Katalog

-, 14 ARALIK 1991 HABERLER CUMHURİYET/3 i TUBnAK'ın 1991 yılı Büim, Hizmet ve Teşvik Odülleri Inönü tarufından verildi TÜBİTAK Başbakan Yardımcısı ve TÜBİTAK'tan Sorumlu Devlet Bakanı Erdal İnönü törende yaptığı konuşmada, koalisyon hükümetinin bilimde de reform hareketi başlatacağını söyledi. İnönü, ilk > kez TÜBİTAK ödüllerini verdiğini belirterek * "Demek bunun için sekiz yıl politika yapmak gerekiyormuş" dedi. maalar olduğunu ve bunlara bi- lim ortamı yaratacaklannı belir- ten İnönü, törende alkış topla- yan bir anısını da aktardı: "Bir ögrencim bana gekü ve 'Hocam, ben araştırma yapmak istiyo-- nım, ama önürnde çok engel var. Tez yazacaksın, doktora ya- pacaksın, bunca yıl bekleyip do- çent, sonra da profesör olacak- sın. Bütün bunlar zaman kaybı, hepsi lüzumsuz' dedi. Ben de ona, 'Bütün bunlann lüzumsuz olduğunu anlamak için yine de bunlann hepsini sen yap' dedim. Evet, unvaolar araşbrmacı için önemli degil, ama banu anla- mak için hepsini almak gerek." Inönü, TÜBİTAK ödüllerinin 25 yıldır verildiğini ve bütün bu ödüllerin Türk bilim tarihinin şeref defterini oluşturduğunu söyledi. omırgünü ORHAN BURSALI Araştırmalanyla bilime ulus- lararası düzeyde önemli katkı- larda bulunan, Türkiye'de bili- me önemli hizmetleri geçmiş Türk bilim adamlarına TÜBİ- TAK'tan (Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu) ödül yağdı. 1991 yılı bilim, hizmet ve teş- vik odülleri dün Istanbul'da Başbakan Yardımcısı ve TÜBİ- TAK'tan sonımlu Devlet Baka- nı Erdal lnönıi'nün de katıldığı bir törenle verildi. tnönü tören- de yaptığı konuşmada, koalis- yon hükümetini her alanda bir reform hükümeti olarak nitele- di ve "Nasıl insan baklannda, ekonomide reform yapılıp ileri adımlar atılacaksa, bilimde de reform hareketini başlatacagız" dedi. Bilim ödülü alan bilim adam- lanna ödüllerini veren Başbakan Yardımcısı tnönü, "Bu kadar çok sayıda değerli bilim adamı- na ödiı) ilk kez veriyorum ve bundan gurur duyuyorum. De- mek ki bu odüle layık olabümek için sekiz yıl politikacılık yap- manı gerekiyormuş" diye ko- nuştu. Bilim ödülü kazanan 6 bilim adamına 10'ar milyon lira, birer altın plaket ve ödül beratı, hiz- met ödülü alan bilim adamları- na yedişer milyon lira, birer al- tın plaket ve ödül beratı, teşvik ödülü kazanan bilim adamları- na ise dörder milyon lira ile gü- müş plaket ve ödül beratı veril- di. Her yıl verilen ve Türk bilim hayatının en önemli ödülü sayı- lan TÜBİTAK ödülü töreninde konuşan Başbakan Yardımcısı tnönü, geçmiş 10 yılın bilim için de bir kayıp olduğunu belirtti ve soyle dedi: "Geçen 10 yüda araş- brmalar durakladı. Bu işler, araştırmalar zordur. 'Biz bunu yapamayız. Dövizimiz var, para- yı veririz, bilgiyi, teknolojiyi dı- şarıdan alırız. Nasıl olsa dışarı- da araştırma yapıyorlar' anlayışı hâkimdi." tnönü, bu temel yanüşlığı dü- zelteceklerini, TÜBtTAK'm ku- ruluş yasasmda yapılan değişik- liklerin yanlış olduğunu belirtti ve "Siyasi iktidarlar değişse bi- le bu degisikiikten etkilenmeye- cek, hangi partl olursa olsun bi- lim hayatını ilerletecek degişik- Ukleri yapacagız" dedi. Türkiye'de çok değerli araştır- Açdışı Giiriiz yaptı TÜBtTAK Başkam Prof. Ke- mal Giiriiz, açış konuşmasının tamamını törenin yapıldığı Is- tanbul Teknik Üniversitesi'nin (İTÜ) 218 yılbk tarihine ayırdı. Bilim töreninde, fon müziği ola- rak Mozart'ın "Saraydan Kız Kaçırma Operası"nın "Selim Paşa'ya Tezahüral" ve "Selim Paşa'ya Metniye" parçalan çalın- dı. Prof. KemaJ Gürüz, Mozart'ı niçin fon müziği olarak seçtik- lerini açıklarken tTÜ'nün kuru- luşuna büyük katkılarda bulu- nan ve Avrupa'daki aydınlardan etkilenerek Batılılaşma hareke- tini başlatan Sultan III. Selim- in Mozart'ın çağdaşı olduğunu, Saraydan Kız Kaçırma Operası sahnelendiğinde III. Selim'in 21 yaşında bulunduğunu ve opera- daki Selim Paşa bölümlerinin de bu nedenle tesadüfi olmadığım söyledi. Prof. Gürüz konuşniasında, İTÜ'nün, ülkemizin kuruluşun- dan bugüne kadar fen ve mü- hendislik eğitiminde kesintisiz bir geçmişi olduğunu ve bu eği- time kaynaklık eden en eski yükseköğretim kurumu olduğu- nu belirterek"Bu güzide kuru- mun geçmişinin incelenmesin- den alınacak dersler bilim, tek- noloji, yükseköğretim ve kültür alanlannda halen gündemimiz- de olan konulara da ışık tutabi- lecek niteliktedir' dedi. Prof. Gürüz, İTÜ'nün akade- mik temellerinin harcında 1795 yılında yayımlanan kanunname bulunduğunu ve burada yer alan hükümler arasında günümüzde- 1991 TÜBİTAK ODÜLLERİ SAHİPLERİ A. BİLİM Ö D C L C 1. Prof. Dr. Hakkı B. Ögelman: Yüksek enerji astrofizi- ğine, özellikle x-ışını ve gama ışını astronomosine uluslara- rası düzeyde yaptığı üstün nitelikte katkıları nedeniyle. 2. Prof. Dr. Ayhan Ulubelen: Türkiye'nin doğal kaynak- larının kimyasal ve farmakolojik yönden incelenmesi, orga- nik kimya bilimi ve spektral yöntemlere üstün nitelikte ulus- lararası katkıları nedeniyle. 3. Prof. Dr. Burak Erman: Polimer zincirlerinin molekü- ler düzeydeki yapılarının makroskopik ölçekteki özellik ve davranışlarına olan etkileri ve genel anlamda yapı-özellik iliş- kileri üzerine yaptığı uluslararası Ustün nitelikteki katkıları nedeniyle. 4. Prof. Dr. Mutlu Siimer: Suda katı madde hareketi, ta- ban dalgalan ile dalga sınır tabakası ve açık deniz dalga-kıyı yapılan etkileşimi konulanndaki uluslararası üstün nitelijc- teki katkıları nedeniyle. 5. Prof. Dr. Oguz Kayaalp: Otonom sinir sistemi farma- kolojisi, nöromüsküler kavşak farmakolojisi venörofarma- kolojinin özellikle ileti mekanizmalarında aksiyon potansi- yeli kayıt metodlarına yönelik uluslararası düzeydeki ustün nitelikli çalışmaları nedeniyle. 6. Prof. Dr. Ali Cumhıır Ertekin: Omuriliğin uyarılmış ve spontan elektriksel aktivitesini kayıtlama ve kökenlerini araş- tırma, spinal refleksler, klinik elektromiyografi ve sinirsel ile- tim mekanizmalan konularında uluslararası üstün nitelikte- ki çalışmaları nedeniyle. B. KtZMiT ODt Lt 1. Prof. Dr. Remziye Hisar: Örnek bilim insanı kişiliği ve hocalığının yanı sıra, fosfattan sebze ve meyvaya kadar ülke kaynaklarının değerlendirilmesine yönelik üstün nitelikli ça- lışmaları nedeniyle. 2. Ord. Prof. Dr. Ratip Berker: Üstün bilim adamlığının yanı sıra, örnek hocalığı ve "mekanik-matematik" dalının ülkemizdeki gelişmesine yaptığı olağanüstü katkılarıyla. 3. Mehmet Ozan Sunguıiu: Türkiye'de yerbilimlerinin ge- lişmesi ve uluslararası düzeye ulaşmasına neden olan araş- tırmalan, üniversitelerle yakın işbirliği içinde TPAO'da baş- lattığı teşvik ve çalışmaları nedeniyle. C. TEŞVtK ODCLC 1. Doç. Dr. Selçuk Ş. Bayın: "Friedmann Termodinami- ğinde Sıcaklık ve Bunun Keyfi Uzay-Zaman'da Genelleştirilmesi" adlı çalışması nedeniyle. 2. Prof. Dr. Yigit Gündiiç: "Su (2) Simetrisine Sahip Ör- gü Ayar Teorisinin Sonlu Sıcaklıkta ve Yüksek Kuplaj Li- mitinde Renormalizasyon Grup Incelemesi" adlı çalışması ne- deniyle. 3. Prof. Dr. Levent Toppare: "Elektrokimyasal Katyonik Polimerizasyon" adlı çalışması nedeniyle. 4. Doç. Dr. Can Fuat Delale: "Hilbert Teorisinde H Teo- reminin Genelleştirilmesi" adlı çalışması nedeniyle. 5. Doç. Dr. Fiisun Sipabiler: "Kuzey Doğu Anadolu'da Bulunan Yeni Bazı Trichoptera Türleri" adlı çalışması ne- deniyle. 6. Doç. Dr. Miimtaz İşcan: "Kobay Karaciğerinde llaç Me- tabolize Eden Mikrozomal Enzimlerin Komponentleri Üze- rine Kadmiyum ve Nikelin in vitro Etkilerinin Karşılaştırılması" adlı çalışması nedeniyle. İNÖNÜ'YLE HATIRA—TÜBİTAK'ın Bilim Ödülü'nelayık bulunan (soMan saga) Prof. Dr. Ali Cumbur Ertekin, Prof. Dr. S. Oguz Kayaalp, Prof. Dr. B. Mutlu Sü- mer, Prof. Dr. Ayhan Ulubelen, Prof. Dr. Burak Erman ve Prof. Dr. Hakkı Ögel- man'a ödüllerini Başbakan Yardımcısı ve SHP Genel Başkam Erdal tnönü verdi. ki tartışmalara ve uygulamala- ra ışık tutacak şu hükümler bu- lunduğunu belirtti: "Hocaların terfileri bilimsel ya>ın yapma esasına bağlandı, atamalarda sı- ra değil, bilimsel ehliyet ve li>a- kat önemli kılındı. Mezuniyet şartları arasında yabancı dil bil- me zorunlulugu getirildi." Prof. Gürüz'ün bu noktayı önemle vurgulayarak bugünün Türkiyesi'nde hocaların terfi ve atamalannda, 196 yıl öncesine göre daha geri kahndığma işa- ret etmek istediği görüldü. Bu yıl, profesörlüğe terfi edebilmek için konan "yabancı dergilerde bilimsel yayın yapma ve kaynak gösterilme" şartı, büyük tepki üzerine kaldırılmıştı. Bilim ödülü bilimsel araştır- ma ve çalışmalarıyla bilime uluslararası düzeyde önemli kat- kıda bulunan veya bilimsel bul- gularıyla ülke gelişmesine yurt ölçüsünde önemli yarar sağla- yan, halen hayatta olan bilim adamlanna veriliyor. Bu yıl bilim ödülü kazanan Prof. Dr. Burak Erman, Prof. Dr. Cumhur Ertekin, Prof. Dr. Oguz Kayaalp, Prof. Dr. Hakkı Ögelman, Prof. Dr. Mutlu Sü- mer ve Prof. Dr. Ayhan Ulube- len, ödül törenlerindeki gelene- ğe uyarak öncelikle kendi bilim- sel çahşmalannı anlattıklan bi- rer konuşma yaptılar. Boğaziçi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Burak Erman, bilim AmerikanNüfus Örgütü,Türkiye'yi aileplanlamasındal99Vin en başarılı ülkesiseçti Nüfus artışı: Yapacak çok şey var"Vehbi Koç gibi 90 yaşına gelmiş bir kişinin aile planlaması konusunda öncülük yapması son derece önemli" diyen Amerikan Nüfus Enstitüsü Başkam Werner Fornos, 2000 yılında modern korunma yöntemi kullananların sayısının iki katına çıkması gerektiği yorumunu yaptı. YAPRAK OZER Türkiye, aile planlaması ko- nusunda gösterdiği çabalardan ötürii Amerikan Nüfus Ensti- tüsü tarafından 1991'in en ba- şanh ülkesi seçildi. Çin, Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Endonezya, Eti- yopya, Nijerya, Burma, Mek- sika, Kenya gibi aralarında Türkiye'nin de bulunduğu dünya nüfusunun yüzde 70'ini oluşturan toplam 20 ülkedeki nüfus artışını 1969 yıhndan be- ri inceleyen Amerikan Nüfus Enstitüsü, 1976 yılında ortala- ma her kadının 6.8 çocuğa sa- hip olduğu Türkiye'de, 1991 yı- lında bu rakamın 3.7'ye düş- mesini kayda değer gelişme olarak nitelendirdi. Enstitü Başkam Worner Fornos, Cumhuriyet'e verdi- ği demeçte, Türkiye'nin gelece- ği üzerinde k.ara bir bulut gibi çöreklenen nüfus artış hızına, yetkililerin karanhk gözlükle- rinden bakmamak gerektiğini söyledi. "Tfirkrye Bü>ük Millet Mec- lisi'nde kadınlar daha fazla oranlarda, hatta yan yanya temsil edilmiş obaydı, sanınm nüfus artışı konusunda böyle- sine bir tablo>la karşüaşılmaz- dı. Kadınlara en azından sekiz yıllık bir zorunlu egitim geti- rilmeli, kadın işsizlik oranının asagı çekilmesi için çahşma ya- pdmalı. Nüfus konusunda yer- li ve yabancı uzmanlann getir- diği eleştiriler ile bizim verdi- gimiz ödül arasında bir ikilem görmüyorum. Doksan yaşına gelmiş Vehbi Koç gibi bir kişi- nin aile planlaması konusun- da öncülük yapması son dere- ce önemli" diye sözlerine baş- layan Fornos, şöyle devam et- ti: "Sizin ' televiz\onunuzda gösterilen aile planlaması ko- nulu filmler. ABD'nin bu ko- nuda aldığı yoldan daba ileri. Türkiye'nin bu sorunu ciddiye almadıgını söylemek haksızlık olur. Daha yapılabilecek bir şey yok mu? Tabii ki var. Size Meksika örnegini vereyim. Meksika'daki devlet televizyo- nu gece yayınını, ulusal marşı calarak ya da göndere bayrak çeken asker göriintüleriyle ka- patmıyor. Meksika televizyo- nu. aile planlaması konusun- da çarpıcı bir fimle yayınına son veriyor." Fornos'a göre TRT'nin de benzer bir yol izlemesi gereki- yor, Türkiye'de 2 bin yılında nüfus artış oranının yüzde 1.7, doğurganlık oranının ise her aileye üç çocuk olarak belirle- neceğini ifade eden Fornos, üç çocuğun iki çocuğa indirihne- si ve halen modern korunma metodlannı kullanan yüzde 38'lik kitlenin yüzde 72'ye çı- kanbnası gerektiğini söyledi. ö r l i i l Amerikan Nüfus Enstitüsü'nün dün gece u u u ı Divan Oteli'nde yapılan ödül törenine, Baş- bakan Yardımcısı Erdal İnönu ile İstanbul Valisi Hayri Kozak- çıoğlu ve aralannda çok sayıda isadamı grubunun bulunduğu ka- labalık bir topluluk katıldı. Vehbi Koç, "Yaşam Bo>u Başan" ödülünü Erdal İnonu'den aldıktan sonra Berdel filmine de aile planlaması ve nüfus sonınuna katkılanndan dolayı ödül verildi. Vestel Diamond 55 FST Düz kare, elmas ekran televizyon! • Çok fonksiyonlu enfraruj uzaktan kumanda • Teletekst yayınlanna Türkçe harflerle tam uyum • 200 kanal kablolu yayına tam uyum • Otomatik istasyon arama ve kanal bulma • Uzaktan kumanda ile verilen bütün komutlan ekranda gösteren On Screen Display • İstenen saatte otomatik kapanmayı sağlayan Sleep Timer sistemi •Yayın bittiğinde otomatik kapanmayı sağlayan Auto Stand-By sistemi • Video ve bilgisayardan üstün görüntü elde etmeyi sağlayan Scart Socket özel bağlantı sistemi • İstendiğinde ekranın sol üst köşesinde yerel saati gösteren Real Time Clock Hemen en yakın Vestel Yetkili Satıcısı'na gelin. Vestel Diamond 55 FST üstün televizyonun yanı sıra, ileri teknoloji ürünü diğer Vestel Y ı l ı n e n s o n , e n b ü y ü k f ı r s a t ı ! televizyonlan dagörün. Dilediğiniz Vestel'i, ister hemen teslim alın, ister sabit fıyat garantisiyle sunulan, yılın en son, en büyük fırsatını kaçırmayın!Caafcrt RT «t UK Tdatfal Bammt U«Mr Sl IK SntbdCTSSlJK Duari FST 55 Lk ~ 1 1 -II ' 1 CMÖrtrcTSSlKTtlKt* Cl^ılfSTULH C—fcn FSTÜUlTdtfcksl 7İ3JM 1]JM M3.M H\tM IJIUM l.(2*JM M14JN I.KM H E M E N I.SEÇEMEK « * * HUH nım *sm « M N ısaum \mm IJ14JN \mm TopU. sjtum anım 4.715JN insm 5.13UH 5UUM 5J7UM 543UM T E S ftşmu ntJH atjm munt mm oum 4JUM tam 4UJN L 1 M . SEÇtNHC UTalmı num sstm tnm ttım tam 4.«.m uum 4OM Toplam umm ftıem u x « UJtJM tsnm hsmtm UMMt U4!JM MAYIS TESLİM İSEÇENEK BIJM İMJM mm SUMt 3S1W 347.JM m.m ItTaka M1JM M.m sum 313JN 3SUN MTJM mm 4437JM 4J54H* s.m.m MHJM smm 'mm U H J H I A\ rın1111 b i l « i Y e s t e l V e t k i l i S a t ı c ı l a r ı ' n d u ! l"i| Aralık unhlcn arasınüı! geçcriı olan bu kjmpan>a. T ( Merkez Bdntcasinın 23 I IWri lanhlı Revnı Gazete'de ydymlanan tchtı^ıne uvgundur Öncü •+ Önder -» Lider ödülü konuşmasında, taş, bronz, demir, bakır çağları gibi yasadığımız çağa da plastik ça- ğı diyebileceğimizi, bilimsel adı polimerler olan plastiklerin ya- pılanmn ve davranış özellikleri- nin incelenerek yepyeni ve deği- şik özeliklerde maddeler elde edildiğini belirtti ve bu alanda- ki ulusal ve uluslararası yalıyna- larından örnekler verdi. Sağlık alamnda, klinik nöro- fizyolojik bulgulanyla bugün dünya tıp literatüründe kendi adıyla amlan ölçüm yöntemleri geliştirdıği için bilim ödülüne la- yık görülen Prof.Dr. Cumhur Ertekin, konuşmasını ülkemiz- de ve üniversitelerimizde bilim, bilim üretimi ve bilimsel anlayış konulan üzerinde yaptı. Erte- kin, ülkemizde bilime, bilim adanuna verilen değerin gelişmiş ülkelere kıyasla çok alt düzeyde olduğunu, çağdaş ve ileri top- lumlann özelliklerinin temelin- de bilime ve teknolojiye önem vermek yattığım belirtti ve "EB önemli nokta da insanlann bn ülkderde bagımsız düşünme öz- gürlüğüne kavuşmuş olmasıdır" dedi. Cumhur Ertekin, eleştirel konuşmasında Türkiye'de ulus- lararası nitelikte hiçbir yayın ve çahşma yapmaksızın rahatça doçent ve profesör olunabildiği- ni, son 10 yıl içinde üniversite- lerimizin bilim ve eğitim açı- sından gerilediğini, bilimsel, öz- gür demokratik bir toplum dü- zenine, özgür ve bilimsel üniver- sitelere sahip çıkılması gerekti- ğini belirtti. Hacettepe Üniversitesi'nden Prof. Dr. Oguz Kayaalp, bilim- sel çalışmalannı anlattığı konuş- masında, halen TÜBİTAK'ın desteklediği, Türkiye'de etnik ve genetik yapıva göre ilaç metabo lizmasındaki değişmeyi incele- yen bir proje yurüttüğünü belirt- ti. Çalışmalannı Amerika'da sürdüren ve ödül töreni için ge- len Prof. Dr. Hakkı Ögelman, gökyüzunü, evreni yıldızlann ışığıyla gözlediğini, son zaman- iarda çok hassas bir saat gibi düzenli sinyaller veren nötron yıldızlannın özelliklerini incele- diğini, uluslararası bilime katkı- mn bilime verilen desteğin art- masıyla gelişeceğini söyledi. Prof. Dr. Mutlu Sümer de in- saat mühendisliği hidrolik daiın- da yürüttüğü çaüşmalanm, dal- ga sınır tabakası, açık deniz ve kıyı yapılannın etrafında deniz tabanı oyulması, açık deniz ya- pılannın hidroelastik titresimle- ri, boğaz akımlan ve su içinde- ki katı madde hareketleri şeklin- de beş grupta anlattı. Prof. Dr. Ayhan Ulubelen ise bitki kimyası üzerindeki çauş- malannı anlattı ve Türkiye bit- kilerini anti tümör etkilerini bulmak için taradıklannı, kan- şere karşı etki yapan ve nörolo- jik testlere olumlu yamt veren bitkiler keşfettiklerini belirtti. AIDS'e önlem Bakan Aktuna: Öpüşmeyin, gözlerinin içinebakın İZMİR (UBA) — Sağ- Iık Bakanı Yü- dınm Aktuna. "çağın vebası" olarak nitelen- dirdiği AIDS'e karşı ülke gene- linde kamparrya başlatılacağım açıkladı. Sağhk Bakanı Yıldınm Aktu- na, dün Izmir'de Eczacıbaşı Vakfı'nda düzenlenen 1991 Tıp Teşvik Ödülü'nü kazanan öğre- tim görevlisi Nuruüah Akkoç'a ödülünü verdi. Ödül töreninde konuşan Sağlık Bakanı Aktuna, "Öpüşmeyi sakıncalı bulduğu- nu" yinele\erek, "Öpüşmeyin, ama birinin elini sıkarken onun gözlerini içine bakın" dedi. Sağlık reformu paketinin 1992 yıh başmda açılacağını ifa- de eden Yıldınm Aktuna, bu pa- ket içinde genel sağlık sigorta- sı, ulusal tıp akademisi ve teda- vi hizmetlerinde standardizasyo- nu öngören köklu değişiklikle- rin yer alacağını anlattı. Türki- ye'de sonda takmasını bile bil- meyen doktorlar bulunduğuna işaret eden Aktuna, pratisyen doktorların Ulusal Tıp Akade- misi'nde ayn bir sınavdan geçi- rilerek acil müdahale yapabile- cek düzeylere getirileceklerini kaydetti. Türkiye'de AIDS virüsü taşı- yan 115, AIDS teşhisi konulan 55 hasta bulunduğunu bildiren Yıldınm Aktuna, sigara ve alko- le karşı açılan kampanyalann AIDS ile sürdürüleceğini söyle- di. 1991 Tıp Teşvik ödülü töre- ninde konuşan Eczacıbaşı Vak- fı Yönetim Kurulu Başkam Ne- jat Eczacıbaşı da Türk ilaç sa- nayiinin 172 ülke arasında geliş- mişlik bakımından 42. sıraya yukseldiğini bildirdi.