Katalog

22 KASIM 1991 EKONOMİ CUMHURÎYET/13 Şenver: Sıfır atmakçare degil • KONYA (AA) — Pamukbank Genel Müdürü Bülent Şenver, liradan sıfır -atılmasının, sorunun ıÇözUmü için bir ilaç, alet ve çare olmadığuu ve ülkenin •önemli bir sorunu niteliği de taşımadığını öne sürdü. Şenver, liradan sıfır atılmasının paranın değerini olumlu ya da olumsuz yönde etkilemeyeceği görüşünü savunarak "Liradan sıfır atılması psikolojik bir konudur. Sadece vatandaşlan psikolojik açıdan ve moral yönünden olumlu yönde etkileyebilir" dedi. Mevduat 90 trilyon • ANKARA (ANKA) — Bankalardaki toplam mevduat 25 ekim - 1 kasım arasında 326 milyar lira artarak 90 trilyon 445 milyar liraya ulaştı. Vadeli tasarruf mevduatında meydana gelen büyük artış toplam mevduatın artmasında etkili olurken, vadesLz ticari ve resmi mevduattaki azalmalar bu artışı aşağı çekti. Bir önceki hafta ilk defa 90 trilyon lirayı aşan toplam mevduat, bu gelişmeler sonucunda anılan haftada 326 milyar lira daha arttı ve 90 trilyon 445 milyar lira düzeyine ulaştı. Fonlarda dıırum • ANKARA (AA) — 13 fonda toplam 7.8 trilyon lira para toplandığı bildırildi. Maliye ve Gümrük Bakanlığı Muhasebat Genel Mudürluğu îarafından hazırlanan Kamu Hesaplan Bülteni'nde, 13 temel fona ekim ayı sonu itibarıyla toplam 7 trilyon 846 milyar 232 milyon lira girdi sağlandığı belirtildi. Ziraafın 12&Y1İ1 • Ekonomi Servisi — Devlet adamı Mithat Paşa tarafmdan 1863 yılında kurulan T.C. Ziraat Bankası, 128. yılına girdi. Halen 1280*1 yurtiçinde, 4'ü KKTC, 3'ü Londra. Frankfurt ve New York olmak üzere yurtdışmda ve Antalya, Mersin serbest bölgelerinde toplam 1289 şubeye sahip olan Ziraat'in, ayrıca 26 change ofisi, 50 bürosu ve 11 yurtdışı temsilciliği bulunuyor. Somon için deniz kiralandı • TRABZON (AA) — Su ürunleri uretimi amacıyla "deniz yüzeyinin parsellenip kiralanması"nın ilk uygulaması Trabzon'da gerçekleşti. Trabzon'da 5 dönümlük deniz alanı özel bir şirket tarafından kiralanarak somon balığı üretimine başlandı. Trabzon'da kurulan Sitarlar Su Ürünleri Ticaret Limited Şirketi, Akçaabat ilçesine bağlı Salacık köyü açıklarında S dönüm denizi, dönümünü yıUık 500 bin liradan 15 yıllığına kiraladı. Bursa'da işçi eylemi • BURSA (AA) — Bursa Büyükşehir Belediyesi'nde çalışan 4 bin 200 işçinin, toplu sözleşme görüşmelerinde sonuç alınamaması üzerine başlattığı, "iş yavaşlatma" eylemi, uiaşım ve temizlik hizmetlerinde aksamalara yol açtı. Otobüs şoförlerinin seyir hızlannı düşürmesi vatandaşlann tepkisine neden olurken bazı semtlerde de çöplerin toplanmadığı bildirildi. Kaynak sorunu • Ekonomi Servisi — Turkiye Serbest Muhasebeci Mali Muşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odalan Birliği tarafından yayımlanan Bilanço dergisinin dün çıkan UçüncU sayısında, seçim sonrası yoğunlaşacak kaynak arayışında vergi adaletinin mutlaka gözetilmesi istendi. İslam müteahhiüeri • ANKARA (AA) — Islam Konferansı TeşkilaU tktisadi ve Ticari Işbirliği Daimi Komitesi'ne (İSEDAK) üye ülkelerin muteahhitleri "İslam müteahhitleri birliği"ni kuruyor. Hükümetin zammı geri almasıyla birîikte, şeker stoku başladı ekerde tatlı vurgunTURAN YILMAZ ANKARA — Hükümetin şe- ker zammını geri alması, şeker stokuna yol açtı. Zamdan önce 5-6 bin ton olan şeker talebi, zamırun geri aunmasmın heırıen ardından ikiye katlandı. Şeker talebinde görülen bu rekor ar- üşm tümüyle "stoka yatmldıgı" belirtildi. Her gün stoka yatın- lan şekerin parasal değerinin 20 milyar olduğu belirtildi. Hükü- metten habersiz şekere zam yap- tığı gerekçesiyle görevinden alı- nan Türkiye Şeker Fabrikaları (TŞF) Genel Müdüru Dr. ErUn Yülek'in yerine de zam karan- na onay veren TŞF Yönetim Kurulu Uyesi Tuncay Kupacı ge- tirildi. TŞF Genel Müdürlüğü'nden alınan bilgilere göre zam söylen- tileri öncesinde şeker talebi gün- lük 5-6 bin ton arasında değişi- yordu. Önce eski Başbakan Me- su( Yümaz'ın, ardından da Baş- bakan Siiieyman Demirel'in şe- Zamdan önce piyasaya sürülen şeker miktarı 5-6 ton iken, zammın geri alınmasıyla birîikte bu oran iki katına çıktı. Seker talebinde görülen bu rekor artışın "stoka yatmldığı" savunuldu. Her gün stoka yatırüan şekerin parasal değerinin 20 milyar olduğu belirtildi. Hükümetten habersiz şekere zam yaptığı gerekçesiyle görevden alınan Yülek'in yerine de zam kararına onay veren Yönetim Kurulu üyesi Kupacı getirildi. ker zammımn zorunlu olduğu şeklindeki açıklamaları, şeker piyasasını bir anda canlandırdı. Zam kararının açıklandığı tarih- ten bir gün once, cuma günü Şe- ker Fabrikalan'ndan çıkan şe- ker miktan 11 bin 641 tona yük- seldi. Şeker talebinde görülen bu rekor artış, TŞF yönetimini alarma geçirdi. Genel Müdür Yülek başkanlığında hafta sonu bir araya gelen Yönetim Kuru- lu, zam karan aldı, bunu da pa- zartesinden geçerli olmak üzere açıkladı. Bu karar, şeker talebini yeni- den aşağı çekti. Pazartesi günü fabrikalardan çıkan şeker mik- tarı 7 bin 413 ton oldu. Hükü- met ise kendisinden habersiz ya- pıldığı gerekçesiyle bu karara aynı gün müdahale ederek ön- ce Yülek'i görevinden aldı, ar- dından da zammı durdurdu. Hükümetin zammı geri alan karan ile birîikte şeker talebi ye- niden canlandı. Toptancı esna- fın şeker fabrikalarından aldığı şeker miktan salı günü 11 bin 540 tona, çarşamba günü de 11 bin 600 tona yükseldi. Böylece zammı izleyen günlerde, Türki- ye'nin bir günlük gereksinimi kadar şeker her gün fabrikalar- dan alınarak stoklanmaya baş- lanmış oldu. Yetkililer, her gün stoka yatırılan şekerin parasal değerinin yaklaşık 20 milyar li- ra olduğunu belirttiler. Yetkili- ler, stoka yatan şekerin, bu işi yapanlara günlük olarak sağla- yacağı kârı ise yaklaşık 4 milyar lira olarak hesapladılar. Hükümetin şeker zammını geri almasının ardından Şeker Fabrikalan'nm önündeki kam- yon kuyruğunun uzunluğu da her gün artarak sürüyor. Ertan Yülek, Cumhuriyet'in sorusu uzerine, hükümetin şe- ker zammını geri alan karanmn ülkeyi yeniden 11 yıl öncesine götürdüğünü savundu. Bu kara- nn hükümet tarafından savunu- lan "serbest piyasa düzeni" il- kesine de »ykın olduğunu kay- deden Yülek, "Peki, piyasaya sürülen şeker miktan kısıtlana- maz mı" sorusuna, "O yapıla- maz. O zaman kıyamet kopar" yamtını verdi. Yülek, "Aksi du- nımda da stok olayıyla birîikte büyük bir vurgun yaşanmaz mı" sorusuna da "O yorumu siz yapın, ben bir şey söyleme- yeyim" karşıhğını verdi. Yülek, bir soru üzerine de "Ben bu karan yalnız almadım. Yönetim kurulumuzda bakanlı- ğın da (Sanayi ve Teknoloji Ba- kanlığı) bir temsilcisi var. Bu ar- kadaşımız şimdi genel müdürlü- ğe vekâlet ediyor. Tuncay Ku- pacı Bey. Bakan tarafından gö- revlendirilmiştir. Ben bu zam karannı Yönetim Kurulu'nda it- tifakla aldım. Tuncay Bey de bu karara katılmışü" diye konuş- tu. Türkiye, Asya Grubu'ndan Avrupa'ya dahil edüdi Dünya Bankası'nda terfiettikPakistan ve Afganistan'la birîikte Asya Grubu'nda işlem gören Türkiye, Dünya Bankası'ndaki organizasyon değişikliği çerçevesinde Sovyetler Birliği, Romanya, Portekiz'le aynı gruba alındı. Yönetim kurulu alınacak bilgisayar sistemini kararlaştırdı Borsanın bilgisayarı tamamEkonomi Servisi— Istanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın bilgisayarlaşma projesi son aşa- maya geldi. Aracı üyelerin öne- rilerini de dikkate alan Borsa Yönetim Kurulu, alınacak bilgi- sayar sistemine son şeklini ver- di. Borsa salonunun korunma- sı ve alım satım sisteminde "açı- lış fiyatının" uygulanması ve "çift teraflı kotasyon" imkânı- nın getirilmesi kararlaştınldı. Borsa Başkanı Yaman Törü- uer'Ln verdiği bilgiye göre Yöne- tim Kurulu'nun bu karanyla sis- temin satın aiınması aşamasına gelindi. 7-9 milyon dolar arasın- da değişebilecek bir maliyetle satın ahnabilecek bilgisayar sis- temi yeni borsa binasında kuru- lacak, Istinye'deki Kongre Sarayı olarak başlanan inşaatın borsa binasına dönüştürülmesi çalış- maları da hızla sürdürülüyor. Yüksel Inşaat'm üstlendiği bina- mn yapım çalışmalarının ilk bö- lümü 8 ayda tamamlanacak. Ye- ni binaya kurulacak bilgisayar sistemi, incelemesi yapüan Os- lo ve Van Couver borsası siste- minden farklı bulunuyor ve Şi- kago borsası sistemine benziyor. Kurulacak bilgisayarh sistem- de, yatınmcılar, araa üyerrin iş- Iem salonu dışındaki bürosuna bizzat gelerek veya telefonla emirlerini bildirecekler. Bu emirler aracı üyenin işlem salo- nundaki kabinine telefon veya bilgisayarla iletilecek. özel an- laşmalı veya kurumsal yatınm- cılar, emirlerini doğrudan bor- sa salonundaki araa kurumun kabinine ulaştırabilecekler. Sa- londaki brokerlar bu emirleri kendi emir sevk terminalinden borsa bilgisayannın emir kayıt sistemine girecek veya özel işlem görmesi için borsa görevlisine verecek. Müşteriler tarafından ekrana girilmesi istenen emirler bilgisayara doğrudan yazılacak ve bunlardan karşılaşanlar oto- matikman gerçekleşecek. Ayn- ca brokerlar alım satım fiyatla- n ve miktarlannda aralannda anlaşarak borsa eksperlerinden sözleşmenin tescilini de isteyebi- lecekler veya bilgisayara girerek bu işlemi gerçekleştirebilecekler. Brokerlar gerçekleşmemiş emir- lerini iptal ederek iyıleştirebile- cekler de. Borsada veni alım-satım sistemi Aracı kurumun borsa dışındaki ofısıne emir ulastınlır Mûşten emnnı telefonla ıletır Emirler işlem salonundaki kabıne gelir. Aracı kurumun borsa dışındaki Işlem Merkea BİLGİSAYAR BAĞLANTISI Aracı kurumun Borsa İşlem Salonu'ndakı kabinleri Aracı kurum temsılcılerı pazarlık yapabılırler Emiıier bilgisayar ıte Emir Kayıt Sıstemı'ne ıletılır. Temsilciler ısterlerse Emır Sevk Termınallenne emirlerini doğrudan gınp ekrandan işlem yapabibner. Otobüs ve kamyon üretipAvrupa'ya ihraç etmek istiyorlar Türkive'den Mercedes Ihracı'MercedesBenzTürkA.Ş. Direktörü Eike Lippold, İstanbul Hoşdere mevkiinde yatırım yapmayı planladıkla- rını, burada üretecekleri otobüs ve kamyonları Avrupa ülkelerine ihraç edeceklerini söyledi. Hoşdere bölgesi îstanbul'un 40 km dışında. Ekonomi Servisi — Mercedes Benz Türk AŞ Direktörler Ku- rulu Başkanı Eike Lippold, Türkiye için önemli bir ihracat- çı ve ülkeye döviz getiren bir ku- ruluş olmak istediklerini söyle- yerek otobüs ve kamyon üreti- minde çok büyük yatınmlar yapmayı tasarladıklannı açıkla- dı. Mercedes-Benz'in orta vade- de gerçekleştirmeyi planladığı yatınm Îstanbul'un 40 km. dı- şında bulunan Hoşdere bölge- sinde yer alacak. Mercedes Benz yönetim kurulunun bundan böyle bu ürünierin üretiminin dünya çapında birleşmiş olarak yapılmasına karar verdiğini, bu durumda da halen Davutpaşa ve Aksaray'da bulunan tesisierin modernleştirilmesi ve hatta baş- ka yerlere taşınması zonınlulu- ğunun ortaya çıktığını belirten Lippold, "Hem üretim bem de saıış alanında orta vadede ge- çekleştirmeyi düşündiiğümüz böyük çaplı ratımnlar Türkiye 1 - ye verdigimiz önemin bir işare- tidir " dedi. Mercedes-Benz Türk'ün She- raton İstanbul Hotel ve Towers tarafından düzenlenen 'Ayın Şirketi' kampanyasında 'Kasım ajının şirketi' secilmesi nedeniy- le düzenlenen dünkü basın top- lantısında konuşan Lippold, tesislerde şu anda büyük ölçü- de Almanya'daki üretim mer- kezleri için akşam üretildiğini oysa kendilerinin asıl istediğinin Türkiye'den Avrupa'ya bitmiş ürün ihraç etmek olduğunu be- lirtti. Bııgün ilkişiniz:Dişiniz^ ^ ^ ^ K aHB^B^e Amo Kıı lr*>*7 t£*r\n\ri Kolrim t n f i t r n lAma bu kez tedavi, bakım, kontrol için değil. Yalnızca teşekkür için... Tüm insanlan sağlıkh dişlere ve gülen yüzlere kavuşturan diş hekimlerimize, emek ve anlayışlan için. Haydi, bugün arayın diş hekiminizi. Yıllann oiuşturduğu ve daha yıllarc^ sürecek dostlukla, ona bir gülümseme armağan edin. PF1ZER İLAÇLARI A.Ş. Ortaköy, İstanbul Tel: 160 22 10 22 KASIM 1 9 9 1 * T Ü R K D İ Ş HEKİMLERİ GÜNÜ ŞEBNEM ATİYAS , NEW YORK— Avrupa ve Sovyetler Birliği'ndeki değişik- liklere ayak uydurma çabası içindeki kuruluşlann başında Dünya Bankası geliyor. Dünya Bankası başkanının değişmesi ile birîikte yoğunlaşan çabalar- la banka içindeki yeni düzenle- melerde Türkiye, Avrupa'ya da- hil edildi. Böylece Türkiye 1 aralık itibanyla Dünya Banka- sı'nda Romanya, Bulgaristan, Kıbns ve Portekiz ile birîikte Avrupa bölümünde işlem göre- cek. Türkiye şimdiye dek kısa adıyla "EMENA" olarak bili- nen Avrupa, Ortadoğu ve Ku- zey Afrika bölümünde değer- lendiriliyordu. EMENA bölü- mü altında Türkiye'nin içinde bulunduğu grup, Pakistan ve Afganistan ile birîikte Asya Grubu idi. Sovyetler Birliği'n- deki değişiklikler ve banka başkanlığımn değişmesi ile bir- îikte yeniden örgutlenmesi sıra- sında EMENA bölümü dağıtıl- dı. "ESU" kısa adıyla Avrupa ve Sovyetler Birliği'ni iceren ye- ni bir bölge oluştunıldu. Orta- doğu ve Afrika ise "MENA" kısa adıyla bilinen bölgede kaldı. Bankamn bu örgutlenmesi sırasında Türkiye'nin hangi böl- geye dahil edileceği tartışıldı. Bankamn yeni başkanı Lewis Prcston'ın ısranyla Türkiye, Avrupa ve Sovyetler Birliği böl- gesine alındı. Avrupa ve Sov- yetler Birliği bölgesinin yöneti- cisi, Türkiye'nin IMFye veril- mesini isteyen Wilfried Tlı«l- witz. Türkiye, Bulgaristan, Ro- manya, Kıbns ve Portekiz'i içe- ren ESU içindeki ikinci grubun başında ise Michael VViehien bulunuyor. ESU içindeki bir di- ğer önemli grup Polonya, Ma- caristan, Çekoslovakya, Arna- vutluk ve YugoslavTa'nın başın- da ise Kemal Derviş var. ESU'- da Sovyetler Birliği grubunun direktörü ise R. Cheethan. DEVLET BAKANI ÇILLER 'Enflasyon inecek' Tansu Çiller, enflasyon hedefi konusunda bir rakam vermesinin mümkün olmadığını belirterek, "En kısa zamanda durumu kamuoyuna açıklayacağız" dedi. ANKARA (AA) — Ekonomiden sonımlu Devlet Bakani Tan- su Çiller, bilgi, beceri ve çalışma güçlerini sonuna kadar zorla- yarak çözümler üreteceklerini belirterek "Bir mesajı kesin ola- rak vennek istiyorum: Enflasyon inecektir" dedi. Koalisyonun zor, ancak demokrasinin gereği olduğunu vur- gulayan Tansu Çiller, enflasyon hedefi konusunda durum tes- piti yapmadan önce bir rakam vermelerinin mümkün olmadı- ğını kaydetti. Çiller, "En kısa zamanda durumu kamuoyunun önüne getireceğiz" diye konuştu. Çiller, "Seçim beyannamemizde yer aldığı gibi ilk yıl hedefi olarak yüzde 38 diyebilir miylz" şek- lindeki bir soru uzerine şunlan söyledi: "Evet, yalnız bizim her zaman söyledigimiz bir olay vardı. O da tek başına iktidardı. Refonnlanıı abenk içerisbıde ve adlen yürürlüge geçmesi gerekir." Tansu Çiller, "koalisyonda abengi bozan bir şey olup olmadıgının" sorulması üzerine de "Abengi bozacak bir varsa- yımımız yok. Arkadaşlanmızla gayet uyumlu çalışıyornz" diye konuştu. Çiller bir başka soru üzerine, KlT'lerin tek elde toplanarak özerk bir yapıya kavuşturulacağını, KtT'ler için ayn bir kurul ve müsteşarlığın gündeme geldiğini kaydetti. Çiller, bir başka soruyu yanıtlarken de Hazine'nin şu anda tek birim olarak korunacağını, ancak ileride aynlmasının dü- şünülebileceğini vurguladı. Çiller, bürokraside bir değişiklik dü- şünüp duşunmediği sorusunu ise "Hayır, şu anda gündemde olan arkadaşlan tanımaktır. Onlardan bilgi almaktır. Gelir gel- mez herhangi bir değişiklik yapmak gündemimizde yok. Dev- lette devamlılık esastır" dedi. Odalar Birliği'nden karamsar rapor TOBB raporunda, büyüme hızı ve enflasyon hedeflerinin tutturulmasının güçleştiği, kamu maliyesini zorlayan en önemli etkenin ise bütçe açığı olduğu ifade edildi. ANKARA (ANKA) — Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) 1991 yılı için öngörülen buyüme hızı ve enf- lasyon hedeflerinin tutturulma- sının güçleştiğini, kamu mali- yesini zorlayan en önemli etke- nin bütçe açığı olduğunu ve uy- gulanan seçim ekonomisinin var olan sorunlan daha da ağır- laştırdığını savundu. TOBB'nin, yılın üçüncü üç aylık dönemi gelişmelerini kap- sayan ekonomik raporunda, enflasyonun, kamu açıklannın, yüksek faiz ve emisyonun ya- rattığı olumsuz gelişmelerin bu donemde de kendisini gösterdi- ği belirtildi. Raporda, temmuz ayında memur maaşlannda ya- pılan yüksek oranlı artışlann, destekleme kapsammdakî ta- rımsal urünlere verilen yüksek fiyatlann, kamu kesiminde im- zalanan toplusözleşmelerin ge- tireceği yükün, erken seçim dö- neminde uygulamaya konulan ek bütçenin ve yapılan vaatle- rin, ekonominin geleceğini olumsuz yönde etkileyeceği sa- vunuldu. Raporda, yılın ikinci üç ay- lık dönemindeki nispi canlan- maya ve üçüncü üç aylık dö- nemde üretim ve katma değer- de daha yüksek büyüme bek- lenmesine rağmen, 1991 yılı için ongörulen yüzde 5.9'luk büyüme hedefine ulaşılamaya- cağı savunuldu. Enflasyon için öngörülen yüzde 45'Iik hedefın tutturulmasının da zor olduğu belirtilen raporda, seçim eko- nomisinin etkisiyle büyüyen kamu açıklanmn önümüzdeki uç aylık dönemde ekonomi üzerine yapacağı olumsuz etki- nin büyük olacağı ifade edildi. Yüksek faiz politikasına da değinilen TOBB raporunda, bunun en büyuk olumsuz etki- sınir bor=ıa üzerinde göruldüğü belirtildi. Yüksek faize paralel- lik gösteren kredi maliyetleri- nin caydıncı etkisinin, fon ta- leplerinin sermaye piyasası kaynaklanndan sağlanması yö- nündeki tercihleri arttırdığı vurgulanan raporda, reel faiz politikası uygulanması ve oran- lann anmasına karşın rnevdu- atta eylül sonu itibarıyla azal- ma görüldüğüne dikkat çekildi. Raporda, sanayi sektörünün yılın ilk dokuz ayında 1990'da olduğu düzeyde bir performans gösteremediği, talepte yeterli canlıhk olmadığı için üretimin azaldığı anlatıldı. Diş ticaret gelişmelerine de yer verilen ra- porda, ihracatın ithalatı karşı- lama oranının artması ve cari işlemler dengesinin fazla ver- mesinin de sevindirici olduğu anlatıldı. Odemeler dengesinde iyileşme ANKARA (AA) — Türki- ye'nin odemeler dengesi bilan- cosuna 'göre bu yıl ocak- ağustos döneminde cari işlem- ler dengesi S21 milyon dolar fazla verdi. Bilançoya göre geçen yılın aynı döneminde cari işlemler dengesi 2 milyar 38 milyon do- lar açık vermişti. Cari işlemler dengesindeki iyileşme büyük ölçüde diş ticaret açığının yüz- de 21 oranında daralması ve gö- rünmeyen hizmetler ile hibe ge- lirlerinin de yer aldığı karşıhk- sız transferlerden elde edilen net gelirin artışından kaynak- landı. öte yandan geçen yıl ağustos ayında 298 milyon dolar açık veren cari işlemler dengesi, bu yılın aynı ayında 356 milyon dolar fazla verdi. Türkiye, bu yıl sekiz ayda toplam 4 milyar 938 milyon do- lar diş borç geri odemesinde bulundu. ödemeler dengesi bilançosu- na göre diş borç geri ödemele- rinin 2 milyar 647 milyon do- lannı anapara, 2 milyar 291 milyon dolanru da faiz ödeme- leri oluşturuyor. 1990 yılı ocak - ağustos döneminde 2 milyar 564 milyon dolan anapara, 1 milyar 993 milyon dolan da fa- iz olmak üzere toplam 4 milyar 557 milyon dolarhk diş borç ge- ri ödenmişti.