Katalog

28 OCAK 1991 HABERLER CUMHURİYET/3 Tatvan olaylarının gerginliği sürerken Van'dakiyurttaşlar Kürtçe yasağının kalkmasını tartışıyor Rürtçe kasetler dinlenecek mi?Tatvan'da "ateş" emrini kimin verdiği hâlâ bilinmiyor. Tatvanlıların sürekli anlattıklan bir hikâye var: O da Kaymakam Behiç Çelik'in çarşı ortasmda bazı vatandaşlan tokatlaması. Kaymakam Çelik hakkında yine tokatladığı gerekçesiyle bir memurun açtığı dava da devam ediyor. • Bölgedeki insanlar şimdi, savaş dışında, Kürtçenin serbest bırakılmasım konuşuyor. "Biz zaten Kürtçe konuşuyoruz" diyen bölge halkı, daha çok girişimin zamanlamasmı tartışıyor. Genel kanı, savaş ortamından rahatsız olan Kürtlerin sempati ve desteğinin kazanılmak istenmesi. Yasağın kaldırılması, Kürtçe türküler içeren kasetlerin serbestçe dinlenebilmesi, Kürtçe kitap, dergi basılması olanağı getirecek mi? FARUK BtLDİRİCt TURAN YILMAZ VAN/TATVAN — Büyük Uranu Oteli'nin lobisi. HEP Genel Başkanı Fetami Işıklar, basın toplantısına henüz başla- manuş. Bir partili yaklaşıyor ve elindeki üç mermi kovanını ma- saya bırakıyor: "Çoculdanm 'Tatvan'dan bi- ze ne hediye getirdin?' diye so- racaklar. Ben de 'Işte size bun- ları getirdim' diyeceğim." Masanın üzerinde ikisi jan- darmalann kullandığı tipten bü- yük mennilere, diğeri özel timin kullandığı tipten mermiye ait kovanlar duruyor ve Fehmi Işık- lar sözlerine başlıyor: "Tatvan'daki otaylardaa makam Behiç Çelik ve Bitlis Emniyet Müdürii Necdet Havalı sorumludur. Öldürülen Mecit Kaplan'a iki yüdıdı bir komise- rin aıeş ettiği söyleniyor. Görgü tanıklan var. Savcıdan mermi çekirdegini konımasını, hangi tabancadan çıktığını beürleme- sini istedik. Zaten önceki gün de olaylar başladıktan sonra tesadüfen git- tigimiz Tatvan'a önce bizi sok- mak istemediler. Sonra hastane baştabibinin odasında herkes elimizi stktı, bir tek Emniyet Müdürii elimizi sıkmadı. Sanki oraya gelmemizden rahatsız ol- muştu. Halk da biz gitmesek da- ha çok ölii olacağını söyledi bi- ze." Kaplan'ı kann boşluğuna gi- rerek öldüren tek mermi, poli- sin kullandığı "kısa 9 kalibre" ve bu mermi savcılık emanetin- de. Bakalım "soruşturma sonu- cunda bu merminin hangi ta- bancadan çıktığı belirlenecek mi? Tatvan halkı bu konuda umutsuz. Tatvan'da herkes bir- birine soruyor: "Ateş açma emrini kim ver- di?" Bu sorunun yanıtı meçhul. Ama Tatvanlıların sürekli anlat- tıklan bir hikâye var. O da Kay- makam Behiç Çelik'in çarşı or- tasında bazı vatandaşlan tokat- laması. Üstelik Kaymakam Çe- lik hakkında yine tokatladığı ge- rekçesiyle memur olan Omer Güngör'ün açtığı dava halen de- vam ediyor. Kaplan'm olümüyle sonuçla- nan olayda polis, jandarma ve özel tim havaya mermi sıkıyor. Buna karşı göstericiler de kar- topu aüyor. Çünkü her taraf kar ve buz. Etrafta taş bile yok. Önceki gün cenaze töreni son- rasında Tatvanlıların merak et- tiği soruların yanıtlarını bulmak umuduyla Bitlis Emniyet Müdü- rü Havah'nın yanına yaklaşıyo- ruz. Subaylann giydiği türden bir parka ile dolaşan Havalı'ya ilk sorumuz, "Gözaltında kaç kişi var?" Daha ilk soruda "Saymadım" diye tersleyen Ha- valı, yüzümüze bile bakmadan aracına binip uzaklaşıyor. Nasır'ın öyküsii Bölgede incelemeler yapan HEP Milletvekili Adnan Ekmen anlatıyor: "Bu öykiiyü Çukurea'da din- ledim. Özel timi taşıyan bir he- likopter bölgeyi tarıyor. Heli- kopter birdenbire yere yöneliyor. Karla kaplı kuçük bir tepenin etegine iniyor. Görevliler tepe- den inen saçı sakaiı birbirine ka- rışmış, yırtık parkalı bir vatan- daşı yakalıyorlar. Helikoptere alıp havalanıyorlar. Hakkâri'ye indiklerinde vatandaş yanında- ki görevlilere döniıp, 'Şofor kar- deş, borcumuz ne kadar?' diye soruyor. Görevliler önce şaşın- yorlar, sonra basıyorlar kahka- hayı. Çunkii yakaladıklan kişi Çukurca'nın delisi Nasırmış." Bölgede d'olaşırken sürekli özel tim öyküleri dinliyoruz. BATMAN SOKAKLARI — Cuma namazından sonra gösterinin düzenlendiği Batman sokaklan ana baba giiniiydü. Ancak şimdi güvenlik güçleri, kalabalık grupların loplanmasını engelliyorlar. (Fotoğraf: Banş Bil) Batman'da gösteri gerginliği sürüyorBatman sokaklarında kalabalık grupların toplanması yasak. Güvenlik güçleri 'gösterilerin süreceği'şeklindeki söylentüer üzerine her yerde önlem alıyorlar. VEDAT YENERER BATMAN/MtDYAT/İDll^- Batman daha yeni il ol- mamn sevincini yaşayamadan, son aylarda bölgede açı- lan kuyularda birbiri ardına kaliteli petrol bulunmasının heyecanmı sürdüremeden kendini Körfez savaşının için- de buldu. Batman'ın sokaklan önceki gün cuma namazından sonra ABD ve Israil'i hedef alan protesto gösterileriyle bir anda savaş meydanına dönmüştü. Yaşlılann ABD'li askerlere saldırmasına kadar varan, şimdiye kadar hiç ahşık olunmayan görüntülerin şaşkın- lığı Batman'da hâlâ sürüyor. Kısacası Batman hâlâ geri- limli. Halk, savaş karşıtı gösterileri desteklediğini her fır- satta dile getirirken kentte geniş güvenlik önlemleri her yerde kendini hissettiriyor. Batman geçen cuma günü tstanbul, Kayseri, Tatvan, Ankara, Bingöl'de diizenleaep gösterilerde Tatvan'dar» sonra en hareketlisinin yaşandığı yer oldu. 8 yaralı -biri ağır- ayrıca 40'a yakın gözaltı. Halk arasında gösterile- rin devam edeceği söylentileri yayıhrken şehirde 10'dan fazla kişinin bir araya gelmesi güvenlik güçlerince engel- leniyor. Protesto gösterilerinin yapıldığı Bankalar Cad- desi'ndeki bir pastane sahibi, savaş karşıtı eylemlerin "İs- lamcı kesim" tarafından desteklendiğini belirtiyor. Pas- tacının görüşleri şöyle: "Batman hem ekonomik hem de askeri bir hedef. Sad- dam için önemli olduğunu herkes biliyor, ama bunlan bir araya gelip konuşamıyoruz. Polis böliicü faaliyel ya- pıldığı gerekçesiyle gözaltına alıyor, kimse savaş istemi- yor. ama kimse de ses çıkaramıyor. Toplanılacak en iyi yer cami. tslamcı kesimin etkisiyle de üç gun önceki sa- vaş karşıtı gösteriyi düzenledik. Sanıyonım önümüzde- ki cuma namazında da aynı şey tekrarlanacak." Bölgede birçok şeyin sıkıntısı gibi gazete bulmak da sonın, gazeteler ya düzensiz geliyor ya da bulabilmek için sabahtn erken saştlerinde bayilerin önünde kuyruğa gir- mek gerek. Halk, Körfez savaşının her boyutuyla ilgile- niyor. "Scud'lar'yine atıldı mı?", "İsrail'e fiize düşifyor mu?" en çok yanıt aranan sorular. Bir gazete bayii, savaş karşıtı gösterilerin yurdun her tarafında yapılması taraftarı. "Halkın öfkesi çok fazla. zaten burada bir savaş hali yaşanıyor. Batı'daki sehirle- rin de desteğiyle gösteriler ayaklanmaya kadar gidebilir. Bölge halkının 'savaş ve asker' sözüne artık daha fazla tahammülu yok" diyor. Batman girişinde yoğunlaştınlan güvenlik önlemleri şe- hirde de hemen dikkati çekiyor. Meydanlar ve köşe baş- lan resmi giysili polislerce tutulurken gruplaşmalara "dağılın" uyarısı yapıhyor. Bazen de konuşmalar polis- lerce sessizce dinleniyor. Şehir merkezinde bir bakkal, bölgede halkın "fiize korkusuyla" iç içe yaşadığını belirtiyor. Bu arada Irak'a yönelik hava saldınlarında kullanıl- dığı sanılan bir ABD uçaği Batman'm Hasankeyf ilçesi yakınlarında bir turbeye parça düşürdu. Geçen cuma gu- nü yapılan savaşa haytr yurüyüşüyle, önceki gün ABD'li iki askere kentte yapılan saldırıya katıldıklan iddia edi- len 45 kişi Nöbetçi Sulh Ceza Mahkemesi'ne çıkartıldı. Bu kişilerin serbest bırakılmasım isteyen çok sayıda kişi lkinci Caddede yürüyüş yapmak istedi. Dün sabah 11.30'daki izinsiz yürüyüş girişimi polis ve askerlerin mü- dahalesiyle önlendi. İdil'de geçimini tarımla uğraşarak sağlayan Selim Per- vari de askeri birliklerin bölgenin her tarafını sanmasın- dan yakınarak "Geçimim, sadece tanmdandır. Şimdi tar- lam, tank tarlasına döndu. Hava karardıktan sonra da askerler yoltı sabaha kadar trafiğe kapıyorlar. Evimize hava karardıktan sonra gidemiyoruz. Bu iş ne kadar sii- recek? Açız ve savaş istemiyoruz. Gerekirse ben de çolu- ğumu çocuğumu alıp yurüyecegim" diyor. Ayak ayak üstüne attığı için to- katlanan yerel gazeteci, konu- şurken elini kolunu salladığı için dayak yiyen genç... Bu örnekler uzayıp gidiyor. Tatvan'da gördü- ğümüz manzara da bu öyküleri doğruluyor. Bir panzer üzerine bir heykel edasıyla oturmuş pe- lerinli, kar gözlüklü ve uzun namlulu silahını havaya doğrult- muş özel tim görevlisi, halkı sert ifadeyle süzerken, caddenin ke- nanndaki arkadaşlan da genç- leri itip kakıyorlar. Bununla da yetinilmiyor. Omuzlanna fişek- liklerini takmış mavi bereli ko- mandolar Cumhuriyet Cadde- si'nde onar metre arayla boydan boya sıralanıyorlar. Mecit Kaplan'm öldürülmesi- ni görüntüleyen gazeteciler da- yak yiyor, ellerindeki fılmler alı- nıyor. Cumhuriyet muhabirleri de kent icinde dolaşırken sürekli sivil polisler tarafından "markaja" alınıyorlar. Hatta haber yazdırırken de bir görevli telefonun hemen yanında, üç görevli de kapıda "nöbet görevini" sürdürüyor. Adnan Ekmen'e göre Bat- man'da savaşa karşı gösterilerin olduğu akşam özel tim görevli- leri tek tek kahveleri dolaşmış. Önce sormuşlar, "Sen yürüyti- se katıldın mı?" Olumsuz yanıt alınca, "Madem katılmadın, o zaman anana avradına yemin el katılmadığına" demişler. Şimdi de Ekmen soruyor, "Bu halk özel time nasıl güvensin?" Şimdi sava$ dışında bölgede- ki insanlar Kürtçenin serbest bı- rakılmasmı konuşuyor. "Biz za- ten Kürtçe konuşuyoruz" diyen bölge halkı, daha çok bu girişi- min zamanlamasmı tartışıyor. Şimdilik bulunabilen tek yanıt, "Savaş ortamından rahatsıı olan Kürtlerin sempati ve deste- ğini kazanmak." Bu yasağın kal- dırılması, Kürtçe türküler içeren kasetlerin serbestçe dinlenebil- mesi, Kürtçe kitap, dergi, gaze- te basılması olanağım getirecek mi? Önceki akşam Van'da bir ye- mek düzenleyen HEP'liler, gece 1 boyunca Kürtçe türküler dinle- diler. Kürtçe turküler o kadar et- kileyiciydi ki, yemeği izlemekle görevli sivil polisler bile dayana- mayıp sanatçüardan istekte bu- lundular. Bölgenin huzursuz insanlan- nın toplandığı bir yer de mülte- ci kampları. Vanlılar Bayram Oteli'nde misafir edilen mülte» cilerin yaşamlanyla yakından il-; gileniyorlar. Tabü otelde olup biten her şey de kentte hemen duyuluyor. Örneğin, üç erkek mültecinin bir hemcinslerine te- cavüz etmeleri, bir mültecinin intihar girişimi... Bu olaylar po- lis kayıtlanna da geçmiş. Yetki- lilerin mültecilerin sıkıntılarına bulduklan tek çare de zaman zaman polis gözetiminde oto- büslerle Van Gölü kıyısında do- laştırılmaları. SAĞLIK BAKANI GÜNEYDOĞLI'DA Sağlık ordusuna rotasyon vaadi Güneydoğu'da inceleme gezisi yapan Sağlık Bakani Halil Şıvgın, savaşın uzaması halinde bölgeye gönderilen sağlık personeline parasal destek sağlanacağmı ve rotasyona gidilebileceğini söyledi. Haber Merkezi— Körfez sa- vaşının 12. gününe girdiğimiz şu günlerde Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde sağlık ve si- vil savunma önlemlerine yöne- lik hazırlıklar sürüyor. Bölgeye giden Sağlık Bakani Halil Şıvgın, kritik illere gönde- rilen sağlık personelinin pa- rasal açıdan destekleneceğini ve savaşın uzaması halinde ise ro- tasyona gidileceğini açıklarken Içişleri Bakani Abdülkadir Ak- su, Makine Kimya Endüstrisi- nin Kuveyt işgaliyle başlayan dö- nem boyunca ürettiği gaz mas- kelerini Güneydoğu ve Doğu Anadolu'ya sevk ettiklerini açıkladı. Körfez savaşınıri başlamasın- dan sonra Güneydoğu'ya gönde- rilen sağlık personelinin duru- munu görmek için incelemeler- de bulunan Sağlık Bakani Ha- lil Şıvgın dün Siirt, Batman ve Van'da incelemelerde bulundu. Siirt Devlet Hastanesi'ndeki sağlık personeli, bölgede can korkusu içerisinde yaşadıklan- nı anlatarak bakandan yardım istediler. Aynca bölgeye gönde- rilmeler konusunda kimi haksız uygulamalan da ileten doktor ve hemşirelere Şıvgın, haksızlığa meydan verümeyeceğini söyledi. Bölgeye gönderilen gaz mas- kelerinin ilk önce sağlık perso- neline dağıtılacağını vurgulayan Şıvgın, aynca parasal açıdan da artışlar sağlanacağmı açıkladı. Halen 3 bin 804 sağlık perso- nelinin bölgede görev yaptığını belirten Sağlık Bakani, bunlar- dan isteyenlerin bölgede kalabi- leceğini, savaşın uzaması halin- de rotasyona gidileceğini açıkladı. Bu arada Ankara Tabip Odası (ATO) Güneydoğu'ya geçici gö- revle gönderilen hamile sağlık personeline "kürtaj" önerdiği iddia edilen Sağlık Bakanhğı Müsteşan Prof. Dr. Ferhan Öz- men hakkında soruşturma açtı. İçişleri Bakani Abdülkadir Aksu, dün ANAP merkez ilçe kongresinde yaptığı konuşmada Körfez krizinin başlamasından bu y'ana 33 ilde sivil savunma tatbikatlannın gerçekleştirildiği- ni belirterek sivil savunmaya yö- nelik olarak malzemenin büyük bir bölümünün bölgeye sevk edildiğini açıkladı. tlticalar için önlem aldık İçişleri Bakani Aksu, Körfez krizinin başlamasından bu yana Irak'tan çok sayıda asker ve si- vilin Türkiye'ye iltica ettiğini, bunların Tatvan ve Van'da ika- mete tabi tutularak her türlü ih- tiyaçlanmn karşdandığmı söyle- di. İçişleri Bakani Abdülkadir Aksu, vatandaşlan da uyararak kimsenin dedikodulara inanma- masını, tahriklere kapılmaması- nı istedi. UBA'nın haberine göre Kör- fez krizi tırmanırken Güneydo- ğu bölgesindeki vatandaşlara ve- rilmek üzere ilk partide 100 bin adet gaz maskesi ithal edilecek. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın, bölge milletvekilleriyle yaptığı görüşmelerde kendisine iletilen şikâyetleri dinledikten sonra Mardin, Diyarbakır, Adana, Hakkârı, Siirt, Şanlıurfa ve Ga- ziantep'te vatandaşa verilmek üzere "Gaz maskesi ithal edilsin" talimatı verdiği öğ- renildi. AKTtF Kasa ve.Bankalar Menkul Değ. Cüz. Mevduat Mnz. Krş. Krediler Tahsili Geck. Al. » Kanuni Yedek Akçe Faiz Gel. Reesk. »Muhtelif Alacak Sabit Kıymetler (Net) Diğer Aktifler Toplam Nazun Hesp. 31.12.1990 BtLANÇOSU 31.12.1989 4187 "236 3169 21.606 216 49 1.816 41 5.906 1.411 139.88" 31.111990 6.049 5.560 4.371 39.834 281 5.208 246 8.677 1.759 71 OftS 269.815 PASİF Mevduat Bnk. Para Piya. Kullanılan Krd Faiz Gider Rsk. İthalat Tem. Odenecek Vergi Muhtelif Brç. Diğer Pasif Sermave Kanuni îht. Yük. Ak Yeniden Değ. Fn. Dönem Kârı Toplam Gâranti ve Kef k, Diğer Nz. Hsp. 31.12.1989 2-965 200 482 1.511 362 362 517 308 10.000 385 2.062 1.483 45.637 jfc 64 "?00 1 75.187 (Mİ1.YONTU 31.111990 32.402 - 4.352 2.696 63 789 2.682 422 13.400 393 2.728 12.058 71.985 127 488 142.327 KÂR - ZARAR TABLOSU FAİZ GELİRLERİ FAİZ GİDERLERİ NET FAİZ GEÜRİ KARŞIUKLAR KRŞ. SN. FAİZ GEÜRİ FAİZ DIŞI GEÜRLER FAİZ DIŞI GİDERLER KÂR 31.111989 • t 7.946 6.501 433 s L012 • 6.849 6.^8 L 31.111990 30.795 19^77 10.918 322 10.596 11.900 10.438 12.058 Geael Müdörlik Merkez Şube Ankara Şubesi iznir Şobcsi Mersin Şıbesi Krilköy Şubesi Etiler Şnbesi Ada Han BSyükdere CU S'o.40 Mecidiyeköy/lstanbul Tel: 172 64 20/6 ktt Ada Han Biyikdm CtuL No.40/A MeciAiytköy/lstanbul : Ttna Caddesi ı\o.4 KrMy/Ankan Tek 133 69 70-73 : Akdeniz CıuUesi \o. 1/C Pasaport/tzmir Tel:2S18S413 9316 : hmet Inönii Buhan, Kasım Ekenier h MerkeziZemin Kal So.l Menin Tel: 394'20/4 hat : Cujerağa Mah. Damga Sk. tffet Githan Işhanı No.9 Kadıköy/lstanbti Tel: 345 13 11 - 345 12 11 : Meydan Sk. Edin ve Suner Plaza Vo. 14/14 Akatlar-EtUer/ktantul Tet:P8S0 30 KlSA KISA • Yargrtay'ın 1990 yılında 326 bin dosyayı görüşerek karara bağladığı 116 bin dosyayı ise bu yüa devrettiği öğrenildi. Yetkililerden alınan bilgiye göre 1989 yıhndan 95 bin dosya devralan Yargıtay'a geçen yıl 245 bin yeni başvuru oldu. 25 daireli Yargıtay'da daire başına ortalama 17 bin dosya duştü. 9 daireden oluşan ceza daireleri de toplam 101 bin dosyadan 86 binini karara bağlarken 14 bin dosya devredildi. 16 daireden oluşan hukuk daireleri ise 341 bin dosyadan 239 binini karara bağlarken 102 bin dosya devretti. • Gazi Üniv«rsitesi bunyesinde Türk Kültürünü Araştırma Enstitusü kuruldu. Enstitü Müdürü Prof. Dr. Halit Çaloğlu, enstitunun kuruluşuyla ilgili bilgi verirken dünyanın çeşitli ülkelerinde bulunan Turk toplumlan arasında gerek kültürel gerekse sosyo-ekonomik yönden kopukluk olduğunu, bunu gidermek için Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü'nü kurduklanm söyledi. • Ankara Sular İdaresi Genel Müdürlüğü, su saatlerinin değiştirilmesi uygulamasını bu yıl başlatıyor. Bu amaçla yurtdışından dona ve fazla su basıncına dayanıklı süper kuru tip yüz bin adet su saati ithal edilecek. Yapılan açıklamaya göre fazla su tüketimi yapan lokanta, otel gibi ticari yerler için de su sayaçları alınacak. öte yandan sayaç atölyesi ithal edilecek test üniteleriyle modern bir hale getirilecek. • Yargrtay Ceza Genel Kurulu, bir belediye şoförüyle ilişkiye girdiği için 18 yıllık kansını öldüren kocaya verilen 24 yıl ağır hapis cezasını çok buldu. Başkalanyla ilişkiye girilmesini ve bunun çocuklar önünde itiraf edilmesinin ağır tahrik olduğunu belirten kararda, katil kocaya en çok 12 yıl ağır hapis cezası verilebileceği bildirildi. • Harita ve Kadastro MühendisleriOdası tarafından düzenlenen 3. Harita Kurultayı 28 ocak-i şubat tarihleri arasında gerçekleştirilecek. Bilim adamlanmn katılacağı kurultayda Türkiye harita, kadastro sektorünün sorunlan tartışılarak 21. yüzyıhn toplumsal, ekonomik, bilimsel ve teknolojik gelişmelerini görmeye ve belirlemeye çalışılacak ve sektör için kalıcı ve tutarlı çözümler üretilecek. • Atatürk'un Silifke'ye gelişinin 66. yıldönümü törenlerle kutlandı. Atatürk Anıtı'na çelenklerin konulması ve saygı duruşuyla başlayan törende halk oyunlan ekipleri de gösteriler sundular. Belediye Başkanı Feyyaz Bilgen yaptığı konuşmada Silifke'nin tarihi bir ilçe olduğunu ifade ederek en kısa zamanda il yapılmasım istediklerini söyledi.