Katalog

20 TEMMUZ 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Cftroen'in atagı • EkoDomi Servisi — Türkiye'de Citroen otomobil bolluğu yaşanıyor. Geçen yıl sadece 5 tane ithal edilen Citroen marka otomobil bu yıl HürpaT nm yürüttüğü kampanyalarla atağa geçerek yılın ilk varısında 1159 adete ulaştı. lk kampanyasını Töbank'la yürüten Hürpa, şubat ayında 935 adet otomobüin satışına aracılık etmisti. tş Bankası ile ortaklasa düzenlenen ikinci kampanyada ise 600 otomobüin pazarlanması düşUnUlüyor. Hazine: 'Ekonomi iyi yolda' • ANKARA (ANKA) — Hazine ve Dış Ticaret Musteşan Namık Kemal Kılıç, ekonominin her yönden rayına oturduğunu ve öngörülen sonuçlann alındığını belirterek, "Hasta adam ayağa kalkü" dedi. Namık Kemal Kılıç, Türkiye'nin gerçek serbest tüketim ekonomisine girdiğini söyleyerek "Biz Türkiye'nin buna bu kadar hızlı adapte olacağına inanmıyorduk. Hatta tüketim biraz beklentilerimizin üzcrinde gerçekleşti" diye konuştu. Tüketimi kısmak için herhangi bir çaba harcamadıklannı da kaydeden Kılıç, bu dengenin kendiliğinden sağlanacağıru vurguladı. Petkiırfden zam savunması • İZMİR (Cumfaariyet Ege Bttrosu) — Son olarak önceki gün bazı ürünlerinin fıyatlarını yüzde 6-9 oranında arttıran Petkim'in dünya fiyatlanna paralel olarak ayarlama yaptığını savunan Petkim Genel Müdürü Faruk Yağız, "Dünya fıyatları düştüğü zaman fiyatlan indirmekte, yükseldiği zaman yükseltmekteyiz. Tabiatıyla bu ayarlamalar ABD Dolan bazına göre yapıldığından ABD Dolan'nın TL karşısındaki değer artışı da fiyatlanmıza yansıtılmaktadır" dedi. Vergi iadesi iyice eridi • ANKARA (ANKA) — Memur maaşlan ve işçi ücretlerindekı artışa karşıhk vergi iadesinde tutar ve oranlann aynı kalması, iadenin giderek önetnini yitirmesine neden oldu. nkokul mezunu en düşük lemedeki memurun aitnğı vergi iadesi 1986 yılında maaşının yüzde 13.8'ine karşılık gelirken bu oran son maaş artışla birlikte yüzde 7.6'ya geriledi. Emsan'ın sahibi öldü • DENtZLl (Cumhuriyet) — Emaye tencere ürctiminde Türkiye'de ilk sırayı alan Emsan Şirketler Topluluğu'nun sahibi Doğan Demircioğlu geçirdiği kalp krizı sonucu öldü. Denizlispor'un asbaşkanlığını da yapan Demircioğlu'nun ani ölümû kentte üzüntü yarattı. 1972 yılında kurduğu Emsan AŞ'yi 11 ayn şirket haline dönüştüren ve Avnıpa ile Uzakdoğu ülkelerine çelik tencere ihraç eden Demircioğlu, 50 yaşında, evli ve 2 çocuk babasıydı. Hazine bonolan • ANKARA (AA) — Devlet iç borçlanma senetlerinden 6 ay vadeli Hazine bonosunun yıllık ortalama faizi, önceki gün yapılan ihalede yüzde 46.64'e yükseldi. 6 ay vadeli bono faizi en son 20 haziran tarihinde yapılan ihalede yüzde 45.98 olmuştu. Hazine, dün 250 milyar lira tutannda bono satısa çıkardı. Sermaye urttınmına hız • ANKARA (ANKA) — Şirketler yüksek enflasyonun etkisiyle sermaye arttınmlanıu hızlandırdılar. Yılın ilk beş ayında 8 trilyon 500 milyar lira sermaye arttınmına giden 3 bine yakın şirket geçen yılın tamamında gerçekleşen 11 trilyon 450 milyar liralık sermaye arttırımımn yaklaşık yüzde 75'ine beş ayda ulaştı. Yurdasokulmayaçalışılan eskitekstilmakinelerigümrükte bekletiliyor Bursa Gümrüğü hıırdalık gîbiTürkiye'ye beş yaşından büyük tekstil makinesi girişinin yasak olmasına karşın boyanıp etiketi değiştirilerek gümrükten geçirilen yaşlı makinelerin Bursa, Uşak, Denizli ve Gaziantep illerindeki orta çaph tekstil kuruluşlarını doldurduğu öğrenildi. KUTLU ESENDEMİR Bursa gümrüğünün şu anda sahte etiketli olduğu bilirkişi raporlarıyla saptanmış otomatik eski dokuma tezgâhıyla dolu olduğu belirlendi. Yurtdışından sahte etiketli makine getiren işadamlarına Faisal Finans Kurumu'nun kredi dağıttığı öne sürüldü. BURSA — Türkiye'ye beş yaşından bü- yük tekstil makinesi girişinin yasak olma- sına karşın, boyanıp etiketi değiştirilerek gümrükten geçirilen yaşlı makinelerin Bursa, Uşak, Denizli ve Gaziantep illerin- deki orta çaph tekstil kuruluşlarını dol- durduğu öğrenildi. Edinilen bilgüere göre son altı ay için- de 6 bini aşkın 5 yaşını asmış, sahte eti- ketli, "makyajh" tekstil makinesi yurda sokuldu. Türkiye'ye kaçak makine sokan tekstilciler herhangi bir "operasyon" ola- sılığı karşısında panik içindeler. Bu kişi- lerin çoğunun, makine almak için banka- lara ve Faisal Finans Kurumu'ndan aldık- ları kredüere karşılık olarak mal varlık- lannı ipotek ettirdikleri de öne sürüJüyor. Bursa Gümrüğü'nün şu anda "makyajlanmış" ve sahte etiketli olduğu bilirkişi raporlarıyla saptanmış otomatik dokuma tezgâhlanyla dolu olduğu'öğre- nildi. Son 80 gün içinde yurda soktuğu tekstil makinelerinin bir bölümünün sahte etiketli olduğu bilirkişi raporuyla belirle- nen bazı kişi ve kuruluşlar şunlar: özgüven Dingil Sanayii ve Uludağ Ga- zetecilik ve Matbaacüık Anonim Şirketi sahibi Nail Yenice. Yenice"nin getirdiği 2 tezgâh için de "olumsuz" raporu verümiş durumda. Bursaspor Yönetim Kurulu üyesi Men- di Tekstil Sahibi Erhan Mendi. Mendi, yaklaşık 2 ay önce 50 dolayında getirdiği 1970 -1974 yüı arası yapımı SOMET mar- ka, îtalyan yapımı tezgâhlan gümrükten geçirmiş. Bu makineler Çalıköy'deki bir binada duruyor. tşadamı Mendi'nin 1973 yapımı 30'a yakın yine SOMET yapımı tezgâhı da gümrükte bekliyor. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Cengiz Battalcıoğlu'nun yeğeni- ne ait Emre Tekstil Fabrikası'nın Isviçre patentli Ruti marka en az 10 yaşında olan 2 tezgâhına da bilirkişi olumsuz raporu vermiş. Eskınler'e ait Niser Tekstil Sanayii'nin S.A.C.M. marka Fransız malı 12 otoma- tik dokuma makinesi en az 10 yaşında. Bu kuruluşa ait makinelerin de bilirkişi rapor- ları olumsuz. Artunçteks fırmasının getirdiği Fransız malı Saurerdiederichs marka 2 dokuma tezgâhına da olumsuz rapor verilmiş. Gül Ipek Kumaş ve Konfeksiyon Sana- yii'ne ait 1 adet makine olumsuz. Ancak bu makinenin diğerlerine oranla çok ba- kımlı olduğu ve eski makine olduğunun firma tarafından bilinmediği öğrenildi. Bursa Gümrük Müdürlüğü'nde son 4 gündür yaptığımız araştırmalar da üzeri- ne makinelerin çok iyi bir biçimde araş- tırmadan geçırildiği, ancak bundan önce gümrükten geçirilen makinelerin işletme- lerle calışmaya devam ettiği büdirildi. Sah- te etiketli yaşlı makinelerin gümrükte ele geçen bölümü şu an Sundurma ismi veri- len depoya çekildi. Faisal Finans Yurtdışından sahte etiketli makine ge- tiren işadamlanna Faisal Finans Kurumu- nun teşvik kredisi dağıttığı ileri sürüldü. Kurumun borsa şubesi ile telefon aracılı- ğıyla, "tekstilci" olarak "kredi konusunda" görüştük: — Selamın aleyküm. Hayırlı günler. Krediler servisinizi rica etmiştim. — Ne konuda görüşecektiniz? Ben yar- dımcı olayım. — Tütüncüoğlu Çiftliği'nden anyonım. 12 tezgâhlık bir atölyem var. Yurtdışından 2 makine getirecektirn. Sizin teşvik kredi- lerinizin çok uygun olduğunu söyledi komşular. Bilgi alacaktım. — Adınız ne arkadaşım? — Kutlu Esendemir. Esendemir Tekstil. Sizin adınız? — Ergin. — Krediler servisinden değil mi? — Muhasebeden. Kredi veriyoruz tabii. Siz makineyi getiriyorsunuz, Biz ödüyo- ruz. Bizim verdiğimiz kredi diğer banka- lardan düşük. — Şartlar? — Referans çok önemli. Gelin görüşe- lira. — Bize bir dergi yardımcı oluyor ma- kine getirmede. Onlar referans olabilir mi? — Olabilir tabii. Gelin müdür beyle görüşun. — Biliyorsunuz bizim getirdiğimiz ma- kineler bayağı problemli. Samimiyetinize güvenerek söylüyorum. Yaşını büyültüp gümrükten sokacağız. — Biliyorum. Siz makineyi getirin, biz gerisini hallederiz. Şimdi müdür bey yok. Bilgiyi ondan alırsınız. — Parayı nasıl şartlarda alacağız sizden? — Siz getireceksiniz. Bizödeyeceğiz. Bir dakika. Müdür bey geldi. Ona bağ- lıyorum. — Hayırh günler. — Sağolun. — Makine kredisi konusunda görüşe- cektim. — Gelin görüşelim. Meseleyi burada hallederiz. — Kimle görüştüm? — Hasan Dursun. Müdür. Orta çaph tekstilciler Çeşitli >öntemlerle yaşlı tekstil makine- lerini yurda sokmayı başaran aracüar, en çok orta çaph tekstil sanayicileri sayesin- de para kazanıyor. Büyük sanayiciler tek- nolojik yenileme ve uluslararası rekabete daha çok önem veriyor. Küçük çaph tek- stilciler ise bu eski makineleri bile alacak satın alma gucüne sahip değiller. Borsaya 'sıcak para'Yakın dönemde hızla artış gösteren kısa vadeü sermaye girişinin bir bölümünün borsaya yöneldiği ve bunun, arzdaki tüm artışa rağmen fiyatları ayakta tuttuğu savunuluyor. ABDURRAHMAN YILDIRIM 32 sayılı karardan sonra artış gösteren Türkiye'ye yönelik kısa vadeli sermaye narekeüerinin bor- sayı hedeflemeye başladığı belir- tiliyor. Yılbaşından bu yana yo- ğun bir şekilde süren özelleştirme ve halka açıhnayla borsadan tril- yonlar çekilmesine karşılık bu pi- yasadaki canlıhğm devam etmesi ve talebin kesilmemesi, yabancı yatınmcının ilgisine ve "kısa sü- rede vnrgun vurmak isteyen ya- bancı spekülalörlerin varlığına" bağlanıyor. Piyasa uzmanlan, konjonktü- rün kısa vadeli sermaye hareketi olarak tanımlanan sıcak paranın borsaya girmesine elverişli oldu- ğuna dikkat çekerken "Dünyada böyle bir fırsattan yararianacak- lann sayısı çok" dediler. Hisse senedi pıyasasımn öncü- sü bir büyük bankanın menkul kjymetler müdürü "kara para gö- işlem hacmi (MHyar TL) 1.3*4 rünümüode yurtdçı kaynaidı bazı başvurulann kendilerine kadar getdigiııi" doğruladı. Bu basvuru- lan geri çevirdiklerini belirten adı- nın açıklanmasını istemeyen yet- kili şöyle dedi: "Dünyada kflr maıjlan son de- rece düşuk. TL'nin dövizler kar- şısındaki performansı ise yüksek. TL değeri ile doviz kuru arasın- da bu makastan yararlanmak is- teyen belli bir kesim var. Bu ke- simden bize Ulep geliyor. Vani bi- ze kadar uzandı. Biz kabal etmi- yoruz, ama kabul edenleri duyu- yoruz. Şimdilik borsaya yönelik talebi arttıncı yönde etki yapan bn olay zamanla tersine döoecek. Çünkıi bu şekilde gelenler olaya uzun vadeli bakmıyorlar. L'ygun konjonktürde vurgun vnrnp glt- meyi bedefliyorlar." Aynı konuda görüşlerini sordu- ğumuz Manufacturers Hanover Finans'ın genel müdürü Sami Erol, yurtdışından borsaya yöne- lik talebi "marjinal" olarak de- ğerlendirdi. Borsaya sıcak para- nın girmiş olabileceğini belirten Sami Erol, bu paranın olumlu et- kisi yanında olumsuz etkisinin de olabileceğini kaydetti. Sami Erol, bayramdan önceki hafta ile son- raki hafta içinde yabancılann ha- rekete geçtiklerini belirtti. Erol, kendilerinin gerçekleştirdiği işlem hacminin yüzde S'ini yabancı ta- leplerinin oluşlurduğunu bildirdi. Türk Ekonomi Bankası'nın Yönetim Kurulu üyesi Prof. Dr. Zafer Başak ise borsada sıcak pa- ranın varlığına ihtimal vermedi- ğini belirtiyor. Yabancılann kısa süre için borsaya girmeyi göze alamayacaklannı kaydeden Zafer Başak, sadece bazı yabancı kişi- sel yatınmcılann piyasayı dene- mek için birkaç milyon dolarlık portföy oluşturduklarını kaydet- ti. Başak yabancılann talebınin daha kararlı ve daha sürekli oldu- ğunu söyledi. Geçen yılın ağustos ayında ya- yımlanan 32 sayılı karardan son- ra büyük canlıhk kazanan kısa va- deli sermaye hareketleri 1990 yı- lının ilk üç ayında 4.7 milyar do- lara vardı. Kısa vadeli borç ve mevduat şeklinde yurda giren "sı- cak para"nın yurtiçinde TL'ye çevrilip ve bir süre kullanıldıktan sonra yurtdışına çıkanlraası sıra- sında hem kur farkından ve hem de dışanya göre daha cazip oian yurtiçi faizlerden getiri sağlanmış oluyor. BMQ Volvo Ue mahkemelikANKARA (ANKA) — Türkiye'nin önem- li motorlu kara tasıtı üreticilerinden biri olan BMC'de içten içe bir kavga var. BMC'nin or- tağı olarak gözüken Isveçli Volvo Tnıck Cor- paration, şirketteki hissesinin tutannı, şirke- te ortak olmak için değil borç olarak verdiği- ni öne sürdü. BMC'nin çoğunluk hisselerinin özakatlar Grubu'ndan, Çukurova Grubu'na geçmesin- den sonra, Volvo, yerli ortaklara göre "serma- yedeki payı", kendisıne göre de "borç olarak verdigi" 3 milyar lirayı istedi. BMC yönetimi ise Volvo Truck Corparation'un bu görüşünü benımsemedi. Taraflar arasında yapılan ikili görüşmelerden bir sonuç ahnmayınca, Volvo çareyi Cenevre'de "hakem"e başvurmakta bul- du. Hakemin Volvo ile BMC arasındaki sü- reç içerisinde gelişen ilişkileri değerlendirerek, iki kuruluş arasındaki ilişkinin bir borç alış verişi mi, yoksa ortaklık mı olduğuna karar verecek. BMC ile Volvo arasında bir de F-12 kam- yonlannın üretimi konusunda lisans anlasması bulunuyordu. BMC'nin geçen aylarda gazetelerde ve Ti- caret Sicili Gazetesi'nde yayımlanan ilanlann- da, Volvo Truck Corparation'un şirkette 3 mil- yar lira nominal değerde hissesi bulunduğu du- yurulmuştu. Ancak, geçen nisan ayında BMC'nin 30 milyar lira olan sermayesini yüzde 10 bedelsiz, yüzde 16.66 da bedelli arttırarak 38 milyar liraya çıkanhrken Volvo'nun aradaki anlaşmazhk nedeniyle rüçhan hakkıru kullan- madığı belirlendi. Bu nedenle, Volvo Truck Corparation'un 30 milyar liralık ödenmiş ser- maye içerisinde yüzde 10 olan payının, son ser- maye arttırımı ile birlikte ne kadar olduğu be- lirlenemedi. 1987 ve 1988 bilanço dönemlerini sırasıyla 1 milyar 95 milyon ve 1 milyar 929 milyon li- ra zararla kapatan BMC 1989 yılında kârageç- ti. BMC'nin 1989 yılı kân 1 milyar 182 mil- yon lira olarak açıklandı. İKV Başkanı JakKamhv ÂFnin ffündeminde değilizEkonomi Servisi — Türk özel sektörünün AT ile ilişkilerini sağ- layan tktisadi Kalkınma Vakfı'nm 27. genel kurulunda yeniden baş- kanhğa seçilen Jak Kamhi, şu an- da Türkiye'nin Avrupa'nın günde- minde olmadığını, AT'nin Doğu Avnıpa ile bile ilgilenmediğini, tek ilgi odağının Gorbaçov'un duru- mu ve iki Almanya'nın birleşme- si oldugunu söyledi. İKV Genel Kurulu, Türkiye-AT ilişkileri acısından sancılı bir dö- neme rastgeldi. AT Dönem Baş- kanı De Michelis'in "Avnsturya ATnİB 13. üyesi oiacak ve bu ftl- keyle müzakereler 1991'de başlayacak" biçimindeki açıkla- ması ve Kıbrıs Rum Kesimi'nin AT'ye tam üyelik başvurusu, Türkiye'nin tepkisine yol açarken bir yandan da AT'nin hazırladığı yeni işbirliği paketi de çeşitli çev- relerce bir suredir eleştiriliyor. İKV Başkanı Jak Kamhi, AT- Türkiye ilişkilerindeki son durum ve vakfın çahşmalan hakkındaki ' sorulanmızı yanıtlarken Türkiye 1 nin AT gündeminde olmadığını, AT'nin şu anda yalnızca Gorba- çov ve iki Almanya'nın birleşme- siyle ilgilendigini. Doğu Avrupa- daki diğer gelişmelerin bile ikinci plana düştüğünü belirtti. Kamhi, Türkiye'nin, AT'nin başhca eleştiri ve şikâyetlerine ve- rilecek yanıtları, çözümleri oldu- gunu söyleyerek bunlan şöyle sı- raladı: "Birincisi. AT, Tiirkiye'den Avnıpa'ya süren göçten korkuyor. Banun çözıimb serbesl dolaşımı Kamhi, AT ile tam gümrük birliğine gidilmesi için Türkiye'ye tam üyelik konusunda bir takvim verilmesi gerektiğini belirterek, Avrupa Topluluğu'nun, Portekiz, Yunanistan ve lspanya gibi tam üyelerine bile, bütün gümrüklerini indirmeleri için belli bir süre tamdığım hatırlattı. kısıtlamak degil, Türkiye'yi tam üye olarak kabul etmek. Çünkü böylece Türkiye'ye yabancı serma- ye akımı artacak. Türkiye'de bir istihdam patlaması olacak. Tıpkı lspanya'daki gibi, Türkiye artık değil dışanya işçi yollamak, bel- ki de tam aksine Avrnpa'dan işçi Şetirmek durumunda kalacak. İkinci bir sonın da AT'nin Tür- kiye'nin rekabetinden korkması. Biz de onlara şöyle diyoruz: Eger tspanya'ya, Portekiz'e olduğu gi- bi, Türkiye'ye gelirseniz, bu reka- bel güciinden siz de yararlanırsı- nız. Aynca AT bir banş ve denge düzeninin kunılmasından yana. Bu konuda da Türkiye'nin önemi büyük. Türk tophımu, Müslü- man, ancak din konusunda hoş- görüliı bir toplum Türkiye'yi üye olarak kabul etmekle AT, o kadar korktuğu bloklaşmuın da önüne gecebttir." Sanayicilerce 199S'te AT ile tam gümrük birliğine gidilmesinin Türkiye acısından "biyük bir taviz" olarak nitelendirilmesi ko- nusunda Jak Kamhi şu görüşleri dile getirdi: "AT, Portekiz, Yunanistan ve tspanya gibi tam nyelerine bile ke- sin gümrük birliğine gitmeden ön- ce belli bir süre tanıdı. 1995'e ka- dar bu ülkeler her alanda gümrük- lerini indirmek zonında değiller. Halbuki bu süre içinde tam üye- lik haklanndan yararlanıyorlar. Bunun en iyi örneği tspanya'da görülüyor. Son beş yılda Ispaaya2 - ya 50 railyar dolar yabancı serma- ye aktı. Herkes tspanya'da yannm yapıyor. Orada sanayi de himaye edildiginden (gümriik birliği ko- nasunda İspanya')n sure tanındı- ğından) bu ülkenin rekabet gücn artmış oluyor. Bizim de istediği- miz, önce tam üyelik için bize bir takvim verilmesi. Böylece en azuı- dan yabancı sermayenin Tür- kiye'ye de akması mümknn olur." Bakanlar Kurulu Sel nedeniyle borç ertelemesi ANKARA (Cumhuriyel Büro- su) — Devlet Bakanı Kemal Ak- kaya, sözleşmeli personele verilen yüzde 25 oranındaki zammın enflasyonun üzerinde ol- dugunu söyledi. Akkaya, memur ve sözleşmeli personele verilen zamların bütce olanakları ölçü- sünde oldugunu bildirdi. Devlet Bakanı Akkaya, önceki günku Bakanlar Kurulu toplantı- sında alınan kararlan şöyle açık ladı: — Ögrenim harçlan: Geçen yıl- ki fıyatlarla aynı olacak. Bu ko- nuda herhangi bir zam yapüma- yacak, buna göre tıp fakültelerin- de 200 bin lira, mühendislik ve mi- marlık fakultelerinde 130 bin lira; iktisat, idari, işletme fakultelerin- de 90 bin lira, Açık öğretim Fa- kültesi'ndeki öğrenciler 30 bin li- ra harç ödeyecekler. — Sd feiaketi: Karadeniz Böl- gesi'nde sel felakeüne maruz ka- lan çiftçilerin Ziraat ve Halk ban- kalanna olan borçlan ile koope- ratiflere olan borçlan ertelenecek. Ertelemder bir yıl faizsiz ikinci ve üçüncü yıllar normal olacak. — Konut edindirme yardımı: Konut edindirme yardımında da artışlar oldu. Buna göre İlk altı ay 30 bin, ikinci altı ay 35 bin, üçün- cü altı ay 45 bin, dördüncü altı ay 65 bin lira olarak uygulana- cak.SSK sosyal yardım miktan da 175'ten 225 bin liraya çıkanldı. Akkaya haşhaş taban fıyatının 1990 yılı mahsulü için çizümemiş kapsülde olarak 2500 lira olarak belirlendiğini bildirdi. Sözleşmeli personele seyyanen yüzde 25 oranında zam yapılma- sı da Bakanlar Kurulu'nca kara- ra bağlandı. Devlet Bakanı Akka- ya yüzde 25 zammın bütçe ola- nakları içinde belirlendiğini ve bu rakaımn enflasyonun üzerinde ol- dugunu söyledi. İTO'dan ihracata acil tedbir raporu Ekonomi Servisi — Ihracatçı- lar sorunlarına acil çözüm bekli- yor. Istanbul Ticaret Odası ihra- catçılann sorunlan ve bunlann çözümü için önerdikleri tedbirle- ri rapor haline getirerek Devlet Bakanı Güneş Taner'e sundu. Ra- porla ılgili olarak açıklama yapan İTO Başkanı Atalay Şahinoğlu, ihracattaki durgunluğun önlem alınmazsa giderek inişe geçebile- ceğini belirterek "ibracattaki mevcut sıkıntılann ivedilikle ve tatminkâr bir çözüme kavuşturul- ması bayati bir ihtiyaçtır"dedi. İTO Başkanı ile ihracatla ügilı kuruluşlann yetkililerinin imzala- nnı taşıyan raporda sorunlar "acil çözüm bekkyenler" Ue "or- ta ve uzun vadeli olanlar" şeklin- de ayn ayn değerlendirilerek acil olanlar şöyle sıralandı: — Ihracatçılar arasındaki bü- yük • küçük ayınmı yeniden ele alınarak teşvikler eşitlik Ukesiyle ve adil olarak verilmeli. — Hazır giyim imaiatçı / ihra- catçılarına yerli piyasadan TL. karşıhğı satınaldığı kumaş, mal- zeme ve aksesuan, Serbest Bölge- de faaliyet gösteren ve iç piyasa- dan ithalat yapan fırmalardan te- minatlı ve geçici kabulle alacağı hammadde ve malzemeyi kullana- rak üretmesine izin verilmeli. — İhracata, yüksek maliyetli olan Eximbank kredileri yerine düşük faizli kredi olanağı sağlan- malı. — Ihracatu 10-20 yıllık pers- pektifiyle sektör tercihi yapılmalı. — Teşvik belgesine bağlanmış ihracatın hammadde ithalinde Anti-Damping Yasası uygulan- mamalı. EKONOMt NOTLARI OSMAN ULAGAY Ekonomide Durum: Hedefler ve Riskler Türkiye ekonomisinin çarklan bu yılın ilk yansında oldukça hızlı döndü. Yılın ilk beş ayında sınai üretimin yüzde 11'in üzerinde bir reel artış kaydettiği ve mayıs ayındaki artışın bunun da üze- rinde olduğu anlaşılıyor. Tarımsal üretimde de hatırı sayılır artış- lar bekleniyor. Yılın ilk yarısındaki üretım temposu, bu yıl milli gelir (GSMH) büyüme hızının yüzde 7 dolayında gerçekleşebi- leceğini ve bunun büyük ölçüde özel kesimdekı canlanmadan kaynaklandığını ortaya koyuyor. Ekonomide çarklar iç talepteki artışa dayalı olarak hızlı döner- ken ve sınai üretim artarken Türkiye'nin ithalatı da tırmanmaya başladı. Buna karşılık ihracat durakladı ve dış ticaret açığında büyük bir genişleme oldu. Dış ticaret açığındaki büyüme, gide- rek büyüyen bir cari işlemler açığını gündeme getirdi. Cari işlemler açığı büyürken Türkiye'ye kısa vadeli sermaye girişinin sürmesi, döviz kurlarının belirlenmesinde etkili oldu ve TL bir noktaya kadar reel olarak değerlenmeye devam etti. Bu gelişme de dış ticaret cephesindeki gelişmelen etkiledi. Enflasyon cephesinde son aylarda güven vermeyen bir yavas- lamanın belirtileri görülüyor. Kamu açıkları cephesinde ise durum pek iç açıcı değil. Ger- çek bütçe açığtnm yıl sonunda 16 trilyon liraya kadar tırmanabi- leceğı kaygısı surüyor. Ekonomi yonetıminin önünde duran tabto kaba hatiarryia böyle bir şey sanıyorum. Pekiyi ekonomiyi yönlendtrenler, ekonomi bü- rokrasisi bu tablonun nasıl değişmesini istiyor, yıl sonunda na- sıl bir tablonun ortaya çıkmasını hedefliyor? Cumhurbaşkanrna verilen son ekonomik brifingden yansryan bilgilerin de ışığında bu soruya cevap aradığımızda birkaç nok- tanın öne çıktığını görüyoruz. • GSMH büyüme hızının artması ve özel kesimden kaynakla- nan bir ekonomik canlanmanın gündeme gelmesi, olumlu ola- rak değerlendirıliyor, ancak iç talepteki artışı daha da tırmandır- manın sakıncalı olabileceğı görülüyor. Bu nedenle iç talepteki artışı biraz frenleyecek yaklaşımlar üzerinde duruluyor. • İç talepteki canlanmayı biraz törpülemenin ıthalatın hızını kesme acısından da etkili olacağı düşünülüyor. Alınacak önlem- lerle, halen 8 milyar dolara doğru tırmanma eğiliminde olan dış ticaret açığının 65 milyar dolar dolayında tutulması hedefleni- yor. Bu arada cari işlemler açığının da 500-600 milyon dolar do- layında tutulması öngörülüyor. • Kamu açığını sınırlamak ve iç talepteki artışı törpülemek için kamu harcamalarında çok ölçülü gidilmesi, bütçede ek ödenek- lerin reddedilmesi, kamu yatırımlannın asgari düzeyde tutulması öngörülüyor. Bu arada kamu kesimine yeni gelir sağlamak için özelleştirmelerin hızlandırılmasının Sayın Özal tarafından isten- diği belirtiliyor. • Döviz kurlarının gidişatını etkileyecek özel önlemlerin, ör- neğin kısa vadeli borçlanmayı caydıracak önlemlerin gündeme gelip gelmediği pek anlaşılamıyor, ama sanıyorum ki kur ayar- lamalarıyia enflasyon arasındaki uçurumun piyasa koşullan için- de giderek kapanması öngörülüyor. Enflasyondaki yavaşlama- nın da süreceği ve bu çözümü kolaylastıracağı düşünülüyor. Şimdi bütün bu öngörüler gerçekleştirilebilirse Türkiye eko- nomisi 1990 yılında oldukça iyi bir performans göstermiş ola- cak. Yüzde 7 dolayında bir büyüme hızı, yavaşlayan bir enflas- yon, tehlike sınırında durdurulan bir dış açık, öngörüleri aşmakia birlikte disiplıne alınmaya çalışılan bir kamu açığı bu olumlu tab- lonun ana bolümlerini oluşturacak. Ekonomi yönetimi bu hedefleri tutturmak için ayağı frertde, göz- leri virajlı yolda, elleri direksiyonda ekonomiyi doğru çizgide tut- maya çalışacak. Bu konuda en büyük desteğı de Sayın özal 1 dan görecek. Ancak tutulan yol oldukça riskli bir yol ve araba, kontrolü zor- l^ştıracak biçimde hızlanmış durumda. Ayrıca frene basmanın politikacı yolcuların ne kadar hoşuna gideceğı de bilinmiyor. So- run galiba kimseyi fazla rahatsız etmeden yumuşak bir fren ya- pabilmekte. Bakalım bu başarılabilecek mi? 6 aylık karlar (milyon TL.) Şirket 1 9 M Yünsa Koç yatırım Döktaş Sabah Yayıncılık Tekstilbank iktisat Fmansal Gübre Fabrikalan izocam Eczacıbaşı Yatırım Maret Çelik Halat 603 6.996 1.063 1.196 2.321 376 1.512 2.249 8 -.1.432 6.702 IMtftlaf 11.882 13.106 11.383 7.220 6.722 3.580 3.517 7.027 8.160 -3.210 12.057 Onbîr şirket daha ara bilanço açıkladı İSTANBUL (AA) — Hisse se- netleri Istanbul Menkul Kıymet- ler Borsası'nda (İMKB) işlem gö- ren şirketlerden bugunll'i daha 6 ayhk ara bilançolanm açıkladı- lar. Bilançolanm daha önce açıkla- yan Fınansbank, Santral Holding, Mensucat Santral, Rabak ve Ko- ruma Tarım'dan sonra dün de Tekstilbank, Sabah Yayıncılık A.Ş., İktisat Finansal Kiralama A.Ş., Koç Yatmm, Döktaş, Güb- re Fabrikalan ve Yünsa da 6 ay- lık ara bilançolanm açıkladılar. İMKB tarafından açıklanan ra- kamlara göre, Yünsa bu yılın ilk 6 aylık döneminde 11 milyar 882 milyon lira kâr elde etti. Yünsa geçen yılın aynı döneminde yal- nızca 603 milyon lira kâr etmişti. Koç Yatınm'm altı ayhk kân 13 milyar 108 milyon, Döktaş'ın da 11 milyar 383 milyon lira olarak gerçekleşti. Geçen yıhn ilk altı ayında 1 mil- yar 512 milyon lira zarar eden Gübre Fabrikalan ise, bu yılın eş döneminde kârını 3 milyar 517 milyon liraya çıkardı. Geçen yıl 376 milyon lira olan İktisat Finan-' sal Kiralama A.Ş.'nin kân da 3 milyar 580 milyon lira olarak ger- çekleşti. Sabah Yayıncılık A.Ş.'nin de 6 ayhk ara bilançosunu açıkladı. Geçen yıl ilk altı ayında 1 milyar 1% milyon lira olan Sabah Yayın- cılık'ın kân, bu yılın aynı döne- minde 7 milyar 220 milyon lira olarak gerçekleşti. Tekstilbank'- ın net kân da 6 milyar 722 mil- yon lira olarak açıklandı. Tekstil- bank geçen yılın aynı döneminde 2 milyar 231 milyon lira kâr et- mişti. İMKB tarafından verilen bilgi- ye göre geçen yıhn ilk altı ayı so- nunda 2 milyar 249 milyon lira kâr eden Koç Grubu şirketleriri- den tzocam bu yılın Ocak- Haziran döneminde 7 milyar 27 milyon lira kâr elde etti. Son iki aydır borsanın en gözde şirketle- rinden olan Eczacıbaşı Yatınm ise ilk altı ay sonunda 8 milyar 160 milyon lira kâr etti. Bu şirketin geçen yılın ilk yansı sönundaki kân 8 milyon liraydı Koç Grubu şirketlerinden'Maret'in ise geçen yıl haziran sonu itibariyle 1 mil- yar 432 milyon lira olan zaran bu yılın aynı döneminde 3 milyar 210 milyon liraya yükseldi. Mayıs ayı içinde bir bölüm hissesi KOİ ta- rafından halka satılan Çelik Ha- lat ise yılın ilk yansı sonunda 12 milyar 57 milyon liralık kâr sağ- ladık. Çelik Halat'm 1989 Ocak- Haziran dönemi kân 6 milyar 702 milyon olarak gerçekleşmişti. KISA KISA... • CLAXO Sağlık Ürünleri Sa- nayii, Ingiltere'de 25 yıldır verilen Kraliçe ödüllerini aldı. thracat ba- şansı ve teknolojik başan dalla- rında verilen ödüllerinin ikisini birden alan kuruluş, ihracat başa- nsı dalında yedi, teknoiojik başan dalında ise üçüncü kez ödüle la- yık görülüyor. • VALEO Transtürk Debriyaj Fabrikası geçen ay France tarafın- dan denetlenerek Renault için 1. sınıf ekipman üreten firma unva- mnı aldı. Transtürk Fren Debriyaj ve Transtürk Otomotiv'in yuzde 51 hisselerini alan Valeo firması, Bursa tesislerinde Türk otomotiv sanayiine debriyaj takımlan üre- tiyor. • VAKIF LEAS1NG, 1989 yı- lında 177 milyar liralık iş hacmi ve 5.3 milyar liralık kâra ulaşarak Euromoney grubuna bağlı Asset Finance Leasing Digest Dergisi- nin yaptığı Avrupa leasing şirket- leri liginde 76. sıraya yükseldi. • LOCKHEED firmasının ile- tişimden sorumlu başkan yardım- cılığı'na S.M. Pears atandı. • EUROBASE bilgi bankası Türkiye'de kasım, ayında hizmete girecek. Imat bilgisayar şirketinin pazarladığı Minitel cihazı ile her isteyen bilgi bankasından yararla- nabilecek. • EGE-BALTtCA StGORTA Türkiye'de ilk kez "hafta sonu sigortası" uygulamasını başlatlı. Bu sigortayla hafta sonu tatiline çıkanlar, düşük bir primle tüm risklere karşı güvence altına alınıyor.