu. Işık, oyunun başkişisi İvan Ivanoviç'in toplum içinde nasıl değiştiğini, kimler tarafından değiştirildiğini sorguluyor. san nasıl değişir? Nasıl bir yon- lendirmeyle ve kim tarafından değiştirilir? Bu, bilgi birikimiy- le mi olur, yoksa çevresinin yön- lendirmesiyle mi? Ya da insan doğuştan kötülüğe eğilimli bir yapı mı taşır?.. Nâzım Hikmet, öyle sanıyo- rum, insanı, doğuştan içinde kö- tülük barındıran bir varlık ola- rak değil de hür ve saf, ama son- radan yaşadığj toplum tarafın- dan değiştirilen, değişme>e zor- lanan bir yaratık olarak düşün- müştür. Burada Petrov öyle bi- ridir. Oyunun başında algıladığımız adam son derece vurgulanıyor boylelikle Kimdir sanatçı? Sanatçının söylediği şeyler nasıl algılanmalıdır? Bu oyunda temel kritik, dün- yanın tenkit edilmesi. Hangi sis- tem içinde olursa olsun, onu hakkıyla uygulamıyorlarsa eğer ve zaman içinde dejenere oluyor yozlaşıyorsa, bu yozlaşma o sis- temi giderek yok edecektir. De- jenerasyona sebep olan o siste- min felsefesi ya da öğretisi de- ğil. Onun dışında bir şey. Yani o sistemi uygulayan insan. Nâ- zım Hikmet'in araştırdığı şey, in- sarun yapısı, \aroluşu ve insanın varhğınm belirsizliği... Gürvistan'ın Rustaveli Tiyatrosu, 'Kafkas Tbbeşir Dairesi'ylehtanbul'da Gtircülerden özgüıı bir Brecht yorumu Ünlü Gürcü yönetmen Robert Sturua'nın sahnelediği "Kafkas Tebeşir Dairesi" bugün ve yann saat 20.30'da Atatürk Kültür Merkezi Büyük Salonu'nda izlenebilecek. Kültür Servisi — Bertolt Brecht'in ünlü oyunu 'Kafkas Tebeşir Dairesi', Gürcistan'ın Rustaveli Tiyatrosu'nun tanın- mış yönetmeni Robert Sturua'- nın yorumuyla Istanbul'da. İs- tanbul Tiyatro Festivali'ne Sov- yetler Birliği'nden katılan Rus- taveli Topluluğu, 'Kafkas Tebe- şir Dairesi'ni bugün ve yann 20.30'da Atatürk Kültür Merke- zi Büyük Salonu'nda sahne- leyecek. Brecht, 'Kafkas Tebeşir Dai- resi'nde bir Çin söylencesinden yola çıkarak bir oyun içinde oyun sunuyor. Brecht'in son dönem yapıtlanndan olan 'Kaf- kas Tebeşir Dairesi'nin özü, oyunun son sözlerinde vurgula- ruyor: "Her şey ona iyi bakanın olmalıdır/Orneğin, anaç davra- nanlann olmalıdır çocuklar. iyi büyümeleri için/Arabalar iyi şo- förlerin olmalıdır, iyi sürmeleri için/Vadi onu sulayanlann ol- malıdır, iyi flrön vermesi için..." Rustaveli Tiyatrosu'nun Sa- nat Yönetmeni Robert Sturua, 1961 yıhnda Tiflis Devlet Tiyat- ro Enstitüsü'nü bitirdikten son- ra Rustaveli Tiyatrosu'nda ça- lışmaya başladı. Uzun bir süre, bu topluluğun yöneticiliğini üst- lenen Sturua, şimdilerde Rusta- veli'nin sanat yönetmenliğinı sürdürüyor. Deneysel çaüşmalara ağırlık verişi ve araştırmacı ruhuyla ta- mnan Robert Sturua, özellikle 1970-1980 yıllan arasında Gür- cü yazar Kakabadze'nin •Kvarkvare' ve Wflliam Shakes- peare'in 'UL Richard' ve 'Kral Lear' adlı yapıtlarma getirdigi özgün yorumlarla dünya çapın- da yankılar uyandırdı. Yönetmen Robert Sturua, dün düzenlenen toplantıda "Gürcü haliu açısından tiyatro bir şiir, yaşamın kendisi" dedi. SSCB'de perestroyka sonrası dö- nemde tiyatrolaruı diktatörlüğe karşı ve insan hakları yönünde mücadele bayrağı açtıklanm ak- taran Sturua, "Kafkas Tebesir Dairesi" adlı oyun için "Bu oyunda insanoglunu ve bir insa- nın sonona dek insan olma özel- liklerini yitirmemesini temel alıyonu" dedi. FESTİVALDE BUGÜN Kafkas Tebeşir Dairesi / Rustaveli Tiyatrosu (AKM Büyük Salon, 20.30) Merhaba/Dostlar Tiyatrosu (AKM Konser Salonu, 20.30) tvan İvanoviç Var mıydı Yok Muydu/ Bakırköy Belediye Tiyatrosu (Taksim Sahnesi, 20.30) Sevgili Yelena Sergeyevna/ Kent Oyunculan (Kenter Tiyatrosu, 15.30) tLK KEZ 1975TE SAHNELENDİ— Robert Sturua, Brecht'in "Kafkas Tebeşir Dairesi" adlı oy ununu ilk kez Gürcistan'da 1975 yüında sahneledi. Rustaveii Tiyntrosu, oyunu tstanbul'da elli ki- şllik kadrosuyla sunuyor. Universitede konser • Kiiltür Servisi — özel Anakent Lisesi'nin '5. Kültür Sanat ve Spor Şenliği' kapsamında 5 haziran çarşamba günü saat 20.30'da okul korosu ile Prof. Fethi Kopuz yönetimindeki Yayh Çalgılar Orkestrası'mn konseri, Marmara Üniversitesi İbrahim Üzümcü Konser Salonu'nda izlenebilir. Solistler Celal Akatlar (obua), Cem Küçümen (gitar), Işıl Akdoğan (flüt). Sarıyer'de şiir gr ünleri • Kültür Servisi — Sanyer Halkevi Yaz Etkinlikleri kapsamında Şiir Günleri bugün yapılacak. Şiir gıinlerine Nuh Ömer Çetinay, Küçük Iskender, Sunay Akm ve Akgün Akova katılacaklar. 15 hazirandaki etkinlikte Mehmet Çetin ve Nevzat Çelik, 29 haziranda ise Aydın Öztürk ve Ali Narçın şiirleriyle katılacaklar. 500. Yü Vakfı koııseri • Kültür Servisi — Musevi bestecilerin eserlerinden oluşacak klasik Türk müziği konseri 4 haziran günü saat 20.00'de Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda yapılacak. 1492 yıhnda Ispanya'dan kacarak Osmanlı Imparatorluğu'na sığınan lspanyol Musevilerinin göçünun 500. yılı dolayısıyla düzenlenen etkinliklerden biri olan konseri, Rıza Rit yönetecek. İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvan Türk Musikisi lcra Heyeti, Udi Mısırlı İbrahim, Izak Varon, Musi, Tanburi İsak'uı eserlerini seslendirecek. 500. Yü Vakfı tarafından düzenlenen konserle ilgili bılgi, Penajans'tan edinilebilir. (136 16 22) Kartna yaz • Kültür Servisi — Toprak Sanat Galerisi'nde sürekli karma yaz sergisi açıldı. Resim, heykel, seramik ve, , gravür çalışmalarını bir ara>a getiren sergide, Prof. Kenan Yontunc, Mine Arasan, Nevbahar Aksoy, özden Akbaşoğlu, Şükrü Çağlayan, İlhami Atalay, Özden Narin, Tülin Kiper, Birim Bozok, Abdullah Aksu, Türkân Rador ve Dilek Işıksel'in yapıtlan yer alıyor. Türk balerine ödül • ALMA ATA (tÜHA) — Türk balerin Aysel Zeren, Sovyetler Birliği'nin Alma Ata kentinde yapılan klasik bale gösterileri yanşmasında üç dalda birincilik kazandı. Kazakistan'ın başkenti Alma Ata'da her yıl düzenlenen klasik bale gösterileri yanşmasına bu yıl katılan Zeren, 25 grubun yanşüğı gösterilerde Sovyet jüri tarafından üç dalda birinciliğe değer görüldü. Dün yurda dönen 23 yaşındaki genç balerin İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvan Bale Yüksek Bölümü mezunlanndan. Tıyatro konferansı • Kültür Servisi — Amerikan Tiyatrosu, TV ve Sinemasında aktör ve oyun yazarı olan Arizona Üniversitesi Tiyatro Sanatı profesörlerinden VVüliam Lang, 3 haziran pazartesi günü, saat 18.30'da Atatürk Kültür Merkezi Oda Tiyatrosu'nda bir konferans verecek. TODER ve Amerikan Basın ve Kültür Merkezi'nin işbirliği ile Istanbul'a gelen yarı kızılderili Amerikalı sanatçının konferans konusu "Amerikan Tiyatrosunun Kısa Tarihçesi, Amerikan Tiyatrosu ve Amerikan Filmindeki Son Eğilimler" olac'ak. Konferans Türkçeye çevrilecek. UGUN • Neden öyfcû? Gebze Belediyesi Meclis Salonu'nda "Neden öykü?" konulu soylesi saat 15.00'te başlıyor. Akgün Akova'nın yöneteceğj söyleşinin konuklan Tank Dursun K., Osman Şahin, Necati Güngör, Mario Levi. • Ntodyalar 'Medyalann înandıncıJığY konulu panei saat 14.00'te Galatasaray Lisesi'nde başlayacak.