Katalog

14 KASIM 1991 EKONOMİ CUMHURİYET/13 IDEA 97 FUARIAÇILDIMESS Danışma Kurulu • Ekonomi Scrvisi — Tttrkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) yönetim kurulu, 8 sanayiciyi daha danışma kurulu üyeliğine scçti. Sakıp Sabancı, Bulent Eczacıbaşı, Ishak Alaton, Halil Bezmen, Alp Yalman, Ugur Ekşioğlu, Akif Ersu w Şadi Güçüm'ün danışma kuruluna seçilmesiyle kurulun üye sayısı 76'ya yükselmiş oldu. Türk-Sovyet İş Konseyi • İSTANBUL (AA) — özbekistan Başbakan Yardımcısı Bahtiyar Hamidov, ülkesinin 31 ağustosta bağunsızlığjnı ilan ettiğini belirterek "Hükümetimiz, bağımsızlığını ilan ettikten sonra Türkiye'nin 1980 sonrasında izlediği politikayı kendisine rehber kabul etti" dedi. Hamidov başkanlıgındaki özbekistan heyeti, Türk-Sovyet tş Konseyi üyeleriyle dün tstanbul'da bir araya geldi. Sinop TJmanı Sınır Kapısı • ANKARA (ANKA) — Içişleri Bakanlığı, Sinop Limanı'nın yolcu giriş- çıkışlanna açık sınır kapısı haline getirilmesini kararlaştırdı. 3 yülık grev sona erdi • SAMSUN (AA) — Samsun'da, Petrol-Jş Sendikası'na üye 15 işçinin, 3 yıl önce Canik Lastik Fabrikası'nda başlattığı mini grev, işvercnin kalan 5 işçiye kıdem tazminatı olarak 300 milyon lira değerinde arsa vermesiyle sona erdi. Fabrikakapandı grevbîtti • ts-Sendika Servisi — Bakırköy'de kurulu Dora Plastik Fabrikası'nda Bagunsız Laspetkim-tş Sendikası'na üye 136 işçinin 245 gündür sürdürdüğü grev sona erdL Dora işvereni işçilere 650 bin lira ortalama ücretin üzerine 400 bin artı 2 milyon lira fark vererek işyerini kapattı. HazineBonosufamnde rekor kınlck Faizyüksek bıdununcasadece 181 müyarhksatışyapıldı Devletîn faizi yüzde 100 ABDURRAHMAN YILDIRIM Devlet faiz çılgıniığına sonun- da "dur" dedi. Dün yapılan ihalede üç aylık bonolara ban- kalar yüzde 80'e kadar faiz öne- rince Hazine, satış yapmaktan vazgeçti, 2 trilyon lirayı aşan bono talebine karşılık Hazine uygun faizli bulduğu önerüere sadece 118 milyarlık satıs yap- tı. Buna rağmen satılan Hazine Bonofauı'nın ortalama faizi yüz- de 75.04'e çıktı. Bu faiz oranı, şimdiye kadar üç aylık ihalele- rin en yüksek faizi oluyor. Yü- lık bileşik faizi hesaplandığında da yeni bir rekor faiz çıkıyor karşımıza: Yüzde 98.90. Bu arada iki banka daha, en yüksek mevduat faizini uygula- maya koydu. tktisat Bankası ve Denizbank'ın ardından Esbank ve Töbank da yülık mevduata faizi yüzde 79'a çıkardüar. Dünkü Hazine ihalesi, 2 tril- yon liralık iç borç geri ödeme- si, faizlerin yükseleceği beklen- tisi ile yoğun talep ve yüksek fa- iz öncisiyle geçti. Bankalann 3 aylık Hazine Bonosu'na öner- dikleri faiz yüzde 72'den başla- yıp yüzde 80'e kadar uzandı. Üç aylık Hazine Bonosu faizi 2.68 puan artarak yüzde 75.04'e çıktı. Bunun yülık bileşik faizi yüzde 98.90'a varıyor. Bu oran, şimdiye kadar gerçekleştirilen ihalelerde en yüksek faiz oluyor. Yoğunlaşma ise, yüzde 76-78 arasında oldu. Ortalama faiz. oranının yüzde 77 gibi çok yük- sek bir orana çıkması Hazine ve Merkez Bankası bürokratlannı harekete geçirdi. Bu nedenle de normalde saat 15.30 dolayında açıklanan ihale sonuçlan, ancak 18.00 dolayında duyuruldu. Toplantı sonucunda yüzde 75.5'in üzerinde faizle Hazine Bonosu satılmaması kararlaştı- rıldı. Böylece 2 trilyonu aşan ta- lebin, ancak 118 milyarbk bö- lümüne satış yapıldı. En düşük faiz yüzde 72.36, en yüksek fa- iz ise yüzde 75.50 oldu. Ortala- ma faiz yüzde 75.04 olarak ger- çekleşti. Hazine tarafından sı- nırlandınlmış bu oran bile, 4 hafta önce yapılan aynı vadeli bono faizinin 2.68 puan üzerin- de bulunuyor. 16 ekimdeki iha- lede 1571 milyar liralık bono or- talama yüzde 72.36 faizden sa- tümıştı. Dün Hazine"nin bono satışına karşılık 1.300 mil- yar liralık ana para, 700 milyar .liralık da faiz olmak üzere top-_ lam 2 trilyon liralık geri ödeme yaptı. Bu geri ödeme bir ölçüde para piyasasını rahatlatırken, 3 aylık ihaleye talebin de yüksek olmasını sağladı. Bonoya talebin yüksek çık- masında, kısa vadeli oluşu ve pi- yasadaki yüksek faiz beklentisi- nin etkili olduğu belirtiliyor. Bu- nun yanında hafta sonu maaş ödemeleri deneniyle kamu kesi- minin paraya sıkışacagı ve kay- nak sağlamak amacıyla faizleri daha da yükselteceği tahmin ediliyor. Onümüzdeki aylarda Hazine'nin yüklü mikarlarda borç geri ödemesinde bulunacak olması da 'kamu kesüninin pi- yasadan daba fazla kaynak çe- kecegT tahminlerini güçlendiri- yor. Böyle bir durumun ise, iç borçlanma faizlerinin daha da tırmanması beklendiğinden bankalar ihalelere yüksek faiz öneriyor. Bu arada, Merkez Bankası .açık piyasa işlemlerini sürdürü- yor. Piyasadaki likiditeyi kont- rol etmek amacıyla zaman za- man repo ile piyasadan para çe- ken Merkez Bankası, bankala- nn çok sıkışması üzerine bu iş- lemi tersine çevirerek, yani rew- se repo ile piyasaya para pompa- hyor. Merkez Bankası'nın 2.5 aylık repo için önerdiği faiz ise yüzde 69.50 düzeyinde. Banka- lann likidite durumunu gösteren ve toplam mevduata göre 3 tril- yon lira dolayında olması nor- mal sayılan 'Merkez Bankast'n- daki serbest tevdiat besaplann- da' salı günü akşamı 1.323.8 milyar lira bulunuyordu. Bankacüık çevreleri, hafta so- nuna doğnı hem maaş ödeme- lerinden, hem de bankalann di- sponibilite yükümlülüklerinden dolayı paraya sıkışıkhğın yeni- den artacağûn tahmin ediyorlar. Uzmanlar, Hazine ve Merkez Bankası faizlerinin piyasa için temel faiz' olarak algüandığmı belirterek, temel faiz oranlan- nın yükselmea, mevduat faizle- rini de beraberinde ceker' göru- şünü savunuyorlar. Hazine iç borçlanma faizleri- nin ve Merkez Bankası açık pi- yasa işlemi faizinin yükselmesi- ni, bankalann mevduat faizle- rindeki artış izliyor. Esbank, T6- bank ve Tekstflbank mevduat la- izlerini yükselttiler. Töbank ile Esbank da yılbk faizlerini yüz- de 79'a çıkardüar. Esbank, bugünden geçerli ol- mak üzere yıllık mevduat faizi- ni 4 puan arttırarak yüzde 79, altı aylık faizini 1 puan arttıra- rak yüzde 75'e çıkardı. Töbank ise, 40 milyon liranın üstündeki yılhk mevduat faizi- ni 3.5 puan arttırarak yüzde 79'a, altı aylık faizini 2 puan art- tırarak yüzde 76'ya, üç aylık fa- izini 3 puan arttırarak yüzde 74'e, 1 aylık faizini de yanm pu- an arttırarak yüzde 61.54'e çı- kardı. Bu arada, 16 temmuzdan bu yana faiz oranlanm değiştirme- yen Tekstilbank da yarışa katıl- dı. Banka, aylıkta 9 puan, üç ve altı aylıkta 5 puan ve yıl- hkta 4 puan faiz arttırdı. THY'de zarar yarım trilyon Geçmiş yıllardan devreden 240.7 milyar lirahk zararla birlikte THY'nin toplam zaran 530.1 milyar liraya ulaşıyor. Körfez krizi ve grev nedeniyle kötü bir yıl geçiren THY'nin kısa vadeli borçları da yüzde 70 arttı. Ekonomi Servisi — Türk Hava Yolla- n'nın bu yılın ilk dokuz ayında toplam 289.4 milyar lira zarar ettiği tahmin edil- di. Geçmiş yıllardan devreden zararlar- la birlikte THY'nin toplam zaran 530.1 milyar lirayı buldu. THY'nin yüın ilk dokuz ayına ilişkin ara bilançosu, trafık faaliyetlerindeki gerçekleşmelere göre tahmini olarak he- saplandı ve henuz kayıtlara intikal etme- miş tahmini değerleri de icerecek şekil- de hazırlandı. Ancak ara büançonun dipnotunda hangi değerlerin tahmini olarak alındığına ilişkin bilgi yer alma- dı. Buna göre THY'nin net satışlan ge- çen yüın aynı dönemine göre yüzde 30.6 oranında artarak 1 trilyon 394.1 müyar THYnin bilançosu (milyon TL.) • Dûnen variıtdar Hazır deflerter Menkul kıymeöer (net) Kısa vadeli tıcan alacaklaf (net) Dijer kısa vadeli alacaldar (net) StoUar (net) Oıger dûnen vanıMar • Ouran variıklar LJzun vadclı tıcari alacaldar (net) Oığer uzun vadetı alacaldar (net) Finansal duran vartıklar (net) Maddi duran variıklar (brüt) (-) Bırikmis amorosmanlar Maddı olmayan duran vartıklar (net) Dtfler duran vartıklar MrtNtaptaH 30.M.1IM 557 440 139.036 0 58119 7.273 193.194 1aS Bıo 1.928.617 1.826 8.212 11.294 2.723 400 (828.821) 31 12 675 Z.4M.057 M.N.1M1 804.364 324.235 0 59.390 10.551 242.698 i C7 AOft 167.490 3.815.577 13.344 12.715 29.725 5.560.235 (1.815.613) 4 15167 4.119.941 <ısa vadelı borclar Uzun vadeli borçlar Özvartıklar Ödenmış sermaye Yeniden değerteme Yedekler Net dönem kârı (zaran) Geçmiş yıllar zarartan PasH tıplaaM GeHr tabtosu (milyon TL ) Net sabşiar Satıslann maiiyet Brût satış kân (zaran) FaaRyet giderleri Dijer faahyet gelirten Dtğer faal'ıyet giderlen Fınarsman gıderten Faaliyet kârı (zaran) Olağanüstû getırter Olaganûstû gıderter Vergi öncesı kâr (zarar) Vergi ve yasal yûk karşılıflı Net dönem kân 431.762 1 161.182 893.113 169.924 724.827 . 7.051 12.392 (21.081) L4M.K7 1.067.129 805.410 261.719 230.318 21.222 2.126 61.916 (11.419) 58.433 34.622 1Z392 0 12.392 763 896 2.017 996 1.838 600.000 1.755.783 12.360 (289.409) (240.694) 4J1M41 1.394 088 1.178.818 215.270 398 422 22 571 1623 59 169 (221.373) 57 698 125 734 (289.409) 0 (289.409) liraya yükseldi. Buna karşılık satıslann maliyetindeki artış yüzde 46.4 oldu. Bu nedenle geçen yılın eşdöneminde 261.7 milyar lira brüt satış kân elde eden şir- ket, bu yü yüzde 17.7 eksiğiyle 215.3 mil- yar lira brüt satış kfinna ulaştı. Faaliyet giderleri ve olağanüstü giderlerdeki yük- sek artışlar nedeniyle şirket söz konusu dönemi 289.4 milyar lira zararla kapat- tı. THY geçen yılın aynı dönemini ise 12.4 milyar lira net dönem kânyla kapat- mıştı. Şirketin geçmiş yülardan devreden zaran da 240.7 milyar lira düzeyinde bu- lunuyor ve böylece toplam zarar 530.1 milyar liraya ulaşıyor. Körfez krizi ve grev nedeniyle kötü bir yıl geçiren THY'nin kısa vadeli borçlan geçen yılın eş dönemine göre yüzde 70.7 artış kaydetti. Şirketin kısa vadeli borç- lan 31.8 milyar liradan 763.9 milyar li- raya yükseldi. Yüzde 73.8 artan uzun va- deli borçlar ise 2 trilyon 18 milyar liraya çıktı. Şirketin öz varhklan da Yeniden Değerleme Fonu ve ödenmiş sermayede- ki artışlar sonucu yüzde 105.8 oranında artarak 1 trilyon 838.1 milyarı buldu. THY'nin toplam aktifleri bir öncekı yüın aynı dönemine göre yüzde 85.8 ora- nında büyüyerek 4 trilyon 619.9 milyar liraya çıktı. Şirketin varhklannda görü- len bu büyüme büyük ölçüde öz kaynak- lanna dayalı oldu. Şirketin geçen yü yüz- de 64.1 olan toplam kaynaklan içerisin- deki yabancı kaynak payı bu yü aynı dö- nemde yüzde 60'a geriledi. IDEA 91 Fuan'nı Cumlııırbaşkanı Turgut Özal açtı îstanbul'a yüksek teknoloji merkezi ANKARA (ANKA) — 25 ülkeden 200 dolayında firma- nın katıldığı İdea *91 üluslara- rası Savunma Sanayii ve Hava- cüık Fuan, Etimesgut Türkku- şu Tesislerfnde Cumhurbaşka- m Turgut Özal'ın da katılımıy- la acıldı. Cumhurbaşkam özal, fuan açarken yaptığı konuşmada Türkiye'de savunma sanayiinin çok büyük bir gelişme eğiümi gösterdiğini söyledi. özal, ba- z> konularda doğnı kararlar ve- rilmesi halinde işlerin daha ileri ve çabuk gerçekleştiğini, 1985'te Savunma Sanayii Fonu Idaresi'nin kurulmasımn bu sektörde Türkiye'nin hızh geliş- mesine ve güçlü atılımlar yap- masına temel teşkil ettiğini ifa- de etti. Cumhurbaşkam Özal'ın ko- nuşmasında iç politikaya gir- memeye özen gösterdiği ve tek- nik duzeyde bir konuşma yap- tığı dikkati çekti. özal, bugün savunma sanayiinin KİT olma- yan özel birçok yeni teşebbüs- İerden meydana geldiğini, bir- çok yeni projenin fınansmanı- na katkıda bulunduğunu belir- terek F-16 uçaklarının üretüni- ni buna örnek gösterdi. Yakın- da helikopter projesinin de gündeme geleceğini, Savunma Sanayii Fuan'nın bu bakımdan önem tasıdığını da söyleyen Cumhurbaşkam özal, bu alan- daki gelişmelerin Türkiye'de üniversitelerin araştırmalaruun gelişmesine de yol açtığını kay- detti. özal, Istanbul'da yeni bir hava meydam ve yüksek tekno- loji merkezi açılacağmı, belki bunu yeni bir teknoloji üniver- sitesinin izleyeceğini de kaydetti. KARADENİZ BAKIR DOSYASI Hatinoğhı- 'Olay bendenönce' Ekonomi Servisi — ANAP Artvin Milletvekili Süleynıan Hatinoğlu, 11 kasım pazartesi günü gazetemizde yayımlanan "Karadeniz Bakır dosyalan savalıkta" başlıklı haberle ilgili olarak açıklamada bulundu. Hatinoğlu, Karadeniz Bakır Işletmeleri'nin zarara uğrama- sında yöneticilerin sorumlu ol- duğunu savunan Başbakanhk Teftiş Kurulu raponındaki ola- yın kendisi yönetime seçihne- den önce gerçekleştiğini belirt- ti. Hatinoğlu, açıklamasında şu görüse yer verdi: "Rapora konu teşkil eden olay benim Karadeniz Bakır Iş- letmeleri yöneümine seçilmem- den önce uygulanan bir işlem- dir. Kaldı ki bu uygulama be- nim içinde bulundugum yone- tim zamanında durdurulmuş- tur. Başbakanhgın Teftiş Kuru- lu rapornna göre de şahsımın savalıga verilmesi söz konusu defildir." Helikopter konusunda dünya çapında liderliği simgeleyen EurocopterJTürkiye'ye Avrupa'nın en iyisini önennektedir. Türk Silahlı Kuvvetierinin görev ihtiyaçlarmı en iyi şekilde yerine getirmesi, tüm ölçekleri ve seçim olanaklannı titizlikle değerlen- dirmesine bağlıdır. Her göreve uygun helikopterleri tek bir kaynaktan sağlayacak yapıya sahip olan Eurocopter, Türkiye'nin ihtiyacını 2000'li yıllara değin karşılayabiiir. Savaş koşullarmda test edilmiş, ağır yük kaldıran COUGAR" helikopteri, güvenliği en ön planda tutarak 25 eri malzemeleriyle birlikte çok uzun menzillere taşır. Yeni nesil BK117 helikopteri ise, keşif, ikmal, tim nakli misyonla- nnm ideal tamamlayıcısıdır. Eurocopter ürünleri, Türkiye'nin envanterindeki NATO silah sistemleriyle tamamen uyum sağlar. Her ürün, Türk Silahlı Kuvvetierinin operasyonel etkisini güçlendirecek bir doğrultuda, Türkiye'nin ulusal havacdık sanayi ile işbirliği içerisinde düşük maliyetlerle üretilip bakım altmda tutulabilir. Eurocopter'in uluslararası işbirliği deneyimi, dünya çapında 25'i aşkın önemli projeyle kanıtlanmıştır. Türkiye'nin Eurocopter ile yakın ve sağlam bağlar kurması, Tiger ve yakında gündeme gelecek olan NH90 dahil olmak üzere Avrupa'nın en ileri helikopter programına katkıda bulunmasma yol açacaktır. ^fe eurocopter •OROKOPTER "KUGAR Tiirkiye Ve Eurocopter—Helikopter Üretim Projesi için EHinya Çapında İşbirliği. COUGAR ve BK117. Eurocopter. Eurocopter International GIE - 10, av. Marcel-Cachin - BP 107 - 93126 La Courneuve Cedex - France