Katalog

CUMHURtYET/12 EKONÖMİ 10 EYLÜL 1990 BORSA N O T L A R I ABOURRAHMM YILDlfilM ve selef Sokak borsasının gucünü kıımak için aldığı önlemler- den olsa gerek, burada tezgâh açanlar Yaman Töriiner'e çok Ifi7gin öyleki borsanın eski ve yeni başkanı arasındaki 'mesafeyi' bilen bu sokak borsacüan, Ya- man Törüner'i belediye başka- nı ile aralannda görunce bir za- tnanlar 'istifa' diye bağırdıklan eski başkan için 'Muharrem Karsiı'yı isteriz' diye tempo tut- maya başladılar. Buyukşehir Belediye Başkanı Nurettin Sö- zen'in geçen hafta bina sorunu- na çözüm bulmak amacıyla borsaya yaptığı ziyaret sırasın- da meydana gelen bu olay İMKB'nin halef ve selef bas- kanlannın bugünlerde neler yapoklannı düşündürdü bize. Halef Yaman Töıüııcr: Yeni evlendi. Maçka Kışlası'nı borsaya tnal etmek için bütun gücüyle çalışıyor. Bir zamanlar Merkez Bankası'ndayken gücü- nü kırdığı Tahtakale serbest döviz piyasasından Tophane'- deki sokak borsasına kayanlar- la başı yine dertte. Ama kendi deyişiyle "Bu dar kapıdan da geçecek." Selef Mubarrem Karsh: Ta- til yapıyor. Kitabının üçüncü baskısıyla da meşgul. Yakında bir aracı kurumun başına geçip çalışmaya başlayabilir. Kendi- sine bu konuda iki aracı ku- rumdan bedelsiz hisse karşılığı ortaklık teklifi geldi. Bu kuru- luşlar borsa bankerliği belgesi aldıktan sonra tekliflerı değer- lendirecek. Peki kendısi neden bir aracı kurum kumıuyor? Karslı'yı ya- kından tanıyanlar Ankaıa ile gergin ilişkilerden sonra kendi- sinin başında olduğu bir kuru- luşa borsa bankerliği belgesinin verilmeyeceğini düşunduğunu aktarıyorlar. Ganyandan borsaya Bizim borsamız ile at yanşlan arasında ilginç benzerlikler var. Borsadaki bilincsiz yatınm- cüann ya da spekülasyon ama- cıyla gelenlerin at yanşçısı gibi davrandığı sık sık söylenir. So- kak borsasından bize aktanlan- laragöre geçen çarşamba günü Karaköy'de faaliyet gösteren bir ganyan bayii, borsada işlemlerin durgunluğundan yararlanarak sokak borsasmda tezgâh açmış. Ertesi günü gittiğimizde ganyan bayii yeniden gelmedi, ama bor- sa kahvesinde alülı ganyancıla- ra rastladık. Bunlar ganyan oyunundan borsa oyununa geçenlerdi ve son günlerde borsada işlerin iyi git- memesi üzerine yeniden eski iş- lerine dönmeye hazırlanryorlar- dı.At yanşından borsa oyuncu- iuğuna geçen Haradi Kaleli, "At yanşlannda daha iyi, daba isa- betli tataminlerde bulunabflryor- dum. Çunku atlan daha iyi ta- nıyor, orijinlerini daha iyi bili- yordnm. Nasıl koştuklannı da gözlerimle goriıyordum" diyor. Sabit Çalapkulu da aynı görü- şü paylaşıyor: "At yanşı oyna- mak, hisse senedi gibi değil. Şu anda Türkiye'de atlan etkileyen herhangibir olayyok.Ne Kor- fez krizi DC başka bir şey" diye ekliyor. Her iki arkadaş da iki ay ka- dar önce sokak borsasına gel- mişler. At yanşı tecrübelerinden dolayı da bu piyasayı kolayca kavramışlar. Borsa oyunu ile at yanşı arasmdaki benzerlikleri At yanşçüıgındaıı borsa oyuncuiuğuna gelen Haındi Kaleli (solda), Sabit Çalapkulu, "İki o>un da heyecanlı ve birbirlerineçok >akın"diyoriar. şöyle sıralıyorlar: • Borsada da, ganyan da da şi- ke w r Jokeyler arasında bir an- laşma, hiç birinci gelmeyecek bir atı banko yapıyor. Brokerler ara- sındaki bir paslaşma da herhan- gi bir hisse senedini yukseltiyor ve düşürüyor. • Yönlendinne var ÖzeUikle ba- sın tarafından, tıpkı ganyanda olduğu gibi, borsada da hisselere yönelik olarak tahminler yapılı- yor. Bu tahminlerin çoğu tutmu- yor. Tahminlere göre oynadığı- mızda çoğunlukla kaybediyoruz. • lş, tiyoya dayanıyor: Ganyan bayileri, bazen "Benim tiyom var. 3. ayak 4 numara tek ola- cak" diyor. tstersen bu denilene güven ve oyna. İki sonuç var. Ya kazanırsın ya da kaybedersin. Borsada da aracı kurum veya broker geliyor, "Tiyom var. Bu ay şu hisse senedi çok prim ya- Yine iki seçeneğiniz var. Aldığı- nızda kazanç veya kayıp. Ama buradaki kayıp ganyanda oldu- ğu gibi paranın tümu değil, bir bölümü ancak, çunku hisselerin değeri sıfıra inmiyor hiçbir zaman. • Sürprizler iyi kazandınyor Borsada hisselerin, ganyanda at- lann sürpriz yapması çok iyi ka- zandınyor. • Yeniler hakianda bilgi: Gan- yanda yeni atlar ile hiç birinci gelmemiş atlar hakkında açıkla- yıcı bilgiler verilir. Yeni taylar iyi koşu yapmış taylara benzetilir. Yeni hisseler için de bilançolar, rasyolar açıklanır. • Oyun, tanımaya dayanıyor. At yarışlannda başarı atlan iyi ta- nımanda, borsada ise hisse se- netlerini, şirketleri iyi bilmende yatıyor. Bilgi her iki piyasada da pacak alın" diye tavsiye ediyor. çok iyi para getiriyor. Borsada banker rekabeti Borsada bankerlerin rekabe- ti başlıyor. Artan işlem hac- mi ve piyasanın hamlığından dolayı cazip kârlar sağlanması her hafta yeni bir sermaye gru- bunun bu piyasaya girmesine yol açıyor. Can ve Karon Men- kul Değerler ile Net Grubu'nun dobal Menkul Değerler'ı geçen hafta borsa bankerliği belgesi (BBB) aldı. Karamehmetler'in Park Menkul Değerler şirketi ise geçen hafta içinde Kamu Ortak- lığı tdaresi'nden transfer ettiği Adnan Mete ile borsa işlemleri- ni başlattı. Mustafa Süzer'in Kent Menkul Değerler'i ile Pen- ta Grubu'nun Pasifik Menkul Değerler şirketi de yolda geliyor. Sırada başkalan da var. Yılba- şında 20 olan aracı kurum sayı- sı geçen hafta sonu itibanyla 32'ye yüksehniş bulunuyor. Bunlara, yıl sonuna kadar ara- cı kuruma dönüşecek 22 borsa komisyoncusunu da eklemek ge- rekiyor. Çunkü bu 22 komis- yoncu, sermaye piyasası mevzu- atı gereğince haziran ayı sonu- na kadar borsa bankerliği bel- gesi almak için SPK'ya başvur- muş durumdalar. Komisyonculuktan aracı ku- ruma dönüşıurulme sırasında sermayeleri yukseltilirken, buro donanımlan da modernleştirile- cek. Yılbaşına kadar 'BBB' ala- mayanlar bu haklannı kaybede- cekler. Haziran sonunda yapüan başvurulardan şundıye kadar sonuçlandınlan ise yok. Komis- yonculardan Yener Kaya ile Mustafa Yümaz'ın birincil piya- sa ışlemlerine aracılık edip un- denvriting (satış garantisi) yapa- bilen A sınıfı BBB'ye, diğer ko- misyonculann ise B sınıfı BBB için başvuruları bulunuyor. Sayısı 104'u bulan borsa ara- cı üyelerinin sayısını dondurma taraftan olmayan SPK, yatınm- cının korunmasında rekabete inanıyor. Bunun için de başvu- ru sahiplerine bankerlik belgesi vermeyi hızlandırdı. SPK'ya gö- re aracı uyelerin sayısını doğal sınırları belirleyecek. Sayısı art- tıkça bu iş cazibesini kaybede- cek ve başvurular da azalacak. Ama şurası bir gerçek ki da- ha yılbaşında 5 milyondan az parası olanı kapısından içeri sokrnayan aracı kurumlara bun- dan sonra borsada rastlamak zor olacak. Bankerlerin rekabeti en çok küçuk yatırımcıya yara- yacak. Sunday Correspondent: Polly Peck'in başkanı değişecek EDtP EMİL ÖYMEN ~ LONDRA — Asü Nadir'in Yö- netim Kurulu Başkanı olduğu Polly Peck Interpational'ın hisse senedi alım-satımlannda sadece son 4 yılda değil, firmanın kurul- duğu 1979'dan bu yana usulsuz- lük olduğu iddialan basında yer aldı. Ciddi pazar gazetelerinden "Snnday Correspondent", hak- kında çıkan söylenti ve ortaya atı- lan iddialar nedeniyle Asil Nadir'- in yönetim kurulu başkanhğından vazgeçme aşamasına geidiğım öne sürdü. "Polly Peck"in başına, "City'e bir nanik yapmak ama- cıyla bir tngiliz değil, bir Ameri- kalının geçmesinden söz edildiğini" kaydetti. Ancak yeni görevlinin "karar yetkisi olmaya- cak". Haberde, bu görev için ABD eski baskanlan Ronald Re- agan ile Richard NUon'un adlan anılıyor. "Polly Peck"i yakından izleyen bazı "City" gözlemcileri, başkanken çok popüler olmakla birlikte, görevden aynldıktan son- ra gözden dûşen Reagan ile "Watergate" skandab yüzünden, yalan söylemek ve sahtekârlık yapmakla suçlanan, Amerikan Kongresi tarafından azledilmek Uzereyken istifa etmek zorunda kalan Nixon'ın, "Tamamen bir Asü Nadir operasyonu olan Pofly Peck için duşunulmesinin komik oldağunu, ciddiye alınamaya- cagını" ifade ettiler. "Sunday Correspondent"in habennde, Asil Nadir'in yûzde 26'ya yakın hisse senedi sahıbi ol- duğu kuruluşta, karar yetkisi ol- mayan yeni bir yönetim kurulu başkarunın nasıl çalışabileceği so- ruldu. Nitekim "Sunday Times" gazetesinde yayımlanan bir haber- de de Asü Nadir'in "Polly Peck"- de para işlemlerinde imza yetkisi olan tek kişi olduğu öne sürüldü. Daha ciddi iddialar ortaya atan "Observer" gazetesi ise borsada hisse senedi kayıtlannda yapüan araşünnanın sonuçlannı yayimla- dı. Asil Nadir'in, "Polly Peck"- deki hisselerini, tngiltere'nin Fransa kıyıları açığındaki "Jersey" adasında kayıth, ancak tngiliz mali yasalanndan etkilen- meyen "Restro Investments" adh özel şirketi aracüığı ile yönettiği hatırlatıldı. Haberde, "Restro, bir sure önceye kadar Asil Nadir'in kuruluşa ait hisselerinin çok bü- yük bir miktannı elinde tutuyor- du. Şitndi ise buna ilişkin bir kay- da rastlanmıyor" dendi. "Restro kaç hisse tutuyor? Kimler adına tutuyor? Acaba bu hisseler, Polly Peck'e kredi için teminat olarak başka bankalara mı yatınldı?" di- ye soruldu. Metaş'ıkurtarma formtilü onaylandıtZMtR (Cnmhuriyet Ege Bttro- su) — özel sektör demir-çehk fab- rikalannın büyüklerinden olan ve yaklasık 4.5 aydır üretim yapama- yan Metaş'ı kurtarma formulü ile ügili çevrelerde kabul gördü. Öne- rilen formulle sermaye 75 milyar liradan 400 milyara çıkarüacak bankalann alacağı sermaye aruşı- na sayüacak ve yönetim değişecek. Formüle göre bankalann hissesi yüzde 58 oluyor. önümüzdeki hafta içinde konuya ilişkin anlaş- marun Ankara'da açıklanacağı öğ- renildi. Borçlan nedeniyle işletme ser- mayesi sıkıntısı ıçine giren ve 20 nisanda üretimini durduran Me- taş'ın kunarılması için çalışmalar son aşamaya geldi. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşan Namık Kemal Kılıç'ın girişimiyle bir araya gelen bankalar bir komisyon oluştur- rauşlar ve çözüra yollannı sapta- maya çalışmışlardı. Yapılan çalış- malardan sonra bir formül geliş- tirildiği öğrenildi. Formüle göre Metaş'ın son olarak 75 milyar li- raya çıkartılan sermayesının 400 milyar liraya çıkanlması ve ban- ka alacaklan karşılığı hisse veril- mesi kararlaştırüdı. Bu durumda alacaklı bankalann hisseleri yüz- de 58'e yükseliyor. 90 milyar lira alacaklı İş Bankası yüzde 33, 40 milyar lira alacaklı Vakıflar Ban- kası yüzde 15 ve diğer alacaklı bankalar da yüzde 10 hisse sahi- bi olacaklar. Metas vönetiminde- ki Özsaruhan ailesinin payı da yüzde 20*den yüzde 3'e düşecek. Bu durumda yönetimin bankalar konsorsiyumuna devri söz konu- su olacak. Edinilen bilgiye göre çözüm formülünde hisselerin dağılımın- dan sonra fabrikaya 100 milyar h- ra taze para sağlanacak işletme sermayesi ile uretime başlayacak olan fabrikanın kısa sılrede topar- lanabileceğı kaydedildi. Metas icin ortava atılan formu- lün önümüzdeki hafta içinde kâ- ğıda döküleceği kaydedilirken il- gili çevreler gelişmeyi olumlu bul- dular. Fabrikanın bir ust düzey yetkilisi, "Sorun jönetimden kay- naklanmıyordu. Sorun uygnlanan ekonomik politikalar ve ynksek faizden doğmuştu. Yeni formulle yönetimin değişecek olması bazı şeyleri degiştinneyecek. Ancak bankalar hisselerini kornmak için daba dikkatli olacaklar bu da bazı sevleri kolavlastıracak" dedi. R E K L A M D U N Y A S I 'Irak Reklam Kampanyası'aldatmacası l lraq ad assault? | Shops cry hoax Aralannda "J. W. Thompson" Saatchi and Saatchi ve "CDP"nin de bulunduğu 10 kadar reklam ajansının Londra'daki şubelerine olağanüstü büyük bütçeli bir reklam kampanyası teklifi geldi. Teklifin sahibi, Irak hükümeti adına konuşan bir tngiliz işadamıydı ve önerisi de "Körfez krizi nedeniyle mağlaklaşan Irak'ın prestij imajını dev bir kampanya ile düzeltmeyt çalışmak" şeklindeydi. Faks mesajlarıyla yapılan bu önerinin arkasında kendilerini Stephen Pearce ve John Voland olarak tanıtan iki tngiliz. Pearce and Voland adh bir medya danışma şirketinin yöneticüeri olduklanm, Bağdat'tan yeni döndüklerini belintikten sonra Irak hükümetinin kendilerine geniş yetki verdiğini vurguladılar. Ne var ki Batı dünyasında esen Irak düşmanı havadan etkilenen reklam ajanslannın istisnasız tümü, mesajda belirtilen faks numarasma aym gün yanıt verdi ve söz konusu kampanya önerisıni "büt- çe ne denli büyük olorsa olson" reddetti. Ancak 23 ağustos tarihli ünlü "Financial Times" gazetesi çift imzalı bir haberde, Irak'ın lngiltere'de reklam kampanyası gerçekleştirmek amacıyla girişimlerde bulunduğunu doğruluyordu. Aynı gün piyasaya çıkan mizah dergisi "Punch" ise olayın içyuzünü ifşa etti: Derginin iki S aim n*y IXH IK un Mr Buıh s Ittün, sa>, twu monttu bc poiat lu clear slnu of a nc t> ftaghdBd and the hos e stıll iocarcerateıt But tX the ÜS and Brttataı bctlevv gıun^ Lhe ınıttat-vç and c the ir*qı leadcr to nui flth hıs dall> ınuutives ln that he »m. m*ke further weakenmg hıs posiuon nç a^vj to make cooces > passed a taste tat'L Plan for Iraqi advertising in Britain By AJtc* R ı t n i t o m and Jofvi ThornMH A NUMBER of leadlnj I advertising dgencU muhabin, reklam ajanslarımn parasal hırslan ile siyasi inançlan arasmdaki dengeyi ölçmek için böyle bir tuzak kurmuşJardı. Pearce and Voland adlı bir şirket yoktu, faks mesajı da sahte idi. Punch dergisinın editörü sonucu şu cUmleyle açıkladı: "Bn bir deneme, bir sınavdı. Reklam ajanslan basanyla geçtiler sınavı." KapluMbaga oa Ifce r«ad — DDB, gedikli muşterisi Volkswagen için Fransa'da yaptığı kampanyada Amerikalı yazar Jack Kerouac'ın "On The Road" (Yolda Giderken) adlı romanım kullandı. Volkswagen'in Golf modeli için hazırladığı basın ilanında kullanılan slogan ise şöyle: "Eğer yolculugu Golf la yapsaydı yazacak bu kadar çok şe> bulamazdı." Golf sevenler beğenebıhr de, acaba Kerouac hayranlarına "Aman iyi ki Jack, Golf'a binmemiş" dedirtmek ıçın mi hazırlanmış bır ılan? Esbank'ın kuruluşunun 63. yıldonümü (15 Eylül 1990) nedeniyle Esin Ajans tarafından gerçekleştirilen prestij filmi, 6 eylül günü TRT'nin birinci kanalında yayımlanmaya başladı. 60 ve 30 saniyelik versiyonlan olan fılmde, dünyarun dört bucağından çeşitli ülkelerin insanlan, ulusal gjysileriyle ekrana geliyor ve her biri kendi ülkesinin ulusal enstnımamyla Beethoven'in 9. Senfonisi'nden bir bölümü seslendiriyor. 60 saniyelik versiyonda 11 ve 30 saniyelik versiyonda 8 ayn ülke insanı kuliaruldı. Filmin müzik danışmanı ve uygulayıcısı Esin Engin. Esin Ajans'tan Galip Uzun'un senaryosu Sinan Çetin'in yönetmeıüiğinde Plato Film tarafından peliküle alınmış. Animasyon ise Grafıti'nin. T E K N O L O J I V I T R I N I Yiyecek üretiminde f temizlik lngiltere'de bir endüstriyel mutfak alamnın teraız mi yoksa hastalığa yol açabilecek mıkroplarla dolu mu olduğunu saptayabilen taşınabilir bir aygıt geliştirildi. Biotrace firmasının geliştirdiği Hygiene monitör, çalışma alanının yuzeyindeki sıvı orneklerini hızlı bir test uygulayarak çahşıyor. Alınan örnekler aygıtın içinde bulunan bir ajanla kanştınlıyor ve iki dakika içinde olçum sonuçları alınabiliyor. Bugün kullanılan yöntemlerle bu işlem saatler boyunca süniyor. Aygıt, bütun yaşayan hücrelerde depolanmış bulunan adenozin trifosfat enerjisi örneklerini arıyor. Ajanın içinde bulunan bir enzim adenozin trifosfatla biyokimyasal tepkimeye girerek ışık uretiyor. Böylece ölçüm gerçekleştırilmiş oluyor. Aygıtın ustunde bulunan bir sıvı kristal gostergede mikropların ya da atık yiyecek parçacıklannın düzeyi görulüyor. Akıllı makine Minolta'nın Freedom Zoom 105i model kamerası çekim düğmesine basmak dışında her şeyi yapıyor. Bir duyargaç tarafından yönetilen programlanmış bir devre, otomatik olarak makine ile fotoğrafı çekilen nesne arasmdaki mesafeyi ayarlıyor. Buna göre merceği 35 mm ya da 105 mm zoom durumuna getiriyor. Böylece fotoğrafı çekilen nesne ile arkasındaki göruntü arasmdaki dengeyi sağlıyor. Öte yandan hareket halindeki nesnelerin fotoğrafını net bir bıçimde çekebiliyor. Fiyatı: 462 dolar. Bilgisayannız yoksa...kredinizvar! İşyerinizde bilgisayara geçerek daha verimli, daha kârlı çalışmak şimdi çok kolay. Çünkü bilgisayannız yoksa... krediniz var! Emlak Bankası Tüketici Kredisi kapsamındaoluşturulan Bilgisayar Kredisi çok seçenekli ve benzersiz koşullardaki geri ödeme kolaylıklarıyla sizleri bekliyor. Commodore PC 10, PC 20, PC 30, PC 40, PC 50 ya da PC 60 Tovver... Çalışma alanınıza, iş yükünüze hangisi uygunsa, hangi Commodore PC'yi istiyorsanız isteyin, dilerseniz 6, dilerseniz 9, dilerseniz 12 aylıkgeri ödeme imkanıyla şimdi sizin. Aşağıdaki yetkili satıcılarahemen başvurun, bu çağdaş olanaktan yararlanm. Teleteknik COMMODORE PC 20 COMMODORE PC 30 COMMODORE PC 40 COMMODORE PC 50 COMMODORE PC 60 TELETEKNİK İŞ BİLGİSAYARLARI YETKİLİ SATICILARI: ANKARA: ÇİP 167 26 38 FEYKEM 222 67 92 MIKROSHOVVY168 36 47 TST126 25 89 BURSA: RAME3A 224321 ÇANAKKALE: ÛZKAN 11 47 DİYARBAKIR: ADAKOM 300 37 ELAZIĞ: BILTEM 288 78 ŞEREFOĞLU 177 99 ERZİNCAN KARTAL 70 93 ERZURUM IYIGÖREN 185 54 ESKİŞEHİR: OATACOM 373 60 GAZİANTEP: KALENDER 256 08 ISTANBUL: (ATAKÛY) NET 560 2014 (BAKIRKÖY) OSAM 583 72 46 (BEŞIKTAŞ) ERKUTUN 159 79 90 (ESENTEPE) SEREN 167 16 29 (FERİKÖY) DILMEN 1301413 (KADIKOY) ARTOKEL 385 59 81 (MAÇKA) INTERKOM 160 04 16 (MECIDIYEKOY) ACAR 172 81 62 (NİŞANTAŞI) NET-SYS 140 74 62 (OSMANBEY) NOVA148 57 27 UEM 147 03 54 (ŞİŞLI) ASPERKAN 141 0217 MIKROBAHÇE 148 19 75IZMIR: BOYUT 22 02 35 CMİT: VIBI 18116 K.MARAŞ: ASPERKAN 28 999 KASTAMONU: LAZER 125 57 KARABÜK: YANK1173 32 KAYSERİ IPEK 127 552 KONYA: MOOÜL 11 70 20 MALATYA: ELEKTRO 198 01 SAMSUN: GÛNEŞ 318 48 SİVAS: ÇOZÜM 192 39 ŞANUURFA: BILBAN 136 47 TOKAT: ÇÖZÜM 188 16 TRABZON: SOMEL167 67 te1î*î 6.8*1 fsn?!», HMM 20UB |M(k|«il Hg ^ I K E StK|sccn4 taılfcİLİtie ' 6 * Hrttt «m