Katalog

İOŞUBAT1990**** HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/17 OLAYLAREV ARDENDAKI GERÇEK (Baştarafi 1. Sayfada) Yasası 142'3, 159 ve 312/2 mad- delermı çığnemışlerdır NasıP Konuşarak ya da yazarak Daha başka devışle bu mıllet- vekıllerı fîkır suçuyla yargılana- caklardır TCK'nın (Turk Ceza Kanunu) 159'uncu maddesı gerçı devletın kımı kurumlarına haka- retı engeller gorunmektedır, ama bu madde de antıdemokra- tıktır, Batı demokrasısmde çok- (an aşılmış kohne bazı gerekçe- lerden kavnaklanmaktadır. tnsanları söyledıklermden ve yazdıklanndan oturu cezalan- dırmak dönemı çoktan tarıhe kanşmıştır Turkıye'de de çoğu kışı ve çevre bu gerçeğı artık bılıyor 142'ncı maddenm kaldırılması Akbulut hukumetınm bıle gtin- demmdedır Bır yandan boyle bır gırışım soz konusuyken, ote yandan fıkırlerınden oturu mıl- letvekıllerının dokunulmazlıkta- rını kaldırma gınşımı, demokra- sınm neresınde olduğumuzu apaçık ortaya koyuyor. Olayın ardmda daha "vahim" gorunen başka gerçekler de var "Dokunulmazhk," parlamento- da mılletvekıllerının butun ger- çeklerı hıçbır korku duymadan ve baskı altında kalmadan dıle getırebılmelerı ıçın kurumsallaş- mıştır Bır mılletvekıhnın ılerı surduğu fıkırlerden oturu doku nulmazlığının kaldırılması ve ce- za mahkemesmın sanık sandat- vesıne oturtulması, parlamento- nun temelıne dınamıt koymak- la eşanlamlıdır "Turkiye'de fikır suçlan artık kaldmlmah" dıyoruz. Avrupa Konse\ı'nın kuralı budur, AT- ye gırmenm koşulu da budur tkıncı sınıf demokrası Turkıye- yı uygar dunya karşısında guç durumda bırakıvor, onurumuz kırılıyor Pekı, nasıl oluyor da bu alanda dokunulmadığın kal- dırılmasma kadar gıdebıhyoruz7 Olayın bır acı yanı da Meciıs Anavasa \e Adalet Komısyo- nu'ndakı SHP'lı mılletvekıllerı- nın tutumudur Bunlar, doku- nulmazlıkların kaldınlması oy lanırken TCK'nın 142/3'uncu maddesıne ılışkın konularda çe- kımser kalmışlardır Pekı, TCk 141 \e 142'ncı maddelermı SHP kaldırmaya- cak mıvdı7 Turkıye'de demokrası bılıncı- nın ve kulturunun yerleşmesı kolay otmavacak Bu konuda SHP'nın de ne kadar eksık kal- dığını her olayda gormek guç değıl Uyelerını ılerı surduklerı fî- kırler ıçın ceza mahkemelerıne yollayabılen bır Meciıs ıse hıç- bır zaman çağdaş parlamento olamayacaktır Anayasa ve Adalet Komısyo- nu kararının Meciıs Genel Ku- rulu'ndakı oylamasını bu açıdan ızlemek gerekıyor * * • Rejime ciddî (Başıarafı 1. Sayfada) vunılan darbe" dı\e değerlendır- dıler Cumhurbaşkanı Turgut özal'ın bu konuda talımatı oldu- ğunu one suren SHP'den ıhraç edılen mılletvekıllen, "Boluctı- luk", "Emnıvet kuvvetlerinı tahkir" ve "Halkı ırk. dın. dil esasına gore tahrik" gıbı suçlama- larla dokunulmazlıklarının kaldı- rılması olavına cumhurı>et tarı- hınde "nadır rastlandıgı'nı dıle getırerek "adı >a da juz kızartıcı suç" yerıne "sivasi suçlarla" do- kunulmazlıklarının kaldırılması ıstemının parlamenter rejım ıle çe- lıstığını ıddıa ettıler SHP Grup Başkanveküı Gu- neş, "Sıyaset kokan bu lur suç- larla ılgili >argılamalann yasama donemı sonuna bırakılması daha doğru olur" dedı Guneş, partı sının, dığer panı gruplarıvla da te- mas çabaları ıçınde olduğunu be- lırterek "ANAP sajı çokluğuna dayanarak bu lur kararlar alıyor. BakaJım altından nasıl kalkacak- lar?" dıvesordu DYP'nın ıse he- nuz konuva ılışkın tavrını netleş- tırmedığı öğrenıldı Özal istedi SHP Genel Savmanı Atalav, "Dokunulmazlıgın kaldınlma- sına vonelık gırışımler parlamen- ter demokrasiye çok ciddı bir dar- bedır Dokunulmazlıgın kaldırıl- ması ile ilgılı talımat gorebildiğım kadarı>la Çankava'dan kaynak- lanmaktadır. Cumhurbaşkanı Ozal, bu goreve getınlmeden on- ce A1NAP Başkanlık Divam'nda bu konuvu bizzat gundeme geti- rerek talimal vermiştir. Dokunul- mazlıklan kaldırsınlar, boylesi bir durumda herkesın bılmesını ıste- nz kı, bu konuyu bır hukuk kav- gası ve sijası demokrası kavgası haline getıreceğiz. her turlu ulu- sal ve uluslararası platformu so- nuna kadar kullanacagız." dedı Ote vandan dokunulmazlıkla- rının kaJdınlmasma karar venlen, SHP den ıhraç edılen ya da ıstıfa eden bağımsız mılletvekılleı ı Ad- nan Ekmen, Mehmel Ali Eren, İbrahim Aksov ve Tevfik Koçak ıse komısvonda ıkı dosva ıçın "çekımser" ov kullanan SHP'lı mılletvekıllerını eleştırdıler tçel Mılletvekılı Ekin Dikmen dışmda SHP'lılerın "çekımser" oy kul- Ijttıdıkları dosyalar arasında Ak- sov'un SHP den ıhrauna yol açan dosvanın da bulundufcuna dıkkat çektıler Madende gergin günKötnüre lOydda 3 bin kurban CEMtL CİĞERİM FUAT KOZLUKLU SALİM SLRMELİ SELAHATTİN GAZELCÎ MERZtFON — Yenıçeltek'tekı grızu facıasından sonra dun bol- gede gergin bır gun yaşandı Ya- kınları toprak altında kalan aıle- ler cenaze törenı ıçın gelen bakan- ları vuhaladılar, ocağa gınlmesı ıçın protesto gosterısınde bulun- dular Hastaneve kaldınlanlar ara- sında adı geçen Kemal Cengız'ın toprak altında kaldığı Samsun'da- kı yarahnın Turan Gıllcan olduğu anlaşıldı 59 ışçının dın dın go- mulduğu ocakta vangın sönduru- lemedığı ıçın betonlama ışlemı dun de surduruldu Gösterıcı ma- dencı vakınları, "guvenlik amacıyla" ışletmede gozetım al- tında tutulan Mudur Hasan San- tepe'run kendılenne verılmesıru ib- teverek, "O'nun cezasını ellerimız- le vereceğiz. Grizulu ocaga ındir- diğı babalanmızın, kardeşlerimı- zin katili O'dur" dıve bağırdılar Jandarma \e polıs çevrede genış guvenlik ordemlen aldı 5 ışçının cenaze torenlerı sırasında da tar- tışmaiar çıktı Yetkılılerın ıstemı- ne karşın de\let torenı vapılması- na karşı çıkan aıleler Mustafa Korkmaz, Muammer Kavlak, Sa- tılmış Bambal, Ali Çevik ve İbra- him Polat'ın cenazelerını teslım al- dılar, Satılmış Bambal'ıl Kavadu- zu'ndekı cenaze namazına katılan kalabalıktan bır grup "intikam yemıni" ettıler Olen ışçının arka dajları olduğu bıldınlen gruptan bır genç, "Yeniçeltek'te taş ustun- de laş bırakmayacagız. Bunu her- kes bovlece bılsin. Ben olene ka- dar mucadele edecegım. Olu veya dın arkadaşlanmızı oradan çıka- racagız. Ya olecegız, ya da olule- İZLENİMLER KAVRAK AİLESt — Gencecik bır kız. Munevver Kavlak, elierını başına vuruyor, içimn yangını, yas çıglıgı ıle havayı dovujor: "Ba- bam, babam, nerelerdesın babam? Ah babam, keşke gondermeseydım seni." (Fotograf: Rıza Ezer) Nüfustan düşürdüler işçileri IŞIK KANSU MERZİFON — Tersakan Deresı'nın he- men ustundekı koca dolunay, ocak gırışının kör karanlığını aydınlatıyor Bu gorünumu ıle 70'e vakın ınsanı yutmuş bır canavar ağ- zına benzıyor Cılız ışıkta "Evvela tedbir, sonra tevekkul" yazısı okunuyor Kancacı Muammer Kavlak, tam yırmı dört saat önce 10 yıldır aşına olduğu bu ya- zıyı okumuş muydu? Kımbılır7 Merzıfon'un Nusratıye Mahallesı'ne gece ınmış Arabamız, Arnavut kaldırımlannı tır- manıp, Adak Sokak'ta bahçelı ıkı katlı bır evın önunde duruyor Kemerlı bahçe kapısının önunde uç beş golge. Ortalarında çırpınan gencecik bır kız Munevver Kavlak, yumruk yaptığı elierını önce başına, sonra eşığın taşlarına vuruyor tçının yangını, yas çığlığı ıle havavı dövuyor —Bp.bam, babam! Nerelerdesin babam? Ah babam, keşke gondermeseydim seni. Yan komşunun oğlu, saçı başı dağılmış kuçucuk bır çocuğu eve sokuyor. Merdıven başı, kesler, naylon terlıklerle dolu Camlı kapıdan gınşte evın tum ışıklan gözlerı ka- maştırırken, yasın sıyahlığı ınsan yureğını kavrıyor Uçuk mavı duvardakı cam çerçeve anılarla dolu. Uç kâğıt onluk çerçeve ıle duvara asıl- mış Sıgorta sıcıl no 8437 177 Muammer Kavlak'ın 1980'de gırdığı Yenıçeltek'ten al- dığı ılk maaştan kalmış olmalı Yeşıl onluk- lann yanında Muammer Kavlak'ın, oğlu Sa- im Kavlak ıle bebekken çektırdığı soluk fo- toğraf Soldakı odadan ımltıler ve çığiıklar yuk- selıyor Içerısı konu komşu, akraba kadın- larla dolu Duvar dıplerıne çökmuşler, dız- lerını dövuyorlar Bır kısmının ellerı hava- ya açık Kenarda, ustu çıçekb örtüyle kapa- lı televızyon Televızyonun ustunde, pala bı- yıklarıyla gulen Muammer Kavlak'ın totoğ- rafı Kavlak ıkı çocuğunu kucaklamış, gozlerı zaman zaman tavanda bır boşluğa dalıp gıdıyor Sonra vucudu sılkınıp ağlama sağnağına tutuluvor Muammer Kavlak, da- ha bırkaç gun once Emıne Kavlak'a "Hanım yeni rahata ka\uş(uk. bu yıl sizi şirketın ta- til kampına goturecegim" demış Emıne Kav lak, daha bırkaç hafta once venı bır ta- kım dıktırmış eşıne. Komşularına yakınıyor. —Ah bey, bey... Yeni takımını asılı koy- dun da gittin. Bir kerecik giyemedın de git- lın. Kancacıyı neredeyse tanınmaz çıkardılar yer altından Duştu nüfustan, Satılmış oğ- lu, Nurıye'den olma Merzıfon 1951 doğum- lu Muammer Kavlak Kuvu geceye açmış ağzını, ıçerıde ışıklar oynaşıyor Çımento duvarlar öruldu, cehen- nemın kapağı kapandı 58 ışçının uzerıne Yangın var yenn 350 metre altında Türk-lş'ten maden-iş sendikalarına çağrv Madenlerde üretim durdurulsunHaber Merkezı — Yenıçeltek Kömur Işletmesı'nde meydana ge- len grızu facıası nedenıyle, ışçı sağlığı ve ış guvenlığı konularını değerlendıren sıvası partıler, sen- dıkalar ve kuruluşlar "Facıada yo- netimin buyuk kusuru olduğunu" belırterek tepkılerını dıle getırdı- ler Türk-Iş, bıitun madenlerde uretımın durdurulması ıçın çağrı yaptı Facıanın guvenlik önlemlerının alınmaması sonucu doğduğunu one suren Golcuk Tersanesı v e as- kerı ışverlerınde çalışan Harb- Iş uyesı 4 bın ışçı, dun öğle yeme- ğı vemedı Topluca saygı duruşun- da bulunan ışçıler Ataturk Anıtı- na kadar sessız protesto yuruyu- şu yaptı SHP Istanbul Mılletve- kılı Mustafa Sangul ıle Kars Ba- ğımsız Mılletvekılı Mahmut Alı- nak, verdıklerı soru önergelerıvle gnzu patlamasını Meciıs gunde- mınegetırdıler DYP lıderı Suley- raan Demırel, "Yeniçeltek'tekı olayda kusur ve ıhmali olanlann uzerine gıdilmelidır" dedı Facıa- dan maden yonetımının sorumlu olduğunu söyleyen SHP Genel Sekreterı Denız Baykal, "Maden yonetimi siyası bir himaye kadro- sunun ebndedir. Savcılık soruştur- masının sonucu beklenmeden >o- netim gorevden alınraalıdır" dıye konuştu DSP Genel Başkanı Bu- lent Ecevit de "bu işletmeden yıl- lardır yukselen feryatlara" sıvasal sorumluların aldınş bıle etmedı- ğını sovledı Turk - Iş Yönetım Kurulu, Yenıçeltek facıasını pro- testo amacıyla butun maden ocak- larında surelı ışı durdurma onerı- sınde bulundu TMMOB Başka- nı Teoman Alpturk, "tlkel uretim yapısı çagdaş hale getırilmedıkçe. kazalar ve facıaiar surecektir" dedı 4 bin işçiden protesto Gölcuk Tersanesı ve askerı ış- verlerınde çalışan Harb - tş Sen- dıkası'na uye 4 bın ışçı dun oğle yemeğı vemedı Topluca Ataturk Anıtı'na sessızce yuruven ışçıler, madende ölen ışçıler ıçın bır da- kıkalık saygı duruşunda bulundu- lar Burada konuşma yapan Harb tş Sendıkası Kocaelı Şube Baş- kanı tzzet Çeün. Yenıçeltek olavı- nın Turkıve'de ışçıye değer verıl- medığı gerçeğırun en somut orneğı olduğunu soyledı Işçılerın "Gri- zu var, patlama olabilir" uvarıla- rını ışverenın kulak ardı ettığını kaydeden Çetın, olayın ı> kazası değıl devletın de ortak bulundu- ğu bır "cinayet" olduğunu vur- guladı TBMM Başkanı Ka>n Erdem- ın dunku Hak - Iş Konfedeasyo- nu Başkanı Necatı Çelık ve vone- tım kurulu uyelerını kabulunde grızu olayı gundeme geldı Çelık, ulke çahşanlarının en acılı gunle- nnı yaşadığıru belırterek "Ola> bır iş kazası değil, bir facia, bir vah- şet, bir cınavettır" dedı DYP Genel Başkanı Sulevman Demirel dun duzenledığı basın toplantısında, grızu facıası nede- nıvle 11 şubatta yapılacak AP'mn kuruluş yıldonumu etkınlıklerını erteledıklerıru sovledı "Içimizkan aglıyor, Yemçeltek olaylannda ku- sur ve ıhmalleri gonılenlerın mut- laka uzerine gıdilmelidır" dıyen Demırel, yarın Merzıfon'a gıdece- ğını bıldırdı SHP Genel Sekreterı Denız Baykal. facıada Yenıçeltek Kömur Işletmesı yonetımının buvuk ku- suru gorulduğunu one surdu Bav- kil maden vonetımının sıvası bır himaye kadrosuna teslım edıldığı- nı kaydettı ve maden yonetımının savcılık soruşturmasının sonucu beklenmeden gorevden alınması gerektığını soyledı DSP Genel Başkanı Bulent Ece vıt, ışyerı kazalannın ulkemızde- kı "gorunen" kazaların "çok acı bir ornegi" olduğunu belırterek "Kazalardan sonra degil, kaza ol- madan can >e mal için etkili yap- tırımlar uvsulanmalıdır" dedı Turk-Iş Yonetım Kurulu Yenı- veltek'te meydana gelen olayı pro- testo etmek ıv ın butun maden ocaklarında uretımın durdurul- ması amacıyla Turkıye Vladen - Iş \e Genel Maden Iş sendıkalan- na onerıde bulundu Turk-lştop lantısından sonra sapılan açıkla- mada bu ış kolunda yeterlı guven- lik önlemlerının alınmavışı nede- nıvle kazaların toplu "cinayetlere" donuştuğu bıldınldı Merter'de çatışma Yenıçeltek'tekı olumlerı protes- to eden kalabalık bır grup ıle po- lıs arasında çatışma çıktı "tsçile- rın katili oligarşıdır", "Katil iktıdar" sloganlan atan 300 kışı- lık grup, Merter E-5 volu gırışın de \ola vamcı madde dokerek ate- je verdıler Dev-Genç ımzalı pan- kart asan ve Merter'e doğru \uru- meye başlayan protestocular, uzer- lerıne doğru gelen bır sıvıl polıs aracını taşa tuttular Polıs goste- rıcılere ateş açtı Protesto gosterı- sınden sonra 10 kışı gozaltına alındı IZMIR'den HİKMET ÇETİNKAYA AdıIZMIR — Yenıçeltek te yaşanan acı Tur- kıye'de ışçı sağlığına ve ışcı guvenlığıne ne denlı değer verıldığını gosterıyor Ağıtların arkasında verılen demecler yıne hep eskısı qıbı — Gerıde kalan aılelere her turlu ekono- mık yardım yapılacaktır Bır boşvermışlık ıcınde yeni bır dramı ya- şayana dek unutup gıdeceğız yenn altında çalışan emekçılerı Onlara toplusozleşme- lerınde fazla zam yapmamak ıçın dırenece- ğız Eğer yenn altına ınmemekte dırenırler- se suçlayacağız lc ve dıs tahrik odakların- dan soz edeceğız Yıllardır kalkınma masalları çağdaşlaşma turkulerıyle avunup gıdıyoruz ışte Yaşamak ınsanların doğuştan gelen en doğal hakkı değıl mıdır'' Bu haklar 1776 Vır- gınıa 1789 Insan ve Yurttaş Hakları Bıldır- gesı yle belgelere gırmemış mıdır' Yaşamak salt olmemek' değıl elbet 1948 yılında kabul edılen Insan Hakları Ev- 'ensel Bıldırgesı yle saglıktan, sosyal guven- ceye dek uzanan çızgıde unutulan bır nok- tavardır O da grev hakkıdır Neysei961'de 11 yıllık gecıkmeyle Torıno da bu durum du- zeltılmıştır Bugun ıse grev hakkı olmayan kamu ça- lışanları ıçınde en fazla meslek hastalığı go- rulmektedır Yenıçeltek dramı bırkaç gun sonra gaze- te sayfaları arasında yıtıp gıdecek Ne za- man yeni bır dram yaşanacak, yenıden ' ış- cı sağlığı ve guvenlığı gundeme gelecek Kısaca dun olduğu gıbı o gun de yıne ağıt- lar yakılacak demecler verılecek Turkıye de emeğın ne bır değerı var ne de guvencesı Toprağın derınlığınde çalışan maden ışçılerı değıl tek sorun Yenn ustun- de çalışanlar da aynı tehlıkelerle karsı kar- sıya Tekel ın Paşabahce Ispırto Fabrıkası'nda 10 bın ıscı zehırlenır yetkılıler olayın gaze- telere yansımaması ıcın calışır Belkı unu- Yenıçeltek'te yaşanan acı, Turkiye'de ışçi sağlığına ve işçı guvenliğıne ne denli değer veriidığini gösteriyor. Yıllardır kalkınma masallan, çağdaşlaşma turkulerıyle avunup gıdıyoruz tulmuştur, tarıh verelım 7 10 1988 Cumhu- nyet Turkıye Tas Komuru Işletmelerı'nde 1988 yılında meydana gelen ıs kazalarında 32 ıs- çı oldu, 7185 ışcı yaralandı Açıklamayı ya- pan Genel Maden Işçılerı Sendıkası Zonguldak Komur Havzası ocaklarında 40 yılda ış kazası sonucu 3912 olum, 305 bın yaralama olayı meydana geldı Kutahya Gedız llçesı nın Gokler Kasaba- sı'ndakı Çoban Madencılık'te komur ocağın- da patlamada 6 kışı oldu, 4 kışı yaralandı Bugün Turkıye'de ıs kazalan ıcın SSK'da venler bulunuyor Sendıkalar da bu konu- da eğıtım yetersızlığınden kaynaklanan bır boşvermışlık ıcındedır Turkıye de 20 mılyo- na yakın calısanın salt 3-3 5 mılyonu SSK kapsamındadır ILO kaynaklarında Turkıye de SSK lı bır ışçının ıs kazası nedenıyle olum rıskı Asya'- da en yuksek olum rıskı olan Guney Kore - nın üzenndedır Yazımızın başında belırttı- ğımız gıbı ulkemızde her gun 4-5 ıscı ıs ka- zasından yasamını yıtırmekte. 10 ısçı de ça- lısamayacak derecede sakat kalmaktadır Acı ama ısın gercek yuzu boyledır 1990 yılının subat ayında Yeniçeltek'te ya- şanan acının bır daha yaşanmaması elbet dıleğımız 59 ısçı toprağın derınlığınde olumun so- ğuk elını duydular Onlar olume bıle bıle gıt- tıler Cunku onceden boyle bır patlama ola- cagını hıssettıler ve yetkılılere bıldırdıler O yuzden gocuk altında yaşamlarını yıtı- ren emeKçılerın eşlerı çocukları Bakan Ay- kut ve Ozarslan a dun soruyorlardı — Katıllerden hesap sorulsun Ahmet Pasun un kızı Nuray Pasun da cığ- lık çığlığa bagırıyordu — Babamı ıstıyorum babamı getırın Ikı mılletvekılı SHP lı Sangul ıle bağımsız Alınak da TBMM ye bır soru onergesı ver- mıslerdı Ikı mılletvekılı ' ıhmal olup olmadığını ' soruyorlardı Olmaz mı hıc, olmaz mı? rimizı oradan alacağız" dı>e ba ğırdı 66 kışının ölumuyle sonuçlanan patlamanın soruşturması buyuk bır gızlılık ıçınde surdurulurken Çalışma ve Sosja' Guvenlik Ba- kanı tmren Aykut, gnzu patlama- sında en ufak bır ıhmal >a da ku- surun tespıt edılmesı halınde so- rumluların hak ettıklen cezaya çarptırılacaklannı söyledı Devlet Bakanı tsmet Ozarslan, facıa böl- gesındekı calışmalar hakkında bıl- gı venrken Almanya'dan beklenen uzman heyetın bugun ya da yarın bolgeye ulaşmasının beklendığını söyledı Ote yandan patlamadan bır hafta önce 243 numaralı ocakta artan gnzudan zehırlenerek has- taneye kaldırılan 4 ışçı savcılığa suç duyurusu >aptı Meızıfon Devlet Hastanesı'nde "karbondı- oksit zehııienmesi" teşhısıvle te- davı edılerek bu yolda rapor ven- len ışçılere, ışverenın olayı örtmek ıçın "Bunlar sarhoştu. Olay zehır- lenme degildir" dedığı öğrenıldı Maden Sendıkası'nın bır yetkılısı şunları söyledı "Facia işverenin ıhmali. Bunu ocaklarda tutulan gunluk rapor- lan incelersenız gomrsunuz. Ze- htrlenmenın ve patlamanın oldu- ğu 243 numaralı ocakta grizu teh- lıkesı olmasına ve işçılerin bunu vonelıme bildırmelerine karşın. muhendıs raporlan hep 'normal' diye yazılmıstır. Yanı ışletme, ıh- malıni bir bakıma gunluk rapor- larla belgelemıştır. Gnzu tehlike- sını bile bıle sırf toprak altında ka- lan malzemelerinı kurtarmak için 68 işçı kardesımızı olume gonder- diier." Facıanın ardından başlatılan ıdan ve adh soruşturma büyuk bır gızlılık ıçınde surduruluyor Mer- zıfon Cumhunyet Savcısı ^ r i Sa- vas, tıtızlıkle sorumluları tespıte çahşıyor Soruşturmada, vardıya sorumluları ıle 16 30 vardıyasında gorev alan ve patlamadan sağ ola- rak kurtulan 75 ışçının de tanık ve mağdur olarak ıfadelenne basvu- rulacak. Bu arada fecı kazadan bır haf- ta önce CO. gazından zeh-rlene- rek devlet hastanesınde tedavı gö- ren Sefa Verdi, Dursun Patlak, Ahmet Kahj-a, ISaim Gul adlı ış- çıler de cumhunyet savcılığına ılı- barda bulundular Kendılen ıle göruştuğumuz maden ışçılen şun- ları söyledıler "Bir hafta once ocaga indik ko- mure ulaşmak için calışıyorduk. Basımızda usta yoktu. Emniyetçi bir kere geldi gittı. 6 sefer abş ya- pıldı. Yer suluydu, lagım tozu ile suyun kanşmasından bizde baş- donmesı ve kusma başladı. Dunı- mu adı Necati olan teknıkere bıl- dirdik, bizi revire gondermek is- temedi. Bize 'yalan söylüyorsunuz* dedi. Biz ısrar edince bizi revire gonderdiler, iki kez tansivonumuzu olçtuler ve he- men hastaneve kaldırdılar. Senım taktılar, ığne vurdular. Zehırlen- memize ragmen işletme muduru- muz Hasan Santepe vızite kâgıdı- mızı imzalamak istemedi. Çunku mudunımuz uretimi çok seven bir kişivdi. Onun gozunde katır ka- dar değenmı/ bile yoktur. Hasta da olsak bize "çalışın bır kılo ol- sun kömur çıkartın' divor." Bu arada tahlıye kararı alınma- sına karşın uıetım faalıvetıne de- vam edılen 243 No'lu ocakta grı- zu patlamasıyla yanarak olenler- den 58 ışçı vuzlerce torba çımen- to ıle vapılan beton mezar ıle ocak arasında kaldılar Yenıçeltek Ko- mur Işletmesı'nın Yonetım Kum- lu'nda madenden ve kömurden anlayan bır kışının dahı bulunma- ması da dıkkatı çeken bır başka nokta oldu Grızu patlaması uze- rıne >ılda 140 bın ton lınvıt uretı- mı vapılan damarda da uretıme ara verıldı Bakanlar yuhalandı Çalışma ve Sosyal Guvenlik Ba- kanı tmren Aykut ıle Devlet Ba- kanı İsmet Ozarslan dun saat 10 00 sıralarında Suluova'va gıde- rek grızu facıasında yaşamlarını vıtıren ıkı ışçının >akınlarına ba^- sağlığı dıleğınde bulunmak ıstedı- ler Bakanlar facıada yasamını yı- tıren ve cesetı ılk gun çıkanılan Necatı Ak'ın evınegırdıler Ak'ın eşı ve dığer vakınlarına bassağlı- ğı dıleven bakanlar bırkaç dakıka sonra evde bulunanların "Dışan çıkın, gıdin bu evden" dıyerek tep- kı gostermelerı uzerine bırbırlerı- ne bakarak oturdukları >erden kalktılar Kapıva çıkan bakanlar, dışarıda bekleşen kalabalığın "yuh" çekmesı uzerine araçlanna doğru voneldıler Çalışma ve Sos- yal Guvenlik Bakanı lmren Avkut aracına bınerken Devlet Bakanı Ismet Ozarslan'ın avaretlerıru 5 ur- durduğu gozlendı Bakan Aykut, aracında otururken kalabalık "yuh" dıve bağırdı Zı\aretlere tepkı gosteren kalabalıktan "De- folun gıdın, bız sızı istemivoruz. Hesabını soracagız, nıje geldıgı- nizi bılıvoruz, bizi enayı yerine kovmayin, acımızla bırakın" ses- lerı vukseldı Ozarslan da bunun uzerıne zıvaretlerını kısa keserek olay yerınden uzaklaştı Ailelere l'er milvon Devlet Bakanı Ismet Ozarslan grızu tacıasında hayatlarını kav- beden 8 ışçı ıle \aralanan 2 ışçı- nın aılelerıne bundan sonra her ay 1 maaşlan tutarında emeklı dul ve vetım avlığı bağlanacağını açıkla dı Devlet Bakanı Ozarslan, Mer- zıton da vaptığı açıklamada. top- rak altında kalan ışçılerın aılelerıne de bır kereve mahsus ol- mak uzere 1 mılvon lıra verılece- ğını bıldırdı Haber Merkezı — komur ma- denlerınde son 10 vılda meydana gelen kazalarda vaklaşık 3 bın kı- şının vaşamını >ıtırdığı belırlendı Her yıl ortalama 14 bın ış kazası dı Meydana gelen ış kazalannın her vıl 200 bının ustunde ışgunü kaybına vol açtığı belırlendı Sosyal Sıgortalar Kurumu'nun nın yaşandığı komur rnadencılığı ıstatıstık >ıllıklanna göre son 10 ışkolunda, vılda ortalama 350 kı- >ılda komur maden ocağı ışkolun- şının kazava kurban gıttığı saptan- dakı kazalarla ilgılı venler şöyle Toptaa l$yeri Meslek 1$ işgünü sayısı Iş kazası hastalığı göremezlik ölüm kaybı 1980 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 719 398 881 1023 1122 1193 769 11438 13 103 13 799 14 996 15 832 14 882 13 293 14 740 90 105 105 90 101 62 94 53 338 279 375 363 381 316 426 253 345 200 364 279 241 360 359 348 216 050 228 652 245 408 247 654 227 486 212 950 Başbakanhk Yuksek Denetleme Kurulu uyarmıştı Ocaklarda erken uyarı yaygınlaşsm \\KAR\ (ANKA) — Amas- ya'nın Merzıfon ılçesı vakınların- dakı venı Çeltek Komur Ocağı'n- dakı grızu patlaması, 66 ışçının olumune \ol açarken Başbakan- lık ve Yuksek Denetleme Kuruiu'- nun, komur ocaklarındakı kaza lara karşı, Turkıve Taşkomuru Kurumu'nu (TTK) u>ardığı or- tava çıktı Başbdkanlık 1ı uksek Denetleme Kurulu, kurumun de- netlenmesıne ılışkın olarak hazır- ladığı ve geçen av TBMM KIT komısvonu'nda da goruşulen ra- porda, komur ocaklarındakı "er- ken uvan" sıstemlerının butun bolgelere vavgınlaştırılması ıstenı vor Raporda, avrıca otaklarda kı "ış guvenliğı" bırımının de "ıleri leknolojı urunu aygıtlarla" donatılması u>arısı >apılıvor Ra porda, avrıca grızu, asıt ve gaz patlaması ve goçukler nedenıyle ortaya çıkacak kazalara karşı da komur ot-aklarının, mevcut "agac lahkımat (pavandalar)", yerıne "hidrolık dırek" ve "çelik sarmalarla" desteklenmesı ıstenı- vor Başbakanlık Yuksek Denetleme kurulu raporunun temennıler bö- lumunde, ış kazalarına karşı alın- ması ıstenen onlemler şöyle dıle getmlıvor "Mevcut erken u>an sislemi- nın, butun bolgelere vavgınlaştı- nlması. ış guvenlığı bınminın ilen teknolojı urunu avgıtlarla guçlen- dırılmesı gerekıyor Komur damarlarında, ağaç lahkımat kullanmak yenne sur- tunmelı veya hidrolık dırek ve çe- lık sarma kullanılmalıdır." Facia öncesi raporlar: Durum normalMERZİFON (\Nk.\.)- Venıçel tek komur ocağındakı faaa once- sınde, o^ak muhendıslerı, ocak va- \uşu ıle başvavuşlarının da ımza lannı taşıvan "hazırlık raporla- n"nda, tıpkı "ıstıhsal raporla- n"nda olduğu gıbı facıa) ı habeı veren hıçbır bılgı ve notun kavıt lara geçmedığı belırlendı 66 ışçı nın tan verdığı facıa gunu bıle ha- zırlık raporlanna oeaktakı durum "normal" dıve gevtı Soz konusu raporların, muhen- dislerıg ımzalarının >anı sıra o«.ak va\uşları ıle başvavuşlarının da ımzalarını taşıdıgı iaptandı •\nilan raporlarda, o<.agın du- rumu gun gun şovle kayda geçtı "I Şubat 1990: 242 ve( ) no- IU dvdklarda bag ydl^mdldrı vapıl- dı, naklıyat çalışması gerçekleştı- rıldı 2 ijubal 1990: 220 ve ( ) nolu avaklarda bağ çalışmalart \apıldı, naklı>at çalışması gerçekleştırıldı. 3 Şubat 1990: 276 ve( ) nolu avaklarda bağ valijmalan vapıldı, nakhvat gervekle>tırıldı 4 Şubal 1990: 285 ve ( ) nolu avaklarda bağ çalışmaları vapıldı, naklıvat gerçekleştırıldı 5 Şubat 1990: 216 ve ( ) nolu avaklarda bağ çalışmaları yapıldı, naklıvat gen,ekleştırıldı 6 Şubat 1990 (Facıadan bır gun once) 226 ve ( )Tiota a\«*klaf- da bağ ^alışmaları vapıldı naklı- vat gervekleştırıldı GOZLEM UGUR MUMCU (Bafiarafı 1 Sayfada) Duvara da Aksoy un renklı bır fotoğrafı asıldı Torende Aksoy un yakın arkadaslarından Prof Cahıt Ta- las unlu yazar Azız Nesın 27 Mayıs Ihtılalı'nı yapan MBK uyelennden emeklı Kurmay Albay Suphı Karaman SBF'nın 1402'lık eskı dekanı Prof Cevat Geray, Mulkıyelıler Bırlığı Genel Başkanı Alper Aktan ve ben Aksoy'un yaşamından soz ettık ınanclarını, amaclarını sıkı sıkı bağlı tlduğu ılke- lerını ve hıc tukenmeyecek sanılan enerjısını dılımız donduğu kadar anlatmaya calıstık Anma torenınde Aksoy'un sesı kulaklarımda yankılanıyor- du sankı — Katıllerı bulun Aksoy gıbı ınsanlar kolay yetışmıyor Her bılgılı ınsan Aksoy gıbı yeteneklı olmaz Her bılgılı ve yeteneklı ınsan da Aksoy gıbı yureklı olamaz Aksoy bılgısı yeteneklerı veyureğı ıle hep onde savaştı Butun omrunu, kıtaplıklar dolusu hukuk bılgısını yetmış yaslarına kadar koruduğu otuz yas enerjısını hep demokra- sının ve Ataturk devrımlerının kokleşmesı ıçın harcayan bu erdemlı ve ınanclı hukuk adamını unutturmamak, anısını ve ınanclarını hep canlı tutmak gerekır Aksoy, Ataturkculuğun ve laıklığın sımgesıdır Aksoy'u sevenler, O nun yakın ınanc ve duşunce arkadaş- lan, demokratık kuruluşlar, barolar bır araya gelıp Aksoy'a bır 'anıt mezar' yaptırmalıdırlar Oyle bır anıt mezar kı Aksoy un olumsuzluğu bır mermer sımgeye de kazınsın Cankaya Beledıyesı Ankara Buyukkent Beledıye Baskan- lığı na başvurarak Aksoy'un evı ve burosunun bulunduğu Bahcelıevler2 Cadde'ye ' Prof Muammer Aksoy Caddesı' adı verılmesmı onerdı Aksoy'un burosunun bulunduğu evın bahcesıne bır bus- tunun dıkılmesı de bu duşunce ve ınanc adamına karşı ya- pılması gereken odevlerden bırıdır Aksoy, yasamını bu topluma adamıstı, caddelere verıle- cek adı yapılacak anıt mezar ve bustuyle de bu toplum Ak- soy'a olan borcunu odemelıdır Prof Muammer Aksoy, bır buyuk hukukcu, hunerlı bır avu- kat yorulmaz bır yazar ve arastırmacıydı Aksoy yıllarını Ankara Sıyasal Bılgıler Fakultesı'nde me- denı hukuk ve anayasa hukuku oğretım uyesı olarak gecır- mıstı SBF Dekanlığı hıc şuphesız tıpkı bızler gıbı Aksoy'un acı- sıyla kavruluyordur Herhalde SBF Dekanlığı ve oğretım uyelerı Prof Aksoy anısına bır toren duzenlemeyı eskı odasına adını vermeyı ve Aksoy ıcın 'armağan kıtap' cıkarmayı, yıllarını bu fakul- tede gecırmıs olan bu yureklı ve ınanclı bılım adamına cok gormezler 1 SBF profesorlerının coğu Aksoy un oğrencısı olmuşlar- dır Aksoy'un anısı ıcın toren duzenlemek, calıstığı odaya adını vermek ve Aksoy'a armağan kıtabı cıkarmak, SBF oğretım uyelerının, alcakca kurşunlanan emeklı hocalarına karsı ode- mek zorunda oldukları bır borc olmalıdır Aksoylar, kolay kolay yetışmıyor Korkaklığın, yılgınlığın suskunluğun ve doneklığın gecer akce olduğu son yıllarda Aksoy kısılığı cok daha lyı anlası- lıyor Prof Aksoy, hepımız adına Ataturkcuiuk, laıklık konusunda en onde dovustu oğretım uyelerının sustukları, susturulduk- ları donemlerde unıversıte ozerklığını herkesten, evet her- kesten cok savundu Inancları uğruna gşrektığınde unıversıtedekı kursusun- den ayrılmasını bıldı hapıs yattı, cıle cektı başını hep dık tuttu ve ak saclarıyla karanlık kurşunlara hedef olarak can verdı Aksoy'un anısını yasatmak hepımızın boynunun borcu ol- malıdır