Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
28ŞUBAT1990 DIS HABERLER CUMHURİYET/3
Mandela
ZambivaVla
• LUSAKA (AA) —
Güney Afrika'daki ırkçı
yönetime karşı mücadele
eden siyah lider Nelson
Mandela, 27 yıllık hapis
hayatından sonra, çıktığı ilk
yurtdışı gezisini Zambiya'ya
yapıyor. Afrika Ulusal
Kongresi (ANC) lideri,
Zambiya'ya gelişinde bir
düzine Afrika ülkesinin
devlet başkanı ve yabancı
ülkelerin temsilcileriyle
binlerce Zarabiyalı
tarafından coşkuyla
karşılandı. Beraberinde eşi
Winnie olduğu halde
Lusaka hava alanına gelen
Nelson Mandela, halka
hitaben yaptığı konuşmada,
Afrika Ulusal Kongresi'ne
dünya ülkelerinin her türlü
yardımda bulunması için
çağrı yaptı.
Peres'ten
Şamir'e rest
• KUDÜS (AA) — lsrail
Maliye Bakanı Şimon
Peres, Başbakan tzak
Şamir'in Ortadoğu Banş
planını derhal kabul
etmesini isteyerek aksi
takdirde yeni bir hükûmet
kurulması gerekeceğini
bildırdi. İşçi Partisi Başkanı
Peres, AFP'ye verdiği
demeçte, "10 gün içinde
Şamir'in Ortadoğu Banş
Planına nzasını alacağjm,
alamazsam, banşı ulusal
öncelik olarak görecek yeni
bir hükümet kurulur" dedi.
Polonya ile
İsrail
• VARŞOVA (AA) —
Polonya ile lsrail arasında
23 yıl önce kesilen
diplomatik ilişkiler, dün
yeniden kuruldu. 1%7
yılında Arap-İsrail savaşı
sırasında bozulan ilişkileri
yeniden kuran anlaşma,
lsrail Dışişleri Bakanı Moşe
Arens ve Polonya Dışişleri
Bakanı Krzysztof
Skubiszevvski tarafından
bugün imzalandı.
BBC nıuhabiri
öldtirüldti
• BOGOTA (AA) —
Kolombiya'nın başkenti
Bogota'nın kuzeybatısındaki
Cimitarra'da önceki akşam
BBC muhabiri Silvia
Margarıta Duzan (30)
kirnliği bilintneyen
saldırganlarca oldurüldü.
Duzan kasabasındaki bir
restorandajiç köylü liderle
röportaj yaparken binaya
basktn düzenleyen
saldırganların çevreye ateş
açtıklan, olayda köylü
liderlerin de öldüğO
belirtildi.
Kaifu yeniden
başbakan
• TOKYO (AA) —
Japonya'da, 18 şubat
seçimlerinden önce istifa
etmiş olan Toshiki Kaifu,
parlamento tarafından
yeniden başbakanlığa
getirildi. Seçimlerden
Liberal Demokrat Parti'nin
zaferle çıkmasından sonra
Kaifu'nun yeniden
başbakanhğa getirilmesi
bekleniyordu.
Avrupa'da
fırtına
• BRÜKSEL (AA) — Son
bir ay içinde Batı Avrupa
ülkelerini etkileyen üçüncü
büyük fırtına dün toplam
38 kişinin ölümüne, 50*den
fazla insanın yaralanmasına
ve büyük maddi hasara
neden oldu. Fırtına,
Belçika'da 5, Ingiltere'de 13,
Fransa'da 7, Hollanda'da 2,
Federal Almanya'da ise 11
kişinin ölümüne yol açtı.
Nikamgua'nın eskilideri, Bayan Chamorro'yu evindeziyaretederek kutladı
Ortega'danuygarjestSandinist lider, Violeta
Chamorro ile işbirliği
yapmaya hazır
olduğunu söyledi ve
UNO yönetimine
destek vaat etti.
Ortega,
"Nikaragua'da ilk kez
muhalefet seçim
kazanıyor. Bu,
demokrasinin
göstergesidir" dedi.
Dış Haberler Scrvisi — Nika-
ragua'da iktidan Sandinistlerden
alan Ulusal Muhalefet Birliğı
(UNO) zaferlerini kutlarken, San-
dinistler arasında üzüntulü bir ha-
va esiyor. Sandinist lider Daniel
Ortega, seçimi kazanan Ulusal
Muhalefet Birliği (UNO) lideri Vi-
oleta Chamorro'yu evinde ziyaret
ederek kutladı. tki lider, bundan
böyle uzlaşma içinde olacaklan-
nı ve Nikaragua için birlikte çalı-
şacaklannı söylediler. Ancak baş-
kent Managua'da Sandinıstalar-
la UNO yanlıları arasında küçük
çaplı çatışmalar çıktığı bUdirili-
yor.
Eski Devlet Başkanı Daniel Or-
tega, geçen pazar günü yapüan se-
çinüeri, yüzde 55.2 oranında oy
toplayarak kazanan Violeta Cha-
morro'yu dün evinde ziyaret ede-
rek kutladı. AP'nin haberine gö-
re, son derece sıcak geçen görüş-
me sırasında iki lider, Nikara-
gua'tun geleceği içinelbirliğiyle
çalısma karan aldılar. Ortega'yı
güleryüzle karşılayan Violeta
Chamorro, "Bu scçunde kazanan
da kaybeden de yok. Beaim bu-
tiiB istedigiın, Nikaragua'da ta-
raflann uziafması ve banşın an*-
kam Mirmed" dedi. Buna karşı-
lık Ortega, Chamorro'ya saygı
duyduğunu belirterek, 'ulusal uz-
lafou yotnnda ettndea geteni yap-
maya hazır otdngunu' söyledi.
Chamorro ve Ortega birbirlerine
sarüarak birlikte çahşma sözü ver-
diler. Daniel Ortega, Chamorro
ile görüşmeden önce gazetecüer-
le yaptıgı bir görUşme sırasında ise
Nikaragua'da demokrası gelene-
ğinin yerleşmeye başlamış olduğu-
nu, bunda Sandinistlerin payının
olduğunu bilmenin kendileri için
gurur verici olduğunu söyledi.
BBC Radyosu'nun haberine gö-
re, "Nikaragua'da Uk kez muha-
lefet seçim kazandı" diyen Orte-
ga, bunun, demokrasinin göster-
gesi olduğunu belirtti.
Başkent Managua ve çevresin-
de bazı küçük Sandinist gnıpla-
nn, seçim zaferini kutlayan UNO
yanlılanyla çatıştıklan bıldirili-
yor. Managua'daki UNO binası-
nın önünde kutlama yapmak
amacıyla toplanan UNO yanlıla-
nna, elinde Sandinista bayrakla-
rı bulunan bir grubun müdahale
etraesi sonucunda çıkan çatışma-
da taraflar birbirlerine taşlarla
saldırdı.
İKTİDAR-ML'HALEFET KUCAKLAŞMASI — Seçimlerde iktidan yitirenSandinist lider Ortega'nın, Violeta Cbamorro'nun evine yap-
tığı kutlama ziyaretinde, sıcak bir bava esti. tki lider birbirlerine sevgi ve saygı duyduklarını söyleyerek işbirliği sözü verdiler
Çatışmaya müdahale eden po-
lis birlikleri, taranan ayırmak için
gözyaşartıcı gaz kullandı. Mana-
gua'ya 80 kilomelre uzaklıktaki
Leon kentinde ise Sandinistalann
UNO binasını işgal ettikleri, an-
cak olaylar büyümeden dağüdık-
lan bildirildi.
Onurlu davramş
Nikaragua eski Devlet Başka-
nı Daniel Ortega'nın seçim sonuç-
larına saygı göstereceğini açıkla-
ması, muhalefet ve uluslararası
gözlemciler tarafından 'diıriist ve
onurin bir davranış' olarak nite-
lendirildi. Amerikan Devletleri
Orgutü (OAS) Genel Sekreteri Jo-
ao Baena Soares, "Ortega, seçim
sireance ve sonrasmda son derece
düriist davrandı" derken, seçime
gözlemci olarak katılan ABD es-
ki Başkanı Jimmy Carter, seçimin
çok durüst koşutiarda gerçekleş-
tirildiğini, Birleşmiş Milletler ve
OAS temsücilerinin, seçim sonra-
sında ve yeni hükümetin kurulu-
şu sırasında da ülkede kalarak ta-
raflaıa yardımcı olmak istedikle-
rini açıkladı.
Nikaragua seçimlerini Ulusal
Muhalefet Birliği (UNO) adayı
Violeta Chamorro'nun kazanma-
sı Latin Amerika ülkelerinde fark-
lı tepkilere yol açtı. Kosta Rika
Devlet Başkanı Oscar Arias, se-
çim sonucunu, *banşın zaferi'
olarak niteledi.
Nikaragua'nın sol yönetimi ile
kurduğu sıcak ilişkileri ile tanınan
Meksika Devlet Başkanı Carios
Salinas de Gostari de, Chamor-
ro'ya bir kutlama mesajı gönde-
rerek, "Ülkenizin, sian Iklerlifci-
nizde ulusal banşın sağlanması
yönüade başanh adımlar ataca-
ğından eminim" dedi.
Küba'nın tepkisi
Sandinistlerin seçim yenilgisi,
Küba'da resmi çevrelerde şaşkın-
lık ve tepkilere yol açtı. Küba
Radyosu'nda yer alan bir yorum-
da, "ABD ve Orta Amerika'da-
U nnıttefıkleri, 1979'da Soraoza'-
yı deviren Sandinista Devrimi'nin
yavaş yavaş altını kazmışlardır"
denildi. Küba Devlet Başkanı Fi-
del Castro ve Küba Dışişleri Ba-
kanlığı, Nikaragua'daki yeni yö-
netimin tanınıp tanınmayacağı
konusunda henüz bir açıklama
yapmadılar.
Nikaragua seçimleri hakkında-
ki görüşlerini resmi haber ajansı
JANA aracılığıyla açıklayan Lib-
ya Lideri Mıuunmer Kaddafi, Or-
tega'nın seçimlerle devrilmesinin
demokrasi anlamına gelmeyeceği-
ni söyledi. Demokrasinin oy yüz-
deleri ile ölçülemeyeceğini belir-
ten Kaddafi, 'Demokrasi, balkı*
yönetimde olmasıdır. Halkın, ko-
miteler ve kongreler aracıhğı Ue
kendi kendisini yönetmesidir"
dedi.
DUTWADA BUGUN
Avrupa Konseyi ParlamenterlerAsamblesi Başkanı Björck, Cumhuriyet'e demeç verdi:
Türkiye'nin yeri Avrupadadır
YAVUZ BAYDAR
STOCKHOLM — tsveç Muha-
fazakâir Partisi'nin ağır toplann-
dan Anders Björck, geçen mayıs
ayından beri Avmpa Konseyi Par-
lamenterler Asarnblesi'nin baş-
kanhğını yürütüyor. tsveç Parla-
mentosu'nun en dinamik üyderin-
den biri olan Björck, 1989 Avnı-
pası'nı bu sıfatla yaşamanın sevin-
cini de gizlemıyor. Bu sevinç, Do-
ğu Avrupa ve SSCB yöneticileri-
ni Strasbourg'da ilk kez kabul
eden Avrupa Konseyi Başkanı ol-
masından, geleceğin Avrupası'nda
23 üyeli konseyin rolünün belirie-
yici olacağına inancından kaynak-
lanıyor.
Björck, isveçMn iç politikasın-
da etkin roller üstlenmiş bir kişi.
Sosyal demokratlara karşı en sert
muhalefet Björck tarafından sür-
dürulüyor, dile getiriliyor. Üstleıı-
diği politik 'davalann' başında ls-
veç'in ATye en kısa süre içinde
üyelik başvurusu yapması var.
45 yaşında ve hiç beklenmedik
biçirnde Avrupa Konseyi Başkanı
seçilerek lsveç'i geçen yıl şaşkın-
lığa boğan Björck, bugün bu sı-
fatla Çankaya'nın konuğu olacak.
Anders Björck, Türkiye'ye üç gün
sürecek ziyareti sırasında Cum-
hurbaşkanı Inrgnt Özal'm yanı sı-
ra Dışişleri Bakanı Ali Bozer ile
kendi deyişiyle "parlamento içi ve
dışı muhalefet"in yönetici ve tem-
silcileriyle görüşecek.
— Björck, Çankaya zivarettal
iıormal" olarak tammlıyor. Ba tiir
ayaretter, Avrupa Konseyi Başka-
nı'nın ödevleri arasında. Björck,
Çankaya'ya çıkarken dosyasında
ne gibi konular bulunuyor?
"Sayın Özal'la görüşmelerimiz
sırasında Doğu-Batı ilişkileri
önemli bir yer tutacak. Avrupa
Konseyi, özellikle 1989 gelişmele-
rinden sonra Batı Avmpa parla-
mentolan ile Doğu ve Orta Avru-
pa parlamentolan arasında bir
köprü rolü oynamaktadır. Bu ko-
ristan yöneticileriyle yaptığım gö-
rüşmeler sırasında Bulgaristan
Türklerinin durumunu sık sık
gündeme getirdim. Konsey bu ko-
nuya çok önem veriyor!'
— Anders Björck, Türk azınlı-
gın şu andaki dantmu koBosaa-
da ne düşiinüyor?
"Gördüğümüz kadanyla azın-
lığın durumunda belirli bir duzel-
mc var. Ancak haklar ve yaşam
koşulları konusunda hâlâ izlen-
mesi ve düzeltilmesi gerekli şeyler
de var. Avrupa Konseyi insan hak-
— Baö Irakya'daki olaylar, in-
san haklannın ihlali anlamına gd-
miyor mn?
"Bu konuda karar yetkisi bana
ait değildir. Sorunu ya Türk hü-
kümeti gündeme getirebilir ya da
Yunan yurttaşlan kişisel başvunı
hakkım kullanabilirler. Bu du-
rumda konu İnsan Haklan Ko-
misyonu'nda ele alınabilW
— Türkiye'nin geri çevrilen AT
ttyeliği başvurusu, iiyesi olması
açıstndan Avrupa Konseyi'nde
betti kaytulara yol acb mı? Björck,
TBMM Başkanı Kaya Erdem'in davetlisi olarak bugün
Türkiye'ye gelecek olan İsveçli Björck'e göre Türkiye'nin
Avrupa'nın bütünleşmesi süreci içinde yer alması son derece
önemli.
Anders Björck, Türkiye'de işkence ve insan haklan ihlalleri
konusunda sık sık şikâyetler geldiğini ve bunların Avrupa
Konseyi komisyonları tarafından denetlendiğini söyledi.
nu öncelik taşıyor. insan haklan
da ele aunacak konular arasında"
— Anders Björck, Ankara'ya,
Sofya'ya nğradıktan sonra geiiyor.
BnlgarisUn'da geçirdigi üç göfl sı-
rasıuda buradaki Türk azmlıgın
sorunlannı da ele almayı düşünü-
yor ma?
"Elbette. Bu konuyu Cumhur-
başkanı özal ile de görüşeceğiz.
Biliyorsunuz, Sofya, Avrupa Kon-
seyi'ne ilk elde gözlemci sıfatıyla
katılma başvurusu yaptı. Bulga-
ORHAN APAYDIN
ANMA TOPLANTISI
Acıiıs llhan SELCUK
1990ORHAN APAYDIN
İNSAN HAKLARIveHUKUK ÖDÜLÜ
TÖRENİ
Sunus DR ERDAL ATABEK
Odul Kurulu
OKTAYAKBAL TARIKAKAN
DR ERDAL ATABEK-AV GÜLÇİN ÇAYLIGİL
OKTAY KURTBÖKE UĞUR MUMCU ILHAN SELCUK
PANEL
HUKUKvelNSAN
HAKLARIAÇISINDAN
1989/199ÖDATÜRKİYE
YÖNETEN
AV GÜLÇİN ÇAYLIGİL
KONUSMACltAR
ATAOL BEHRAMOGLU
UĞUR MUMCUftvERGIN TURSOY
28ŞUBAT1990 Gazeleciler Cemiyeti Burhan Felek Toolantı Salonu.Saat14.00
lannı, azınlıklann kendi kültürü-
nü geliştirme hakkım gözetmek-
le yukümludur. Bulgaristan yöne-
timınin Türk azınlığın çoğunluk-
la eşit haklara sahip olmasmı sağ-
laması gerekiyoı^'
— Bulgaristan'ın yeni yonetimi-
nin bu konudaki refonnlart ger-
çekleştirecegine inanıyor mu?
"Bulgar yönetimi eğer Avrupa
Konseyi Ue yakınlaşma anyor,
ilerde tam üyelığe geçmeyi arzu
ediyorsa, doğaldır ki bizim azııı-
lıklar konusunda ne kadar güçlü
talepler taşıdığımız gerçeğini he-
saba katmak zorundadır. Bulga-
ristan'ın Avrupa Konseyi Ue iliş-
kiler konusunda hangi kurallann
geçerli olduğunun bilincine vardı-
ğım umuyorumr
— Avrupa Konseyi iiyesi Ynna-
nistan'da da Türk azııtlıgı güç dö-
nemler yaşıyor. Buradaki Türkler
de çeşitli baskı yöntemleri ve şid-
del hareketlerine hedef oldn.
Strasbourg bu soruna aasıl bakı-
yor?
"Bana bu konuda gerek Türk
hükümeti. gerekse konseydeki
parlamenterler delegasyonu tara-
fından bilgiler iletildi, olaylar pro-
testo edildi. Ben de derhal Yuna-
nistan'ın resmi görüşünü talep et-
tim. Tutumumuzu bahar aylan
içinde belirleyecegiz."
söz konusu kararla Türkiye'nin bi-
raz Avrupa dıştna itildigini diisü-
nüyor rau?
"Unutmamak gerekiyor ki di-
ğer bazı ülkeler de AT ile ilişkiler-
de zorluklar yaşıyor. Bana öyle ge-
liyor ki AT, 19%'ye kadar tümüyle
kendi iç pazarını oluşturma pro-
jesiyle meşgul olacak. Ancak bu
safhadan sonra ATnin tutumunu
değiştireceğine kesin gözüyle ba-
kıyorum. Avrupa'yı üç ayrı blok-
ta yaşatmak uzun vadede olanak-
sızdır. EFTA, COMECON ve
ATnin konumları konusunda de-
ğişimler yaşanacağına inanıyo-
rum. Türkiye'nin üyelik başvuru-
sunun reddini geçici bir önlem
olarak yorumluyorum. Türkiye-
nin Avrupa'nın bütünleşmesi sü-
reci içinde yer alması son derece
önemlidir. Türkiye, Avrupa'ya ait-
tir. Ben, sürekli olarak Türkiye-
nin AT bünyesinde yer almasım
savunuyorumV
Türkiye'nin yeri
— Peki, Tnrkiyenin yeniden bi-
çimlenmekle olan Avrupa içinde-
ki yeri ne olacak?
"Türkiye, kendi özellikleriyle,
çeşitli açılardan 'eski' Batı Avru-
pa ile Ortadoğu arasında bir köp-
rü olabilir. Bu rolu üstlenmek için
Türkiye'nin elinde yeterü kültürel
ve siyasi olanaklan var. Sanıyo-
rura Türkiye, ekonomisiyle çok
çok güçlu bir faktör haline gele-
cektir. Kanımca Türkiye'nin, Av-
rupa'nın bütünleşmesi sureci için-
deki rolüne bakışta da yakında
önemli bir değişiklik olacaktır"
— Strasbourg, Türkiye'nin de-
mokrasiye geciş sürednin bugüaü-
nü nasıl değeriendiriyor?
"İzlenen istikamet doğrudur
düşüncesindeyiz. Bugün işleyen
bir parlamento olmasından mem-
nuniyet duyuyoruz. Bu arada ge-
lişmeleri çok yakından izlemekte-
yiz. İşkence ve insan haklan ihlal-
leri konusunda sık sık şikâyetler
geiiyor. Bunlar komisyonlanmız
tarafından denetleniyor!'
— İşkence iddialanmn ardı ar-
kası kestlmiyor. Dıişiinceleri nede-
niyle Türkiye'de insanlar hâlâ göx-
altına alınıyor, haklannda dava-
lar açılıyor. Komünist liderler iki
yılı aşkın bir süredir tutuklu. Bu
uygulamalar Türkiye'ye bakışta
Avrupa Konseyi'ni rahatsız etmi-
yor mu?
"Tekrar ediyorum: Gelişmeleri
çok yakından izliyoruz. Türkiye
konusunda (konseyde) canlı bir
tartışma yaşamyor. Artı hanesine
yazılacak konular arasında, Tur-
gut Özal'ın Strasbourg'da Türki-
ye'nin Avrupa însan Haklan Söz-
leşmesi'ni kabul etogiıu açıklama-
sı var. Bu çok önemli ve doğru bir
adımdı!'
— Evet, ama DCM Başsavcısı
bir şikâyeti incelemek uzere Tür-
kiye'ye gelen İnsan Haklan Diva-
nı'nın üç yargıcına ifade vermeyi
reddetti. Bu yüzden soruşturma
tamamlanamadı. Bu tiir olaylar
Strasbourg için duşkınkJıgı anla-
mına gelmiyor mu?
"DGM Başsavası konusunda
yeterli bilgiye sahip değilim. An-
cak Türkiye'ye geliş nedenlerim-
den biri, bu tur sorunlar hakkın-
da bilgi toplamaktır. Avrupa İn-
san Haklan Sozleşmesi'ne aykırı
davranışlar olursa biz de gereğini
yapma yoluna gideriz. Şunu da
belirtmek gerekiyor ki Türkiye te-
mel hak ve özgürlüklere saygı gös-
termezse, bu, ülkenin ATye katıl-
ma olanaklarını da olumsuz yön-
de etküer. Ayrıca Avrupa'nın bü-
tunleşme sürecinde de bir rol oy-
AIİSİRMEN
Latin Amerika Masalı
Bir Latin Amerika masalıdır bu tüm benzerleri gibi acılı ve al-
datıcı.
Şeytanlar melek kılığına bürünmüşlerdir masalda, melekler
şeytan, hep de Sam Amca çıkar altından hangi taşı kaldırsan.
Sam Amca'nın hüneri, "happy,end" bitirmektir öyküleri
Nikaragua'da seçim öyküsü de "happy end" mutlu sonla bitti
ve yıne Sam Amca parsayı toplayıp gıtti.
Nüiusunun yanya yakını 0-14 yaş arasındakilerden oluşan yok-
sul, hatta Tûrkiye'den bile yoksul, ama kimi komşulanndan da
daha varsıl bir ülkedir. Nikaragua tüm Latin Amerika ve Orta
Amerika ülkelerinin yazgısını yaşamış, ABD tarafından birkaç
kez ışgal edilmiş, muz ve kakao üretmiş, diktatörler altında m-
lemış bir ülke. Yani Simon de Bolivar'm deytşiyle Tann'ya çok
uzak ve ABD'ye çok yakın bir zavallı ülke.
Nikaragua, ABD'nin arka bahçesi içinde yer almasa yeryü-
zünde çoğu kimse admı bile duymazdı bu yoksul ülkenin. Olsa
olsa Somoza ailesınin, daha doğrusu hanedanının yolsuzlukla-
n bile değil de, Hollywood yıldızcıklarıyla çapkınlıkları sayesin-
de hayal meyal duyulurdu o belli belirsiz ülkenin adı.
Ama Nikaragua ABD'nin arka bahçesinde olduğundan ve
1979 yılında, Somoza ailesinin yıllar süren sömürüsünden, ta-
lanından, zulmünden kendi halkının silahlı ayaklanması ile kur-
tulduğundan ve de bu durumdan VVashington hiç mi hiç hoş-
nut olmadtğından, o günden bu yana, teleksler, teiefonlar, telg-
raflar, televizyon vericileri, Nikaragua'dan dünyaya haberler ya-
yar oklular. Küçük yoksul ülke bir anda, en ön plana çıktı ulus-
lararası alanda.
Sandinıstalar'ın iktidan ele geçirmeleri, Latin ve Orta Ameri-
ka ülkelerındekı, "Sam Amca - Despot" işbirliği modelini yık-
maları VVashıngton'un uzun süre göz yumabileceğı bir olay de-
ğıkji. Nitekim "Amerika'nın büyüklüğü" polrtikasının simgesi olan
Ronald Reagan iktıdara gelır gelmez. Nikaragua'da meşru yö-
netime karşı ayaklanmış olan Yanki ve dikta yanlısı contraları des
teklemek uzere kolları sıvadı.
Beyaz Saray'ın bu girişimi, bir süre sonra kongrenin bile ca-
nını sıktı. Cinayet üstüne cinayet işleyen contralar, Nikaragua'-
da istıkrarsızlık ögesi olurlarken bütün dünyaya da Sam Am-
ca'nın gerçek yüzünü sergiliyorlardı. ABD kendi modeli dışına
çıkanlara yaşam olanağı tanımadığını ve kendi dümen suyun-
dan gitmeyeni batırdığını kanıtlıyordu.
Daniel Ortega başkanlığındaki Sandinistalar bir yandan, cont-
ralara karşı savaşıyorlar, bir yandan Amerikan ambargosunun
güçlüklerinı yenmeye çalışıyorlar, bir yandan da yalnızca So-
moza ailesinin çiftliği durumuna düşmüş olan Nıkaragua'yı egi-
timi, ekonomisi, kültürel yapısı ve ulusal kimliği ile çağdaş bir
ulus düzeyine yükseltmeye çalışıyorlardı.
Ama Sandinistalar da ve onların genç mılitanları da tüm lyi-
niyetlerine, diktayı yıkmakta ve yeni yapıyı oluşturmaktaki bazı
başarılarına karşın, deneyimsiz öğeleri de barındırmaktaydılar
aralarında. Ve bu deneyimsizlıkler, aşınlıklar, yoksulluğun ge-
tirdiği sıkıntılar bazen keyfi davranışa bazen de baskıya dönü-
şebiliyordu. Bu arada VVashington bir yandan iran'a silah satı-
yor ve o gizli satıştan gelen parayı contralara aktanyordu. San-
dinistalar, bir yandan contralarla savaşır, bir yandan ülkeyi ye-
nileştırmeye çalışırken dışsatımının üç katı olan dışalımlarının
doğurduğu açığı da kapatmaya uğraşıyorlardı.
İşte 1989 çalkantısı tam bu sırada patlak verdi ve dünya Pax
Americana'ya daha elverişli bir ortama girdi.
Bu ortamda, Nikaragua'da yapılan seçimleri, tüm muhalefe-
tin adayı Violeta Chamorro kazandı.
Chamorro, aşın sağcı değil, solun bazı kesimlerince de des-
tekleniyor. Ama en değerli desteğini ABD'den aldı ve Chamorro
Nikaragua'da 11 yıl süren Sandinista dönemine son verdi.
Somoza'yı yıkaniar seçimle yıkıldılar. Pax Americana kurtul-
du, ABD dûzenine başkaldıran, VVashington'a kata tulanlar eko-
nomik ambargo ve ıç savaşla %1800'lük bir enflasyonu yaşa-
dılar önce, sonra sandıkta bozguna uğradılar.
İşte öykûnün çok kısa özeti bu. _ :'^:-
Oykünün kahramanı: Tann'ya çok uzak ve ABD'ye çok
1
ya-
kın olan zavallı Nikaragua.
Oykünün "happy end'i: ABD'nin adayı, yani demokrasi ka-
zandı.
Oykünün kıssadan hissesi: Arka bahçede Sam Amca'ya ka-
fa tutan devrilir.
Evet bir Latin Amerika masalıdır bu, tüm benzerleri gibi acılı
ve aldatıcı.
BULGARISTAN
Muhalefetten seçime
şartlı kabul
KP gazetesi, muhalefetle Devlet Başkanı
Mladenov'un, ulusal bayramın KP'nin kuruluşu olan
9 eylülden Osmanhdan bağımsızhğın alınış tarihi olan
3 marta alınması için anlaştığmı yazdı.
SOFYA (AA) — Bulgaristan-
da, muhalefette bulunan gruplan
bünyesinde toplayan Demokratik
Güçler Birliği Başkanı Jelio Je-
lev, Bulgar muhalefetinin genei
seçimlerin haziraa ayında yapıl-
masını kabul edebUeceğini, ancak
bazı şartları bulunduğunu söyle-
di.
Jelev,resmibir ziyaret için Sof-
ya'da bulunan Avrupa Konseyi
Parlamenterler Meclisi Başkanı
Aıtderb Bjoerek Ue yaptığı görüş-
me sırasında, bu konuya da de-
ğindi.
Jelev, ilk şartlanmn Bulgaris-
tan Komünist Partisi'ne (BKP)
çeşitli avantajlar sağlayan totali-
ter yapılann tamamen kaldırıl-
ması olduğunu söyledi.
İkinci şanlannın ise basın or-
ganlarını eşit oranda kullanma
hakkı olduğunu belirten Jelev,
kendi yayın organlarının günde
ancak 70 bin baskı yapabildiği-
ni, BKP'nin ve kendisine bağlı
bütün kuruluşlann yayınlannın
tirajının ise günde 3 mUyona
ulaştığını ifade etti.
Bulgar muhalefetinin, bugune
kadar iyi hazırlanamayacakları
endişesi ile seçimlerin yıl sonun-
da yapılmasını istediğini hatırla-
tan Jelev, "Bu tutum degişikliği-
nin nedeni, halkın kökltt degişik-
likler yapdmasuun secimlere bağ-
lı oldnğuna inancıdır" dedi.
Ulusal bayram
Öte yandan, Bulgaristan'ın
ulusal bayram tarihini değiştire-
ceği bildirildi.
KP gazetesi Rabotnichesko
Delo'ya göre Devlet Başkanı Pe-
tar Mladenov ile muhalefet par-
tileri arasında, ulusal bayramın 9
eylülden 3 marta kaydınlması ko-
nusunda anlaşma sağlandı.
9 eylül, Komünist Parti'nin ik-
tidara geçiş tarihi; 3 mart ise
1877'de Bulgaristan'ın Osmanh
tmparatorluğu'ndan bağımsızlı-
ğını aldığı tarih.
Gazete, parlamento tarafından
onaylanması gereken bu kararın,
komünistlerin iktidara geçişinin
anılarını halkın kafasından sil-
meye yönelik otduğunu kaydetti.
700
7000
saatte
büyük
küçük
tÇTEN AKGÖK
ile
ÖZGÜR ÖZDEMİR
evlendiler
Maçka Oteli. 26 Şubat 1990