Katalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMİ 9 KASIM 1990 DÖVİZ KURLARI I KASIM 1990 Dövızın Cıns 1 ABD Oolan 1 B Alman Markı 1 Avus&alya Dolan 1 Avusturya Şılım 1 Bdcıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Ftonnı 1 Isveç Kronu 1 Ismçre Frangı 100 Italyan LıreO 1 Japon Yem 1 Norvec Kronu 1 Stertın 1 S Arabıstan Rryalı Oövız Alış 2765 46 1852 04 2154 84 26317 89 99 484 70 776 16 553 09 1644 06 496 32 2207 07 246 81 21 37 475 58 5438 83 737 45 Dovız SatiS 277100 1855 75 215916 25370 9017 485 67 777 72 554 20 1647 35 497 31 221149 247 30 2141 476 53 5449 73 738 93 EfeKtrî AI.Ş 2762 69 1850 19 2118 21 262 91 88 46 479 85 762 97 552 54 1642 42 491 36 2204 86 242 61 21 16 470 82 5433 39 724 91 Etektıl Satış ÇAFMZMM 2779 31 1861 32 2165 64 264 49 90 44 487 13 780 05 555 86 1652 29 498 30 2218 12 248 04 2148 477 96 5466 08 741 15 S 1 4931 Alman Ma-kı $ 5 0000 Fr Frangı $ 1 6820 Hol Flormı $ 1 2530 Isv Frangı $ 1120 50 1ta! Uretı S 129 50 Japon Yerv $ 3 7500 S A/ab Rıyalı E 19667 S ALTIN GÛMÛŞ Cumhunyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar bıteziK 900 ayar gumuş Vakıftıank Altını Braaı Atam Halk Altın M Bankası 1 Ors S Alış 229 000 265 000 34 550 31 100 423 188 000 193 000 188 500 386 20 Satı; 234 000 280 000 34 650 34 100 450 193 000 198 000 191 500 386 90 Tl IntertBnkı Ort Faıa (%| = 59 82 SERBEST PİYASAOA DÖVİZ ABO Oolan îatı Alman Markı Isvıçre Frangı Hollanda Flonm Ingıle Sterlını F'ansız Frangı 100 Italyan Lıretı S A Rıyal. Avusîurya Şılını Alıs 2790 1870 2218 1658 5500 554 245 730 265 Satış 2795 1875 2225 1663 5550 560 249 740 268 DÖVE Int ($ı 2791 r— BORSADA İŞLEMLER Akal TeısM (BUj AKMnk M p m n b AksaffiJ) Muto HoUng •iMdokı Can A/çelk BotoCmen» Bnsa Çriik Halii Çtnsa Ç Ekktnk OcMtank OmHottng DoOusm(BU) MUts EbsıVıMnı FfTffî*İMV IbÇ EatHncMt Ege Endustn EgeOtn EntaHoKng Fens Mümmyum Rnansbank Ganaş Good-Year Gulxt FaS Guncy B n c t t Hıhtts UsMF K n m n InMtt ttfflir D Ç uncım Karionsan K> KakbakMoMya KentGıda Knnı EfcMı* KoçHoUtag Koç Yatmm Konyj fjmento Konfta KarumaTır Kııtahya Porsefcn Makına Takım Uarıl MarareM OM M n M lien Sanlrai Metaş Naus Nelbank Hcl Holdfnç Nel Turam Okan leksli OMms) Otosan Parsan PEG ProiHo Prtkm PmarSut Pnar Entcgre Et Pınar Su Polylcn Rabak Sad» Yayıncu* SMMHMfing Sartuysan Sitas TamSgortı TDqbBnk Ttksflbank Tckıas T Garantı B T Iş 3ar» (B) TlsBar* (Cl ToorakKİJıt TrakyaCun TSemens TSışeCam TSıraıKBank TD Mkum T Tuborg Tulunbank Vestel Yasas Yap. K Bat* Yunsa tfnaktan: Oncöo se- ans npjn 5300 13000 3950 18000 24000 56O0 17250 12500 12750 4400 5700 «500 13000 7100 8400 4900 10250 36000 56000 30000 aooo 1000 4300 18250 6500 5700 8500 4550 1050 9750 5300 2100 34S00 1100 8500 4400 9750 8400 29000 15000 17500 '5000 20000 3800 7600 1950 13750 10750 2600 1100 9750 82OD 525 1500 1900 2300 6500 1100 2750 10500 7200 4100 1900 42S0 575 1150 4600 4350 2100 36600 35O00 10000 3550 5400 5300 3700 3900 33SO0 9500 7600 5900 16750 20500 3500 7600 4350 3700 5700 2000 6000 3900 ....İ.JM.H»1 ... I7K15 1 BugjTuj en dus* 5000 12S0O 3700 17000 225O0 5300 16250 11750 12000 4150 5400 4250 12250 7000 8000 4650 9500 34000 53OO0 28500 7600 950 4200 9750 6500 5400 3000 £300 1000 9200 5000 1950 32500 950 8000 4150 9200 8000 29000 14250 16500 14250 19000 3600 7200 1850 13000 10000 2450 1000 9200 7800 475 1300 1850 2100 6900 1000 2600 1D00C 6500 3900 1800 4050 525 1100 «00 4100 2360 33500 33000 9500 3350 5400 5100 3500 3700 31500 9000 T 500 5600 15750 19500 3300 7200 3950 3700 5400 1850 5700 3700 Bugunku en yus*. 5000 12750 3800 17000 22500 5300 16250 11750 12000 4150 5500 4250 12500 7100 8000 4650 9500 34000 53000 28500 7600 950 4200 9750 6500 5400 3300 4300 1050 9200 5000 2000 32500 950 8000 4200 9200 8000 29000 14250 16500 14250 19000 3800 7300 1850 13000 10000 2800 1000 9200 7800 500 1300 1850 2100 6900 1000 2600 10OOC 7O0C 3900 1800 4100 575 1200 4400 4100 2650 3330» 33000 9500 3350 5400 5100 3600 3700 31500 9000 7600 5600 15750 19500 3300 7200 3950 3750 5400 1650 5700 38OC M.U-MM.M1 Bugurrtu kaoarvı; 5000 12750 3700 17000 22500 5300 16250 1T50 12000 4150 5400 4250 12500 7100 8000 4650 9500 34000 53000 28500 7600 950 4200 9750 6500 5400 3000 4300 1000 9200 4000 2OO0 32500 950 8000 4200 9200 8000 29000 14250 16500 14250 19000 3800 7200 1850 13000 10000 2800 1000 9200 7800 575 1300 1350 2100 6900 1000 2600 10000 7000 3900 1800 4050 550 1150 4400 4HM 2650 33500 33000 9500 3350 5400 5100 3500 3^00 31500 9000 7600 5600 15750 19500 3300 7200 3950 3750 5400 1850 5700 3750 8 KASIM 1990 Islem Tiktarı 30800 73300 146382 En cok sto yapılan fiy 5000 12500 3700 15800 17000 24600 10600 25305 52230 12070 22600 105900 18410 480920 15000 40150 31400 14X 6780 9150 23000 11900 22803 3200 211658 •ooo 23400 8000 400 175409 22800 1010 14600 2360 31200 28750 103140 4600 7200 9300 10910 16410 400 2200 34700 24004 183300 1700 145O0 37400 1400 700 3100 206000 16658 5000 59250 1000 2500 4200 2000 29600 21375 5700 3500 76740 12400 800 11200 1600 1000 9510 12O0 t2000 3200 2400 20845 75000 9220 32760 4250 99450 400 10820 2250 14010 1000 14600 9600 91965 211430 27000 22500 5300 16250 11750 12O00 4150 5400 4250 12250 7100 8000 4650 9500 34000 53000 28500 7600 950 4200 9750 6500 5400 3100 4300 1000 9200 5000 2000 32500 950 8000 4150 9200 8000 29000 14250 16500 14250 19000 3600 7200 1850 13000 10O00 2450 1000 9200 7800 475 1300 1850 2100 6900 1000 2600 '0000 6500 3900 1800 4050 550 1150 4400 4100 2350 33500 33000 9500 3350 5400 5100 3500 3700 31500 9000 7500' 5600 15750 19500 3300 7200 3950 3700 5400 1850 5700 3700 AÇırltkı OTJfy 5000 12505 3^10 17000 . 22500 5300 16250 11750 12000 4150 5405 4250 1Z252 7057 8000 4650 9500 34000 53000 28500 7600 950 4200 9750 6500 5400 3155 4300 1000 9200 5000 1993 32500 95C 8000 4161 92O0 8000 29000 14250 16500 14250 19000 3663 7201 1850 13OO0 10000 2546 1000 9200 7800 475 1300 1850 2100 6900 1000 2600 10000 6545 3900 1800 4058 542 1141 4400 4100 247B 33500 33000 9500 3350 5400 5100 3511 3700 31500 9000 '510 5600 15750 19500 3300 7200 3950 3702 5400 1850 5700 3706 Vtm kacM: JUUMIM .1*51 YATIRIM Iş Yatınm-1 Iş Yatmm-2 Iş Yatınm-3 Iş Yannm-4 işYatmın-6 lnterton-1 lnterfon-2 lnterfon-3 lnterfon-4 Ikbsat Yat-1 Ikûsal Yat-2 lkteatYat-3 Iktsat Yat-4 Ikusat Attım Fon Garan* Yafrım-1 Garant Yatınm-2 Garant Yatınm-3 Garantı Yatınm-4 Esbantc Fon-1 Esoank Fon-2 Es!>ankFon3 YKB Yat fcnu YKB Sektör Fon YKB Hısse Fon YKB Kamu Fon YKB Llkıt Fon YKB Karma Fon YKBDcvc Fon YKBKaprtalF YKB AkM F Vakıf Fon-1 Vakıf Fon-2 VJof Fon-3 Vataf rtese Vakrf Dünya Fon Vakıf Fon-6 DtsbankMavi DtsbankBeyaz DtsbankPembe Tütûn Fon Mıtsuı Fon-1 Mftsuı Fon-2 Finans Fon-1 Finans Fon-2 Finans Fon-3 finans Fon-4 finans Fon-5 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Basak Fon Ziraat Fon-4 Halk Fon-1 Halk Fon-2 Pamuk Fon Pamuk Hısse Emtak Fon-1 Emfc* Fon-2 Impec Fon-1 lmpex Hısse Töbank Fon Sûmer Fon Denız Fon Epje Fon KaHunma Fon Dermr Fon lânş Fon Ortak Fon TûrkbankFon Netbank Fon Etı Fon FONLARI Ç*Ş tariH 130757 1403S9 0910.89 170150 040690 19.09.87 1412.87 2702 «9 070689 160987 10.0239 0602S9 28.0289 1112.89 221087 10.03.89 120290 30.0590 1611B7 3110.89 110790 021187 0703.88 0703B8 070338 0703B8 070388 02 0189 190690 190&90 090588 24 0489 iaio«9 220330 260350 140690 280688 100489 280690 040788 150788 201089 20.0339 200789 181289 200390 051190 091089 140230 140230 200630 011189 080190 020190 280690 22 0190 18.0790 02D2.9O 04fl590 280390 120290 160490 040530 080590 070590 110690 270890 030990 051190 011190 Ç**J - Jt- _1 •B96Iİ 10800 20000 10000 10000 10000 10661 9360 9959 11200 9764 9806 9596 9890 10000 9376 9731 10437 9936 10.319 10000 10.000 10477 9785 9713 9795 9693 9828 9294 10.000 9542 10000 48 279 10.444 9394 9874 10.000 10057 20558 10011 11021 40000 10000 9946 9956 10428 9958 10.000 10.100 10000 10000 1O000 11397 10.357 10724 10469 10000 10000 10.086 9362 10000 10405 10808 10.000 10000 10006 10000 10000 10000 10000 10000 DMci dkttfi 61257 40701 16330 13912 11865 46955 40488 21175 19351 38707 31716 15078 15224 12 262 47151 22 248 14358 12 244 48039 15345 11557 44588 35220 52008 34528 30.157 34118 15840 11491 8583 35176 90615 15536 11057 12120 11232 31585 41969 11516 34 212 125548 15379 21073 18080 15187 12014 10026 17605 14056 12530 17633 14053 18120 12 421 14805 11510 13328 10334 12 730 14359 14 412 12397 12598 12070 12 039 10837 10651 10029 10077 8 KASIM DBŞ9I1 61247 40626 16337 13320 11865 47008 40536 21200 19373 38752 31751 15096 15.242 12188 47219 22086 14 283 12156 48096 15944 11360 44607 35 259 50684 34 556 30191 34392 15862 11492 8503 35 216 90714 16553 10803 12100 11127 31618 42023 11625 34 253 125761 15394 21098 18102 15206 12027 10.039 17476 13585 14074 12550 17604 14005 18080 12370 14816 11519 13.943 10345 12 740 14373 14 428 12411 12605 12 082 12054 10349 10634 10033 10.068 1990 • 002 -018 004 006 000 an0.12 0.12 011 0.12 0.11 012 012 -0.60 014 -0.73 -052 •072 012 -001 003 0.04 011 255 008 011 -008 014 O01 -093 011 011 010 -230 -0.17 -033 010 013 008 012 009 010 012 012 013 011 0.13 •073 -019 013 016 -016 -034 022 •041 0TJ7 008 011 011 008 010 011 011 006 010 012 0.11 -016 004 -009 Maden îşçîlerinîn 'yaşaırf kavgası Kömür İşletmeleri'nde çalışan 28 bin işçinin toplusözleşme görüşmeleri uyuşmazlıkla sonuçlandı. Türkiye Maden-Iş Sendikası Başkanı Kayabaşı, "yaşam ücreti" istediklerini belirterek, "Ya bunu vereceklerdir ya da kömürü bizzat çıkaracaklardır" dedi. TTK ve MTA'da çalışan 45 bin civannda maden işçisi için uyuşmazlıkta olan Genel Maden-İş Sendikası Başkanı Denizer de Türkiye Maden-lş'in basın toplantısına katıldı. TEİ'de çabşan işçilerin güniük ücretlerinin 14 bin 200 lira olduğu belirtildi. ANKARA (Cumhuriyel Bü- rosu) — TKl'de çalışan 28 bin 500 maden işçisi içın uyuşmaz- hk zaptının tutulması uzerine bır basın toplantısı duzenleyen Turkiye Maden-İş Sendikası Başkanı Hasan Huse>in Kaya- başı, 60 gunluk toplu pazarlık süresı ıçinde havanda su dövul- duğunu anlattı "Yaşam ucreti- ni vereceklerdir veya kömuru bizzat çıkaracaklardır" dedi. Daha once TTK'da ve MTA- da çalışan bin civannda işçi ıçin uyuşmazlıkta olan Genel Maden tş Sendikası Başkanı Şemsi De- nizer ıle bırlıkte duzenlediğı ba- sın toplantısında Ka>abaşı, ma- den ışçilerı ıçin yaşam ucretı is- tedıkleıını ve almaya kararlı ol- duklarını anlattı. Bunun başka- ca bır yolu olmadığını, Turkiye1 yi adım adım ve goz göre göre boylesi bır bunalıma surukle- yenlere duşen gorevin derhal oturup çok ciddı bir durum mu- hakemesi yapmak ve hataların- dan suratle dönmek olduğunu vurguladı. Kayabaşı daha once kardeş maden sendikasının da karşı karşıya kaldığı gibi toplu iş soz- leşmesi masasında, sozleşmenin sonuçlanmasını bekleyen işçiye hiçbır şe>in verilmediğıni soyle- dı. Ozetle şoyle dedi: "Halen TKİ'de çalışan maden işcilerinin ortalama gunluk uc- reti 14 bin 200 liradır. Yerin vuz- lerce metre allında ekonominin can damarını teşkil eden kömıi- ru iıreten, bu ugurda ölen, has- talanan, sakat kalan insanları- mıza akıtılan alınterinin karşdığı olarak bu hukumetin la>ık gör- düğu ucret budur. Uretimi en zor koşullar altın- da yapmak zonında olan işcimi- ze odenen para asgari ucret du- zeyindedir ve bunun devam ede- bileceğini ha>al etmektedirler. Maliyeti 69 bin lira olan ko- mıirü Turkiye EJektrik Kuru- mu'na 35 bin liradan satanfar; kömür üretenlere, elektrik ure- tenlerin aldığı ucretin %30'un- dan dataa azını verenler bu sö- murunün sonsuza kadar surdu- ruleceği hayaline kendilerine kaptırmış olabilirler. Yasaklamalaria, tehditlerle bu sonucu elde edebileceklerini sa- nabilirler. Yanıldıklannı gore- ceklerdir. Bo>lesi bir somuni de- vam edemez. Devam etmeyecek- tir. Sadece maden işkolunda de- gil. hiçbir işkolunda devam et- meyecektir. Turkiye, 1989'un ba- har evlemlerini çok daha >a>gın, çok daha kararlı. çok daha vu- rucu biçimde yaşayacağı gunle- re hızla suruklenmektedir." Turkiye Maden-İş Başkanı bu no.ktalara işçiyı akıl almaz ba- siretsizliklerin getirdiğıni, cevap- larını bu kez kesin alacaklarını, devleti yönetenlerin sorumsuz tutumu sonucu tam bır çıkma- zın yaşandığını belirtti. Bır yan- da devlet desteğinde imkânlan- Türkiye Maden-Iş Sendikası Başkanı Hasan Hüseyin Kayabaşı, üretimi çok zor koşullar altında yapan kömür işçilerine ancak asgari ücret düzeyinde bir para verildiğini söyleyerek, "Tüm madenciler olarak bu çemberi kırmaya kararlıyız" dedi. na imkân katanlar, diğer yanda cumhuriyet tarihinde örneği ol- mayan fukaralık ve sefaletın var olduğunu bildırerek yasaklarla ve tehditlerle bu çarpıklığın sur- durulmek istendiğini anlattı. Hiçbir değere, toplu pazarlık hakkına- saygjlan olmadığını, kamu işveren sendikalarırun yet- kisinin aldatmaca, kaba bir kur- nazlık örneği olduğunu, çalışma barışına saygı duymadıklannı söyledı. Şoyle devam etti: "Çalışana yabancıdırlar, fab- rika kapatırlar, işveri kapatırlar, kole ucreti ile insan çalıştırma- va devam etmeye çalışırlar. Va- şamı, uzerinde oturduklan buz dagında gorduklerinden ibaret sanmaktadırlar. Alttaki asıl kit- lenin haksıziüdar ve adaletâziik- ler karşısında her geçen gün na- sıl dolduğunu, nasıl kinlendiği- ni, nasıl ofkelendiğini görme- mektedirler. Turkiye Maden İş- çileri Sendikası olarak. Genel Maden-İş Sendikası olarak, tum madenciler olarak hangi şart al- tında olursa olsun bu çemberi kırmaya kararlıyız. Bu bejterin ya da yakınlannın kullandıkları arabalarının ben- zin deposunu büemediniz uç ke- re doldurabilen bir parayı, yerin yuzlerce metre altında komür çı- karanlar, bu uğurda olenier, hastalananlar, sakat kalanlar için biz toplu pazarlık masasın- da 'yaşam ucretı' istedik." Metal işkolunda greve doğruMESS'le uyuşmazlıkta olan Türk Metal Sendikası Genel Başkanı Özbek, kasım ayı sonuna dek anlaşma sağlanmazsa greve gideceklerini söyledi. Özbek, "Bu grevi erteleyecek bir hükümet tanımıyorum"dedi. BURSA (Cumhuriyet Burosu) — Turk Metal Sendikası Genel Başkanı Mustafa Ozbek, MESS işverenlerinin ka- sım ayı sonuna dek anlaşmaya yanaşma- maları durumunda greve gideceklerini belirterek "Grevimizi milli guvenlik ge- rekçesiyle ertelejecek bir hukumet tanı- mıyorum. Erteledikleri takdirde yasala- n da çiğnejerek ne gerekirse ynpacağız" dedi. Turk Metal Sendıkas, Genel Başkanı Mustafa O bek, dun Bursa'da şubeye bağlı işyen temsılcilerinin ve işçilerin ka- tıldığı gemşktilmiş işve-i temsılcilerı top- lantısında >aptığı konuşmasında, MESS ışverenlerının Cumhurbaşkam'ndan des- tek alarak anlaşmaya yanaşmadıklarını soyledi. MESS'in kasım ayı sonuna kadar an- laşmaya yanaşmayıp toplusozleşmeyı zo- runlu uzlaşmaya goturmelerı durumun- da ımzalamayacaklannı söyleyerek Oz- bek, "Bunlar ne kadar şarlatanlık yapar- larsa yapsınlar, ellerini işçinin cebinden çekmezler ve işçiyi hakir gösteren poli- tikalar uygulamaya devam ederlerse ka- falarına vura vura, boyunlarını kıra kı- ra hakkımızı alacağız. V HK aracılığıyla yapılacak uzlaşmaya imza atmayacağız. Atarsam namerdim" diye konuştu. 90 bın işçinin sozleşmesine hukume- tin karışması halinde sandık başında da hesap soracaklarını belirten Ozbek, "Ekonomi can çekişiyor diyorlar. O can çekişen ekonomi, 53 milyarlık dunya yu- zunde 41. zenginini çıkartmış. Ekonomi biraz daha can çekişse dunyanın birinci zenginini de Turkiye'de çıkartacaklar. Bunlann soyledikleri ciddi değildir. Can çekişen bir ekonomiden zengin çıkmaz. MESS patronları, Koç'lar, Sabancı'lar, Karamehmel'ler bu memleketi sevmeyen insanlardır. Bunlar kendilerini zengin eden işçiye para vermeyerek vatana iha- net ediyorlar. İşçiye para verirlerse eko- nomi batarmış. İşçi zaten aç, inceldiği yerden kopsun. Hangi cumhurbaşkanın- dan direktif alırlarsa alsınlar hakkımızı alana dek mucadeleye devam edecegiz" dedi. Toplantıya katılan 2 bın dolavında ış- çının, "Grev karan alındığında hukumet grevi ertelerse ne yapacağız" şeklindekı sorusuna "90 bin işçinin grevini ertele- yecek hukumet tanımıyonım. Gerekirse yasalan çigneyerek mncadelemize devam edeceğir" yanıtını veren Ozbek, işçilere "Siz de var mısınız?' diye sordu. İşçiler ve sendika temsilcileri de *vanz' yanıtı- nı verdiler. Bunun uzerine özbek, "Öy- leyse bizi hiçbir güç durduramaz. Bu inançla hakkımızı alana dek mücadele- mizi surdururu/. Yeter ki topluca hare- ket edelim, ferdi ey lemlere girişmeyelim" dedi Toplantıya katılan işçilerin buyuk bır çoğunluğu sendikanın pasiflığinden ve yonetıcılerın sozlerım tutmamasından yakjnarak Genel Başkan'ın burada soy- îediğı sozleri yerıne getırmesini ıstediler. işçinin üç kışı,bir baharı varSon seksen yılın ancak dörtte birinde ücretlilerin durumu iyileşme gösterdi, Özal yönetimindeki 1980-88 dönemi işçi, memur ve küçük üretici için "en karanlık yıllar" oldu. 1979'da maaş ve ücretler milli gelirden yüzde 32.8'lik pay ahrken 1988'de bu oran yüzde 14'e geriledi. Ücretlilerin reel gelirleri ancak 1960-79 dönemindearttı. m>* X Ekonomi Servisi — Son sek- sen yılın ancak dortte birinde ucretlıkrın durumunun iyileşme gosterdiği, gerıye kalan donem- lerde işçilerin hep zararlı çıktık- ları belırlendı. Araştırmacı Mustafa Son- mez'in "Turkiye'de Gelir Eşitsizliği" (Iletişim Yaymları) ısımlı incelemesinde 1908'den 1988'e kadar geçen 80 yılda bo- luşüm ılışkileri ıncelendı ve üc- retlilerin, ancak 1960-1979 done- mınde reel gelirlerinin arttığı, bundan oncekı ve sonrakı do- nemlerde ise surekli yoksullaşma içinde olduğu ya da buyumenin nimetlerınden yeterınce yararla- nanıadığı ıfadeedildı. tnceleme- de, 198O'lı yıllann ucretlıler ka- dar tarım kesimi ıçin de son 80 yılın en buyuk mulksuzleşme donemı olduğu vurgulandı. Kimler kazandı? Sonmez, dokuz donemde in- celedıği 1908-1988 yılları arası- nı kazananlar ve kaybedenkr açısından şoyle sınıflandırıyor 1908-1922: Yabancı tuccann devri, 1923-1929: Ihracatçının ve çıftçinın donemi, 1930-1939: Devlete yakınların donem1 ., 1940-1945: Savaş zenginlerinin yillan, 1946-1953: Büyuk tuccar ve çıftçinın dönenu, 1954-1961: Sanayıcının donemi, 1962-1976: Bıiyume ve herkese refah döne- mi, 1977-1979: Karaborsacının donemi, 1980-1988: Rantiyelerin devri. Araştırmada, dar gelirliler için "80 yılın tek bahannın", 1962-1976 donemi olduğu belir- lendi. İç pazara dayah uzun su- reli genişleme donemi olarak nı- telenen bu dönemde, buyume- nin nimetlerınden (12 Mart do- nemi harıç) sadece buyuk sana- vicı ve tuccann değil, memur, sendikalı işçi ve kuçuk uretıcınin de yararlandığı savunuldu. 1977 yıhnda uç veren bunalımın ar- dından, ikı yıl, hızlı enflasyon, dovız yokluğu ve kıtlıklar done- mi yaşandığırun belırtildiğı araş- tırmada, bu donemde karabor- sacı tuccann olağanustu kârlar sağladıği savunuldu. Kuçuk ure- tıcı ve memurlar gelir kaybına uğramaya başlarken, işçiler, sen- dikaları sayesinde gelir duzeyle- rini korudular. Özal dönemi Sönmez'in "Turkiye'de Gelir Eşitsizliği" incelemesinde "Ran- tiyelerin Devri" olarak nıtele- nen, ekonomide Ozal'ın yöne- tımde olduğu 1980-88 dönemi, ışçı, memur ve kuçuk uretici içın "en karanlık yıllar" olarak be- lirlenıyor. Incelemedeki belırle- melere gore 1979'da maaş ve uc- retler milli gelirden yuzde 32.8'hkpa> alırken, 1988'de yuz- de 14'e geriledi. Tarımın payı ay- nı donemde yuzde 24.4'ten yuz- de 16.6'ya duştu. Sermaye gelır- lerı ıçinde ise "faiz geliri" sahi- bı malı sermaye ve "ticari kâr" sahibi ıhracatçı-ıthalatçı, daha çok kazandı. Mustafa Sonmez, inceleme- sinde, ücretlilerin 1980'lerde uğ- radıkları gelir kaybını çeşitli yol- larla telafi etmeye çalıştıklarını belirtti. Ailede daha çok kışinin çalış- ması, çocukların okuldan alınıp işe verılmesi, kadının eve ış al- ması, emeklilerın yeniden iş tut- ması, marjinal sektorde ıkinci iş yapma, kırsal kesimden yiyecek desteğı alma, kırda kalan mal varlığını tasfiye etme, 1980'lerdekı yoğun mulksuzleş- meye karşı gelıştirilen telafi me- kanizmalan olarak ıfade edıldi .SL/ Kisisel qelir daqılımı (1968-1987) ! Gelir Gruplan En düşük % 20 2'ncı % 20 3'üncü % 20 4'üncû % 20 5'ıncı % 20 1963 (a) 45 85 115 18 5 57 0 1968 (b) 30 70 10 0 20 0 600 1973 (c) 3.5 80 12 5 19 5 56.0 197S tf) 284 733 12 99 2213 56.5 1M3 (e) 263 613 12 59 2139 54 71 19M (t) 3.9 8.4 12.6 19 2 559 1987 (9) 40 70 130 21 0 550 Kajatfdar (a) T Çavuşo0lu-Y Hamunian, Gelir DaOriımı Araşhrması 1963, OPT Yayım. Ank 1966 (b) T Bulutay, S Tımur. H Ersel. Türkıye'de Gelir Dağılımı 1968, SBf. Ankara. 1971 (c) OPT Getr Dağılımı 1973. Ankara, 1976 (d) Menh Celasun, Income Dıslnbuöon and Oomestc Termo of Trade ın Turkey 1978-1983 OOTU Gelışme Dergısı Cılt 13, 1986 (e) Y Esmer H Fışek E Kalaycıoğlu ' Türkıyede Sosyo-ERonomık ÖncetıMer Hane Gelırten Harcamalan ve Sosyo-EkonorrDk Ihtıyaçlar Uzenne Araştırma Dıası" Cılt II TÜSIAO. 1966 (t) 0;E Manehatu Gelr ve Tüketım Harcamalan Anketı, 1987 Sonuçları Cumhuriyet 24 Aj}ustos 1989 Satınalma gücüparitesine göre milli gelir Kişi başına 5 bin dolarANKARA (ANKA) — Satın alma gucu pa- ritesi esas alınarak yapılan hesaplamalara go- re Turkıye'de kışı başına duşen gelir 5 bin do- lan geçti. Resmi dolar kuru yerıne OECD uye- si ulkelerin ulusal para birimlerinin kendi ul- kelerindeki satın alma guçlerınden yola çıkı- larak bulunan pariteye göre kişi başına gelir son 10 yılda 2 kat artış gosterdı. Devlet Istatistık Enstıtusu ilk kez, gayri sa- fi milli hasıla tahminleriyle birlikte, satın al- ma gücu pariteleri dikkate alınarak hesapla- nan kişi başına gelir rakamlannı da açıkladı. DIE'nın her yıl can dolar kurunu esas alarak aukladığı belirlenen kişi başına milli gelir, sa- tın alma gucu paritesine göre belirlenen gelı- rın uçte bın düzeyinde bulunuyor. DİE 1990 içın bu rakamı bin 950 dolar olarak açıkladı. 1989 yüı için DtE kişi başına duşen gavn safı yurtiçi hasılayı bin 410 dolar olarak açıklar- ken, satın alma gucu paritesine göre bu rakam 4 bin 514 dolar olarak bulundu. Satın alma gücu paritesi esasına gore belirlenen kişi başı- na gelir. DlE'nin resmı kuru esas alarak açık- ladığı kişi başına gelirden 1984, 1985 ve 1986 yıllarında 3.4 kat, 1987 ve 1988 yıünda 3.3, 1989 yıhnda da 3.2 kat daha fazla olarak bu- lundu. Onceki yıllarda satın alma gücu paritesine gore belirlenen gelirle, DtE'nin açıkladığı ge- hr rakamları arasındaki 3 kathk fark esas alı- narak hesaplan'dığında, bin 950 dolar olarak açıklanan 1990 yılı kişi başına duşen gelir tah- mininin, satınalma gucu paritesiyle 5 bin do- lardan fazla olabileceği ortaya çıkıyor. USAŞ'ın Atatürk Havalimanı ikram ünitesi hizmete girdi m • • • Ozal: Özelleştirmebaltalanıyorİkram ünitesini hizmete açan Özal, yaptığı konuşmada "Serbest pazar ekonomisi çerçevesinde başardıklarımızın tamamlayıcı unsuru olarak, özel önem atfettiğimiz özelleştirme programını baltalamak isteyen bazı çevrelere hâlâ rastlanmaktadır"dedi. tstanbul Haber Servisi — Cumhurbaşkanı Turgut Ozal, ozelleştırmeye hâlâ karşı çıkan- lar olduğunu belirterek "Serbest pazar ekonomisi çerçevesinde başardıklarımızın tamamlayıcı unsuru olarak, ozel bir onem at- fettiğimiz özelleştirme progra- mını baltalamak isteyen bazı çe\ relere, hâlâ a> nı kafada olan- lara rastlanmaktadır" dedi. USAŞ'ın Ataturk Havalima- nt'ndakı lstanbul ikram unıtesı tesislerini açan Özal, yaptığı ko- nuşmada, ozelleştırmenın onemı ve yararlannı anlatarak, "Başta Sovyetler Birliği olmak uzere Doğu Avrupa devletleri süralle ozelleştirmeye gitmektedirlar. Bu konuda Turkiye'den de yar- dım istemektedirler. Çok başan- h bir ekonomik politika uygula- yarak kalkınan ulkemiz. geliştir- diği Turk modelini bu ulkelere ihraç etmektedir. Dunyadaki ekonomi anlayışı artık, liberal ekonomi kurallarının, global duzeye uygulanmasına dayan- maktadır" dedi. lstanbul ikram unitesının açılışını yaptıktan sonra, gorevlıler eşliğınde tesıs- leri gezen ve bılgiler alan Ozal, çok sayıda davetlinin ve basın mensuplarjnın katıldığı kokteyl- den sonra alandan ayrıldı. Toplam 13 ülkede 50 kadar ikram unitesıvle havalımanlann- da hizmet veren USAŞ, 2.8 mıl- yon dolar yatırımla gerçekleştır- dığı lstanbul ikram unitesı tesıs- lerinın açılışt oncesinde bır basın toplantısı duzenlendı. Yeni USAŞ Yonetım Kurulu Başkanı Ivar Samran, bir yılın değerlen- dırmesinı yaparak, hedeflenen yatınmların buyuk bır bolümu- nu gerçekleştirdıklerini sövledi Yenı biı ulkede ve yenı bir pazar- da, ancak çok çalışarak başarı- lı olunabileceğini kaydeden Samran, ikram ve termınal res- toranları olarak iki farklı atenda hizmet verdiklerini, yasalar çer- çevesinde ızin venldıği sürece, çahşmalann surduruleceğini be- lirtti. Bir ulkenin ılk %e son izle- nimlerinin havaalanlarındaki la- nışma olduğunu vurgulayan Samran, çalışmaların bu konu- da yoğunlaştınldığını ve rekabet ortamı yaratılmasının yararlı olacağını soyledi Yonetım ku- rulu olarak, elemanların ekono- mik sorunlannın çözümü için enflasyon duzeyinin üzerinde avans vereceklerini belirten yo- netim kurulu başkanı Samran, bu konuda sendikayla yapılan goruşmelerin ve mahkeme sonu- cunun beklendığini soyledi Bu arada, duyuru panolanna asılan bıldirilerde, maaşları 600 bın li- ra brut olanlar için 300 bin lira, 600 bın liradan az olanlar için 400 bin lira avans odemesi yapı- lacağı açıklaması yer alıyordu. Turkıye Işletmeler Mudurlü- ğu'nu Atilla Erkan'ın ustlendiği USAŞ lstanbul İkram unitesı- nin yaklaşık 33 bin metre kare- lik bir kapalı alan uzerinde dun- vanın en buyuk tesi";ı olarak hiz- met vereceği bıldirildı. Asil Nadir'in icra davaları EDtP EMİL ÖYMEN LONDRA — Asil Nadlr'e ki- şisel icra davası açan iki borsa sımsarlık fırması, dunışma tari- hını 21 kasımdan 13 kasıma al- dırdılar. "Barclays de Zoete VVedd" ve "Lehman Brothers" firmalarına Asil Nadir'in top- lam 22.1 milyon sterlin borcu ol- duğu ıddia edihyor. Eylül ayında Polly Peck his- seleri değer kaybederken Asil Nadir, piyasadan hisse senedı satın almalan için bazı simsar- lan görevlendırmişti. Piyasa ge- leneğı uyannca, satın alma sipa- rişinden ıki-üç hafta kadar son- ra ödeme yapılması gerektiği halde Asil Nadir'in ödeme yap- madığı gerekçesiyle hakkındaki ılk icra davasını "Barclays" aç- mış, onu Polly Peck'in kendi simsarlık firması olan "Lehman" ızlemıştı. "Carr Kit- kat Aitken" adb uçuncil bir sim- sarın 13 milyon sterlin tutann- da bir dava açmaya hazırlandı- ğı da bildiriliyor. tcra davaları için Yüksek Mahkeme'de 21 kasıma verilen gunu neden bir hafta öne aldır- dığı hakkında "Lehman Brot- hers" sözcusu, "Gûnü ne kadar erkene alırsak o kadar iyi ola- cak. Böylece Asil Nadir'in mal ve para varlıgının bir listesi da- ha kolay çıkarüır, banka ve kre- ditörlerin durumu daha kolay anlaşılır" dedi. "Daily Telegraph" gazetesi ta- rafından aktarılan açıklamada devamla "Asil Nadir'in para du- rumu hakkında hep sınırlı bil- gimiz olmuştur. ancak borçlan- nı da her zaman odemiştir" den- di. Polly Peck'in borçlanmn, ser- mayesmin 1,5 katını aşamayaca- ğı şeklınde şirket ve bankalar arasında varılan anlaşmaya, şir- ketin daha 1989 sonlarında uy- madığı da "Independent" gaze- tesi tarafından öne süruldü. Polly Peck'in 1989 sonunda top- lam 509.7 milyon sterlin öz var- lığına karşın 854.9 milyon ster- lin borcu olduğu anlaşıhyor. Aradaki oran 1.52 olmasına kar- şın, Polly Peck'in bankalar ile yaptığı anlaşmaya aykırı olarak İsvıçre'de 59.8 milyon sterlin tu- tannda tahvil de çıkarttığı, bor- cun 1.107 milyar sterline yuksel- diği anlaşılıyor. "Independent" gazetesi, "Bu veriler, bankalann şirkete sommsuzca borç verdik- leri seklindeki eleştirilere ağıriık kazandınyor " dedi. TGS'nin grev karan işyerlerîne asıldı tş-Sendika Senisi — Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) ile Turkiye Gazete Sahıpleri Sendi- kası arasında Milüyet, Cumhu- riyet ve Tercüman gazeteleri için surdurulen toplusözleşme gö- rüşmelerinde anlaşma sağlana- maması uzerine TGS tarafından önceki gun alınan grev karan iş- yerlerine asılarak ilan edildi. TGS Genel Sekreteri Ziya So- nay, İstanbul'da Cumhuriyet, Milliyet ve Tercüman gazeteleri- ne grev kararları asılırken yap- tığı konuşmalarda, "İş güvenîi- ği ile ilgili hukümler ve akçeli maddelerde hakJanmızı alınca- ya kadar hiçbir şeyden odun ver- meyeceğimizi herkesin bilmesi geıekir" dedi. TGS Yonetım Ku- rulu üyeleri, lstanbul Şube yö- netıcilerı ve kalabalık bir gaze- tecı topluluğu grev kararlan ası- lırken bir sure toplu alkış eyle- mi yaptılar. Cumhuriyet, Milli- yet ve Tercüman gazetelerinin Ankara, Izmir ve Adana'daki iş- yerlerine de dun grev karan asıl- dı.