Katalog

Cumhuriyet Sahibr Cumhuriyet Matbaacıhk ve Gazetecılık Turk Anonım Şırketı adına Berin Nadi Q Murahhas Uye Emınc Uşakhgil 0 Genel Yayın Muduru. Hasan Ccmal, Yazı İşlerı Muduru: Okıry Conensin £ Haber Merkczı Muduırfi. Yalçın Bayer, Sayfa Duzem Yonetmenı Ali Acar # Temsılcıler ANKARA AhnKI Tan, İZMİR Hikmct Çttiakayı, ADANA Çetin Yigcnoghı Ekonomı Merai Tamer, Dış Haberler Ergun Balcı, Kultur Cdal Uster, Yurt Haberlerı. Necdel Dogan, Spor Danışmanı AbdulLadir Yucelman, Dızı Yazılar: Kerem Çalışkan, Araşnrma: Şahis Alpa>, Duzellme Abdullah Yazıcı % Koordınator Ahmet Korulsan # Malı Işler Erol Erkut # Muhasebe: Bolent Yener % Butçe-Planlama. Sevgi Osmanbeşeoglu # Reklam: Ayşe Torun 9 Idare: Huseyin Gurer # Işlelme: Ondcr Çeük 0 Bılgı-Işlem: Nail tnal # Personel. Sevgi Bostancıoglıı Bauın 1e Ya\an Cumhurı>« Malbaacılık *= Gamecüık TAŞ TurkocagJ Cad. 39/41 Clfalofju 34334 Isl PK 246 hıanbul Tel 512 OS 05 (20 haıl. Teleı 22246. Fa» (I) 52* 60 72 # BttoAır Aakan: Zıya Cölcalp BK Inkılap S Nc IW, Tel 133 II )M" Telo 42344, Fax (4) 133 03 65 0 lz»ır H Zıva BK 1352 S 2/3. Td 13 12 30. Tcta 52359. Faı (51) 19 53 60 # AâtMM: InOnu Cad. 119 S No I Kal 1. Tel 19 37 52 (4 h») Tde» 62155. F«x_ fl) I» 25 78 TAKVtM: 22 KASIM 1991 Imsak: 5.20 Guneş: 6.48 Öğle: 11.54 Ikındr 14.27 Akşam: 16.50 Almanya'da Neonazisaldırısı sonucu ölen 19yaşındakiMete Ekşi için îstanbul'da hazin tören Türkiye saldırılara duyarsız'29 yıldır Almanya'da yaşayan Mete Ekşi'nin babası Tufan Ekşi, cenaze töreninde gözyaşları içinde şunları söyledi: "Gencecik oğlumu kaybettim. Başka Türk gençlerinin ölmemesi için herkes çaba harcamalı, katiller cezalandınlmalı. Ancak yeterli ilgi gösterilmiyor. İnsanlar çok duyarsız kalıyor. Bu da Almanya'da yaşayan Türkleri üzüyor!' tstanbul Haber Servisi— AI- manya'nın Berlin kentinde 26 ekim günü Neonaziler tarafın- dan sopayla dövülerek öldürü- len 19 yaşındaki Türk genci, Mete Ekşi'nin cenazesi dün Se- limiye Camisi'nde kılınan öğle namazından sonra gözyaşları içinde Karacaahmet Mezarlı- ğı'nda toprağa verildi. Ekşi'nin ailesi, yakınlan ve bir grup vatandaş cenazeyi camide- ki törenden sonra Karacaahmet Mezarlığı'na kadar el ustünde taşıyarak götürdüler. Gencin an- Doğup büyudüğü Berlin'de Neonazilerin ürkütücü saldın- sıyla ölen Türk-Alman Gençle- rini Kaynaştırma ve Dayanıştır- ma Derneği Başkan Yardımcısı olan Mete Ekşi'nin cenazesi dün öğleye doğru Üsküdar Selimiye Camisi'ne getirildi. Anne Atiye Ekşi, burada uzun süre oğlunun tabutuna sa- rılarak ağladı. Acılı anne, tabu- tun başından yakınlarınca bü- yük guçlükle ahnabildi. Cami- ye Ekşi ailesinin çok sayıda ya- kmının yanı sıra vatandaşların NEONAZİ KURBANI — Almanya'da Neonazilerin sopalarla döverek oldurdukleri 19 yaşındaki Türk genci Mete Ekşi toprağa verilirken yakınlan ve cenazeye katılanlar gözyaşlanm tutamadılar. (Fotoğraf: ESAT PALA) nesi Atiye Ekşi, cenaze töreni sı- da katıldığı gözlendi. rasında sık sık sinir krizleri ge- Berlin'de bir Meslek Lisesi'n- çirdi. de okuyan Mete Ekşi'nin baba- sı Tufan Ekşi, gözyaşlanm tuta- madığı tören sırasmda, "katille- rin bnlunarak adalete teslim edilmesini ve Türk halkının bn tiir olaylara sessiz kalmamala- ruu" istedi. 29 yıldır ailesiyle birlikte Al- manya'da yaşayan Tufan Ekşi, şöyle konuştu: "Gencecik oğlumu kaybettim. Çevresinde çok sevilen birisiydi. Almanya'da Türldere karşı sal- dınlar son yıllarda giderek art- ta. Başka Türk gençlerinin ölme- mesi için, herkes çaba harcama- lı. Ancak, yeterli ilgiyi görmii- yor. İnsanlar çok duyarsız kalı- yorlar, bu da Almanya'da yaşa- yan Türkleri tizuyor." Mete Ekşi'nin cenazesi öğle- yin kılınan namazdan sonra ai- lesi, yakınlan ve vatandaşlar ta- rafından Selimiye Camisi'nden alınarak Karacaahmet Mezarlı- ğı'na doğru el üstünde taşındı. Mete Ekşi'nin cenazesi, Ka- racaahmet MezarhğYndaki "Tu- fan Ekşioğhı Aile Kabristanı"na gömüldü. ALMAN HALkl YABANCI SEVMİYOR 'Almanya'ya gelen, dayağı göze almah' Almanya'da devletin ve basımn yabancı düşmanlığına karşı yoğun propagandasına rağmen yapılan kamuoyu yoklamaları, Alman halkının büyük çoğunluğunun, yabancılara tepki duyduğunu ve yabancı dövülmesine göz yumduğunu ortaya koyuyor. DİLEK ZAPTÇIOCLU BERLİN — Alman gazetele- rinde dün yayımlanan kısa bir haber dikkati çekiyordu. Tok- yo kaynakh habere göre Japon Basın Yayın Dairesi, Avrupa'ya gidecek olan Japon işadamla- nna ve turistlere bir uyanda bu- lunmuştu. "Blndnle dolaşan Japonlann Avrupa'da, özellikle Almanya'- da Vietnamlı zanoedilip saldı- nya uğradığına" dikkat çekil- miş ve Japonlardan "Avrupa 1 da blucin giymemeleri" isten- mişti. Yayılan ırkçıhğın Almanya- nın yurtdışındaki imajuu etki- leyeceginden korkuluyor. Nite- lcim ülkenin çeşitli eyaletlerin- de ırkçı saldırılara karşı bazı önlemler alınmaya başlandı. Iki eyalette "yabancılara sal- dınmlan ihbar edenlere" 10 bin marka varan ödüller vaat edili- yor. Halk polisle işbirliği yap- maya davet ediliyor. Ote yandan AJmanya'da ka- mu elinde olan üç televizyon kanalında kısa spotlarla "ya- bancı düşmanlığına karşı rek- lam" yapılmaya başlandı. Bazı ünlü Alman sanatçılann ve sporculann isimkriyle yayımla- nan "Ben Bir Yabancıyım" slo- ganı da gazetelere ilan olarak verildi. Yine de kamuoyu yoklama- lan Almanlann doğuda ve ba- tıda dörtte üce varan çoğunluk- la "en büyük sorunumuz yabancüar" dediğini karuthyor. Basında ve televizyonda ya- yımlanan röportajlarda "Bir yabancıya saldınldığına tanık olarsanız yardım eder miydi- nlz" sorusuna halkm buyuk bölümü "Hayır, yardım etmem; yabana buraya geldiği için bu riski göze almah" diyor. "Yabana" deyişi Almanya L da sadece belli ülkelerden ge- lenler için kullanılıyor. Türkler, ilticaalar, siyah Afrikahlar, As- yalılar, Çingeneler ve Doğu Al- manya'da Ruslar ve Polonyalı- lar "yabancı." Ve halkta yaygın olan görü- şe göre bu yabancılar, "Alman- ya'daki sosyal devleti istismar ediyor;' Eğer işsizlerse "devlet- ten aldıklan yardımla yan gelip yatıyorlar;' Eğer cahşıyorlarsa "Almanlann işyerlerini ellerin- den ahyorlarî' Her halûkârda "varlıkları rahatsız ediyorî' Mete Ekşi'nin Berlin Türk Şehitlik Camisi'ndeki cenaze namazına katılan binlerce Türkü gören bir Alman şöyle diyordu: "Arük ırk savaşlan ya- şanacak. Türklerin ramazan ayı bittiğinde bu camiye nasıl do- luştugıınu gördum ve çok kork- tum. Insan bu kadar yabana- dan urkuyor." Kohl'den açıklama Amerikan Yahudi Komitesi 1 nin, Almanya'da gelişen yaban- cı düşmanlığı ve neonazi saldı- nlann tehlikeli boyutlar aldığı ve bu hareketlerin bir dereceye kadar da resmi makamlar tara- fmdan desteklenmesinin ürkü- tücü olduğu yolundaki acıkla- malanna Almanya Başbakam Helmnt Kohl cevap verdi. Başbakan Kohl, içeriği dün Bonn'da açıklanan mektubun- da, Almanya'mn devlet ve top- lum olarak, kendi zaranna da- hi olsa hiçbir zaman zorbalığa müsamaha edemeyeceğini söy- ledi. "Anlayışsızlığa karşı anlayış göstermek ofanaz" diyen Al- manya Başbakanı, "Yabancı düşmanlığı yapanlar da kendi- lerini Alman vatanseveri sayamazlar" dedi. Kohl, Amerikan Yahudi Ko- mitesi'ne yazdığı mektupta, ge- çen haftalarda ve aylarda ken- disinin, ufak neonazi gruplann ve aşın sağcı militanlann, mül- tecilerin banndınldıklan yerlere utanmadan yaptıklan saldınla- ra açık olarak karşı çıktığmı ifade etti. YlUM HÜKÜ jizî YENIPEN SİZİ Z/ A/£ ftj f{MA SİZPM 7çfN w Fmnsızaşınsağa Uhısal Cephe Partisi, yabancüanı karşı bir öntempaketi açıktadı Irkçılığın 50 ilkesiJean-Marie Le Pen liderliğindeki ırkçı Ulusal Cephe'nin yabancı göçünü durdurmak ve Fransa'yı yabancılardan arındırmak üzere hazırladığı 50maddelik önlemler "dehşet". MİNE G. SAULNIER ~~ PARİS — Aşın sağcı Le Pen'in lideri bulunduğu Ulusal Cephe Partisi, önceki gün Mar- silya kentinde düzenlenen bir toplantıda Fransa'ya yabancı göçünü durdurmak ve ülkeyi daha önce girmiş yabancılardan anndırmak üzere 50 maddelik bir önlem paketi açıkladı. Ulu- sal Cephe'nin iktidara geldiği takdirde uygulamaya koyacağı ve şimdiki iktidara da hararetle uygulamayı önerdiği 50 önlem, tek sözcükle dehşet verici. Sağ muhalefet dahil olmak üzere ül- kenin Ulusal Cephe dışında ka- lan tüm siyasal kurumlan, ya- züı ve görsel medyalar, söz ko- nusu partinin "utanç verici" olarak nitelenen yabancı düş- manlığını şiddetle protesto edi- yorlar. 1992 bölgesel seçim kampanyasım, söz konusu göç önlem paketi ile açan Ulusal Cephe'nin 50 maddelik "anaya- sası"nın ana çizgileri şöyle: 1. Iş arzında Fransız yurttaş- lanna öncelik, tensikat duru- munda ise yabancı işçilere ön- celik tanımak. Sosyal konutla- rı yalnız Fransızlara vermek. YoksuUara para yardımı fonu- nu yine yalnız Fransızlann ya- rarlanmasma sunmak. Yabancı işçi calıştıran işverenden özel vergi almak ve Fransızlar tara- fından üretilen rnallara basıl- mak üzere, "Fransızlann yap- üfı Fransa ürünüdür" logosu- nu yaratmak. 2. On yıllık ikametgâh iznini kaldırmak ve bu izni iki yıida ULU5AL YA8ANCI 50 Ulusal Cephe'nin lideri Jean-Marie Le Pen, Fransıztana "üstün- lük haklan"nı konıyan halk bakanlığı kurulmasım istiyor. Fransız Liberation gazetesinde Ulusal Cephe'nin önlemler pake- ti ile ilgili yayımlanan karikatür. 50 madde, sağ muhalefet dahil Fransa'da var olan butun siyasal partiler, kurumlar, yazılı ve gorsd medyalar tarafından tepkiyle karşılandı. bir yeniden gözden gecirmek. Yabancı öğrencilere burs veril- mesi durumunda, öğrencinin elinden, eğitimi biter bitmez ül- kesine döneceğine değin güven- ce almak. tşsiz kalan yabancı- lan işsizlik primi kesilir kesilmez sınırdışı etmek. Göçmen ailele- rin birleştirilmesi yasasının ipta- lini sağlarnak. 3. Avrupa Topluluğu dışmda- ki ülkelerden turist olarak gelen- lere, sınırda özellikle AIDS'in arandığı bir sağlık denetimi uy- gulamak ve belli bir miktar pa- ra bloke etmek (Le Pen, bu pa- ranın 100.000 frank yani bir milyon TL olması gerektiğini söylüyor). 4. Fransa'daki yabancı işçile- re aynlan sosyal konutlan da- ğıtmak ve genelinde tüm sosyal konutlarda Fransızlara öncelik vermek. Schengen anlaşmasın- dan Fransa'nın çekilmesini sağ- lamak ve serbest işçi dolaşımı- m iptal etmek. Siyasal sığmma hakkını yeniden gözden geçir- mek. 5. Okullarda, yabancı çocuk- lara belU bir kota tahsisle, aşın yabancı yoğunlaşmasını önle- mek. Okul kitaplanndaki çoğul- cu etnik yapıyı savunan görüş- leri kaldırmak. 6. Yabancılarla yapılan sah- te evlilikleri önlemek üzere sıkı bir denetim mekanizması kur- mak. 1974 yıhndan bu yana ve- rilen Fransız yurttaşlıklanm ye- niden gözden geçirmek. Fransız yurttaşlığının kazanılmasında "kan bağı" kuralım geçerli kıl- mak ve çifte vatandaşlık hakkı- nı kaldırmak. Suç işleyen ya- bancı kökenlileri Fransız yurt- taşlığından çıkarmak ve hapis cezasımn bitimini beklemeden sınır dışı etmek. 7. Cami yapımlanm önlemek ve Kuran kursu açümasını dene- time almak. Yabana göçmen derneklerine yapılan tüm devlet yardımlannı kesmek. 8. Fransızlann yurttaşlık hak ve üstünlük haklannı koruyan bir halk bakanlığı kurmak. 1992 bölgesel seçimlerine ulu- sal cephe lideri Le Pen ile bir- likte Marsilya'dan adaylıgını koyan parti yöneticilerinden Bruno Megret tarafından açık- lanan bu önlem paketi, Fransa'- nın tüm siyasal yelpazesini so- luksuz bu*akmış bulunuyor. Ge- rek sağ gerekse sol parti yetki- lilerinin dün konuyla ilgili yap- tıklan eleştiriler son derece ağîr- dı. Le Pen'in artık açıkça "Nari" ve "faşist" olarak ni- telenen önerilerden, örneğin 1974 yıhndan sonra verilen Fransız yurttaşhklanmn yeni- den gözden geçirilmesi madde- si, geriye dönük işleyişi kapsa- ması bakımından Fransız tari- hinde bir tek Alman yanbsı Vichy hükümetinin cesaret ede- bildiği bir uygulama olarak ni- teleniyor. '5000 Yılda Mücevher' adlı sergi bugün Arkeoloji Müzeleri'nde açılıyor Takılarla taşınantariJıASLI KAYABAL Takınm 5000 yühk öyküsü... Mö 3000'den başlayan ve takı- lar arasında geçen tarihi bir yol- culuğa çıkmaya ne dersiniz? Geçmişe yolculuk için hazırlık- larınız tamamsa bugün Gülha- ne'deki Istanbul Arkeoloji Mü- zeleri'nin yolunu tutun. Bu yıl 100. yıhnı kutlayan Çinili Köşk Müzesi, Eski Şark Eserleri Mü- zesi ve Arkeoloji Müzesi'nden oluşan Istanbul Arkeoloji Mü- zeleri'nin eski binasında Urart 1 ın düzenlediği "5000 Yılda Mücevher" adlı sergi bugün açı- lıyor. Sergide, müzenin hazine- sinde yer alan 2000 parça eser- den seçilen BOtakının sergilen- mesi 2 hafta surecek. Izleyiciyi Mö 3000'e göturen takı sergisinin hazırlıklan 2.5 yıl önce başlamış. 1972'den beri de- ğişik takılar üreten Urart'ın altı designer ve 30 metal ustası her model için 8-10 eskiz yapmış ve bir model için ortalama 1.5 ay- la 3 ay arasında çalışmış. Serginin hazırlıklanm en ba- şından beri yürüten Filiz Vural, tasanmlarda uygulanan temel il- keleri, "Dönemin karakterine sadık kalmak", "Sadelik" ve "Donemin estetiğini yitirme- mek" şeklinde aktarıyor. 350 parçalık koleksiyon çeşitli Urart'ın 2.5 yıldır sördtrdfifii cabşmalar sonucu gercekkştirilen sergide 350 parça takı yer alıyor. (Fotoğraf: İBRAHtM GUNEL) setlerden oluşuyor. Takıların se- çiminde çeşitli tarihi dönemlerin belirleyici özellikleri dikkate alınmış. Sergi, Trcya'da bulunan ve Mö 3000'e tarihlenen kemik bir kabzadan tasarlanan takı ile başlıyor. Müzenin hazine eser- lerinde Mö 11. bine ait örnek- ler bulunmadığı için tarih için- de hızlı bir adım atarak Arkaik ve Klasik çağlara ulaşıyoruz. Ana tanrıça diye tanımlanan Artemis'e adanan, Efes ve Sar- des'ten gelme takılarla buluşu- yor izleyicı. Bu devrin takılan, alttn yataklannın o cağda verim- li çahşması nedeniyle oldukça 'zengin'. Helenistik çağda zincir- li ve süslü eserler, Roma çağın- da da yüzükler var. Taşlar, tarih boyunca takıla- ra eşlik etmiş. Filiz Vural, belir- li dönemlerde seçilen taşlan şöy- le anlaüyor: "Her kultıir tkaret yaptığı toplumlaria girdiği iliş- kide çeşitli taşlan sanatına uy- gulamış. Anadolu'daki ilk takı- larda yan kıymetli taşlar kulla- nılmış. Efes'in Arkaik çağ takı- lannda taş yok. Yan değerli taş- lar Helenistik çağda işlem gör- müş." Iç içe çeşitli renk halkalany- la bölünen, çok sert ve kısmen -aydam bir taş olan akik, yıldızlı gökyüzüne benzetilerek kutsal Dir taş olduğuna inanılan lapis- azuli ve cam Roma çağında sık- ça kullanılmış. Zaman içinde, altında ekonomiye gidilmiş ve taş ön plana çıkmış, zümrüt, ru- bi, inci, safir, amatist, safir ta- kılarda boy göstermiş. Urart'ın tasarımlarında 18 karat altın ve 925 karat gümüş kullanılmış. Takılarda taş yo- ğun, bu ekonomik değerlerini arttırmak amaçh bir girişim de- ğil Vural'ın aktardığına göre formlan behrginleştirmek ve ay- nştırmak amaçh. Sergi salonunda hem muze koleksiyonundan çıkma özgun eserlere hem de Urart'ın tasa- rımlanna aynı salonda bir ara- da yer veriliyor. Böylece sergi zi- yaretçisi 'özgün forrnlar 5 ile bun- larda türetılen tasanmlarla baş- başa bırakıüyor. Takı gezisine çı- kanlar, gumuşten dekoratif eş- yalan da görebiliyor. Bunlar he- diyelik çanaklar, şamdanlar... Filiz Vural, Urart'ın başlan- gıçta modern takılar yaptığını daha sonra Anadolu uygarlıkla- rından esinlenen modellere yö- neldiğini aktanyor. 1985'ten iti- baren takı koleksiyonlar' ger- çekleştirmiş Urart. Anadolu Sel- çuklulan, Bizans ve Roma çağı eserleri, yine geçen yıl açılan ve Vural'ın düzenlediği Dionysos koleksiyonu sergisi... Turizm Kongresi • KUŞADASI (AA) — Turistlerin, seyahat edecekleri ülkenin çevre koşullarını araştırdıklan beürtilerek kirüük ve betonlaşmanın başladığı ülkelerin "tercıh dışı" kaldığı kaydedüdi. Kuşadası Belediyesi ile Dokuz Eylül Üniversitesi'nin ortaklasa düzenledikleri "2. Ulusal Turizm Kongresi", Aydın'ın Kuşadası ilçesinde başladı. Kongrenin açış konuşmasını yapan Kuşadası Belediye Başkanı Lütfı Suyolcu, turizmde tercih faktörlerinin artık değiştiğini, otel, restoran ve benzeri yatunmlann, bir ülkeye turist çekmek için yeterli olmadığinı kaydetti. Yeni yerleşim alanı • ANKARA (AA) — Büyukşehir Belediyesi tarafından "Ankara'ya yeni alanlar eklenmesi projesi" kapsamında, Ovacık da yerleşime açılıyor. 500 hektarlık Ovacık'ın yerleşime açılmasına ilişkin ana planlar, Ankara Büyukşehir Belediye Meclisi'nce onaylandı. Büyükşehir Belediyesi'nce yapılan açıklamada, Ankara'ya yeni yerleşim alanlanmn eklenmesiyle konut sorununa belli oranlarda çözüm getirme, nüfusu çanak dışına çıkarma, başkentlilere nefes alabilecekleri yeşil alanlar kazandırmanm amaçlandığı bildirildi. Hamburger savaşı • ATtNA (AA)— Sayılan giderek artan "fast food" restoranlar zincirine geçen hafta içinde "McDonald's" da katıhrken Atina, Amerikan "fast food" firmalannın yeni rekabet alanı haline geldi. "Wendy's", "Wimpy" gibi ABD'nin tamnmış fast food! restoranlannın gördüğü yoğun ilgiden sonra Atina'daki ilk şubesini açan* McDonald's, yoğun bir meraklı kalabalığının ugrak yeri oldu. Sııhanahmet'te soygun • tstanbul Haber Senisj — Sultanahmet'te bir işharu, önceki gece kimliği belirsiz kişilerce soyuldu. Soyguncular, işhamndaki üç bürodan 55 milyon lira nakit para, çek-senet ile bir tele sekreteri alarak kaçtılar. Dün akşam saatlerinde de Mahmutpaşa'da bir mağaza silahlı kişilerce soyuldu. Kaçan soyguncuların ne kadar para aldıklan henüz belirlenemedi. Sultanahmet Klodfarer Caddesi 31 No'lu Aksoy tşhanı'na ikinci kattaki büronun camını kırarak giren kişiler, buradan 3. kata çıkarak Avukat Kadir Akyıldız ve Fatih Çankaya'run yazıhanesinin kapı küidini kırdılar. Soyguncular, büroda bulunan kasayı burç ve çekiçle açıp içindeki 55 , milyon lirayı aldılar. Büroda 1 milyar liraya yakın çek ve senet bulunduğu bildirildi. Sözen'den tepki • tstanbul Haber Servisi — Maliye ve Gümnik Bakam Adnan Kahveci'nin görevden aynunasına bir gün kala Istanbul Büyükşehir Belediyesi'ne çöp alanı olarak Pendik'te tahsis ettiği araziyi geri alması, Büyukşehir Belediye Başkanı Nurettin Sözen tarafından tepkiyle karşılandı. Sİgorta primi dedikleri atla deve değilmiş! "Koca ev, bir sflrfi e*f>ya... Sİgorta errlrmeyi dOşünduiıçe gdzümde bflyfitüyorum. Söz açıldı, komşum yaptırmış Halk Slgorta'yA- Meğer atla deve değilmiş, hatta devede kulak dense yerl. Hemen bir Yırvam Sigortası da blz yaptırdık." Yuvam Sigortası Bir çağdaşlık simgesi