Katalog

29 EKİM 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/9 BAB toplanıyor • FRANKFURT (AA) — Baü Avrupa Birliği (BAB) üyesi dokûz ülkenin savunma ve dışişleri bakanlan, bugün Bonn'da bir araya gelerek "Avrupa gttvenliği" konusunu tartışacaklar ve ardlanndaki görüş aynlıklanna son venneye çalışacaklar. Bakanlar, BAB, AT ve NATO üçgeninde gittikçe artan "hoşnutsuzluklara ve çekismelere" yol açan "Avnıpa'nın güvenliği ve savunması" konusunda örgütün stratejisini ve izieyeceği yolu belirlemeye çalışacaklar. 7-8 kasım tarihlerinde Roma'da yapılacak olan NATO zirvesi ve arahk ayında Hollanda'da gerçekleştirüecek AT zirvesinde de en önemli konu "Avnıpa'nın güvenliği ve savunma sistemi Ttirk-Alman kavgası • BERLİN (AA) — Berlin'in merkezinde önceki geceyansı beş Tttrk genci ile ttç Alman kardeş arasmda Çikan kavgada, Mete Ekşi isimli 19 yaşındaki Türk genci ağır şckilde yaralandı. Uç Alman kardeş, yaşlan 18 ila 23 arasmda değişen Tûrk gençlerine sözlü olarak sataştılar. Çıkan kavgada, Mete Ekşi isimli genç, beyzbol sopasıyla başına vurulan bir darbe sonucu ağır yaralandı. Beyin kanaması geçiren genç hastaneye kaldırılırken üç Alman kardeş tutuklandılar. Kavgada kullanılan beyzbol sopasının kime ait olduğu ise tam olarak belirlenemedi. Turk gençleri, sopanın Almanlar tarafından kullanıldığını öoe sürerlerken Almanlar Türklerden birinin bu sopayı arabasından getirdiğini iddia ediyorlar. Tanıiller dunılmuyor • KOLOMBO (AA) — Sri Lanka'nın doğusunda bir karakola saldın düzenleyen ayrılıkçı Tamil gerillalarıyla askerler arasmda meydana gelen çatışmalarda 14'ü asker 27 kişi öldü. Yerel yetkililer, Tamil Eelam Kurtuluş Kaplanlan'na bağlı 150 kadar militanın Polonnaruwa bölgesindeki karakola otomatik silahlarla saldın düzenlediklerini belirttiler. Bangladeş'te çatışmalar • DAKKA (AA) — Bangladeş'in başkenti Dakka'da üniversite kampusunda hükümet yanlısı öğrencilerle karşıtlan arasında çıkan çatışmada, iki öğrencinin öldüğü, 12 kişinin de yaralandığı bildirildi. Polis kaynaldan, olaylann ardından kampusta sokağa çıkma yasağı ilan edildiğini ve yapılan aramalarda çeşitli silahlann ele gecirildiğini belirttiler. Kozluduy reaktörü • SOFYA (AA) — Bulgaristan'da nükleer sızıntı nedeniyle çevresi için büyük tehlike yaratan Kozluduy'un 6 reaktörünün 10 yılhk bir süre için devre dışı bırakılmasımn planlandığı açıklandı. Enerji Kaynaklan Komitesi Başkanı Dimitar Novakov, ülkenin önde gelen gazetelerinden 24 Saat'e verdiği demeçte, bu süre içinde yapımı dondurulan Belene Nükleer Santralı için ahnmış olan, ancak kullanılamayan reaktörden faydalanmayı düşündüklerini söyledi. Dmitar Novakov, Belene Nükleer Santralı projesinin de bir "gaz santralına" dönüştürulebileceğini kaydetti. Nükleer silah ve Güney Kore • SEUL (AA)— ABD'nin, nOkleer silah programına son vennesi için Kuzey Kore'ye baskı yapmak amacıyla, Güney Kore'deki nükleer silahlarını nisan ayına kadar çekeceği bildirildi. Güney Kore'de jmyımlanan Segye Times gszetesinin dunkü haberinde, ABD'nin söz konusu karannın G. Kore'ye de bildirildiği kaydedildi. Habere göre Amerikan nükleer süahlannın Güney Kore'den çeltilme işleminin tamımlanmasından sonra Kuzey Kore'den, nükleer silah programına SOB vennesi ve nükleer tesisierini uluslararası denetime açması istenecek. Radikal önlemlerpaketi açıklandı Yeltsin, başbakanlık görevine de talip oldu Rusyada kapitalist dönem başlad EKONOMİK Ö1VLEMLER: Fiyat ve ücretler serbest bırakılacak Toprak mülk olarak satılabilecek Merkezi hükümetteki 80 bakanlığın finansman kaynaklan kesilecek Küçük ve orta ölçekli işletmelerin %50'si gelecek üç ay içinde özelleştirüecek Vergi reformu yapılacak Dıs Haberler Servisi — Rus- ya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin, dün ülkenin içine duştuğü ekonomik krize acil çö- züm bulmak amacıyla başba- kanlık görevine talip olduğunu açıkladı. Yeltsin'in radikal eko- nomik reform programını da açıkladığı konuşmasından son- ra Başbakan tvan Silayev, istifa- sını sundu. Sanayileşmiş yedi ül- kenin temsilcilerinin önceki gün Moskova'da ülkenin içinde bu- lunduğu ekonomik krizle ilgili olarak başlattığı görüşmeler dün de sürdü. Rusya Parlamentosu'nun dünkü açılış toplantısında konu- şan Boris Yeltsin, ülkenin çok zor bir dunımda bulunduğunu belirterek, Rusya Devlet Başka- m olarak hükümet temsilciliği- ni üstlenmeye hazır olduğunu açıkladı. Ağustos ayında yaşa- nan başansız darbe ertesinde başbakanlığa getirilen İvan Si- layev, başbakanlık görevinden istifa etti. Enflasyonun tehlikeli düzey- lere çıktığma ve halkm yüzde 55'inin fakirlik smınnın altında yaşadığma işaret eden Yeltsin, cumhuriyetin içinde bulunduğu ekonomik krizden, ancak radi- kal reformlarla çıkılabileceğini savundu. AFP'nin haberine gö- re Rusya Devlet Başkanı, "Her- kesi refonnlann nygulanması konusunda beni şartsız olarak desteklemeye çağınyornm" de- di.Rusya Devlet Başkanı'nın, bir saatten uzun süren konuşmasın- da sıraladığı ve halkı büyük zor- luklarla k^rşı karşıya bırakaca- ğını kabul ettiği önlemler arasın- da şu maddeler yer alıyor: — Fiyatlar ve ücretler, ruble- ye istikrâr kazandırmak amacıy- la serbest bırakılacak. — Köklü bir toprak reformu- na gidilecek, toprağm mülk ola- rak satılabilmesini sağlayacak bir yasa bazırlanacak, zararda olan kolektif çiftlikler ve devlet çiftlikleri özelleştirüecek, tarım sektörüne mali ve teknik destek arttınlacak. — 1 kasım tarihinden itiba- ren, merkezi hükümetteki 80 ba- kanüğın finansman kaynaklan kesilecek. — Her türlü dış kredi ve yar- dım sağlanmasına son verilecek. — Birlik devletinin bütçesine, ancak belirlenmiş miktarlarda fon ödenetek. — Vergi reformu yapılacak. — Bankacüık alanında, Rus- ya'mn istediği düzenlemelerin gerçekleştirilmemesi halinde, Rusya kendi para birimini dola- şıma sokacak. — Küçük ve orta ölçekli işlet- melerin yüzde 50*si gelecek üç ay içinde özelleştirilecek, aynca ha- len yapım halindeki yatırımlar da özel sektöre aktanlacak. — Tekekiliği önleyici yasa çı- kanlacak. — Dış ticarette, ihracat ve it- halat için lisans satışı yapılacak, yabancılara Rusya'da nıble ile mal satışı ve ruble gelirlerini ya- tınma dönüştürme izni verile- cek. — Savunma sanayiinin sivil amaçh uretime kaydırılması için özel bir komisyon çahşacak. G-7 ile görüşmeler Sovyetler Birliği'nin ekono- mik krizden çıkma yollannın tanışıldığı ve G-7 temsilcileri ile sürdürülen görüşmeler dün de basına kapalı olarak devam et- ti. G-7 temsilcileri dün tvaıı Sı- layev ve Grigory Yavlinsky ile görüştüler. Sovyetler Birliği Merkez Bankası Başkanı Viktor Geraşcenko, gorüşmelerden Batı yardımma yönelik olarak bir ka- rar çıkacağinı sanmadığım açık- ladı. Sovyet kaynaklannın cum- huriyetler arasmda bölüştürüle- ceği ve bu nedenle merkezin 68 milyar dolarlık dış borcunu öde- yemeyeceği endişesi taşıyan Ba- tılı yetkililere, ülkenin altın ve döviz rezervleri ile ilgili gizli bel- gelerin sunulduğu bildirildi. Nazarbayev Londra'da Sovyetler Birliği'nin üçüncü adamı olarak tanınan Kazakis- tan Cumhurbaşkanı Nnrsaltan Nazarbayev, Ingiltere'de hükü- met ve özel sektör temsilcileriyle yapacağı bir haftalık siyasi ve ekonomik görüşmeler amacıyla dün Londra'ya gitti. Ingiltere'- den mali, ekonomik ve tekno- lojik yardım istemesi beklenen Nazarbayev, tngiltere Başbaka- ru Jotan Major ile bugün bir gö- rilşme yapacak. Yugoslavya ordusu, Hırvat milislerin teslim olmaması üzerine saldın başlatarak banliyöleri ele geçirdi Dubrovnîk ateş çemberînde Hırvat milisler, federal ordunun ultimatomunu reddederek silahlannı ve kenti teslim etmediler. Federal ordu, Hırvat milisleri kenti korumak için çaba göstermemekle suçladı. Dış Haberter Servisi — Yu- goslavya federal ordusu, tarihi liman kenti Dubrovnik'i dene- tim altında tutan Hırvat milis- lerin teslim olmayı reddetmele- ri üzerine yeniden harekete ge- çerek kentin bazı banliyölerini ele geçirdi. Sırplann denetimindeki fede- ral birliklerin, dün sabah başlat- tıkları yoğun saldın sonucunda Dubrovnik'in çevresindeki Jar- kovici ve Kosice'ye girdikleri bil- dirildi. Federal güçlerin Dubrov- nik'teki Hırvat direnişini kırmak ve kenti ele geçirmek üzere ha- rekete devam ettikleri haber ve- riliyor. Federal gıiçlerle Hırvat milis- ler arasında önceki gün boyu sürdürülen görüşmelerde sonuç almamadı. Hırvat milisler, fede- ral ordunun en geç önceki gece TSİ 21.00*6 dek sUahlannı teslim etmelerini ve kenti boşaltmala- nnı isteyen ültimatomuna uy- mayı reddettiler. Kenti bir aydır kuşatma altında tutan federal ordu, silahlannı bırakmalan ko- şuluyla Hırvat milislerin ve sivil- İerin güvenlik içinde kenti terk ctmelerine izin vereceğini bildir- mişti. Federal ordunun Hırvat milis- lerin teslim olmayı kabul etme- mesi üzerine yaptığı açıklama- Federal birliklerle Hırvat milisler arasında sağlanan ateşkesten sonra Dubrovnik'te yaşayan siviller kuşatma altındaki kentin tahli- yesinde yer alabilmek için Kızühaç bıirolanna koştular. Ancak taraflann ateşkesi ihlal etmeleri üzerine kurtulma umutlan suya diıştü. da, "Dubrovnik'teki yetkililer tarihi kenti ve zenginnklerini ko- rnmak gerektigini ciddiye almı- yortar" ifadelerine yer verildi. Siyasi gözlemciler, federal ordu- nun bu uyansını, geçen hafta kenti ele geçiraıek üzere başlat- tığı harekâta devam edeceğini ima ettiği biçiminde yorumladı- lar. Federal ordu, Hırvat güçlerie anlaşma sağlanarak kentte ateş- kes ilan edilmesi üzerine başlat- tığı geniş caplı kara ve deniz ha- rekâtını durdurmuştu. TANJUG Ajansı'nın haberi- ne göre federal ordu, Dubrov- nik'teki Hırvat milisleri geçen cuma gecesi yürürlüğe giren ateşkesi ihlal etmekle suçladı. Federal ordudan yapılan acıkla- mada, Hırvat milislerin Avrupa Topluluğu gözlemcilerini kente göturen bota ateş açtığı belirtil- di. Hırvatistan ise ateşkesi önce- ki gün kente yeni bir saldın dü- zenleyen federal ordunun ihlal ettiğini bildirdi. Bu arada, Yunanistan Cum- hurbaşkanı Konstantin Kara- manlis, Yugoslavya'daki etnik savaşm ülkesinin güvenliğini tehdit ettiJöni söyledi. Yunanis- tan'ın lkinci Dünya Savaşı'nda İtalyanlara karşı kazandığı zafe- rin yıldönümu nedeniyle Sela- nik'te önceki gün düzenlenen tö- rende bir konuşma yapan Kara- manlis, "Ülkemiz bugün patla- yan volkanlann ortasında bu- Innmaktadır. Balkanlar'da yaşa- nan politik ve stratejik değişim, ülkemizin güvenliği için tehdit haline gelebiür" dedi. Fblori)rfrm ik üzgfr segmlerm Sandıktan koalisyoıı çıkb MOSKOVA GÜNLÜĞÜ Reformculann morali bozuk HAKAN AKSAY MOSKOVA — Moskova'da kış yaklaşırken hüzünlü bir gö- rüntü hâkim. Hava sıkmtılı. Insanlar kaygılı. Oysa iki ay kadar önce, sonbahann başlan- gıcında sık sık güneşliydi gün- ler. lnsanlar coşkuluydu. Alan- lardan 'Yeltsin! Yeltsin!' diye sloganlar yükseliyordu. Kaza- mlan zafer sayesinde, demok- rasinin ve reformlann daha hızlı gelişeceği tahmin ediliyor- du. Beklentiler gerçekleşmedi. Mevsim değişmeye başladı. Geçen haftalarda Yeltsin'in Rusya Devlet BaşkanlığVna se- çilmesinin yüzüncü günü kut- landı. Aslmda pek kutlama de- nilemez buna. Yüz günün, yi- git bir direnişle geçen üç günü dışında, Yeltsin'in fazlaca bir varlık gösteremediği vurgulan- dı kamuoyunda ve basında. Muhalif karakterii' liderin, ik- tidar olmayı beceremediği söy- lendi. Rusya'nın, reformlann hiç de popüler sayılamayacak bö- lümünü, 'kemerleri sıkma' uy- gulamalarını başlatmakta ol- dukca geç kakiığı ifade ediliyor sık sık. Yeltsin, ekonomik konularda etkili olamamakla, daha çok politika alamnda ak- tifliği seçmekle eleştiriliyor. Üs- telik politik açıdan da 'günahsız' sayılmıyor. Özellik- le, "Rusya'nın komşu cumhu- riyetlerle arasındaki sınırian gözden gecirebilecegi" yolun- daki açıklamasının, Ukrayna ve Kazakistan'da yarattığı kır- gınlık, Yeltsin'in en büyük olumsuz puanlanndan birini oluşturuyor. Aynca Rusya parlamenterle- ri arasında uzun süredir kulis- lerde sürdürülen "Rusya'nuı merkezi devletle bağlannı tfi- müyle kopararak yolnna tek başına devam etmesi" tartış- masında Yeltsin, zaman zaman ikircikli bir tutum sergiliyor. Cumhuriyetlerarası ekonomik anlaşmamn iskeletinin oluştu- rulduğu Alma-Ata zirvesi so- nuç belgesine Rusya'nm imza atmaktan son anda vazgeçerek bu konudaki karannı daha sonra açıklayacağım ilan etme- si, bu yolda şaşırtıcı ve ilginç bir örnek olmuştu. öte yandan Rusya Federas- yonu yönetimi, tam bir buna- lım içinde görünüyor. Rusya hükümetı, parlamentosu ve Yeltsin'in başkanhk aparatı sözcüleri arasında kıran kırana bir mücadele sürüyor. İvan Sl- layev'in Rusya basbakanlıgını bırakması öncesinde su yüzüne çıkan iç çelişkiler, daha sonra iki bakanın daha, kavgalı bir ortamda istifa etmesiyle büyüdü. <M Genel sekreter kim olacak? Eski Komünist Partililerin oluşturduğu Demokratik Sol tttifak, oy oranını yükselterek Demokratik Birlik'in ardından ikinci parti oldu. Dış Haberler Servisi— Polon- ya'da önceki gün yapılan ilk öz- gür genel seçimlerde elde edilen ilk sonuçlara göre eski Başba- kan Tadeusz Mazowiecki lider- liğindeki Demokratik Birlik ön- de gidiyor. Resmi olmayan ilk sonuçlar, eski komünistlerin oluşturduğu Demokratik Sol It- tifak'ın oy oramnı büyük ölçü- de arttırarak ikinci parti duru- muna geldiğini ve hiçbir parti- nin tek başına hükumeti kura- mayacağım gösteriyor. Katılrm oranının yüzde 40 gi- bi çok düşük düzeyde kaldığı se- çimden sonra Alman Infas Ens- titüsü ile Fransız bilgisayar fır- ması Bull'un 338 seçim sandı- ğında alınan sonuçlar üzerinde yaptıklan tahmine göre Demok- ratik Birlik oyların yüzde 13,4'ünü elde edecek, eski ko- münistlerin oluşturduğu sol it- tifak ise az bir farkla onu izle- yerek yüzde 12.9 oranında öy alacak. Ülkedeki tüm siyasi liderler, önceki gece yansuıa kadar alı- nan sonuçlara göre yaptıklan tahminlerde, oyların partiler arasmda bu kadar dağılmasın- dan duyduklan endişeyi dile ge- tirdiler. Demokratik Birlik yöne- TAHMİNİ OY VE SANDALYE Demokratik Birlik Demokratik Sol tttifak Bağımsız Polonya İçin Konfederasyon Katolik Eylem Dayanışma Birm Sevenler Partisi %9.1 74 51 50 49 30 18 ticilerinden Piotr Nowina- Konopka da bir koalisyon hü- kümeti kurulamadığı takdirde reformlann tehlikeye gireceği uyansında bulundu. Demokratik Birlik'in lideri, eski Başbakan Tadeusz Mazowi- ecki, 1989'dan bu yana dayamş- ma hükümetlerince başlatılan reformlan sürdürmek için koa- lisyon hükumeti kurmaya hazır olduğunu bildirdi. Anayasa gereği başbakanı atamakla görevli olan Cumhur- başkam Lech Wftlesa'nın, Libe- raller'in yüzde 7.9 gibi düşük oy elde etme olasılığı karşısuıda zor bir seçimle karşı karşıya bulun- duğu belirtüiyor, kampanya sı- rasında açıkca desteklediği ve yeniden aym göreve getirmeyi tercih ettiği Başbakan Krysztof Bielecki yerine Mazowiecki'yi görevlendirmek zorunda kalabi- leceği bildiriliyor. Polonya ana- yasasına göre 3 ay içinde hükü- met kurulamadığı takdirde, cumhurbaşkanı parlamentoyu feshederek seçimlerin yenilen- mesine karar verebih'yor. Sagın yükseüşi Kısmi sonuçlann ortaya koy- duğu bir başka gerçek de sağcı partilerin oylannda artış olma- sı. Nitekim bu sonuçlara göre Bağımsız Polonya İçin Konfede- rasyon yüzde 9.1 oranında oy el- de ederken, Katolik kilisesinin desteklediği Katolik Eylem ile Walesa'ya yakınhğı ile tanınan Hıristiy-an-Demokrat Parti'nin oluşturduğu blok da yüzde 9.4 oranında oy aldı. ŞEBNEM ATtYAS NEW YORK — BM Güven- lik Konseyi yeni dönem genel sekreteri seçimi arifesinde, Gü- venlik Konseyi'nin bu hafta içinde genel sekreteri belirleme- si olasılığı artarken, Konsey Oyeleri arasındaki anlaşmazlık- lar halen devam ediyor. Geçen hafta içinde yapılan gayri res- mi ilk oylama denemelerinde, iki Afrikah aday, Mısır Başba- kan Yardımcısı Bontros Ghali ve Zimbabve Maliye Bakam •craard Chidzero dokuz oyla bası çekti. Ghali ya da Chidzero en faz- la oyu almalanna karşın beş daimi üyenin tam desteğine sa- hip değil. Bu nedenle seçimler yapüdığmda bu iki adayın da beş daimi üyeden birinin veto- su ile karşılaşması ihtimali yük- sek. Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ABD, tngiltere, rransa, Sovyetler Birügı ve Çin. Güvenlik Konseyi'nin bu dönemdeki diğer on üyesi ise Avusturya, Belçika, Ekvador, Hindistan, Zimbabve, Küba, Fildişi Kıyısı, Romanya, Ye- men ve Zaire. İlk turda iyi oy toplayan di- ğer adaylar, yedi oyla Nijerya Devlet Başkam Ohuegan Oto- •u^Jo, altı oyla Sierra Leo- ne.Gcnel Sekreter Yardımcısı JUMS Joaah ve eski Gabon KUhur Bakam Ngnema Fraa- çoit oldu. BM Irak tnsani Yar- dım Operasyonlan Başkanı P r w S^nddbı A|» H u , Ka- nada Başbakanı Briu Mniro- •ey ve Hollanda Dışişleri Ba- kam H S M V u Den Broek be- tcr oy topladılar. İki BM gö- revlisi, Kamerun'dan Mkhd Doo KhM|w ve Gana'dan Kca- •ctk DMbde beş, Burundi'nin eski BM temsilcisi Nsamze Te- rence de dört oy aldüar. Zaire Devkt Başkam Mobutu Sese Seka, ülkesindeki kargaşayı durdumnuyor Afrikada bir diktatör daha sallanıyorDış Haberler Servisi — "ZaireUler onun iktidardan uzaklaşmasını istiyor." Zaire Devlet Başkanı Mobutu Sese Se- ko tarafından geçen hafta görevinden alınan Başbakan Etienne Tisekedi, ya- bancı diplomatlara bu tür açıklamalar- da bulunuyordu, ancak isyamn birinci ayı dolarken Mobutu hâlâ koltuğunda oturuyor. Üsteük Zaire'de hükümet yok, ancak iki başbakan var. Yabancılann ül- kedeır tahliyesi devam ederken başkent Kinşasa'da yağmalama olaylan hâlâ sü- rüyor. Batıh ülkeler ise Mobutu'dan umudu kesmiş dunımdalar. Nitekim Belçika hükumeti önceki gün yaptığı açıklamada Mobutu'nun artık çekilme- si gerektigini bildird'. Oysa Mobutu yıl- lardır Afrika'da BaU'mn çıkarlannm jandarmalığuıı yaparak, Zaire'nin zengin kobalt ve bakır madenlerinin Batıh şir- ketler tarafından istedikleri gibi çıkartıl- masına göz yummuştu. Dünyarun en zengin insanlanndan biri olan Mobutu Sese Seko, Zaire'yi 26 yıl- dır nefes aldırtmayan bir baskı rejimi ile yönetiyor. Halkın fakirlikten kınldığı ül- kede Mobutu'nun hemen her kentte bir sarayı var. Yabancı bankalardaki milyar- larca dolannı da unutmamak gerekiyor. "Thııe" dergisi, Mobutu'nun Zaire'ye ya- Dünyanın en zengin kişilerinden biri olan Mobutu Sese Seko'nun Zaire'nin hemen tüm kentlerinde sarayları var. Halkı fakirlikten kıvranırken Mobutu, yabancı bankalardaki hesaplarına milyarlarca dolar yatırdı. püan dış yardımlann çoğunu kendi ban- ka hesaplarına yatırdığını bildiriyor. Mobutu, eski adamlanndan Tisekedi- yi 21 ekim gunü başbakanlık görevinden aldı. Başbakan, dikenli tellerle çevrili başbakanlık konutuna giremediğini gö- rünce bu gelişmeden haberdar oldu. Mobutu, başbakanlık görevine Mun- gul Diaka'yı atadıysa da yeni başbakan hâlâ hükumeti oluşturamadı. Zaireli po- litikacılar ve yabancı diplomatlar, Dia- ka'ya bu konuda fazla şans tanımıyor- lar. Muhaliflerin oluşturduğu Kutsal Bir- lik ise Etienne Tisekedi'nin görevüıde kalmasında ısrar ediyorlar. Devlet baş- kanının hakkmda anayasaya aykın dav- randığı şeklinde açıklama yaptığı Tise- kedi de "tstifa etmesi gerekli biri varsa, o Mobutu'dur. Ben Zaire halkı tarafın- dan bu göreve getirildim" diyerek göre- vini bırakmıyor. Dört dolara denk düşen aylıklarını alamayan askerlerin 23-24 eylülde baş- lattığı isyan, Zaire'de yaşayan pek çok ya- bancının tahliyesine neden olurken ya- şam Zaireliler için daha da zorlaşıyor. Enflasyon % 10.000 Zaire'de enflasyon yüzde 10 bin ola- rak açıklanıyor. Batıh bankacılar, Tise- kedi oncesi başbakan olan Muhımba Lu- koji döneminde yapılan maas zamları nedeniyle bütçe açığımn 6 trilyon zaire- den (Zaire parası) 9 trilyona çıkacağinı ileri sürüyorlar. Verilen zam sözunün ye- rine getirilmesi için her ay 113 milyon do- lar gerekiyor ki bu miktarda para da Za- ire hazinesinde bulunmuyor. Zaire Devlet Başkam, ülkedeki tüm kargaşayarağmen,çoğu kendi bölgesin- den gelen askerlerin desteğine sahip. Si- yasi gözlemciler, devlet başkanınm, ken- disine muhalif olan liderlerin de kendi- si kadar halkı iktidardan uzak tutmaya kararh olduğunu bildiğini söylüyorlar. Mobutu'nun diğer bir gücü, sayıları en az 230 olarak açıklanan muhalefetin par- çalanmışhğmdan geliyor. Daha önce gıda kıtlığıru protesto et- mek için sokaklara dökülen Zaireliler, bu kez başbakanlan Etienne Tisekedi'nin görevden alınmasına tepki gösteriyor. Son bir ayda Zairelilerin yaşamı daha da kötüye giderken Mobutu'nun sarsıl- maz iktidan soğuk savaş döneminin bi- tişi ile sallanmaya başladı. Komünizmin çöküşü ile komşu Angola durulurken ABD, Zaire'ye yaptığı yardımı kesti. Lu- bumbaşi kentinde meydana gelen öğren- ci katliamı nedeniyle Belçika da Mobu- tu'ya verdiği desteği geri cekti. Ulusla- rarası Para Fonu (IMF) ile Dünya Ban- kası da müsrif bütçe harcamaları nede- niyle bu ülkeden ellerini çektiler. KİMLİK KARTI ZAİRE ANGOLA ZAMB1YA 200 kabile Nüfus: 35 milyon 330 bin (1990). Etnik kabileler: Yüzde 80'i Bantu, yüzde 20'si de 200 değişik kabile. Dil: Fransızca (resmi), Bantu şiveleri. Din: Yüzde 70 Hıristiyan, yüzde 10 Müslüman. Başkent: Kinşasa. Savunma harcamaları: Yuzde 3 GSMH (1987). Dogal kaynaklar: Kahve, pirinç, şekerkamışı, muz, manyok, mango, çay, kakao, hurma yağı. Madenler: Dünya kobalt rezervlerinin yüzde 60'ı bu ülkede; bakır, altın. gümüş, çinko, demir, manganez, uranyum, radyum. Para birimi: Zaire (1 dolar = 508 zaire) GSMH: 5 milyar dolar (1987) tthalat: 756 milyon dolar (1988) İhracat: 1.1 milyar dolar (1988) Çocuk ölüm oranı: Binde 107 (1989) Okuryazar oranı: Yüzde 55 (1988)