Katalog

26 OCAK 1991 EKONOMİ CUMHURİYET/13 SERBESTrtYASADA DÖVfc ABOOolan Bab AJman Marta Isvıçre Frangı Holanda Ftarinı ln«feSfcrK Franss Frangı JOOfalyaıiJıt SAffiyat Avusturya Şffini Mviz 1*. ($) = A* 3070 2060 2440 1820 6110 605 273 785 293 Saoş 3080 2070 2450 1830 8170 615 278 800 296 3005 ALTIN GÜMÛŞ Cumhuriyet Fteîat 24ayvaflın 22 ayaf Weak 900 ayar sjumuş araatMM HafcMn U B a * s i Ons S TL imartBnlo Ort m 249.000 27Ü 000 37.150 33 050 450 ZÛ6.000 204.000 204.000 374 06 Faa (H) = h Satş 254.000 285.000 37.250 36.600 480 210.000 209.000 209.000 374 90 64 88 | Sigarada ortak yatırım • Ekonomi Servisi — British-American Tobacco Company (BATCO), Tekel, Enka ve Unitab Türkiye'de sigara imal etmek üzere bir ortak yatınm şirketi kurmak için niyet mektubu imzaladılar. BATCO'dan yapılan açıklamaya göre ortak yatınmın lzmir civannda kurulması öneriliyor. BATCO yetkilileri, ortak yatınmın amacını "Son yıllarda Türkiye'de uluslararası tipte sigaralara talebin arttığını görüyoruz ve ortak yatırım şirketimizi bu talebi karşılamak üzere kuruyoruz" diye acıklıyorlar. Ortak yatınm şirketi aynca Türk çiftçisinin Burley ve Virginia tipi tütün Uretmesine yardımcı olmayı hedefliyor. "Gümrüklerin önemi" • Ekonomi Servisi — Gümrük Müfettişleri Derneği'nin, "Dünya Gümrük Günü" nedeniyle düzenlediği "Gelişen Uluslararası Ticari ve Ekonomik Ilişkilerde Gümrüklerin Yeri ve önemi" konulu sempozyum dün İstanbul Ticaret Odası'nda yapıldı. Sempozyumda, Türkiye gümrüklerinde kanun ve mevzuatlardan doğan aksaklıklar ve çözüm önerileri tartışıldı. lktisadi Kalkınma Vakfı Genel Sekreteri Haluk Ceyhan sempozyumdaki konuşmasında sanayicinin gümrük vergi oranlarının bir gece içinde değiştirilmesinden büyük rahatsızlık duyduğunu söyledi. Ceyhan "Korunan bir sanayi hiçbir ekonomide bu kadar ani olarak savunmasız bırakılmaz" dedi. KTTlerde yönetici ücreti • ANKARA (AA) — Kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT) ile bağlı ortaklıklarında kadro karşılığı sözleşmeü olarak çalışan yönetici personelin brüt tavan ücreti 7.5 milyon lira olarak belirlendi. Bu ücret daha önce 6 milyon 250 bin lira idi. Konuyla ilgili Bakanlar Kurulu karanna göre genel müdür ve genel müdür yardımcılannın sözleşme ücretleri ilgili bakan, diğer sözleşmeli personelin ücretleri ise görevin özellikleri dikkate alınarak KÎT ve bağlı ortaklıklann yönetim kurullarınca belirlenecek. Kadro karşılığı sözleşmeli çahşan ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine tabi söz konusu personelin yeni brüt tavan ücreti 1 Ocak 1991 tarihinden geçerli olacak. Good Ifear'den 167İŞCİ çıkarıldı • İZMİT (Cumhuriyet) — İzmit'in Köseköy bölgesinde kurulu Good Year lastik fabrikasından dün yaklaşık 167 işçi işten çıkartıldı. Çıkartmalara gerekçe olarak işveren, "Sipariş azlığı nedeniyle fabrikada uygulanmakta olan 4 vardiya düzeninin 3'e indirileceğini" açıkladı. Ertisat'ın kârı 51 milyar • Ekonomi Servisi — İktisat Bankası'nın genel kurul toplantısında, Yönetim Kurulu Başkanı Gürbüz Tümay 1990 yılında tktisat Bankası'nın özkaynaklarının 131 milyardan 204 milyar liraya yükseldiğini, bankanın toplam aktiflerinin 1.2 trilyondan 1.7 trilyon seviyesine ulaştığını, piyasaya arz ettiği nakit ve gayri nakit kredi tutannın 2.5 trilyonu aştığını, kârın da 51 milyar TL olarak gerçekleştiğini açıkladı. Tiırizme dev destekSERDAR KIZIK tZMİR — Körfez bunalımı ve savaşından olumsuz yönde etki- lenen Türk turizmine destek amacıyla bir dizi önlem paketi uygulamaya konuluyor. Yüksek Planlama Kurulu'nda benim- sendiği bildinlen ve uygulamay- la ilgili yöntemlerin değerlendi- rilmesi asamasında bulunan ön- lem ler çerçevesinde, "1991 yılı kredi borçları faizleriyle birlik- te 1 yıl erleleniyor. Önceki >ıl- lara ait borçlar 4-5 yıla yayılır- ken PTT ve habeıieşme giderie- rinde turistik belgeli oteiler için yiizde 50 indirim getiriliyor. eiektrik depozitoları erteleniyor. Ayakbastı parası 5 dolara indi- riliyor. Cbarter yolcu taşımacı- lığı yapan firmalara akaryakıt ikmaiinde ve yer bizmetlerinde yiizde 50 indirim yapıiıyor." Turizm Bakanı tlh«n Akü- züm, önlemler paketinin mali portresinin 500 milyar lira oldu- ğunu, sektöre bunların dışında yeni kaynaklar bulunması için çaiışmaların sürdüğunü belirtti. Sektör temsılcilerinin Turizm Bakanlıgj'na ilettiği ve bakanlı- ğın geliştirerek Başbakanlık'a, oradan da Yüksek Planlama Kurulu'na sunulan turizme yö- nelik "destek paketi" uygulama- ya giriyor. Turizm Bakanı lihan Aküzüm, Körfez bunalımı ve sa- vasında olumsuz yönde etkile- nen turizm sektörüne yardım eli uzatılması gerektiğini belirterek Yüksek Planlama Kurulu'nda (YPK) kabul edilen ve bugün yöntemlerinin değerlendirildiği- bir dizi desteğin uygulamaya gi- receğini söyledi. Bakan Aku- züm, götürülen önerilerin YPK'da büyük ölçüde kabul edildiğini belirterek "Şu anda 500 milyarlık destek paketi • 1991 yılı kredi borçlan faizleriyle birlikte 1 yü erteleniyor. • Önceki yıllara ait borçlar 4-5 yıla yayılıyor. • Haberleşme giderlerinde turistik belgeli otellere yüzde 50 indirim. • Ayakbastı parası 5 dolara indiriliyor. • Eiektrik depozitolan erteleniyor. • Charter yolcu taşımacıhğı yapan fîrmalara akaryakıt ikmaiinde ve yer hizmetlerinde yüzde 50 indirim. 300 milyarlık bir destek oldu. Hepsi 500 milyara tekabül edi- yor. Kredi borçlannın ertelen- mesi de kabul edildi" dedi. Yüksek Planlama Kurulu'nda kabul edilen önerilere göre lu- rizm sektörüne sağlanacak ko- laylıklar şöyle: • Yolcu taşımacılığı yapan yerli ve yabancı uçaklar Türki- ye'den akaryakıtı yüzde 50 indi- rimli alacak. • 1991 yılı kredi borçlan faiz- leriyle birlikte 1 yıl ertelenecek. • Önceki yıllara ait kredi borçlan 4-5 yıla yayılacak. • Charter uçakfarı için yer hizmetlerinde yüzde 50 indirim sağlanacak. • Turislik belgeli tesislerin eiektrik depozitolan ertelene- cek. • Havaalanı ve limanlardaki gumrüklerden alınan ayakbastı parası 5 dolara indirilecek. • Turistik belgeli işletmeierde PTT ve haberleşme giderleri için yiizde 50 indirim u>gulanacak. • Kur makasından yakınan sektörün bu sorunu çözümlene- cek. Kredi borçlan dolara, mar- ka çevrilerek bu sorun ortadan kaldırılacak. • Ortak iş yapan yerli ve ya- bancı seyahat acentelerine teşvik gelirilecek. Belli leminatlar ver- meleri koşuluyla mark ve dolar üzerinden libor artı 0.5 faizle ye- ni bir kredi sistemi uygulanacak. (Kalkınma Bankası son rötuşla- rını yapıyor.) Bakan Aküzüm uygulamalar- Ia sektöre önemli katkılann sağ- landığı söylerken şu görüşlere yer verdi: "Mesela charter seferi yapan uçaklann akaryakıt alımlannda getirilen yiizde 50 indirimle 126 milyar liraya tekabül eden bir kolaytık var. Ayakbastı parasının 5 dolara indirilmesi, hesap edi- lirse 5 milyon turist gelse 5 mil- yon dolar eder. 2.5 milyon do- lar kâr var. Belki çok büyük ra- kam değil, ama sektör için önemli. Çünkü 100 dolarlık bir paketin fiyatı 95'e diişüyor me- sela. Bunlann dışında yeni kay- nak bulmak için çalışıyorum." Bakan Aküzüm, turizme ve getirilen desteklere Cumhurbaş- kanı Turgut Özal'dan Devlet Ba- kanı Giineş Taner ve Işın Çele- bi'ye kadar sıcak bakıldığını da vurgularken "Bilindigi gibi tu- rizme herkes büyiik önem veri- yor. Çünkü bu sektörden bek- lentilerimiz çok büyük. Biz ba- kaniık olarak sektörie çok yakın iiişkideyiz. Her seyi sektörie bir- likte hazıruyonız" diye konuştu. THY'ye de yardım geliyor ANKARA (Cumhuriyel Börosu) — Hükü- met, Körfez krizi ve ardından da savaş nede- niyle büyük zarara uğrayan Türk Hava Yolla- n'nı kurtarmak için harekete geçti. THY'ye Ge- liştirme ve Destekleme Fonu aracılığıyla kay- nak aktanlacak. THY'nin, Körfez krizinin başladığı 2 Ağus- tos 1990'dan bu yana toplam 170 milyar lira za- rar ettiğini açıklaması ve destek için Hazine'ye başvurması üzerine harekete geçen hükümet, kuruluşun taleplerini büyük ölçüde haklı buldu. THY'nin, başta dış hat uçuşlannda artan si- gorta maliyetleri olmak üzere muhtelif zarar- lanrun karşılanması için formül aranıyor. önü- müzdeki günlerde Yüksek Planlama Kurulu'n- da görüsülmesi beklenen bir formüle göre THY'nin zararian Geliştinne ve Destekleme Fo- nu'ndan karşılanacak. kanAdana Çek ve bonolor karşılıksız. Erznrnm Nakit sıkıntısı. Gaziantep Vadeli mal gelmiyor. Mersin Vergi sıkıntısı. Kırklareli Tahsilat yapılamıyor. Kayseri Üretim stokları birikti. Di> arbakır Toptancı mal göndermiyor Ekonorai Servisi — ödenme- yen çek ve senetler, hiç siftah yapmadan kapanan kepenkler, bankalardan ticari kredi alımın- da karşılaşılan güçlükler ve ödenmeyen taksitler, savaşa da- ha yakın olan Anadolu'daki es- nafı ekonomik krizin eşiğine sii- rüklüyor. Bu aşamada bölgede- ki esnaf ve işadamları, devletin çiftçiye, işçiye ve müteahhide olan borçiannı odeyerek piyasa- daki para sıkıntısını hanfletme- sini, vergi ödemelerinin faizsiz ertelenmesini, çek ve senetlerin protesto işlemine tabi tutulma- masını istiyor. İncirlik'in Körfez savaşında- ki rolü dolayısıyla Irak'ın ilk he- defleri arasında yer aldığı belir- tilen Adana'da ekonomi yasamı felce uğradı. Adana Cumburiyet Bürosu'nun haberine göre sava- şın başlamasından bu yana bü- yük bir göç olayına sahne olan kentte ekonomik durgunluğun krize dönüştüğü vurgulandı. Gı- da maddeieri dışında tüm sek- törlerde alışverişlerin tümüyle durma noktasına geldiği, Iüks lokanta ve gazinoların kapandı- ğı, esnafın siftah yapmadan iş- yerini kapattığı bildirildi. Adana Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Fethi Kamışlı, savaşın uzaması halinde ekono- mideki tıkanmanın daha da dra- matik hale geleceğı endişesinin piyasayı alabildiğine bozduğunu söyledi. Kamışlı, "Körfez krizi- nin sıcak savaşa dönüştüğü 16 ocaktan itibaren gıda sektörü dışındaki sektörferde yaprak kı- mıldamıyor. Taksitler ödenme- mekte, çek ve bonolar karşılık- sız çıkmaktadır. Bankalar kre- dileri durdurmuş, çek ve bono kırmada gevşek davranmaya ve yüksek iskonto istemeye baslamışlardır" dedi. Mevcut krizin etkisini hafif- letecek ekonomik program uy- gulamalanna gidilmesinin ge- rekliliğine değinen Kamışlı söz- lerini şöyle sürdürdü: "Savaşın uzaması halinde ekonomideki tıkanmanın daha da dramatik hale geleceği endi- şesi tüm piyasaya hâkim bir dü- şüncedir. Hükümetin ekonomik programında kriz ve savaş eko- noraisi şartlanna göre yeniden düzenlemeye gitmesi ve ekono- mik dengeleri yeni şartlara gö- re ayurlaması gerekecektir. Tüc- c«nn elinde olmayan nedcnler- le meydana gelen olaylar dola- yısıyla ticari itibannı bozacak çek ve senet protesto müessese- sinin sıcak savaş süresi içinde iş- letUmemesini temenni etmekte- yü. Yinc b« süre içinde vergi ve sigorta prim alacaklarının erte- lenmesini. bankalardaki likitide sıkısıklığının giderilmesi için Merkez Bankası'nın gerekli ted- birieri almasını, devletin çiftçi- ye, işçiye ve müteahhide olan borçtannı odeyerek piyasadaki kıntıyı çekiyor. Gaziantep Tica- ret Odası Başkanı Mustafa G«>- lani, Körfez savaşmın etkilerinin görülmeye başlandıgını belirte- rek borç ödemelerinin durduğu- nu ve esnafın sıkıntı içinde ol- duğunu öne sürdü. AA'nın ha- berine göre Geylani, "Üyeleri- miz, esnafımız gercek bir krize girdi. tstanbul, lzmir, lzmit ve Kayseri bize vadeli m«l gön- dermiyor. AcaklanBiHn an- cak yüzde 10'unu tahsH ede biliyoruz" dedi. Bankalar Bir- liği'ne başvurarak çek ve se- netlerin protesto işlemine tabi tutulmamasını istediklerini kay- deden Geylani, bu talebia yeri- ne getirilmesi halinde esnafın sı- çam'ın haberine göre, Esnaf Ke- falet Kooperatifi'nin uhsilat ya- pamadığı, esnafın ödeme güçlü- ğü içine düştüğü açıklandı. •• Kayseri Esnaf ve Sanatkârlar Dernekleri Birliği Başkanı Mus- tafa Alan da savaş nedeniyle ta- şımacıiık sektörünün iflasın eşi- ğine geldiğini açıkladı. Kayseri- den Recep Bulut'un bildirdiğine göre özelbkle Ortadoğu'ya ihra- cat yapan Atlas Halı Fabrikası- nın ihracaun durması ve üretim stoğunun artması nedeniyle 150'ye yakın işçiyi işten çıkarma kararı aldı. Diyarbakır'dan Cumhuriyet muhabirinin bildirdiğine göre Diyarbakır Ticaret ve Sanayi para sıkısıklığının hafifletilme- sine yardımcı olmasını temenni etmekteyiz." Erzurum'dan Mustafa Giilte- kin'in haberine gdre Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası Başka- nı Namık Kılkıl, Körfez savaşı- nın esnafı önemli ölçüde sarstı- ğını belirtti. Savaş nedeniyle iş çevrelerinin nakit sıkıntısıyla karşı karşıya kaldığını söyleyen Kılkıl, piyasada esnafın nakit sı- kıntısı olmasına karşın Gelir Vergisi, KDV, SSK ve Bağ-Kur primleri gibi ödemeleri zorunlu >"aptığını bunun da esnafı ifla- sın eşiğine getirdiğini belirtti. Gaziantep esnafı da aynı sı- kıntıdan bir ölçüde kurtulabile- ceğini anlattı. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ahmet Uyar da Başbakan Yıldınm Akbulut'a Körfez .savaşı nedeniyle ekono- mik krize giren işadamlannın durumunu anlatan bir faks çe- kerek devletin işadamlanna bir an önce yardım etmesini, vergi ödemelerinin faizsiz ertelenme- sini istedi. Kırklareli'nde de esnaf 'işsizlikten' yakınıyor. Fınnasın- dan bakkalına hatta bankacısı- na kadar tüm kesimler ekono- mik krizin piyasayı kuşatmış ol- duğunu belirtiyor. Nazif Kara- Odası'nca dün yapılan yazılı açıklamada Güneydoğu'daki yurttaşlann can ve mal güven- liği dolayısıyla başka kentlere göç ettiği. bankalardaki vadeli ve vadesiz hesaplannı da çektik- leri vurgulanarak şöyle denildi: "İstanbul, lzmir ve Ankara il- lerindeki toptancı ve imalatçı firmalar ilimize mal gönderme- mektedirler. Tüccar ve sanayici- ler piyasadan alacaklannı tahsil edemediklerinden muhatap ol- dukları toptancı ve imalatçı fir- malara çek ve senetlerini ödeye- meyecek duruma gelmislerdir. Üyelerimizin çek ve senetleri protesto olmaktadır. " PollyPeck'te 6 istifa Polly Peck Yönetim Kurulu'nun 6 üyesinin istifa edeceği öğrenildi. istifa edecek Yönetim Kurulu üyeleri arasında Vestel Şirketler Grubu Başkanı Tahsin Karan da bulunuyor. Diğer isimlerin David Favvcus, Radar Rasid, Dick Halpin, Neil Miles ve Ulf Siebel olduğu belirtiliyor. EDİP EMtL ÖYMEN LONDRA (Cumhuriyet) — Polly Peck kayyımlanndan Rk- hard Stone, şirketin iflasının is- teneceğine ilişkin söylentileri ya- lanladı. Stone, tngiliz "Chan- nel-4"te yayımlanan günlük Ekonomi Programı'na verdiği demeçte, "Türkiye'de Polly Peck'in gıda yaünmlanna ilişkin kayıtlara tam anlamıyla girdik. tyi işleyen elektronik yatırımı hakkında daha önce de tam bil- gimiz olmuşlu. Sheraton Voja- ger Oteli konusunda da bilgimiz tamam. Bazı >an kuruluşlan ha- olarak Turkıwdekı ışlemlerimız iyi gitmiştir. tşbirliği sağladık" dedi. Şirketin iflasına gitmenin, "alternatif bir çöziim olmadığı- nı" söyleyen Stone, "Kıbns'ta- ki operasyonlar hakkında (am anlamıyla bilgi sahibi olamaya- cağımızı düşünerek şirketin ye- niden yapılanmasına ilişkin planlanmızı buna göre yapma- mız gerekecek" şeklinde konuş- tu. Stone, KKTC'de Polly Peck yatırımları hakkınca bilgi veril- mesini tekrar engelleyen "yeni" mahkeme kararının, bilgi edin- melerini engellediğini kabul ede- rek "KKTC hnkümeti ile çalışa- rak bu engeli aşmanın yollannı anyonız" dedi. Geçen hafta KKTC ve Türki- ye'de temaslar yaparak Londra- ya dönen "bir numaralı kayyım" Michael Jordan'ın ise şirket yö- netim kurufundan 6 kişinin is- tifa edeceğini açıklaması bekle- niyor. Aralarında Vestel yöneti- cisi Tahsin Karan'ın da bulun- duğu, mali işler sorumlusu Da- vid Fawcus, gıda ve tarım bölü- mü sorumlusu Radar Rasid ile kurulda oy hakkı bulunmayan Dick Halpin, Neil Miles ve Ulf Siebel de görevlerinden ayrılı- yorlar. Polly Peck Yönetim Kurulu Başkanı Asil Nadir ise şirketin içine düştüğü mali sorunlarda- ki olası sorumluluğu nedeniyle pazartesi günü yeniden mahke- me önüne çıkıyor. Türk bankacılar Londra'da örgütlendi LONDRA (Cumhuriyet) — Türk ya da yabancı bankalar- da çahşan Türk bankacılar bir dernek kurarak örgütlendiler. "Türk Bankacılar Derneği" adıyla faaliyete geçen örgüt, Türkiye ile İngiltere ve Avru- pa Topluluğu arasında giderek yoğunlaşan bilgi ve işlem alış- verişini arttırmayı ve Türkiye- ye yabancı sermayenin çekil- mesi ve yatırımlann özendiril- mesi yönünde bilgi aktarımı sağlamayı amaçlıyor. Halen 45 üyesi bulunan der- neğin, Londra'da çalışan 100 kadar Türk bankacıyı da kısa sürede bünyesinde toplayacağı belirtiliyor. EKONOMİDE KULIS MERALTAMER Kıyamet öncesi sükûnet Çekmecemde bir tomar da- vetiye ve yine bir tomar aym davetlere ilişkin iptaller... Kimse bu dönemde davet ver- meye cesaret edemiyor. Otel- restoran gibi yerlerde verile- cek toplu davetlerde bir terör eyleminden kaygı duyuluyor. Trafik bir açık ki sormayın. Hele şimdi okullann yanyıl ta- tilleri de geliyor. İstanbul, tra- fikli günlerini neredeyse unu- tacak... Hangi işadamını ya da ban- kacıyı arasanız yerinde bulu- yorsunuz. "Toptanbda" ya da "meşgul" değil, çünkü iş yok... Piyasada yaprak kıpırdamı- yor. Sadece gıda toptancılan- na gün doğmuş, stoklar eri- miş. 15 ocak paniğinin ertesin- de bankalardan Türk Lirası olarak çekilen yaklaşık 4 tril- yon liranın yanya yakın bölü- münün bu kesimden ticari mevduat olarak geri dönmesi bekleniyor. Tedavülde kala- cak olan diğer yansının enflas- yonu nasıl etkileyeceği ise önü- müzdeki aylarda daha net gö- rülecek. 1990 yıiınm toplamın- daki yüzde 70'lik emisyon ar- tışına karşıiık sadece ocak ayında emisyon yüzde 36 art- tı. Bankaya geri dönen para- larla bu artış yüzde 20'ye iner- se başan sayılacak. Ama yüz- de 20'lik ayhk emisyon artışıy- la başlayan bir yılın nasıl bi- tecegi ise şu günlerde pek çok kişinin kafasını kurcalayan bir soru. Çoğu vadesiz mevduattan TL olarak çekiien paralann yaklaşık yansının bankalara geri dönmesi beklenirken dö- viz tevdiat hesaplarıyla ilgili beklenti farklı. Bankacılar o günlerde çekilen yaklaşık 800 milyon dolar dövizin geri dön- meyeceği kanısındalar. Aynca pek dönsfin de istemiyorlar. Çünkü kendikrine yaran yok. "Biz döviz tevdiattan para ka- zanmıyonız. Kasada tntmak gibi bir şey" diyorlar. Bu döviz tevdiatlann ban- kalardan çekilmesinin tek olumsuz yönünün Merkez Bankası'nın yurtdışında bu paralan tutarak sağladığı faiz kaybı olduğu belirtiliyor. Ban- kaalık çevrelerinin belirttiğine göre "Merkez Bankası'nın 12.5 milyar dolarlık döviz re- zervindetı yurtdışında sağladı- ğı yıllık faiz 1 milyar dolar do- lıylanndaydı. Şimdi bunuu yaklaşık 1 milyar dolan eksil- diğine göre ekonominin 70-80 milyon dolarhk faiz kaybı ola- cak. Hepsi bu..." Merkez Bankası'nın 200 milyon dolar- dan 700 milyon dolara yük- selttiği efektif döviz deposu bu düzeyde kalırsa, oradan da ay- rıca 30-40 milyon dolarlık ka- yıp söz konusu olabilir. Zaten Merkez Bankası son uygulamasında bankaları dö- viz tevdiat hesabt tutmaktan caydırmak istiyor. Gerçi TL. mevduatında olduğu gibi dö- viz tevdiat hesaplarında yatı- nlacak munzam karşıhklan da kademeli olarak azaltıyor, ama buna karşıiık döviz tevdi- at larda döviz olarak yatan munzamlara ek olarak belli bir miktar TL yatırma yükümlü- lüğü de getiriyor. Böylece kı- sa vadede ekonomiye döviz ar- zı olurken, Merkez Bankası'- nın Türk Lirası'ru geri çekmek ve TL tasarruflarını özendir- mek gibi bir makro hesabının olabileceği de söyleniyor. Kredi faizleri de bu arada arttı. Bazı bankada yüzde 72-73'lerde, diğer bazılannda müşterisine göre yüzde 75, hatta 80'lere kadar çıkıyor. Kimine göre mevduat faizleri- nin artmasının ardından ban- kalar zaten kredi faizlerini art- tırmak için "maBeret" anyor- lardı, işıe şimdi bu "mazeret" pek güzel bulundu. Kimine göreyse kredi faizlerindeki ar- tış; arz-talep dengesi ve banka malıyetlerinin artmasının do- ğal bir sonucu. Scud'lar tıpkı enflasyon gibi Amerikalı yetkililerin Irak'- ın elinde bulunan Scud füze- leriyle ilgili tahminleri, bizim "etkili ve yetkili devlet büyuklerinin" enflasyon tah- minlerinden farklı defjl. Sava- şın 10. gününde tahminler ne- relerden nerelere geldi bakın: Dünyanın Körfez savaşına CNN gözlükleriyle baktırıldı- ğı ilk günün ertesinde "müt- •efilderin" açıklaması: "Ir»k'ın tüm Scud rampa- lannı Uhrip ettik. " Herkes derin bir nefes aldı. Irak, Scud'lan fırlatamaya- caktı. Ama tsrail'e ilk Scud '- lar düştüğünde bu açıklama çevir kazı yanmasın hesabı bi- raz yumuşatılarak yenilendi: "Biz sabit rampalan tahrip ettik. Irak'ın elinde hareketli rampalardan birkaç tane kal- mış olabilir." Irak'ın tsrail ve Suudi Ara- bistan'a fırlattığı Scud'larm sayısı arttıkça bu kez Scud- larla ilgili şu açıklama yapıldı: " Hareketli rampalann sayı- sı bizim tahminlerimizden faz- la ve Irak bunlan çok iyi giz- lediğinden bepsinin >ok edil- diğini söylemek raumkün de- ğ i l . " Sonra bu tahminin de ger- çekleri yansıtmadığı anlaşıldı ve "müttefik cephe"den şu ye- ni tahmin yapıldı: "Irak'taki sabil Scud ram- palanndan bir bölümü de tah- rip edilmemiş olabilir." En sonunda Körfez bölge- sindeki Amerikalı Komutan General Kelly, "Bu rampala- n yeniden yapmak çok da zor bir şey değil, ait tarafı 2 rayın arasından geçen bir serit" gi- bi açıklamalarda bulunarak ilk tahminlerin ne kadar "cld- dl" olduğunu ortaya koydu! Savaşın süresiyle ilgili tah- minlerin de Scud öngörüle- rinden aşağı kalır yanı yok ya... 15 ocak öncesi yapılan tahminlerde savaşın süresi için en fazla 2-3 gün biçiliyordu. "Müttefik"lerin 15 ocak gece- si iik saidırılannın ardından CNN haberlerini dinleyince özellikle bizim iş çevrelerinde "bu iş bitti" havasında elleri- ni ovuşturanlann sayısı az de- ğildi. Irak ilk Scud'lan fırlat- tığında da bu tahminler değiş- medi. Ama Irak'ın füze saidı- rılannın artmasıyla birlikte Körfez savaşının süresi de "zam görmeye" başladı. Ön- ce "bir hafta" dendi, sonra "birkaç hafta sürebiiir" tah- minleri daha çok telaffuz edil- meye başlandı. Ardından bir- iki ay sürerse şaşmamak ge- rektiğinin altı çızildi. Şu satır- lan yazarken bizim gazetenuv manşetine bakıyorum: "Cupı^ hurbaşkanı Özal, savaşın 3 ay- siirebileceğini soylemis." Ttpkı bizim enflasyon gi- bi... Alver'in Akso/a rövanşıVakıflar Bankası, Giyim Sanayicileri Derneği(GSD), Garanti Bankası, Finansbank \e K\imbank ortakhgıyla 6ay kadar önce kurulan Aktil Fi- nans, dünyada belli başlı fac- toring şirketlerinin üyesi bu- lunduğu Factors Chain tnter- national'e (FCI) nihayet üye oldu. Ama bu üyelik, Iktisat Bankası sahibi Erol Aksoy sa- yesinde epey maceralı gerçek- leşii. Aktif Finans'ın FCI'ya üye- lik başvurusuna İktisat Banka- sı'nın factoring şirketi tarafın- dan 21 eylül tarihinde yazılı iti- raz gelince FCI tüzüğüne gö- re, kuruluşun 92 üyesinin te- ker teker oylarına başvurul- ması gerekiyordu. Oylama ya üyelerin bir araya geldiği ha- zirandaki toplantıda yapılacak ya da daha süratli otması iste- niyorsa üyeler yazılı olarak gö- rüş bildireceklerdi. FCI'nın bu amaçla istediği yazı üzerine Aksoy'un facto- ring şirketinde yönetim kuru- lu üyesi olan Gürbüz Tümay'- ın imzasıyla 14aralık tarihin- de FCI'ye özetle şu mektup gönderildi: "FCI'ya itibarlı kuruluşların üye olması gere- kir. Oysa Aktif Finans'ın Yö- netim Kurulu Başkanı (yani Alver) ve Genel Müdürii (ya- ni Ferruh lanay) haklarında açılmış kriminal davalardan mahkeme karşısındadıriar. Ya söz konusu iki kişi o kuruluş- tan istifa etsinler ya da FCI üyeliği için davanın sonuçlan- ması beklensin." Hatırlanacağı gibi Erol Ak- soy, kendi factoring şirketin- den Aktif Finans'a transfer olan Genel Müdur Ferruh Ta- na> ile Aktif Finans'ın Yöne- tim Kurulu Başkanı olan Va- kıflar Bankası Genel Müdürü Ismel AKer'i "leknoloji çalma ve haksız rekabete yol açma" gerekçesiyle mahkemeye ver- mişti. Aksoy tarafının olumsuz görüş belirten yazısına karşı- iık FCI'nın 92 üyesi yüzde 86 çoğunlukla Aktif Finans'ı üye olarak kabul etti. Aktif Fi- nans'ın Genel Müdürü Ferruh Tanay. "Oylama açık farkla lehimize sonuçlandı. Kirafta büyük harpler olurken biz de küçük savaşımızı kazandık" diyor. Türkiye'nin yurtdışında ta- nıtımı için uğraşılırken bir Türk şirketinin diğer bir Türk şirketini şahsi davaları nede- niyle uluslararası platformlar- da şikâyet etmesi, Nasrettin Hoca'nın bindiği dalı kesme- sine benzemiyor mu? Özyeğin'in alacak tahsili Finans- bank'ın sa- hibi Hüsnü Özyeğin, Asil Na- dir'den alacakları- na karşıiık Giineş ve Günaydın gazetelerinin Izmir'deki bina- sını devraldı. Bina Asil Nadir'- in tüm gazetelerinin lzmir bü- rolannı çatısı altında toplayan Gün Holding'e aitti. Izmirli olan Özyeğin, gaze- telere verdiği kredi karşıhğın- da alacaklarına mahsuben bu binayı tapuda işlemlerini yap- tırarak devralmış. İktisat Bankası sahibi Erol Aksoy'un ise Özyeğin kadar şanslı olmadığı söyleniyor. Aksoy'un alacak tahsili için Asil Nadir'in şahsi mali olan gazetelerle Ugüendiği de kulis- lerde konuşuluyor. KISA KISA • TOYOTA-SA tarafından pazarlanmaya başlanan Toyota otomobillerinin satışında Akbank'ın otomobil kredisi kullanılabilecek. Otolann kasko ve trafik sigortaları da Aksigorta tarafından gerçekleştirilecek. • YAPI KREDİ Bankası'nın Self-Service Bankacılk Terminali (SSBT) hizmete başladı. Teleservis adıyla uygulamaya konulan bu hizmetle herkes, kendi kendine hesap açtırma, düzenli ödemeler için talimat verme, havale yapma, yatırım fonları, Sağlığım Sigortası, Yaşam Sigortası için başvuru yapabilecek. • DEMİRBANK, Türk Merchant Bank'ın önderliğinde dış piyasalarda 10 milyon dolarlık ihracat kredisi sağladı. • TÜTÜNBANK dünden itibaren Amerikan Doları'na yılhk yüzde 12.25, Alman Markı'na da yıllık yüzde 11.25 faiz uygulamaya başladı. • MERKEZ SİGORTA satış teşkilat yapısıyla Türkiye'nin en büyük 10 sigorta şirketi arasında yer alıyor. • BOEİNG JUMBO 747 modeli 1990 yılında 172 sipariş aldı. Boeing yetkilileri, 4 motorlu 747 serisi içinde en çok 747-400'e rağbet olduğunu belirttiler. • KUAFÖRLER DERNEĞt, Ankara'daki kuaför ücretlerine ortaiama yüzde 55 oranında zam yaptı. • İSTANBUL SERBEST Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'nın meslek mensuplarının eğitimipi sağlamak amaayla düzenlediği mesleki eğitim kursu 1 şubatta başlayacak. T l 1 R 1^ â —— V N»?antaşı Sağlık Merkeri 1 LJ I\IX r M M A U z m a n Kadrosu ve K A L P 1 ^ ^ ^ 1 M o d e r n Cihazları iie . , A . , r . ıA J. m Hizmetinizdedir VAKFI X ^ T Tal: 148 58 66 GÖRÜLMÜŞTÜR İlhan Selçuk 6. bası 5.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlorı Türkocağı Cad 39-41 Cağaloğlu-tstanbul Ödeneii göaderilmez.