Katalog

1 HAZİRAN 1991 DIŞ HABERLER CUMHURÎYET/U Ttirkiye BM komisyonunda • NEW YORK (AA) — Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi çerçevesinde önceki gün yapılan seçimlerde, Türkiye BM Narkotik Komisyonu'na seçildi. Birleşmiş Milletler Narkotik Komisyonu'na seçilen 20 Oye arasında, Gabon, Lesotho, Madagaskar, Hindistan, K. Kore, Pakistan, Tayland, Polonya, Yugoslavya, Bolivya, Venezuella, Penı, Kanada, Fransa, Almanya, Italya, Hollanda, Norveç, Türkiye ve ABD bulunuyor. öte yandan, Türkiye, Birleşmiş Milletler Insan Haklan Komisyonu'na aday olduğu halde seçilemedi. 24 Oyeli Birleşmiş Milletler Insan Haklan Komisyonu'na, Batı Avrupa ve diğer batüı ülkeler grubundan aday olan Türkiye, Kanada, Hollanda ve İngiltere'den daha az oy aldığı için tnsan Haklan Komisyonu'na seçilemedi. 17 Kasım yine vurdu • ATİNA (AA) — Yunanistan'ın başkenti Atina'ya 180 kilometre uzakbktaki Atalandi'de bulunan bir bira fabrikasına dUn sabaha karşı roket saldırısında bulunuldu. Polis, kimliği bilinmeyen bir kişinin patlamalardan on dakika önce 02.20'de bir gazeteye, bölge karakoluna ve Lovvenbrau bira fabrikasına telefon ederek saldırıyı haber verdiğini açıkladı. Roket atılması sonucu çıkan yangında, fabrikada büyük maddi hasar meydana geldiği, ancak ölen ya da yaralanan olmadığı bildirildi. Saldından sonra bölgede araştırma yapan yetkililer, "17 Kasım" adlı terör örgütünün duvarlara çizilmiş amblemlerjni buldular. Yetkililer, 17 Kasım terör örgütünün Atina dışında faaliyet göstermeye başlamasım "tehlikeli bir gelişme" olarak nitelediler. Nariega QA ajanı • MIAMl (AA) — Panama'nın eski lideri General Manuel Noriega'nın, Amerikan Merkezi Haberalma örgütü (CIA) hesabına çalıştığı doğnılandı. ABD Federal Savcılık yetkilileri tarafından dün kamuoyuna açıklanan belgelerin, Noriega'nın 70'li yıllann sonunda ABD ile Panama arasında Kanal müzakereleri sırasmda CIA'e bilgi sızdırdığı ve aralannda bazı önemli istihbarat faaliyetlerinin de bulunduğu çeşitli CIA operasyonlarını desteklediğini kanıtladığı bildirildi. Belgelerin, Noriega'ya CIA tarafında yaklaşık 300.000 dolar ödendiğini ortaya koyduğu da belirtildi. Etiyopya'da açlıkla savaş • Dış Haberter Servisi — Etiyopya'da geçen hafta başında gerçekleşen yönetim değişikliğinden sonra gergınleşen durum giderek sakinleşırken, gerilla iktidarı, ulkenin açlık sorununa çözüm bulmak için kolları sıvadı. 50 milylonluk nüfusunun yaklaşık 7.5 milyonu aç ve dış yardımlara muhtaç olan Etiyopya'nın gerilla yönetimi, uluslararası yardım kuruluşlarının 300 temsilcisiyle dün Addis Ababa'da bir araya gelerek açlığı yenmek için çözüm yollannı tartıştılar. Göruşmelere katılan Amerikan Uluslararası Gelişme Ajansı Felaketlere Yardım Komitesi Başkanı Andrew Natsios, görüşmelerin ulkenin açlık sorununun çozuleceği yolunda umut verdığını soyledi. Natsios'un verdiği bilgiye göre ulkenin en önemli limanını elinde tutan Eritre Halk Kurıuluş Cephesi, bu limana gelen gıda yardımının ulkeye dağıtılmasını kolaylaştıracağı yolunda soz verdi. Kıbrıs'ta çözüm için hareketli günlerDts Haberler Servisi — Kıbrıs sorununun çözümüne ilişkin olarak Ankara, Atina, Lefkoşa, Washington ve New York'ta hareketli günler yaşamyor. Gelişmeler, Kıbns sorununun çözümünün, özellikle ABD'nin öncelikli olarak ele aldığı bir konu olduğunu ortaya çıkanyor. ABD Dışişleri Bakanı James Baker'ın, KKTC Cumhurbaşkam Rauf Denktaş ile görüşmesi, Bush yönetiminin konuya ne kadar duyarh olduğunu ortaya koyması açısından bir dönüm noktası olarak değerlendirilmişti. fVashington, bu gelişmenin ardından BM ve Ankara nezdinde temaslannı yoğunlaştırarak Kıbns'ta çözüm için taraflara "çabuk olun" mesajlan göndermeye başladı. BM'de Türk tarafı ile genel sekreterlik arasında yapılan görüşmeierde, ABD'nin bu konudaki ısrarlı tutumu kanıtlandı. New York'taki göruşmelere katılan Türk diplomatlar, ABD'nin baskı yaptığmı, ancak asıl baskı yapılması gereken yerin Kıbrıs Rum kesimi olduğunu belirttiler. Sonuçta yapılan görüşmelerden somut bir sonuç alınamayıp gözler Kıbns Rum kesimi lideri VasiSu'nun ABD'de yapacağı temaslara çevrildi. Vasiliu, önce New York'ta BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar ve diğer yetkililerle görüştü. Kıbrıs Rum kesimi lideri görüşmelerinden sonra yaptığı açıklamada, "Tbp, Türk tarafında" dedl Vasiliu, daha sonra ABD Başkanı George Bush tarafından önceki gün kabul edildi ve Bush'un kendisine Kıbns sorununun çözümü için söz verdiğini söyledi. Bu arada Cumhurbaşkam turgut Özal ile Cuellar'ın Kıbns sorununa ilişkin olarak yaptıklan telefon görüşmesi gündeme Şeidi. Cuellar'ın Özaldan destek istediği, özal'm buna karşılık olarak bir zirve önerisinde bulunduğu bildirildi. fVashington ve New York merkezli bu gelişmeler, Kıbns sorununun, Ankara, Atina, Washington açısından önümüzdeki günlerin en önemli gündem maddesini oluşturacağmı ortaya koydu. ABD Başkanı Bush'un, temmuz ayında Atina ve Ankara'ya yapacağı ziyaretlerin de Kıbrıs konusuna odaklanacağı şimdiden belli oldu. fVashington, Körfez krizi sonrasında ortaya çıkan gelişmeleri, çözüm açısından uygun buluyor . WASHINGTON Bush, Ankara'da Kıbns'ı konuşacak ABD Başkanı George Bush, 19-21 temmuz tarihlerinde Türkiye'yi resmen ziyaret edecek. Atina üzerinden Ankara'ya geçecek olan Bush'un çantasında, Kıbrıs, ağırlıkh bir yer tutacak. UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON — ABD Başkanı George Bush, 19-21 temmuz tarihlerinde Türkiye'yi resmen ziyaret edecek. Ameri- kan tarafı konuya ilişkin yoğun hazırlıklar içinde. Bush'un An- kara ziyareti sırasında Türk- Amerikan ikili ilişkilerinin tum boyutlannın yanı sıra Kıbns ko- nusunun da gündeme gelmesi bekleniyor. Amerikan yönetimi Körfez krizinden sonra ortaya çıkan ivmeyi Kıbns dosyasında "ilerleme" kaydedilmesi açısın- dan çok uygun buluyor. Böyle bir rota çizilmiş olma- sının iki nedeni bulunuyor: Bi- rincisi, Bush, Türkiye'nin Kör- fez krizi sırasındaki performan- sından çok etkilenip Cumhur- başkam Turgut Öziü'ın ısrarlı davetleri sonunda da Türkiye 1 ye gitmek arzusu gösterince Amerikan Dışişleri, Yunanis- tan'a uğramadan yapılmış bir Türkiye ziyaretinin Yunan- Amerikan ilişkilerinde sıkıntılar yaratabileceğine dikkat çekti. Bunun üzerine, her ne kadar Atina'nın Körfez koalisyonuna katkısi Ankara'mnki ile kıyasla- namayacak kadar alçakgönüllü olduysa da Bush, Yunanıstan- da ABD'ye daha sıcak bakan bir iktidann işbaşına gelmiş olma- sını da goz önüne alarak Atina 1 yı programına aldı. Bu durum, ABD'nin geleneksel tutumu hakkında bir fıkir vermekle bir- likte Ankara'yı rahatsız etmiyor. Bush'un gezisinin Atina üze- rinden gerçekleşmesinin bir baş- ka nedenini de Amerika'mn, Körfez krizinden sonra ortaya cıktnıs olan "olumlu iklimin" Türk-Yunan ilişkilerinin her bo- yutundaki purüzlerin aşıhnası- na yardımcı olabileceğini düşün- mesi oluşturuyor. Tabii bu kapsamda Kıbns'ın çok özel bir yeri bulunuyor. Amerikan yönetimleri 17 yıldan beri bu konuda meyve vermeyen çabalar içinde. Kıbns dosyası, bugüne kadar, sorunu çözeceği umuduyla işe sarüan birçok Amerikah diplomatı emekli et- ti. Ancak ABD, şimdi ilk defa bu konuda ciddi bir "umut" ol- duğu inancında. Amenkan yönetimi, taraflar- la yaptığı görüşmeierde Türkle- ri Rumlar için, Rumları da Turkler için hassasiyet taşıyan konularda adım atmaya teşvik ediyor. Bu, toprak tavizi ve yer- lerinden edilmiş kişilere karşılık, dış güvence ve siyasal eşitlik şek- linde sivrüiyor. Bush yönetimi her iki taraftan da bu dört ko- nuda "adım" bekliyor. Turk ta- rafının şu ana kadar toprak ve yerlerinden edilmiş kişiler konu- İarında telaffuz ettiği oranlar ABD yönetimi tarafından olum- lu karşılanmakla birlikte tatmin- kâr bulunmuş değil. ABD Baş- kanı George Bush'un önceki gün Vasiliu ile yaptığı yaklaşık 45 dakikahk göruşmeden dışa- rı sızanlar, ABD'nin Rumlan da boş bırakmadığanı, bu göruşme- de Vasiliu'nun da hayli sıkıştınl- dığını, "Denktaş eşitim değil" gibi yaklaşımlan bırakıp daha pratik olmasımn telkin edildiği- ni gösteriyor. Vasiliu'nun verdi- ği yanıtlardan da "ABD'nin ta- mamen tatmin olmadığı", üst düzey yönetim mensuplannca ifade ediliyor. KÖPEGİNt SORDU — Göröşme öncesinde Bush VasUlu'ya köpeğiııiıı nasıi olduğunu sordu. ABD acil çözümistiyorVasiliu ile görüşen ABD Başkanı Bush'un, Kıbrıs sorununa bu yaz sonuna kadar bir çözüm bulunduğunu görmek istediği bildirildi. Dış Haberler Servisi — ABD BsJş- kanı George Bush'un bu yaz sonuna kadar Kıbns sorununa bir çözüm bu- lunduğunu görmek istediği ve BM gözetimindeki görüşme ve temaslarda bir "katalizör" olarak katkıda bulun- maya hazır olduğu bildirildi. önceki gün gerçekleşen Bush-Vasiliu görüşme- siyle ilgili olarak bilgi veren Beyaz Sa- ray Sözcüsü Marlin Fitzwater kısa acıklamasında, "tki lider Kıbns soru- nu uzerinde kapsamlı ve tam bir gö- rüşme yapblar. Başkan Bosh, BM Ge- nel Sekreteri'nin bu yaza dek Kıbns sonınuna ilişkin bir cerceve anlaşma- sına vanlması yolundaki çabalannı destekiemek için mümkün olan her şe- yi yapmayı sürdürmeye ABD'nin ni- yetB olduğunu ifade etti" dedi. Fitz- water, bir gazetecinin sorusu üzerine görüşmelerde Kıbns'taki Turk asker- lerinin adadan çekilmesi konusunun ele alınmadığım belirtti. Sözcü, 45 dakikahk görüşmede ABD ile Kıbns arasındaki "miikem- md" ilişkilerin gözden geçirildiğini, Bush'un, Körfez savaşında uluslararası koalisyona desteğinden ötürü Vasili- u'ya teşekkür ettiğini kaydetti. Bir gazetecinin Vasiliu'ya atfen, "Bush'un katalizörlüğü" konusuna değinip, "Bush, Vasilin'ya ne güvence verdi?" sorusuna karşılık sözcü, Bush'un, BM'nin görüşü çerçevesinde ilerleme sağlanması arzusunda oldu- ğunu söyledi. Sözcü şöyle dedi: "Başkan, sadece BM şemsiyesi al- bnda görüşmeieri ya da temaslan iler- letme yolunda katalizör olmayı öner- di. Bırnn ötesİMde Başkan, Ugili bü- tün alkrier arasındaki iyi iöşkiler ne- deniyle olumlu bir ortam doğduğunu ve bu ortamda flgfli ülkderm, BM Ge- nd SekreteTfnin girişiııüeri çerçevesin- de anlaşmaya varmada verimli bir te- mel bulabüecekieri umadunn dile ge- tirdi." "Bush, bu yaz Türkiye ve Yunanis- tan'a yapacağı ayarette konuyu gün- deme getirecek mi?" sorusuna Fitzwa- ter, "Ziyaretier konusu görüşmede ele alınmadı" karşıhğım verdi. Görüşme öncesinde gazetecüerle bir araya gelindiği sırada Bush, Vasiliu'- ya köpeğinin nasıl olduğunu sordu. Vasiliu'unun "tyi, fcna değil" yanıtı iki liderin de gülümsemesine yol açtı. Bar- bara ve George Bush'un ardından kö- peklerinin de tiroit bezinden rahatsız- lanması ABD'de kamuoyunu meşgul ediyor. Bu arada önceki gürf BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar ile bir tele- fon görüşmesi yapan Cumhurbaşka- nı Targut Özal'ın, Kıbns sorununu çö- zümü için dörtlü zirve önerisini yine- ledigi öne süruldü. Ancak konuya iliş- kin Ankara'daki yetküiler, "Ne doğru- layabiliriz ne de yalanlavabiliriz" ya- nıtını verdiler. 1 „,.«.*• v s ^ „ \ YUGOSLAVYA NEWYORK/ANKARA Dörtlü zirve tartışmasıCumhurbaşkam Turgut özal'ın BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar'a yaptığı dörtlü zirve önerisi tartışıhyor. Yunanistan'ın reddettiği önerinin, Cuellar tarafından olumlu karşılandığı bildirildi. NEW YORK / ANKARA (Cumhuriyet) — Cumhurbaşkanı Turgut Özal ile BM Genel Sek- reteri Perez de Cuellar arasındaki telefon görüş- mesinden sonra özal'm "dörtlü ârve" önerisi tar- tışılmaya başlandı. Yunanistan ve Kıbns Rum yönetimi öneriyi reddederken Ankara, BM'nin dörtlü zirveye olumlu yaklaştığını bildirdi. KKTC Cumhurbaş- kam Rauf Denktaş ise özal'ın önerisini olumlu karşıladı. BM ile Türk tarafı arasında geçen hafta yapı- lan görüşmelerden somut bir sonuç ahnamama- sı üzerine Cuellar, özal'ı telefonla aradı, ancak görüşme sağlanamadı. özal daha sonra Porte- kiz'de bulunan Cuellar'ı arayarak dörtlü zirve önerisinde bulundu. özal bu öneri ile KKTC, Türkiye, Yunanistan ve Kıbns Rum yönetimi li- derlerinin Kıbns sorununu görilşmek üzere bir araya gelmelerini istedi. Cuellar'ın, özal'dan destek isteğine karşın, dörtlü zirve önerisi ile karşılaşması, BM'de olum- lu karşılanmadı. BM, Türkiye'nin Özal'ın son önerisiyle "konuyu değiştirmek" istediğini dü- şünüyor. Bu arada özal'ın önerisi, Yunanistan tarafın- dan reddedildi. Yunanistan Hükümet Sözcüsü Viron Polidoras, "Ankara daha önce reddedilen bir öneriyi yenilemektedir, bunun çözüme hiç- bir yaran yoktur" dedi. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kaya Toperi de acıklamasında, Cuellar'ın dörtlü zirve önerisine olumlu yaklaştığını bildirdi. Toperi, CuelLar'ın bu öneriye olumlu yaklaşmadığı şeklindeki haber- lerin «nımsatıhnası üzerine, Genel Sekreter'in te- lefon görüşmesinde olumsuz bir tepki gösterme- diğini kaydetti. KKTC Cumhurbaşkam Rauf Denktaş, Cum- hurbaşkam özal'm "dörtlü zirve" önerisine, Kıb- ns Türk tarafımn da katüdığını bildirdi. Denktaş, yaptığı açıklamada, Kıbrıs sorunu- nun çözümüyle ilgili olarak Cumhurbaşkanı özal ve Yunanistan Cumhurbaşkam Konstantin Ka- r»manlw ik Kıbns Türk ve Rum liderlerinin ka- tüacaklan dörtlü bir zirve toplantısının daha ön- ce de önerildiğini, ancak bu önerinin Yunanis- tan tarafından kabul edilmediğını hatırlattı. Hırvatistan'dan şantaj Hırvatistan Parlamentosu önceki günkü toplantısında oybirliği ile bağımsızlığın ilan edileceği tarihi saptadı. Dış Haberler Servisi — Yu- goslavya'nın butünlüğünü koru- ması yolunda başta Batı Avru- pa olmak üzere çeşitli ülkelerden gelen uyanlara rağmen Hırvatis- tan Parlamentosu önceki günku toplantısında bağımsızlığın ilan edileceği tarihi saptadı. Avrupa Komisyonu Başkanı Jacques Deiors ile AT dönem başkanlı- ğını yürüten Lüksemburg Baş- bakanı Jacques Santer, Yugos- lavya'nın topluluğa yaptığı üye- lik başvurusunun önünde bazı engeller bulunduğuna işaret et- tiler. Hırvatistan Cumhuriyet Par- lamentosu, önceki gün Yugos- lavya'mn diğer cumhuriyetleri ile birlikte sorunlann çözümu konusunda anlaşmaya vanlama- ması durumunda 30 haziranda bağımsızlığın ilan edilmesini onayladı. Cumhuriyet liderleri 16 haziranda bir araya gelecek- ler. Hırvatistan radyosu verdiği haberde, parlamentonun huku- mete, 'Yugoslavya'dan aynlmak ve bağımsızlıgııı ilan edilmesi' ile ilgili yasal çalışmalan başlatma- sı yolunda emir verdiğini duyur- du. Hırvatistan Savunma Bakanı Martin Spegelj, cumhuriyetin kendi ordusunu kurmaya başla- dığını açıkladı. Hırvatistan'ın bağımsızlığım ilan edeceği tarih açıklanmadan önce, bu ülkeye iki günlük res- mi bir ziyaret yapan AT Komis- yonu Başkanı Deiors ile AT dö- nem Başkanı Lüksemburg Baş- bakanı Santer, Yugoslavya'mn birliğinin korunması gerektiği- nı belirttiler. Altı cumhuriyet deviet başkanları ile yaptıklan görüşmelerde, belirli konularda 'büyük ölçüdV anlaşma sağla- dıklannı da kaydettiler. Bosna-Hersek Cumhuriyeti yetkilileri, altı cumhuriyet lide- rinin önumuzdeki hafta salı ya da çarşamba günü bir araya ge- leceklerini açıkladılar. Reuter- in haberine göre cumhuriyetin başkenti Saraybosna'da yapıla- cak toplantıda can kaybına ne- den olan etnik çatışmalar de alı- nacak. Avrupa Parlamentosu eskiBaşkanı PietDankert Kürtlere kültürel otonomiSEMİH tDtZ Mıllı Pıyango Idaresı'nm BODB-1991/406-2842 sayılı ıznı ile duzenlenmıştır LAHEY — Dışişlerinden sorumlu Hollanda Deviet Bakam ve Avrupa Parlamentosu'nun eski başkanlanndan, Piet Dankert Türkiye'deki Kürtlere Kürt devletinin mevcut sorunlan çöze- meyeceğini beürterek "Avrupa kontekstinde devletleri bölmenin bir anlamı yok. Sorunlan mevcut olan deviet içinde çözmek gerekiyor" de- di. Balkanlardaki gelişmelerin Yunanistan'm dikkatini Kıbns ve Türkiye ile olan sorunlann- dan ayırabileceğini beürten Dankert, Türkiye'- deki insan haklanna değinirken de baa yasal de- ğişikliklerin yapılmış olmasına rağmen uygula- mamn "arzulananın çok geriânde olduğunu" söyledi. DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit'e yakmlığı ile bilinen ve bazı gözlemciler tarafından "Türk- iye'yi en iyi tanıyan Avrupalı politikacı" olarak nitelenen Dankert, Lahey'de bir gnıp Türk ga- zetecinin sorulannı yamtladı. Dankert, bir soru üzerine, AT üyeliğine karşı duyduğu ilginin azalması nedeniyle Türkiye'nin farklı arayışlara gireceğini çağnştıran senaryo- lan çok duyduğunu belirtti. Dankert, Türkiye ile AT arasındaki karşdıkh ekonomik ve stratejik çıkarlann sürdüğüne işaret ederek "hişkilerimizi geüştirmek için, tam üyelik konusu uzerinde dur- mak yerine mevcut sorunlan ortaklık anlaşma- sı çerçevesinde çözmeyi kararlaştırdık' dedi. Dankert, Türkiye'deki insan haklan konusu- na değinirken de "Türkiye'de dışişlerinden so- rumlu kişiler, bu sorunu çözmeye kendilerini adamış bulunuyorlar. İçişleri ile sorumlu kişiler ise kendilerini konuya bu denli adamış değiller" diye konuştu. Yasal açıdan Turkiye'de ilerleme olduğunu belirten Dankert, burada TCK'nın 141,142 ve 163 sayılı yasalan ile ilgili gelişmele- re işaret etti. Ancak, pratik açıdan "durumun arzulananın çok gerisinde olduğunu" soyleyerek sözlerine şöyle devam etti: "Bu da tabii ki özellikle Hollanda Parfaunen- tosu açısından Türkiye ile ilişkikri etküiyor. Mevcut durum sürdükçe de bu yöndeld baskı- lar devam edecektir. Türkiye, işkenceye karşı antlaşmaya imzasını koydu. Ama buradald me- sele, uygulamanın nasıl olduğu Oe ilgili." Dankert, Kuzey Irak'ta bir Kürt devletinin ku- rulmasını bekleyip beklemediğine ilişkin soruyu ise net bir şekilde yamtlayarak "Hayır" dedi. Avrupa'da bazı çevrelerin böyle bir devletin ku- nılmâsı yönündeki eğUimlerinin hatırlatılması üzerine de şunlan söyledi: "Şu anda tartışılan Barzani'nin istediği şey- dir. Yani otonomi. Bunu aynı zamanda Türki- ye'nin doğusuna ilişkin olarak da tarüşıyorlar. Hollanda hükümetinin bu konuda bir pozisyo- nu yok. Çünkü böyle bir pozisyon anunıyor. An- cak Hoilanda Pariamentosu'nda ve tabii ki oto- nomi konusunun çok ötesine giden Avrupa Par- lamentosu'ndaki tarbşmalarda Türkiye'nin do- ğusundaki durum ve insan haklan ele alınırken kültürel ve federal otonomi konıüan her zaman önemli bir rol oynamışör. Türk hükümetinin bundan her zaman memnun olmadığı da açık. Ancak Cumhurbaşkam Özal tarafından Kürt di- linin kabulü yönünde aülan son adımlar duru- mun düzeltilmesi açısından önemli katkıda bu- lunmuştur. Bu şekilde Kuzey Irak nedeniyle ar- tan baskı da azaltılmıştır." Dil serbestisi ile otonom bölgenin farklı şey- ler olduğunun hatırlatılması üzerine Dankert, "Bunlar aynı şeyler değil, ancak aynı istikamette gelişınelerdir" diye konuştu. Dankert, bir baş- ka soru üzerine Kurtler için kültürel otonomiyi desteklediğini belirterek şöyle konuştu: "Ancak bağımsız bir deviet, sorunu çözmü- yor. Avrupa kontekstinde devletleri böimenin bir anlamı yok. Sorunlan, mevcut olan deviet için- de çozmek gerekiyor."