Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 28 HAZÎRAN 1990 OÖVİZ KURLARI 28 HA2JRAH 1990 Dövizin Gnsi 1 ABD Doları 1 B.AIman Markı 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şılinı 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Rn Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 İsveç Kronu 1Isvıçre Frangı 100 Italyan Lireti 1 Japon Yenı 1 Kuveyt Dinan 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Döviz AJıs 2644.70 1590.32 2084.55 226.22 77.48 417.97 676.05 473.79 1412.69 438.92 1883.02 217.01 1718 9041.71 4612 10 705 28 Dövız Sabş 2650.00 1593.51 2088.73 226.67 77.63 418.81 677.40 474.74 1415.52 439.80 1886.79 217.44 17.18 9059.83 4621.34 706.69 Efeköf Ahş 2642.06 1588.73 2049.11 225.99 76.16 413.79 664.56 473.32 1411.28 434.53 1881.14 213.32 16.98 8888.00 4607.49 693.29 Efektif Satış 2657.95 1598.29 2095.00 227.35 77.87 420.07 679.43 476.16 1419.77 441.12 1892.45 218.09 17.24 9087.01 4635.20 708.81 ÇAPRAZ KURLAR $ 1.6629 B.AIman Maria $ 5.5820 Fransız Frangı $ 1.8721 Hollanda Flonni $ 1.4045 isviçre Frangı $ 1218.72 Italyan Lireti $ 154.22 Japon Yeni $ 3.7498 S. Arabistan Riyali £ 1.7439$ &İT1N GOMOŞ Cumhunyet Reşat 24 ayar altn 22 ayar btteak 900 aya/ gûmûş Vafafeank ARmı 2raatAltını M.B»*» 1 Ons X H interbankı On Ahş 197.000 235.000 29.850 26.600 420 172.000 172000 350.00 Fatoflt) = Sattş 200.000 245 000 29.950 29 400 450 173 000 173 500 35120 59 83 SERBEST PİYASADA DÖVİZ A80 Oolan îatı Alman Maria İsviçre Frangı Hollanda Ftorini Ingılız Stertini: ransız Frangı 100 Italyan Lireti S A Riyali Ahş 2645 1583 1877 1408 4630 472 215 700 Sabş 2650 1585 1883 1413 4670 477 218 705 Dûvız Int ($) 2647 BORSADA IŞLEMLER 27IMZİMN 19M AkalTeksH Akpımento Aksa Atarfco HoMiflfl Anadohı Cam Arçelik Brisa ÇmtUe (Srarto ÇeltkHalat Çimsa Ç. Etektrik Derazli Cam DevaHoMing Dojosan Odktaş E Başı Yatırım Eczacı tlaç Ege Bıraalık EgtEnttöstn EgeGûbre EmakSigorta Enks Hofcino Ere#i 0 Ç Rnansbank Gentaş Good Year Gortran Işıl Gûbre Fab. Gtlney Biracıhk İ M R M tntema izmtr DÇ ızocani Kartonsan Kav Kepez Elektnk KoçHoMng Koç YaMım Kordsa Konıma Tar Kfiyta? Makina Takım Maret KfmsMrtO J*n. Santral s Netbank Net Holdıng Okan Teksti! Olmuksa Otosan Pej Profilo Pınar Sût Pınar Ent Et Pınar Su ftnar Un Pfmaş Potyten Rabak Sabatı Yıyncjtt SmnlHoMng Sarkuysan Sİtea Tam Sigorta Tekstılbank Teletaş TGaranti B T.b Ban. (8) T.lş Ban. ( 0 T. Sfemens T ŞişeCam T SınaıK.B. Yûnsa Cttehse- ansiapan 6000 4800 19000 35000 8100 16000 14250 13500 7000 7200 8200 8100 24500 5600 7700 16750 19500 54000 35000 24500 8200 6800 4500 8300 10300 6500 13000 12750 9300 2750 12500 12500 2300 21500 2050 23000 6000 28000 17000 17500 11500 6400 11750 28000 265O0 6800 4750 8100 1600 3250 3250 5200 1800 5800 18500 14250 7700 900 2300 7800 5600 8900 7400 5300 23000 34000 17500 19000 8300 6600 18250 4550 18500 4700 375O0 11500 5700 5700 Bugûnkû sıdûş* Bugünkü ûte* 6100 4800 20000 36500 8200 16000 14500 13500 7100 8000 8400 8300 25000 5700 7900 17250 19500 54000 35000 25500 8200 6800 4500 8400 10250 6500 13000 13000 9300 2750 12500 13000 2250 22000 2060 23000 6100 28500 17250 17750 11750 6500 12000 28500 27000 7200 4600 8700 1600 3300 3200 5000 1800 5900 18750 14250 7800 925 2350 7700 5800 8500 7500 5000 25000 34500 17750 19250 8300 1 6600 18750 4500 18500 4800 37000 12000 5700 5600 BugünH icapanış 6300 4950 20000 37500 8200 17000 15250 13750 7500 8000 8600 8500 26000 5800 8200 17750 20500 55000 35000 26000 8500 7100 4500 8900 11000 6600 13250 13250 9700 2850 12750 13750 2300 I 23000 2150 23000 6300; 29000 17500 19000 12250 6800 12500 31000 27000 7300 4700 8700 1650 3450 3200 5400 1800 6000 19750 14750 7900 950 2400 8200 5900 8500 8000 5300 25500 35500 18250 21000 9100 6600 19250 4550 19000 4900 38000 12250 5900 5900 6300 4950 20000 37500 8200 17000 14750 13500 7500 8000 8400 8500 25500 5B00 8200 17750 70000 54000 35000 26000 8500 7100 4500 8900 11000 6600 13250 13500 9300 2800 12500 13750 2300 23000 2100 23000 62O0 28500 17500 19000 12250 6700 12500 29500 27000 7300 4700 8700 1650 3350 3200 5000 1800 6000 19750 14750 7900 950 2350 8200 5800 8500 7500 5100 25500 35500 17750 21000 9100 6600 19250 4550 18750 4900 37000 12250 5900 5700 Işlem mıktarı 51100 147819 200 1200 1000 232840 203600 12630 73625 6400 131530 26145 131602 10200 50100 54400 6288 5500 92200 8800 7700 60800 166700 8400 422886 3500 50850 4700 6600 114540 22900 7330 2O2O0 22300 61300 2000 139250 2600 12900 97600 76007 65000 38642 71650 12700 63560 12600 2900 338600 103550 7000 55600 3900 20800 21280 23600 3500 92260 19000 10950 3800 900 77687 21600 3350 23800 3000 9400 33500 1000 15655 595000 12490 51540 1900 40500 55000 105700 En çok SÖ2 yapılan fiy 6200 4950 20000 37000 8200 16500 14750 13750 7400 8000 3600 3400 25500 5800 7900 17750 20000 54000 35000 2550O 8200 7100 4500 8900 10750 6600 13000 13000 9300 2800 12750 13750 2250 22500 2100 23000 6200 28500 17500 19000 12000 6700 12250 30000 27000 7300 4600 8700 1650 3350 3200 5400 1800 6000 19750 14500 7900 950 2350 8000 5900 8500 7500 5100 25500 35000 18000 21000 8500 6600 19000 4500 18750 4800 37000 12250 5800 5700 Atynıkfı ort fty. 6173 4934 20000 37000 8200 16619 14815 13637 7330 8000 8524 8429 25495 5771 8001 17615 20135 54255 35OO0 25511 8265 7065 4500 8692 10815 6585 13079 13045 9400 2787 12745 13535 2259 22699 2103 23000 6222 28538 17468 18535 12009 6687 12257 29983 27O0O 7292 4625 8700 1627 3353 3200 5276 1800 5961 19563 14508 7880 949 2358 8007 5866 8500 7693 5153 25350 35105 17931 20623 8580 6600 18986 4500 18724 4820 37105 12231 5801 5752 •Man SJM.1M M « ı tacaiu. 4Mt3.7S5.1M M t t j a (DMri: Mtt.33) UztafM sajm:. .3014 YATIRIM FONLARI 27 HAdHAM 1990 k ttönm-1 işVatmm-2 tşYatmm-3 iş Vatmm-4 jş Yaanm-€ interfon-1 interfon-2 hterton-3 intertbfl-4 «jsat Yat-1 iktisat Yaî-2 Msat Dotar fion Ittisaf Maric fort İMisat Atrhfn Fon GaranS Yadnm-1 Gararti Yatmm-2 Garantj vamm-3 Garanti Yatmm-4 EsbankRm-1 EsbankFon-2 YKBttt. Fonu YKB Sekttf Fon YKB Hisse Fon YKB Kamu Fon YKB Lftit Fon YKB Karma Fon YKBMMzFön YKBKapiöF. YKBAkSfF. VMofFön-1 Vataf Fon-2 Vakrt Fon-3 UatarHısse Fon Vakrf Dünya Fon Vakrf fon-6 DçbankMavi Fon Oışban* Beyaz Fon TütünFon MtsuiFon-1 Mteui fon-2 Rnans ftm-1 Finans Fon-2 Rnans Fon-3 Rnans Fon-4 Zrraat fön-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Fon-3 Ziraat Fon-4 Halk fon-1 Halk Fon-2 Pamuk Fon EmlakFon ltnpex Rjn-1 lmpex Fon-2 TöbankFon Sümer Fon OenizFbn Eoe Fon Kalkmma Fon-1 Demir Fon larisFon 13087 14.0189 09.1089 175130 04.0690 19.0937 14.1257 27.02.89 07O8Ü9 160957 100259 08.0259 2&Û2J9 11.1259 22.100 100389 1ZOZSC 300530 311089 02.1157 07.0388 07.0338 070338 07.0336 070338 02.0159 19.0630 19.0630 09.0538 24.0439 18.1039 22J0330 261090 14.0630 28.0658 100439 040738 15.0738 201089 200339 20.0739 200330 09.1039 14.0230 14.0230 20.0630 01.1139 08K130 ozmao 220130 020230 04.0530 28.0330 120290 160430 040530 080530 070530 110630 10300 20000 10000 1O000 IOOOO 10661 9360 9359 11.200 9.764 9306 9596 9390 10000 9376 9.731 10437 9336 10319 10000 10477 9.785 9713 9.795 9333 9328 9.294 10.000 9542 10000 48.279 10444 9394 9374 1O000 10057 20558 11.021 40000 10.000 9346 9356 10428 9358 1O100 10.000 1O000 10000 11387 10357 10724 10000 10.066 9362 1O000 10405 10808 10.000 10000 10006 1Û000 52381 35743 13394 11383 10251 40304 34537 1&020 16499 34X151 26650 13526 11017 12.400 40.198 19.266 12361 1Û130 40861 13396 3&62S 3O510 55317 23303 25361 30398 14311 1O078 9595 30103 78.286 14.194 10598 10360 10018 27374 35340 29.115 109.110 13.400 18.066 15396 13082 10647 15.032 11521 11537 10097 15507 12 274 15.614 12 274 11361 10192 10963 12321 12.254 10634 10535 10496 10164 52.445 35510 13310 11399 1Û265 40351 34 578 18.042 16519 34158 26745 13563 12.459 40242 19304 12375 10166 40310 U452 38675 30543 56552 29335 25391 30429 14313 10.090 9541 30.140 78372 14.213 10718 11529 10072 27.418 35596 29.151 109233 11414 18.087 15.415 13.098 10817 15.113 11550 11552 10.119 15549 12330 15J14 12302 11375 10.205 10997 12341 12277 10647 10.656 10515 10196 012 019 012 013 014 012 0.12 012 012 031 033 027 054 048 011 020 011 036 012 042 012 011 1.14 011 012 010 001 012 056 012 011 013 1.13 045 054 016 016 012 011 Q10 012 012 0.12 1£0 054 025 0.13 Û22 027 046 0.00 023 0.12 013 013 0.16 0.19 012 020 018 0.12 Sanayîci umudunu borsaya bağladıEkonomi Servisi — 1973 yıhn- daki ilk denemelerden sonra 1990 yılında yeniden gündeme gden ve yoğun olarak devam eden şirket- İerin halka açılmasının geçici bir moda olmadığı ve ekonomi üze- rinde önemli etki yapacağı belir- tildi. "Borsa, sanayiye çağ atlatacakür" denildi. tstanbul Sanayi Odası'nın dü- zenlediği "Sanayinin Halk» Açılması" konulu panel, Odaku- le Iş Merkezi'nde yapıldı. Panel- de söz alan konuşmacılar, halka açılmanın sanayi, ekonomi ve top- lura üzerindeki olumlu etkileri üzerinde durdular ve herhangi bir başansızlığa uğranılmaması için uyanlarda bulundular. Paneli yöneten tSO Başkanı Memduh Haaogln, borsada, dev- letin guvenilir bir şekilde girme- siyle trilyonlann dönmeye başla- dığını, halka açılmanın en etkin fi- nansal yol haline geldiğini belir- terek şöyle dedi: "Zaten şu anda devletin sana- yiye verecegi ucuz finansraan kay- naklan da bulunmuyor. Başka bir alternatif de >ok. Üstelik hissele- rin halka satılmaayla toplumun sanayiye sahip çıkması sağlana- cak. Atıl duran küçük tasarnıflar üretken alanlarda yatınma gide- cek ve bugünkü kısır döngıi de kj- nlacakbr. Bu yolla hern iiretim ar- tacak hem de enflasyonun aşağı- ya çekilmesi mümkıin olacaknr." Panelistlerden SPK Başkanı Mehmet Şnkrü Tekbaş da halka açılmanın şirketlerin mali yapısı- na, sanayiye ve ülke ekonomisine yararlarıru vurguladı. Borsanın 1990 yılında sağladığı bir günlük işlem hacminin 1986 yıhrun tiim Memdah Hacıogln Borsa, sanayiciler için en etkin finansman yolu haline geldi. Üstelik hisselerin halka satılmasıyla toplumun sanayiye sahip çıkması da sağlanacak. Bülent Eczacıbaşı Borsa, sanayimize çağ atlatacaktır. Onun için olaya, hem halka açılan şirketlerin hem de hisse senedi alan yatınmcıların uzun vadelibakmasıgerek. Şökrü Tekbaş Bugün için arz fazlası bir sorun değildir. Arzın daraltılması değil, talebin arttırılması yoluna gidilmelidir. Bunun için sigorta fonlarım devreye sokacağız. Ibrahim Betİl Kendini ispat etmiş kuruluşlar halka açılmalı. Halka açılan şirketler de borsada yalnızca satıcı değil, gerektiğinde alıcı durumunda da bulunmalıdır. işlem hacmini geride bıraktığına işaret eden Tekbaş, borsadaki şir- ketlerin toplam piyasa değerleri- nin 20 milyar dolara vardığıru ve İMKB'nin bütün Güney Amerika borsalannı geride bıraktığmı söy- ledi. SPK Başkanı Tekbaş, 1990 yılında sermaye arttırımlan hariç 2 trilyon liranın üzerinde bir hal- ka aç>lmanın gerçekleştigini ve pi- yasanın bunu emdiğini beürtti. Şükrü Tekbaş, bugünlerde yo- ğun bir şekilde süren halka arzın piyasa tarafından emilemeyeceği yolunda eleştiriler bulunduğunu da hatırlatarak "Borsada yakın la- rihe kadar sornn talepte değil arz kıtlığındaydı. Şimdi böyle bir en- dişenin dile getirilmesi ne derece gercekcidir? Önemli olan uznn dönemde dengeyi sağlamaktır. Bugün için arz fazlası bir sorun değildir. Arzla birlikte talebin de arttınlması lazıındır. Arzın daral- ülması değil, talebin arttınlması yoluna gidilmelidir. Biz bunun için de sigorta fonlannı devreye sokacak çalısmalar yapıyonız" şeklinde konuştu. Bu hafta başında hisseleri bor- sada satışa sunulan Eczacıbaşı llaç'ın yöneticilerinden Biilent Ec- zacıbaşı da yaptıjp konuşmada, 1980'lerde yatınm yapamayan özel sektörün 1990'larda rekabet gücü- nü koruyabilmesi için yoğun bir yatırım dönemine girmesi gerek- tiğini vurguladı. Bu yatınmlara kaynak sağlamanın yolunun hal- ka açılmadan geçtiğini belirten Eczaabaşı, "Bu geçici bir furya d e p , artarak sürebilecek bir olay- dır" dedi. Halka açılmanın fayda- lannı da sıralayan Eczacıbaşı, "Halka açılmanın çok önemli et- kileri olacaktır. Borsa sanayimize çağ atüracaktır. Onun için bu ola- ya hem halka açılan şirketlerin hem de hisse senedi alan yatınm- cılann nzun vadeli bakması lazımdır" diye konuştu. Sermaye piyasası hukukçusu Prof. Ünal Tekinalp ise 1973'te, o dönemdeki sosyal demokrat ikti- dann zorlamasıyla başlatılan hal- ka açılmanın basansızlıkla sonuç- landığım savundu. 1990'daki ye- ni halka açılma dalgasımn da ba- sansızlıkla sonuçlanmaması için halka açılan şirketlerin hisse sene- di fiyatlannı borsa dışında oluş- turmamalan ve bu oluşan fiyatlan borsaya dikte ettirmemeleri gerek- tiğini savundu. Bir süre önce yuzde 15 hissesi- ni halka açan Garanti Bankası'nın Genel Müdürü tbrahim Betil de bu işin sağlıkh gelişebılmesi için halkın ve kamunun aydınlatılma- sı gerektiğini, borsaya çıkacak şir- ketleri değerlendirecek bir rating kurumuna ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Betil, kendini ispat etmiş kuruluşlann halka açılması gerek- tiğini ve halka açılan şirketlerin de borsada sadece satıcı değil, gerek- tiğinde alıcı durumunda da bulun- malarını istedi. Betil, Garanti Bankası'nın iç piyasaya sattığı 160 milyar lira tutanndaki hissesinden çeşitli nedenlerle geri getirilen 22 milyarbk bölümu geri aldığmı be- lirtti. Betil, borsadaki şirketlerin kendi hisselerinde piyasa duzen- leyiciliği (market maker) göreviui üstlenmelenni istedi. Betil'in bu görüşü SPK Başkanı Şükrü Tek- baş tarafından da desteklendi. Tekbaş, önümüzdeki günlerde bu konuda SPıv'nın bir yönetmenli- ğinin yayımlanacağını açıkladı. Vestel Erdemir'in yarısı Ekonomi Servisi — Borsa çevrelerinde "botsa tşiıü ea iyi bilen işadamlanndan biri" olarak tanınan Asil Nadir'in Vestel'i, îstanbul Menkul Kıy- meıler Borsası'nda işlem gör- meye başladı. Dûnkü seansta hisseleri 15 bin liradan işlem gören Ves- tei'in, hisse senedi kapitalizas- yonu hesabıyla piyasa değeri 2 trilyon 250 milyar liraya ulaştı. Borsanın en iyileri ara- sında gösteriîen bazı şirketle- rin piyasa değerleri ise söyle: Erdemir 4.22 trilyon, Şişe Cam 1.48 trilyon, Çukurova Elektrik 1.91 trilyon, Petkhn 5 trilyon, Sarkuysan 268.4 milyar. Bir başka deyişle dün- kü seansın kapanış fiyatlan- na göre bir takas işlemi ger- çekleştirildigi düşünülürse, Vestel şirketi karşılığındft Ereğii Demir-Çdik Fabrikala- n'nın yüzde 53"ü, hısseleri- ni 2300 liradan satacak olan Petkim'in ise yüzde 45'i alına- bilir. Ya da bu parayla Sar- kuysan ayannda 8, Rabak ayannda ise 20 şirket birden satın alınabilir. 15 bin liralık fiyattan işlem gören Vestel hisselerinin fi- yat/kazanç oram, şirketm 1989 yılı net kânna göre 53.06'ya yûksekti. DDY memuruna angarya Sî ev ? ertelenen& J SEK'teışçıkıyımıYaptıkları iş açısmdan işçiden farksız olan demiryolu memurlan, çalışma düzeni nedeniyle ayda 100-150 saat fazla mesai yaptıkları halde Bakanlar Kurulu'nun ayhk fazla çalışma süresini 50 saatle sınırlaması yüzünden para alamıyor. DDY'nin 'işçi- memurları' anayasamn 'Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır' hükmünü hatırlatarak işletme yöneticilerini anayasayı çiğnemekle suçluyor. YAVUZ ŞİMŞEK ~ Devlet DemiryoUarı tşletmesi'n- de anayasamn, tş Yasası'nın ve Ba- kanlar Kurulu karannın "hiikmii yok..." tş Yasası'nın "fazla çalış- ma siiresi günde 3 saati geçemez" hükmüne ve Bakanlar Kurulu'nun memurların ayhk "paralı" fazla çalışma süresini 50 saatle sınırla- yan kararına karşın DDVde bin- lerce personele ayda 100-150 saat arasında fazla çahşma yaptuıhyor. Üstelik bu personele Bakanlar Ku- rulu karan gerekçe gösterilerek fazla çalışmalanmn yalnızca 50 saati için ücret ödeniyor. Oemir- yolu Faal Memurlar Eİerneği'nden (DYFM-DER) yapılan açıklama- da uygulamaya karşı çıkanlann "disiplin kovuşturması, surgün, is- ten çıkarma" tehditleri ile sindi- rilmeye çaüşıldığı bildirildi. Der- nek yöneticileri, anayasamn "Hiç kimse zorla çahşanlamaz. Angar- ya yasaktır" hükmünü hatırlata- rak "DDY'de memurlara yapün- lan angarya değildir de nedir? İş- letme yöneticileri bizleri karşıL^ını ödemeden çalıştınp anayasamn angarva yasağını iblal ederek suç işliyoriar" dediler. DDY'de 657 sa- yılı yasaya bağlı olarak memur statüsünde çahştınlanlarla sözleş- meli personelin fazla mesai soru- nu Bakanlar Kurulu'nun 3 Mayıs 1990 günlü Resmi Gazete'de ya- yımJanan 90/570 sayüı karannın ardından güncelleşti. Söz konusu karannda memurların bir saatlik fazla çalışma ücretini sınıflanna göre brüt 590, 595 ve 600 lira ola- rak belirleyen Bakanlar Kurulu, fazla çalışma süresini de sınırla- yarak ayda "50 saatin üserinde ya- pılacak fazla çalışma için iicret ödenmemesi" hükmünü getirdi. DDY Genel Müdürlüğü de Ba- kanlar Kurulu'nun 1 Ocak 1990 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere alınan bu karan doğrultu- sunda uygulama yaptı. Ancak DDY'de yüzlerce görevlinin ayda 100-150 saat arasında fazla mesai yapmasına dayanan bir çalışma sistemi bulunduğundan uygulama tartışmalara ve tepkilere yol açtı. Daha önce kendilerine her saatlik fazla çalışmaları karşılığında brüt 245 lira ödenen personel uygula- ma yüzünden "karşılıksız çalışma" durumunda kaldılar. Bu personele 1 Ocak 1990 tarihinden itibaren yapnuş olduklan her sa- atlik fazla çahşma için brüt 595 li- ra ödenmeye başlandı. Ancak ay- da yalnızca 50 saatlik çalışmaları dikkate alındı. Kendilerine artan ayda 500-100 saatlik fazla çalışmalanmn karşı- lığımn "şimdilik" ödenemeyeceği açıklamrken görevlerini de "eski- si gibi siirdünoeleri gerektigi" bil- dirildi. DDY memurlannın "ana- yasaya ve yasalara aykın bu uygu- lamanın bir an önce düzeltUmesi istegiyle" yaptıklan girişimler so- Devlet Demiryollan'nda çalışan makinist. ateşçi, kondüktör, makasçı gibi işçiler "devlet memuru" sta- tüsünün de değişmesini istiyorlar. nuçsuz kalurken DYFM - DER'in bir aydır birçok kez yinelediği ya- zılı başvurular da olumlu bir ge- lişme sağlayamadı. Bir yandan ay- da 100-150 saat arasında fazla ça- lışma yaparak görevlerini sürdü- ren, bir yandan da anayasal ve ya- sal haklan için mücadele veren DDY memurlan son olarak tek tek dilekçelerle yeniden başvur- maya başladılar. Dilekçelerde ay- da 50 saatin üzerinde fazla çalış- ma yapılmayacağının kesin bir dil- le duyurulduğu ve bu tutumun yol açacağı olaylann sorumluluğunun işletme yetkililerine ait olacağı bil- dirildi. DYFM-OER'den yapılan açık- lamada DDY'de "memur lamayüzündeniyicemağduredil- statüsünde" bulunmalanna karşın di. Yasalardan doğan haklanmız "işçilerle aynı nitelikîe ve aym tür işler yapan" makinist, yardımcı makinist, ateşçi, tren şefı, kon- düktör, revüzör, gardöfren, ma- nevracı, makasçı ve yol çavuşlan- mn yıllardır biriken sorunlanna bir yenisim'n eklendiği bildirildi. Açıklamada, özellikle makinistle- rin hafta tatili ve yılhk izin kul- landınlmaksızın calıştırüdıklan, üstelik de her ay en az 100-150 saat fazla mesai yapmaya zorunlu tu- tuldukları belirtildi. Açıklamada şu görüşe yer verildi: "Çok ağır koşullarda ve sıfır morallerle ça- lışan DDY memurlan son uygu- kullandınlmadığı siirece kurulu- şomnzda meydana gelebilecek herhangi bir olaydan ve kazadan sonımlu olmayacağımızı kamuo- yuna duyururuz." DYFM-DER yöneticileri, DDY memurlarımn "gülünç" denecek düzeydeki fazla çalışma ücretinin peşinde olmadıklannı, insan ka- pasitesim'n çok üzerinde çalışma- ya karşı olduklaruıı beUrttiler. Yö- neticiler "Biz de en çok işçiler ka- dar ya da Bakanlar Kurulu kara- nnda öngörükJüğü kadar fazla ça- hşma yapmak istiyoruz" dediler. Grevlerin hükümet tarafından ertelenmesi üzerine, protestolar düzenleyen SEK işçilerine, işveren sert tepki gösterdi. SEK Genel Müdürlüğü'nün, fabrikalara 'en az beş kişiyi işten atın' direktifi verdiği öğrenildi. Bu direktif doğrultusunda çeşitli SEK işyerlerinden 50 işçi atıldı. ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) — Ertelenen grevlerini protes- to etmek için hafta başından bu yana eylemler yapan 1680 SEK iş- çisinden yaklaşık 50'sinin iş akit- leri tazminatsız feshedildi. SEK Genel Müdürlüğü'nden . atılan 20'ye yakın işçiyle birlikte dün bir basın toplantısı düzenle- yen özgıda-tş Sendikası Genel Eğitim Sekreteri Zekeriya tlkdo- gan, SEK işçilerinin Bakanlar Ku- rulu'nca grevlerinin ertelenmesi- ne tepki göstermek için hafta ba- şından bu yana toplu vizite, otur- ma ve yemek boykotu eylemleri- ni gerçekleştirdiklerini belirterek bu eylemlerin ardından SEK Ge- nel Müdürlüğü yetkililerinin, her işyerinden en az 5 işçinin işten çı- kartılacağı yolunda tehditleri gün- deme getirdiklerini anlattı. llkdo- ğan, bu tehditlerin ardından An- kara Lalahan fabrikasından 12, Bolu fabrikasından 10, Burdur fabrikasından 4, tstanbul fabrika- sından 5 ve SEK Genel Müdürlü- ğü'nden de 20 işçinin işine tazmi- natsız son verildiğini bildirdi. tş- S c l Y C l S l ten çıkartılanlann arasında işten -* çıkanlmaması yasal güvenceye bağlanmış olan genel müdürlük sendika baştemsilcisinin de bulun- duğunu kaydeden tlkdoğan, "SEK işçileri, hakkuu nretimden gelen gücünü kullanarak arama- ya devam edecektir. SEK işçileri, işten atılmalara karşı, 'Hepimizi atın' diyerek cevap vermektedir" diye konuştu. Türkiye Süt Endüstrisi Kurumu (SEK) Genel Müdürü Güven Er- dal dün yaptığı yazdı açıklamada toplusözleşme göruşmelerinde ö z Gıda-tş Sendikası'na önerdikleri parasal haklar konusunda bilgi verdi. Erdal, önerdikleri zamlarla or- talama çıplak brüt ücretin 1990 yılının ilk 6 ayında 787 bin 500 ikinci, 6 ayında bir milyon 35 bin liraya yükseleceğini, aynca ayda 100 bin lira ek ödeme öngörüldü- ğünü söyledi. Bazı sosyal yardım- lar ve primlerde de yüzde 200 do- layında artış önerdiklerini beürten Erdal, "Sendikaca kabnl edilme- yen teklifimiz kabul edilmiş olsa idi, 1989 yılında 14,3 milyar TL seviyesinde gerçekleşen toplam iş- çi giderlerimiz 1990 yılı sonnnda yaklaşık 45 milyar liraya ulaşmış olacaktı" dedi. Cumhuriyet Siirt muhabirinin haberine göre Belediye-îş Sendi- kası Siirt şubesi Sosyal Yardını- laşma ve Dayanışma Fonu'na başvurarak uzun süredir ücret ödenmeyen 600'e yakın işçiye 'bayramlık' verilmesi isteminde bulundu. Vali Atilla Koç yasa ge- reği maaşlı kişilere yardım yapı- lamayacağını belirterek "Sorunu Devlet Bakam Kamran laaa^r iletecegini" söyledi. ' S ' AA'nın haberine göre Hak-tş'e bağh Özgıda-lş Sendikası, Türki- ye Gıda Sanayii lşverenleri Sen- dikası 'na bağlı 13 işyerinde çalı- şan 6 bin işçi adına sürdürdüğü toplu iş sözleşmesi görüşmelerin- de anlaştna sağlanamaması üzeri- ne grev karan aldı. Üç yılhk yetki MESS'ten tavsiyelerANKARA (Cumhuriyet Büro- sn) — Metal Işkolu'nda 130 bin işçi için yapılacak toplusözleşme- de işveren tarafının sendikası MESS (Türkiye Metal Sanayici- leri Sendikası), işçi sendikaları- na, "yönetkiyi kısıtlayıcı teklif getirmeyin, aşın ücret talebinde bulunmayın" önerisinde bulun- du. MESS Yönetim Kurulu Baş- kan Vekili Erdoğan Karakoyun- lu, önümüzdeki sonbaharda baş- layacak olan özel sektör Metal tşkolu sözleşmeleri öncesinde, iş- çi sendikalanndan neler bekle- diklerini şöyle özetledi: " — Diinya yumuşamts ve kü- çülmüştür. tdeolojik ve siyasal kamplaşmalar kalkmaktadır. İşçi sendikalan hazırlayacaklan tek- lifte artık geleneksel ideolojik maddelere yer vennemelidirier. Bn ortamda şirket yönetimi da- ha fazla esneklige ihtiyaç duy- maktadır. Yönetimi kısıtlayıcı teklifler geürilmemelidir. — İşçi sendikalan, işletme ve- rimliliğini azaltacak tekliflerden — Parasal talepler, akıl, ölçü ve hesap smırlan içinde kalma- hdır." Aşırı ücret talebinde bulunul- masının sakıncaları bulunduğu- nu kaydeden Karakoyunlu, aşı- Sendikalara nesaj 1- İdeolojik teklif vermeyin, 2- İşletme verimliliğini azaltacak tekliflerden kaçının, 3- İşletmeyi rakipleri karşjsında zora düşürmeyin, 4- Para talebinde ölçüîü olun. kaçınmahdır (Çalışma süreleri- nin azaltıhnası, izin ve dinlenme- lerin arttınlması vs). — tlgili işletmeyi, rakibi fir- malar karşısında geri bırakbra- rı ücret ve çok pahalı işçiliğin şu sakıncaları olduğunu dile getir- di: " — tsçiliğin çok pahalı hale gelmesi, işletmeleri daha verimli cak önerilerde bulnnulmamalı- çalışmaya mecbur edecektir. Bu- dır. nun sonucu işçi sayısında azalma olabilecekür. — Fiyatlara yansıtılamayacak artışlar, işletmenin üretim ve fa- aliyetini olumsuz etkiler ve ihraç pazarlannın kaybedilmesine ne- den olur. thracat durur, istibdam olumsuz etkilenir. — Dışanda 3-5 milyon işsiz ve asgari ücret ile çahşmaya hazır iş- çi vardır. Bir tarafta sıfır lira ge- liri olan issiz ile diğer tarafta iş sahibi ve yılhk maliyeti 30-40 milyon lira olan işçi arasında uçunım yarablmaması da sendi- kalar tarafından üzerinde duru- lacak en önemli noklalardan bi- risidir. — Kamudaki ücret zamlannın 6 ayda bir uygulanması, yan öde- melerin bir kalemde birleştirüme- si gibi makul bazı uygulamalar özel sektör sözleşmelerinde de uygulanmalıdır." BURSA — Bursa Büyukşehir Belediyesi'nde çalışan 3 bin 200 iş- çi, Beledıye-tş ile Hizmet-tş ara- sında 3 yıldır süren yetki anlaş- mazlığı nedeniyle son 2 yıUarını sözleşmesiz geçirdiler. tş mahke- mesi, bakanlık ve Yargıtay üçge- ninde yetki savaşı veren sendika- lar, son olarak 17 temmuzda tş Mahkemesi'nin vereceği karan bekliyor. Yetki karmaşasının kur- bam olan belediye işçileri ise 1986 yılında Belediye-tş ile işveren ara- sında imzalanan toplusözleşme hükümlerine göre aldıklan 7 bin 500 üra yevmiye üzerine, encümen karanyla verilen avanslarla idare ediyorlar. Türk-lş'e bağlı Belediye-tş Sen- dikası 1987 yılında yetki için Ça- hşma ve Sosyal Güvenlik Bakan- lığı'na başvurarak "çoğunluk tespiti" yapılmasını istiyor. Ba- kanlık da Hak-tş'e bağlı Hizmet- tş Sendikası'mn üye çoğunluğu bulunduğunu belirliyor. Bunun üzerine Belediye-lş, tş Mahkeme- si'ne başvurarak itiraz ediyor. Mahkeme ise bilirkişi raporuna dayanarak verdiği kararda yetkili sendikanın Belediye-lş olduğu yo- lunda karar veriyor. Hizmet-lş Sendikası da Yargıtay'a başvura- rak tş Mahkemesi'nin verdiği ka- ran temyiz ediyor. Yargıtay, Bur- sa tş Mahkemesi'nin verdiği kara- rın bozulması ve Çalışma Bakan- lığı'nın yeniden çoğunluk tespiti yapması gerektigi yolunda bir ka- rarla soruna çözüm getiriyor. Iki sendikanın yetki sorunu böylece bugüne taşımyor. 17 temmuz gü- nü Bursa İş Mahkemesi'nin vere- ceği karar ise yetkili sorununu çö- zerek belediye işçüerini sıkıntıdan kurtaracak. Belediye-tş Bursa Şube Başka- nı Aodnflah Naci Levent, yetki so- rununda Çalışma Bakanlığı'nın açıkça taraf tuttuğunu öne süre- rek "sorunun ANAP hükümefi- nin gitmesiyle çözümleneceğini" savundu. Levent, "Tabanda b « güçlüynz, ama tavanda hükümet destekli Hizmet-tş güçlü. Bakan- lık Yargıtay'a baskı yapıyor. Böy- lece de 'adalet mülkün temeli' ol- maktan çıkıp 'mülk adaletin temeli' haline geliyor. İş Mahke- mesi'nin verdiği karar bizim lehi- mizde olduğu için ml ortadan kaldınhyor" dedi.