Katalog

:UMHURİYET/12 EKONOMİ 22 OCAK 1991 DÖVİZ KURLARI 22 OCAK 1991 D&sran Cınsı 1 ABDDoları 1 B AJman Markı 1 Avusturya Şılını 1 Belç'ka Frangı 1 Fransız Frangı 1 Holanda Flornı 1 jsveç Kronu 1 İsviçre Franoı 100 lulyan Lıretı 1 Japor, Yem 1 Steriın 1 S.Arabıstan Rıyali Dövn AJIŞ 2990 01 1996 67 283-82 97 02 587 77 1771.86 534 03 2383 42 265.86 22.62 5829.02 797 55 DövB Satış 2996 00 2000 67 284.39 97.21 588.95 1775.41 535.10 2388.20 266.39 22.66 5840.70 799 15 Efektrf Aliş 2987 02 1994 57 283 54 95 37 58718 1770 09 528 69 2381 04 26143 22.39 582319 777 61 Efektf! Satış ÇAPlUZKm 3004 99 2006 67 285 24 97 50 590 72 1780 74 536 71 2395 36 267 19 22 73 5858 22 80155 $ 1.4974 Alman Marto % 5.0870 Fr.Frangı $ 1.6874 Hol.Ftonnı t1.2545 İsv Franjı $1124 66hal. Lıreö * 132.20 Japon Yem t 3.7489 S Arab RıyaK £ 1 9494 S Bombalar ekonomiyi de vuruyor Daralma ve enflasyon Üretim ve yatırımların kısılması bir yandan ekonomik büyümeyi .frenlerken diğer yandan da artan para arzı, savunma giderleri, enflasyonun kontrolünü güçleştirecek. Döviz gelirleri Kriz koşullarv çerçevesinde bu yıl 2.4 milyar dolar olacağı öngörülen ödemeler dengesi cari işlemler hesabı açığının savaşın uzaması halinde hangi düzeye yükseleceği tahmin dahi edilemiyor. BORSA " * * (Ûnceki) Bıleşîk endeks ' (Ûnceki) Bıleşjk endeks MıçımentG AJoa (BU) MMs VJMM •mMıCanı Aygaz •»*»•» BotaÇmmkı B*« Sesme Aanytı»s ÇHIIM ÇfcBSI Ç B M t ı OMntank OeniziCam Dvn NflHtaş Ooğusan Mktat UapVatm U M Itac (N) Ed<0İpfik EgeHnctk EpEmKsM EgeGOn Emrt Sigorta EntaHaUng EtoyasSraol* Fenş Alüniiiyua) fiıuisbank Gem» Gntıon&l Gûtn Fl£> Gûncy Braotk Htfctaş U a t F Knbna İMİM (N) IMo«rP«tOn izmrOÇ baaa Kanonsan Kav KeMnt Uobiyı Kmt &ıdt KtceEkUnk KoçHoMng Koç Yatınm Konya Çımefim Kordsa Koruma Tar Kûtahya Porsrtn MhRHU MamBnsM fta Uanhal H M . SMtm Nasas N«flwJrt SJÜ *JuWta| Nei TonnT) OkanTeteU OfcMhsı W M M >—ff- PEG Pra» Pefloın Pınar Sut Pırar Entegre Et PınarSu Pınar Un RJbtk Sattı Yayroiık S M M I HıMMyj SfalMyttl 28. -TaraSigorü TDtstant Tstoaan» TffcltJB Tezsan T A M l t l . TlşBank (B) TlsBank (A) T * Bank- (C) TratyaCm T&emens TSutCam TJ.Mtta IknilM Türk Hava Volai T Tuoonj Tütün&ank U$ak Sercmfc VesW Yasaş Vajjı K Bank Yuns» Ûnceto se- ans kapaa SSM 4150 26000 2 4 M * 5800 1*7M 2500 20000 112M 17500 4650 4800 160000 I7M SSM 14250 80» »00 0 1 1550 M M OM0 ZISM 4400 37000 8M0 1000 1650 4900 10000 7MS 7100 5600 4150 6300 1050 12SO0 eooo 2550 M M 10000 1200 M M 5100 9600 10500 30000 17750 16000 21250 26000 4400 6500 MM 10000 5MM 2950 1350 MM U M m1025 1600 1550 9000 1300 Z7M MM 2SM 4250 2250 4400 750 1200 5200 « M 44M 4650 2950 1MM 4 1 M I «a 3400 5600 3200 41M 5400 M M 39000 680000 112» 7500 62O0 15750 21500 3250 M M M M 2350 3500 4200 4900 5900 2050 6400 4250 1 0 Q 1 M M fcacai : 183.037.54». • î r a l htoa Mfetan: 10^64.501.5 m 4012.45 MaH enMks: 365C.87 Sm4 MHMu: 4230.55 1001 55 Mali endeks 3672.91 Sınaı endeks 4203 78 K 4M1.1" ***" * ' - rtÂA 1J CIMI •ajUlr*- Â^MÂ U 4000 6 Buflu™ endü^k M M 4150 25000 29MI 5700 2MM 2250 18000 11SM 16250 4550 4700 MM S4M 13500 2650 145C «9M JMM 2MM 37000 7500 975 1450 4500 10000 8900 5300 4150 6000 10O0 12250 5500 2400 •7M 1050 M M 4600 9100 9500 17250 16000 2O0O0 25000 4300 6200 19M 9750 SMM 2700 1150 7M0 M M 72S 900 1550 1MI ım umISM ıioo 2000 4100 725 1050 4800 42M AtJUt mmml 4300 2600 MMS 4*SM 41M 3200 42M 3MS 37500 10750 5700 1S500 20000 3250 M M H M 2350 • 3750 43S0 5900 1900 6100 3800 Mali endeks 3696 45 Sınai erdeks B-ügûnkû enyrtsöc M M 4400 26500 MMS 5700 M7M 2350 19000 1MM 18250 4900 4700 74M STM 14750 2800 BLSunkıi kacuınış M M 4150 2SO00 ZMM 5700 21SM 2250 18250 1TTM 16750 4550 4700 m» um14000 2700 1600 1500 tTM 3SSM 2S9M 39500 8200 1000 1450 4750 10O00 I7M 6900 5800 4400 4MB 6O00 110C 13000 5700 26OC *2M 1200 1MM 5100 tTM JSSM 24OM 37000 7500 •ooo 1450 4500 10000 «Mt 6900 5300 4150 4M9 6000 1000 12250 5500 2550 I7M 1050 •7M 4800 10300; 9400 95001 9500 18250 17750 22500 27000 4500 6800 M M 10500 (MM 3100 1300 M M 73M MS 1050 1600 TTM 2SSO M M 2MS 4500 2200 4350 750 1050 5200 44M 4CM 4900 2600 M M 445M 'S3550 4Mt 41M 39500 11500 6200 17000 22000 3500 1MM M M 2600 3800 4800 6400 2100 6500 4200 17500 16000 ?oooo 25000 4300 6200 M 0 9750 (MM 2700 1150 R M 7MI 7M 950 1600 1M0 2M0 MM 2SM 4250 2000 4300 750 1050 1900 42M 4300 2600 31Mİ 4MM MM 41M 3200 200 42M 4MS 37500 11000 5800 15500 20500 3250 M M I M 2350 3800 4350 5900 1950 6100 3800 Isterr. mıktan 4MM 227837 3000 4MM 2500 4J1IM 14400 5800 2M1S0 44830 19800 2400 1TMM 1MM 323300 16400 52589 M M 1*714» 3SMM 41150 12800 57500 2800 3200 800 1MTtM 400 30400 29900 17Mİ 2400285000 28500 6000 45300 İ M M 45400 4MT1 138847 22400 3500 15250 447050 96525 18100 68000 30400 S M M 45200 MMS 26000 2600 S1M0 I7MS 124MM 44370 9300 17M8 1MM 1S47M SHS 235600 78540 8000 3O400 1000 11O00 TM0 109600 1000 tam 9444M n M t 4650 JT7M İ4MM 53100 61.5 542960 94900 17500 91650 98800 174*M MM 800 27800 9<00 91400 96500 886700 51200 En cok siz yajnanfiy STM 4300 25O00 »SM 5700 21MS 2300 1S250 117M 1*000 4600 4700 7MI MM 13750 2650 150C fTM 1SSM a n 38500 7900 1000 1450 4750 1OO00 6900 5300 4150 5O00 1050 12750 5600 2550 M M 1100 1MM 5000 9400 9600 18000 17250 22000 26000 4300 6400 » 5 0 10250 İ M M 2850 1150 « M 71M MM 1000 1550 1MS tMO MM 2MB 4400 2150 4250 725 1050 5200 4100 4500 260C )1M0 43000 10500 3500 « M M M 39500 11250 •57» 16250 215» 3300 I7M 2M» 2600 3750 4600 6000 2000 6300 3800 4187.K AJırnk! onfiy M74 4297 25500 2S711 5700 211M 2297 18281 11ta 17410 4684 «70D 71M SSM 13939 2696 1538 M D as«7 MT2* 3B25B 7927 988 1450 4708 10000 84*1 6900 5T4 4211 4M5 6000 1033 '2709 5616 2534 M1I 1102 K2S 4930 9787 9500 17867 16763 21537 26348 4395 6487 2057 10'32 11M1 2855 1207 87S7 «M7 777 992 1561 1134 2707 MÛ3 2519 4342 2125 4247 730 1050 5056 423* 1513 2600 112SS 4Î13» 41M İ4O0 447* M19 3B759 11185 5844 16209 21315 3338 •SM 1*12 2475 3751 4589 6119 2023 6272 3882 BtLAL ÇETtN ANKARA— Körfez savaşmda atılan füze ve bombalardan Türk ekonomisi de ağır yara alıyor. Savaşın uzaması olasılığı ekonomi kurmayîannı kaygı- landınyor. Savunma harcamalannın artması, buna karşılık kamu yatınm- lannın önemli ölçüde daraltılması, özel sektör yatınm kararlannın da savaş sonrasına ertelenmesi bekleniyor. Dış borçlanmada karşılaşılan sorunlann ABD Hazinesi'nin garantisi ile atlatıl- ması öngörülüyor. Türkiye'nin kriz koşullanna göre ge- rekli ekonomik önlemleri aldığını be- lirten yetkililer, bugünkü aşamada da gelişmelerin dikkatle izlendiğini ifade ediyorlar. Ekonomi kurmayları, savaşın birkaç hafta gibi kısa sürede sonuçianması halinde Türk ekonomisinin en az hasarla kurtulabi- leceğini, savaşın uzamasını ya da Tür- kiye'nin de açıkça taraf olmasını "dii- şiinmek bile istemedikterinr ifade edi- yorlar. Savaşın ekonomi üzerinde bugün için görülebilen etkileri de ana başlık- lanyla şöyle özetleniyor: Daralma ve eailasyoa: Hazi- ne. Maliye ve DPT 1991 yılı konsolide bütçesi ve kamu yatınm programında yer alan harcama ve öncelikleri yeni- G-7'nin savaş toplantısı Ekonomi Servisl— New York'ta biraraya gelen yedi sanayileşmiş ülke- nin (G-7) maliye bakanlan, savaşın dflnya ekonomisi üzerindeki etkisi konusunu görüştüler. Japonya ve Almanya, 2. Dünya Sa- vaşı sonrası yenik devletler olarak oluşturulan anayasaları gereği, ya- bana ülkelere asker gönderemedikle- rinden Körfez savaşına katılamıyor- lar. Buna karşılık, savaşa mali destek- te bulunuyorlar. Bugüne dek Japon- ya, 2 milyar doları krizden zarar gö- ren Türkiye, Ürdün ve Mısır'a veril- mek üzere Körfez için 4 milyar dolar- lık yardım yapacağını belirtmişti. New York'ta ABD ve Japonya mali- ye bakanlan arasında yapılan ikili gö- rOşmelerde bu konu ele almdı. Japon- ya'nın yaptığı yardımı toplam 10 mil- den gözden geçiriyor. Kamu harcama- İannda birinci öncelik savunmaya ay- nbrken ilk aşamada zorunlu olmayan cari ve yatınm ödeneklerinin kısılma- sı öngörülüyor. Yetkililer, gelişmeler dikkate alınarak kamu yatınmlannın önemli bölümünün askıya dahi alına- bîleceğini söylediler. Son gelişmelerin özel sektörü de ya- tınm kararlanm yeniden gözden geçir- meye itebileceği belirtilerek bunun üre- time yansımasının da kaçınılmaz ola- cağı kaydedildi. "Üretim ve yatınmla- nn kısılması bir yandan ekonomik bfi- yüme>i frenlerken, diğer yandan da ar- tan para arzı, savunma giderteri yiizün- den bütçe açığının biiyük boyutlara ulasması, sonucta da enflasyonun kontrolii iyice güçleşecek" görüşü eko- nomik birimlerde ağırlık taşıyor. Para arziHia kontrolii giiçleş* tl: Irak'a tanınan surenin dolmasına birkaç gün kala iç piyasada yoğun bir panik yaşandı. Tasarruf sahipleri ban- kalardaki Türk Lirası ve döviz mevdu- atını çekmeye yöneldi ve Merkez Ban- kası'nm müdahalesi sonucu emisyon hacmi 13.5 trilyon liradan 19 trilyon li- raya yükseldi. Son günlerde bankalar- dan para çekilişinin durmasına, para piyasalarındaki göreli istikrara raginen halkın nakit talebinin yüksekJiği yü- zünden para arzmın kontrolünün güç- leştiği belirtiliyor. Sa- vaş tehlikesi nedeniyle çok sayıda çek ve senedin vadesihde ödenmediği, bu Dış borç ödemeler dengesi cari açığının yanı sıra ödenmesi gereken 4 milyar dolar tutarında ana para taksidi için de önemli oranda dış borçlanma gerekiyor. Hükümet bu sorunu ABD desteği ile aşmayı planlıyor. geçerli olduğu belirtildi. Bu durumda, kriz koşulları çerçeve- sinde bu yıl 2.4 milyar dolar olacağı ön- görülen ödemeler dengesi cari işlemler hesabı açığının savaşın uzaması halin- de hangi düzeye yükseleceği tahmin da- hi edilemiyor. Dış borçlanma giiçleşti: Türki- ye, Körfez krlzinin başladığı ağustos ayından bu yana ödemeler dengesinin finansmanı için orta ve uzun vadeli borçlanma için uluslararası piyasalara çıknuyor. Bunun nedeni de ülke riski- nin anması sonucu faizlerin yüksele- bileceği ve kredibilitenin olhmsuz etki- leneceğine bağlanıyor. Dış finansman gereği bugüne kadar büyük ölçüde hi- be ve hibe benzeri kredilerle karşdan- dı. Bu yıl için ise ödemeler dengesi ca- ri açığının yanı sıra ödenmesi gereken 4 milyar dolar tutarında ana para tak- sidi'için de önemli tutarda dış borçlan- ma yapılması gerekiyor. Hükümetin dış borçlanmada soru- nu ABD desteği ile aşma planında ol- duğu öğrenildi. Bu plana göre ABD Hazinesi'nin Türkiye'nin ABD banka- lanndan düşük faİEİe borçlanabilmesi için bu borçlanmaya kontrgaranti ver- mesi istenecek. Böylelikle Türkiye de ABD para piyasalarından Amerikan Hazine tahvillerinin faizi düzeyinde bir maliyetle borçlanabilecek. yar dolara çıkaracağı söylendi. Öte yandan Almanya Başbakanı Kohl, dün Körfez için yaptıkları 3.3 milyar marklık yardımı arttırabilecek- lerini söyledi. New York'ta toplanan yedi maliye bakanı ise piyasalann sa- vaşa gösterdikleri tepkiden duyduk- lan memnuniyeti ve petrolün düşmesi dolayısıyla durgunluğun atlatılması umutlarını dile getirdiler. yüzden de piyasaya çıkan fazla para- nın geri dönüşünün geciktiği gözleni- yor. Ancak dün ilk defa bankaların Merkez Bankası'ndan olan para tale- binin bir miktar düştüğü ve emisyon hacminin de 19'trilyon liranın altma in- diği bildirildi. Döviz gelirleri azalaeak: Körfez krizinden sonrâ Türkiye, özel- Iikle Ortadoğu Ulkelerinden sağlanan müteahhitlik ve taşımacılık gelirlerinin büyük bölümünü kaybetti. Savaşın uzaması halinde bu kaybın daha büyük boyutlara ulaşabileceği, hatta bu >il 3.3 milyar dolar gelir beklenen turizmin de durabileceği bekleniyor. Aym durumun bu yıl için beklenen 1 milyar 50 milyon dolarhk yabancı sermaye girişi için de Türkîye'nîn sigortası yükseldiMerkezi Londra'da bulunan Savaş Riski Sigortası Komitesi (WRRC), dün öğleden itibaren Türkiye'ye yönelik hava kargolarında savaş riski sigortası primlerini serbest bıraktı. Bu karar, primlerin büyük ölçüde yükselmesine neden olacak. Ekonomi Serviâ — Dünya sigortacı- lığının merkezi sayılan Londra'daki Sa- vaş Riski Sigorta Komitesi (War Risk Rating Commitee, WRRC), dün öğleden sonra sigortaalan Türkiye'ye yönelik ha- va kargolanna uygulanacak savaş riski sigortası primleri konusunda serbest bı- raktı. Bu karara göre Türkiye'ye uçuş ya- pan her havayolu şirketi, kendisini sigor- talayacak şirketi kendi girişimiyle bula- cak, kontratta da herhangi bir resmi oran söz konusu olmadan sigorta primi oranı teke tek pazarhk sonucu saptana- cak. AFP'nin verdiği habere göre bu du- rumda Türkiye'ye yönelik hava taşıma- cılığında sigorta primleri büyük ölçüde artacak. Dünya savaş riski sigortalannın yüzde 80'ini üstlenen tngiliz sigorta gru- bu Llyod's, Körfez'de savaş başladıktan sonra zamanında lran-Irak savaşmda uğ- radığı kaybın tekrarlanmaması için si- gorta primlerini tümüyle serbest bırak- tı. Bu durumda da sigorta primleri hem deniz hem de hava taşımacıhğında bü- yük ölçüde yükseldi. Deniz taşımacılı- ğında, Süveyş kanalından gecen gemile- re uygulanan savaş sigortası primi, kriz öncesine göre 100 kat arttı. Bu arada, Türkiye'ye yönelik ya da Türkiye'den kalkan deniz taşımacılığm- da sigorta primlerinin anmadığı, taşına- nan yükün yüzde 0.0275'i oranında de- vam ettiği de bildirildi. Piyasalar arasında Körfez savaşını en yoğun biçimde hisseden sektör sigorta- cılık oldu. Körfez'e yönelik deniz ve ha- va taşımacıhğmda uygulanan sigorta primleri, 2 ağustostan bu yana sürekli yükseldi. Savaşın başlangıcından itiba- ren de rekorlar kırdı. Ancak bu durum taşımacılık faaliyetlerinin durmasına yol açmadı. Öyle ki ünlü tngiliz sigortacılık grubu Lloyd's, üç yüzyıllık tarihinde ilk kez hafta sonu mesaisi yaptı ve cumartesi-pazar günü de çalıştı. Deniz taşımacıhğmda sigorta primleri yıllık olarak saptanıyor. 2 ağustosta kri- zin başlamasından sonra Llyod's, prim- lerin aydan aya saptanması ilkesini be- nimsedi. Krizden önce bir geminin göv- desi için ödenecek sigorta primi bir yıl için gövdenin değerinin yüzde 0.05'i ora- nındaydı. Kriz başladıktan sonra, önce aylık olan sigorta primi saptama süresi, ocak başından itibaren haftalığa dönüştürül- dü. Savaşın başlamasıyla dagünlük ha- le geldi. Yani her genıi yolculuğu için ayn bir sigorta primi saptanıyor. Bu arada si- gorta primi oranı da krizle birlikte gide- rek yükseldi. Savaşın başında gemi göv- desinin değerinin yüzde 2.5'ine kadar yükseldi. Bu arada Lloyd's, İran-lrak sa- vaşından da ders aldı. Bu savaşta bölge- ye giden gemilerin bol bol ateşe tutulma- sı sonucu bir milyar dolara kadar varan ödemeler yapmak zorunda kalan Lloyd's, bu kez savaş dolayısıyla sigorta tarifelerini tümüyle serbest bıraktı. Böy- lece artık her kontrat tek tek pazarhk so- nucu bağlanabiliyor. Sonuç olarak şu anda her gemi yolcu- luğunda ödenen sigorta primi, gemi göv- desinin değerinin yüzde 5'ini buluyor. Lloyd's grubunun sözcülerinden biri AFP'ye yapüğı açıklamada bu oranın sa- vaş devam ettigi surece yüzde 10'a kadar çıkabileceğini ileri sürdü. Ancak îngiliz ve ABD taşımacılık şir- ketleri açısından olumlu kabul edilecek bir gelişme de Körfez'e yapılan taşıma- larda sigorta primlerinin bir bölümünün ABD ve İngiltere savunma bakanhkla- rınca karşılanması. Dünyanın en büyük sigorta piyasasını oluşturan Lloyd's şir- ketler grubu, ğelenekleri nedeniyle ken- disine önerilen hiçbir kontratı geri çevir- miyor. Bu nedenle Lloyd's, Körfez'e gi- den Amerikan askerlerinin taşımasının tüm sigortasım üstlenmişti. Lloyd's'tan başka hiçbir sigorta şirketinin üstlenmek istemediği bu yolculukta alman sigorta primi tüm taşıma masraflannın yüzde birini buluyordu. Lloyd's firması, dünya hava ve deniz taşımacıhğmda savaş riski sıgortasının yüzde 80'ini üstleniyor. Uzakdoğu Asya'dan Avrupa'ya yapı- lan taşımacılıkta doğal olarak Körfez böl- gesinden geçiliyor. Ancak sigorta prim- lerindeki yükselme sonucu bazı gemile- rin Ümit Burnu'nu da kullanmaya baş- ladığı görüldü. Bugüne dek bölgede uğranan savaş za- rarlarına gelince, Lloyd's'a bağlı Steven Merrett sigorta acentesi, Irak'ın el koy- duğu Kuveyt Havayollan'na bağlı uçak- lar için 275 milyon dolar tazminat öde- diğini acıkladı. 2 ağustos günü Irak kuv- vetlerinin Kuveyt Havaalanı'na el koy- duklan Îngiliz Havayolları British Air- ways'e ait Boeing 747 uçağı da eğer bom- bardımandan zarar görürse Steven Mer- rett'in faturası daha da yükselecek. Uçaklar sıcak bölgeden kaçıyor YATIRIM 5^ Is Yatınm-1 Is Yaüran-2 İS Yatınm-3 İş ^önm~4 Is Yaünnve interfon-1 İnterton-2 hıtısı fon-3 lnterfon-4 Merton-S lkSsatYat-1 İkfisat Yat-2 İktsat Yat-3 Ikbsat Yat-4 İktsflt Atıbm Foı Gararti Yatmn>1 Gvarti tobnm-2 GjMSfiiı Vibnnvc Gararti Y^bnm-4 Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 Esbank Fon-3 YKB Yat Fornı YKB Sektör Fon YKB Hisse Fon YKB Kamu Fon YKB LiKit Fon YKB Kaıma Fon YKB DÖVB Forı YKB Kapıtal Fon YKB Aktrt Fon Vakıf Fon-1 Vakıf Fon-2 Vakıf Fon-3 Vakıf Hisse Vakıf Oûnya Vakıf Fon-6 Dısbank Mavi Dısbank Beyaz Dçbank Pembe Tütûn Fon-1 Tûtün Fon-2 Mitsuı Fon-1 Mrtsu Fon-2 Finans Fon-1 Finans Fon-2 Finans Fon-3 Finans Fon-4 Finans Fon-5 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Başak Fon Ziraat Fon-4 Halk Fon-1 Halk Fon-2 Pamuk Fon Pamuk Hisse Emlak Fbn-1 Emlak Fon-2 lmpex Fon-1 lmpex Fon-2 Töbank Fon Sûmer Fon Oeriz Fon Ege Fon Kalkınma Fon Oemir Fon Tariş Fon OrtakFon Tûrkbank Fon Net Fon EnFon FONLARI t a N Vİ.ÖIS 14.0389 0910.89 170130 04.0630 19.09.87 14.12B7 27.0259 070859 09.0130 16.09S7 100259 08.02 89 28.02.89 1112.89 22.1057 10.0359 12.02S0 300630 16.1187 31.1059 11İTS0 02.11.87 07.0358 070358 070358 070358 070388 02 0159 19.0630 190630 090558 24 0459 18.1089 22 0330 26.0330 140&90 28065S 10D459 28.0630 040788 1Q1230 150788 20.1059 2O0359 200759 m i 2 5 9 2aO33O 05.1130 09.1059 1402.90 14.0230 2Û06.90 011159 08.0130 020130 28.0690 22.0190 18.0730 02.0230 040530 280330 12.0230 16.0490 040530 080530 070530 110&90 270630 03X1930 05.1130 011130 ÇM 10800 20.000 10000 10.000 mooo 10661 9360 9359 11200 mooo 9.764 9506 9596 9590 mooo 9976 9731 10437 9336 10319 1O000 10000 10.477 9785 İTü 9795 9693 9528 9.294 10.000 9542 10000 46.279 10444 9394 9574 10000 10057 20558 10.011 11021 10.000 40000 10.000 9946 9356 10.428 9358 10.000 10100 mooo 1O00O mooo 11397 10357 10.724 10469 mooo mooo 10.066 9362 10.000 10405 10508 10.000 10.000 10.006 10.000 mooo 10.000 mooo 10000 D W D İ * * * « 66518 43.744 17728 15108 12534 50354 43382 23011 20375 10.255 41366 34349 1R347 16512 12.054 51482 24 276 14043 12.729 52 406 17344 12357 48586 38.287 56544 37547 32543 38.019 17077 12550 9342 38073 97581 17583 11105 13.005 11.733 33338 45.400 12565 37286 10.444 135516 16541 22361 19713 16534 13.078 10329 18736 14.748 15366 14.072 19.083 15051 19561 11298 15325 12.783 1S051 11141 13.781 15554 15856 13464 ia785 iaoi3 13115 11732 11368 11002 10.787 210CAK •MjMdi I 66593 44133 17.788 15.158 12581 51.128 44.128 23X88 21.045 10.449 42.120 34.474 16.406 16576 1İ125 51.698 24.704 14 222 12332 52.469 17366 12372 49.219 38.425 62.078 37586 32362 38508 17135 12.649 9360 38.201 96.203 17S38 11564 13064 11.772 34099 45577 12515 37420 10.479 135994 16593 23.045 19784 16592 11122 10365 18353 14543 15.412 14.132 19.222 15.179 19.685 13405 15395 12526 15.102 11187 ia835 15.704 15310 13511 13538 13055 «.162 11.770 11.441 11 r>46 10525 1991 a4i 059 034 033 037 034 033 033 033 159 037 036 037 039 059 0.42 176 127 159 012 0.13 012 068 036 9.21 037 036 1.29 034 0.79 0.19 034 033 031 4.13 0.61 033 0.47 039 0.40 036 034 035 031 037 036 035 034 033 116 064 030 043 073 055 063 050 044 034 034 041 039 032 034 035 038 032 036 032 064 O40 035 Ekonomi Servisi — Körfez'- de patlayan bombalar, dünya- nın bu bölgesinde havadan uçuşları da büyük ölçüde etki- ledi. Körfez bölgesi, Doğu ile Batı'yı birbirine bağlayan hava- yolları arasında en çok kullanı- lan hatlardan biri, Türkiye de bu hava hattında bulunuyor. Savaşın başlamasıyla birlikte, Batı'dan özel olarak Körfez'e, genel olarak da Türkiye'yi kap- sayacak biçimde Ortadoğu'ya giden yolcu sayısındaki büyük azalma, bu arada savaş riski ar- tan bu bölgede sigorta primle- rinin de aşırı derecede yüksel- mesi, pekçok havayolu şirketi- nin uçuşlarını iptal etmesiyle so- nuçlanmıştı. Bunlann arasında Pan American, Trans VVorld Airlines (TWA) ve Sabena şir- ketleri Türkiye'ye yaptıkları uçuşlan da kaldırmışlardı. Havayolu şirketleri için savaş dolayısıyla yaşanan bir diğer so- run da Ortadoğu bölgesinden transit olarak geçen uçuşlann geleceği. Cuma günü Montreal'- de bir acıklama yapan Ulusla- rarası Sivil Havacılık Teşkilatı, Avrupa ile Uzakdoğu Asya ara- sındaki uçuş hatlannı yeniden saptadı. Körfez bölgesi yerine kullaru- Uluslararası Şivil Havacılık Teşkilatı, Ortadoğu'dan geçen uçuş hatlarını değiştirerek biri SSCB, diğeri ise Afrika üzerinden geçen iki hat saptadı. Pek çok şirket, yeni hatları kullanıyor. labilecek bu hatlar iki ayrı yol- dan oluşuyor. Kuzey yolu ola- rak adlandınlan ilk hatta göre, uçaklar Avrupa'dan kalktıktan sonra Sovyetler Birliği, Afganis- tan ve Pakistan'dan geçecek. Güney yolu ise Avrupa'dan Mı- sır'a, oradan Sudan, Etiyopya ve Yemen'den geçecek. Ulusla- rarası Sivil Havacılık Teşkilatı, Körfez'deki pekçok ülkenin ha- va sahalarını sivil uçuşlara ka- patmasından sonra, havayolu şirketlerinden bir bölümünün bu hatları kullanmaya başladı- ğını belirtti. Teşkilat, yeni uçuş hatları konusundaki karannı, üye ülkeler ve Uluslararası Ha- va Taşımacılığı Teşkilatı ile te- masta bulunarak açıkladığını da bildirdi. Bu arada Londra'dan Edip Emil öymen'in bildirdiğine gö- re Îngiliz ve Avustralya hava- yollan şirketleri, Körfez'deki çatışmadan önce bazı hatlarını Türkiye ve Ortadoğu üzerinden kaJdırıp daha kuzeye almışlar- dı. KLM şirketi de dün yaptığı açıklamada, seferlerinde deği- şiklik yaptı. KLM uçuşlan, Is- tanbul'a uğramadan doğrudan Kahire'ye gidip dönecek. Lond- ra'dan Uzakdoğu'ya yapılan uçuşlarda, Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı'nın belirtti- ği yeni hatlar kullanılmaya baş- landı. Bunlar, Moskova-Semer- kand ya da Orta Avrupa, Romanya-Bulgaristan-Hazar Denizi-Semerkand veya Roma- Sudan-Etiyopya üzerinden Hin- distan'a yapıüyor. Özellikle Sovyetler Birliği'ni kesen hat için 'Financial Ti- mes'ta bir sivil havacılık uzma- nı, "Şişe agzı dediğimiz durum- dan çekiniyoruz. Herkes bu hat- ü kullanmak isteyecek. Bu hat- ta modern hava trafik kontrol olanaklan az, birden artacak olan talebi karşılayacak güçte değil. Uçaklann ancak 15'er da- kikaiık aralaria uçması gereki- yor. Saat farklan nedeniyle özellikle gece geç saatlerde ya- pılan uzun menzilli uçuşlar da sayıca çoktur. Biitiin bunlar ve yetersiz koşullar seferleri aksatacak" dedi. Suudi Arabistan, daha önce sivil hava trafiğine kapalı olan bir hattını yaklaşık iki hafta ön- ce hizmete soktu. Bu hava ko- ridoru, ülkenin batısından geçe- rek Medine üzerinden Um- man'a giden hat. Halen savaş- tan etkilenmeyen bu yolla hem Hindistan'a hem de Birleşik Arap Emirlikleri'ne gidilebili- yor. Ancak uzmanlar, bu hat- tın daha çok ilkyardım amacıy- la kullanılacağı görüşündeler. MetaFde anlaşmaya raıııak kaldı TürkMetal Sendikası Başkanı Özbek, "MESSsözleşmesinde ücret kötü diyemeyeceğimiz noktada" dedi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Türk Metal Sendikası Genel Başkanı Mustafa Özbek, "MESS sözleşmesinde ücret, ikramiye ve yakacakla beraber kö- tü diyemeyeceğimiz bir noktada" dedi. Özbek, anlaşmazlığın işyeri grupları ile işe giriş ücreti Üzerinde olduğunu acıkladı. Türk Metal Sendikası Genel Başkanı özbek, MESS toplusözleşmesinde, pa- ra konusunda belli bir noktaya gelindi- ğini belirterek anlaşmazlığın odak nok- tası olan pürüzlerle ilgili şu bilgiyi verdi: "Öncelikle giiçlü fabrikalan ayırdık. Bu 23 işyerine özel grup dedik. Bu 23 giiçlü fabrikanın dışındaki işyerlerini 3 ayn gruba ayırdık. tşyerlerini 3 gruba ayırınca, halijle bolgelerde yeni bir ya- pılanma olunca, herkes kendi işyerinin başka bir grupta yer almasını istiyor. Bi- rinci grup işyerlerinde yüzde 225, ikinci grupta yüzde 200, üçüncu grupta da yüz- de 150 zam öngörülüyor. Bu durumda, üç grubun içinde 2'den 3'e, 3'ten 2'ye gec- mek isteyenler var. Dolayısıyla bu aşa- mada anlaşamadık." MESS'in işe giriş ücretini düşük tut- mak aınacında olduğunu aktaran Öz- bek, "Ücret konusunda bir iki şubede burukluk var. Hem de diyoriar ki 'İşe gi- riş ücretini sağlam tut'. MESS yöneüci- leri, işçi atılacağını söylüyorlar. Bu du- rumda biz de halhle işe giriş ücretini sag- lam ve yüksek tutmak istiyoruz" dedi. MESS ile sürdürülen toplupazarlık görüşmelerinde ücTet düzeylerinin ne noktaya geldiğini de bildiren özbek, şu örnekleri verdi: "Son önerflerte en düşük ücret alan iş- çmin çıplak net ücreti 983 bin 399 liraya geliyor. Orta düzeyde ücret duzeji 1 mil- yon 221 bin lira net, en yüksek grupta da 1 milyon 886 bin liraya çıkıyor. Goriişmeler sonucunda, işcinin her ay 10 günlük alacağı ikrami>e ile yakacak yardımını da katarsak, en düşük grupta ücret 1 milyon 456 bin 699, orta grupta 1 milyon 853 bin 237 lira net, en yüksek grupta da 2 milyon 739 bin 845 lira nete ulasıyor." Özbek, asgari ücret düzeyinde ücret alan işçilerin çıplak maaşlarımn da 952 bin lira nete yükseleceğini belirterek ik- ramiye ve yakacakla aynı ücretin 1 mil- yon 415 bin 805 lira nete çıktığmı kaydetti. MESS ile işveren tarafı isterse, önü- müzdeki günlerde bir görüşme olabile- ceğini dile getiren özbek, "Ben bitirme- den yanayım. lşverenlerin sırtlannı kri- ze dav-amalanna rağmen, bu şartlarda ücret, ikramiye ve yakacakla beraber kö- tü diyemeyeceğimiz bir noktada" diye konuştu. Türk Metal Sendikası dışmda MESS işyerlerinde grev sürdüren Bağımsız Otomobil-tş, Çelik-tş ve Hak-îş'e bağlı özdemir-lş sendikalan yetkilileri, MESS'in ücret konusunda kendilerine de aynı teklifte bulunduğunu, ancak işyer- lerinin gruplandırılması konusunda an- laşma sağlanamadığı için görüşmelerin sonuçsuz kaldığını söylediler. öte yandan MESS Başkanı Bahri Er- söz, Türk Metal Sendikası ile görüşme- lerin imza aşamasındayken anlaşmazlık- la sonuçianması üzerine sonınun "kapalı bulunan bir çelik fabrikasına ait son ge- çici madde üzerinde mutabakat sağlanamamasından" kaynaklandığını açıklamıştı. ASELSAN AA'mn haberine göre Otomobil-lş Sendikası'nın yaklaşık bir yıl örgütlen- me çalışması yürüttüğü ASELSAN'da, yasal süre içinde greve çıkılamaması ne- deniyle sendikanın toplu iş sözleşmesi yetkisi düstû. Otomobil-lş Sendikası Ankara Şube Başkanı Süleyman Türker, toplusözleş- me görüşmelerinin uyuşmazlıkla sonuç- ianması üzerine grev karan aldıklannı ve greve çıkma tarihi olarak da 15 ocağı be- lirlediklerini söyledi. Ancak işverenin tehditleri nedeniyle greve çıkacak yeterli sayıda işçi bulama- dıklannı bildiren Türker, greve çıkmak isteyenleri de Körfez krizinin yaşandığı bir ortamda güç durumda bırakmayı göze alamadıklarını kaydetti. Borsada 'hızlı çıkış' durakladı Ekonomi Servisi— 10 ocaktan bu yana devam eden hızlı tırmanış sonucu ortalama yüzde 32.6 prim yapan hisse senetlerinde "kân yeterli görenler satışa başladı. Endeksin 4000 pu- anın üzerine çıkmasıyla yo- ğunlaşan satışlar, nyat en- deksindeki sert çıkışı dur- durdu. İMKB Endeksi 4001 puanla başladığı dünkü se- ans içinde 4137 puana kadar çıktıktan sonra "piyasaya mal gefmesiyle" 4012 puana indi. Dün daha önceki yoğun işlemler nedeniyle İMKB Endeksi'nde 4200 puanda oluşan direnç noktasına yaklaşılması ve 10 gün önce ahnan hisselerin getirisinin yüzde 30'u aşması nedeniy- İe "kâr realizasyonunun" is- tenmesi, Körfez savaşının sanıldığının aksine uzun sü- receği işaretini vermesiyle birleşince "pi>asaya bol mal gelmeye başladı". Dünkü se- ansın ilk yansmda "tavan fi- yalın hemen altından" baş- layan satışlar, ikinci saatte bazı hisselerde taban fiyata kadar sürdü. özellikle sean- sın sonuna doğru tahtalarda kalan alış emirlerine yoğun bir satışla karşıhk verildi. Iş- Iem hacminin önemli bir bo- lümünün seansın son 15 da- kikasında oluştuğu ve bu iş- lemler sonucunda endeksin 125 puan kadar gerilediği gözlendi. Dün yerli yatınmcılann gerçekleştirdikleri kâr reali- zasyonunu, cuma günü de yabancı yatırımcıların yap- tıklan belirtüiyor. Bu değer- lendirme, yabancılara araa- lık yapan borsa üyelerinin işlemlerinden çıkartılıyor. Borsada alım yapanların "savaşuı belli sonucuna" gö- re oynadıklan ve savaşm sey- rinin ve süresinin bunlara pek etki yapmadığı belirtili- yor. Bu arada savaşa "mal- sız yakalanan profesyonelle- rin", fıyatları düşürmek için ellerinden geleni yaptıkları da ifade ediliyor. Aym hisse tahtalannda, aldığı fıyattan daha ucuza hisse satışını ay- nı aracı üyenin yapması bu- na kanıt olarak gösteriliyor. MagaDeriJ de 550 işçi grevde İZMtT (Cnmhuriyet) — Izmit'in Köseköy beldesinde kurulu Maga Deri Fabrika- sı'nda çalışan Deri-lş Sendi- kası'na üye 550 işçi dün sa- bah greve başladı. Penerbah- çe Kulübü eski başkanlann- dan Ali Şen'e ait Maga Deri Fabrikası'nda çahşanlar için Türk Iş'e başlı Deri-îş Sen- dikası ile işveren arasında 1 Ekim 1990 tarihinden geçerli olacak toplusözleşme görüş- melerinde anlaşma sağlana- maması üzerine 21 Aralık 1990 tarihinde grev karan alınmıştı. Maga Deri'de işçilerin as- gari ücretle çahştıklanm be- lirten Deri İş Sendikası Ge- nel Başkanı Yener Kaya, 1. yıl için işçi ücretlerinin 1 milyon 430 bin liraya yüksel- tilmesini, 2. yüda da İ.5 mil- yon lira artış önerdiklerini lşverenin ise yüzde >uz oranında artış teklifı verdiğini söyledi.