Katalog

30 EKÎM 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Gürcistan'da KPkaybetti • Dış Haberier Servisi — Sovyetler Birliği'nin Gürcistan Cumhuriyeti'nde önceki gün yapılan ilk çok partili seçimlerde, muhalefet partilerinden oluşan 'Yuvarlak Masa Koalisyonu', iktidardaki Komünist Parti'nin karsısında büytik basan kazandı. AP'nin haberine göre önceki gtinkü seçimde oylann büyük çoğunhığunu alan Yuvarlak Masa Koalisyonu, parlamentodaki 250 sandalyenin yüzde 60 veya 70'ini almaya hak kazandı. AP'nin, seçim komisyonundaki bir görevliye dayanarak verdiği haberde, Zviad Gamsahurdia'nın liderliğindeki Yuvarlak Masa KoaJisyonu'nun, başkcnt Tiflis'in bûtün seçim bölgelerinde çoğunluğu elde ettikleri bildirildi. Macar şoförler kazandı ; • Dış Haberter Servisi — 'Macaristan'da perşembe «gününden bu yana, îhükümetin petrol Jfıyatlannda büyük bir artıs 'yapmasını protesto için ; araçlanyla yollan tıkayarak üJke ulaşımma büyük darbe ündiren taksi ve kamyon ;şoförlerinin eylemi zaferie ;sonuçlandı. Komünist •dönem sonrasının ilk 'hükümeti, yakıt fıyatlannda indirim yapılacağını açıkladı. Körfez krizi nedeniyle petrol fiyatlarındakı tırmanış ve SSCB'nin sağladığı ucuz petrolü kesmesi nedeniyle Macaristan'ın merkez sağ hükümeti, petrol fîyatlarında geçen perşembe giinü büyük bir artı$a gitmiş, bunun üzerine 40 bin taksi ve binlerce îcamyon şoförü araçlanyla yolları tıkayarak ülkedeki lılaşımı felce uğratmıştı. Baü Şeria ve Gazze'de grev • KUDÜS (AA) — tsrail'de, Radikal Islamcı Hareket HAMAS'ın öncülüğünde, 1956 yıknda askerlerin 49 Israilli Arabı öldürmesi anısına düzenlenen genel grev, işgal altındaki Gazze ve Batı Şeria'da hayatı felce uğrattı. Grev nedeniyle 10 binlerce Filistinlî işlerine gitmedi. Arap işçi liderleri, grevin 150 bin kişilik Filistinli işgücüne bağımlı olan Israil ekonomisine zarar verecegini iddia ederken, işgal altındaki topraklardaki 4 günlük yasağın kaJdınlmasından sonra yüzlerce Filistinlinin yerlerine lsraüli işçilerin ise alındığı gözlendı. İsrail'e ABD yardımı • HONOLULU (AA) — ^BD Başkanı George Bush, aslan payı"nı lsrail'in aldıgı 15.5 milyar dolarlık dış yardım yasasını imzalayacağını söyledi. Yasaya göre Israil, 1.2 milyar dolar ekonomik ve 1.8 milyar dolar da askeri yardım alıyor. tsrail'e verilecek askeri yardımın, olası bir Irak saldırısına karşılık verebilmesi için bir ay içinde ödenmesi de öngörülüyor. Mısır'da terör • KAHtRE (AA) — Mısır'da Meclis Başkanı Rıfat El Mahcup'un öldürülmesinde rol oynadıkları bildirilen yasadışı Cihad örgütü üyelerinin önceki gün güvenlik kuvvetleriyle giriştikleri kanlı çatışma; örgütün, yaklaşan genel seçiraler öncesinde yeni bir gövde gösterisi olarak niteleniyor. Kahire'deki siyasi gözlemciJer, Cihad örgütünün, bu saldınyla "Hâlâ varlığını koruduğu ve rejimle herhangi bir uzlaşmaya girmeyeceği" mesajı vermeyi amaçladığını belirtiyorlar. Bask seçimleri müliyetçilerin • MADRİD (Cumhuriyet) — Ispanya'nın özerk Bask bölgesinde önceki gün yapılan parlamento seçimlerini PNV, Milliyetçi Bask Partisi kazandı. 75 üyeli parlamentoda PNV 22 sandalye kazanırken •sanya Sosyalist Partisi'nin «ask şubesi Bask Sosyalist Partisi (PSE) üç sandalye kaybederek 16 üyesini meclise sokabildi. llki 1980 yıünda yapılan Bask parlamentosu seçimlerinde bu defa, Bask'ın özgürlüğünü savunan ETA'yı (Özgur Bask Ülkesi örgütü) destekleyen HB Partisi 13 sandalyelik konumunu korudu. Türkiye'yeyapılacakyardımın 1991'e ertelenmesini soğuk karşıladı , ÂT,Ankara'yı dtiş kırddığma uğrattı Avrupa TopJuluğu liderlerinin, önceki gün Roma'da yapılan zirvede Körfez krizinden zarar gören Türkiye, Mısır ve Ürdün'e yapılacak 1.5 milyar dolarlık yardımı 1991'e bırakma kararı Ankara'da düş kınklığı yarattı. ANKARA (Cumhuriyet Btirosu) — Avnı- pa Topluluğu'nun (AT) dönem başkenti Ro- ma'da Körfez krizini tartışan on iki ülke li- derinin Türkiye, Mısır ve Ûrdün'e yapılacak toplam 1.5 milyar dolarlık yardımı 1991 'e er- telemesi, Ankara'da düşkınkhğı yarattı. Hü- kümet kaynakJan, bu yıkn son aylan icin ci- zilen mali portede, miktarı kesinlik kazan- mayan AT yardjmma zaten yer vermedikleri için karann Türkiye'ye 'ekonomik 1 bir yük getirmeyeceğini ifade ederken siyasi göziem- ciler topluluğun tavnnda 'siyasi kayıtsızlık' belirtileri olduğunu öne sürdüler. Körfez krizinden ekonomik zarara uğrayan Türkiye'ye, Ürdun ve Mısır'a yapılacak global yardımda önemli bir paya sahip olan AT'nin bu katkısını 1991 bütçesinden yapmayı karar- laştırması, Dışişleri Bakanlığı yetkilileri tara- fından "Tophıluğun iç meselesi, yardım ya- pılacak iilkelere müleveccih (vönelik) bir tarafı yok" şeklinde değerlendirildi. Ancak yetki- liler, karann düşkınklığı yarattığmı da belir- terek "On ikflerin, Türkiye'nin ve diger böl- ge ülkelerinin ekonomik kayıplarını duyar- lıiıgını göstermek açısından kendi bürokratik sorunlannı aşabilmesi önem UşımakUydı" görüşünü dile getirdiler. Öte yandan, hükumetin miktarı ve veriliş zamaru kesinleşmeyen AT yardımının gelecek yıla ertelenmesinden 'ekonomik' bir kaygı duymadığı, ancak siyasi açıdan Türkiye'nin topluluk nezdindeki önemini arttırdığı bir dö- nemde böyle bir yardurun verilmemesinin 'bir siyasi hata' olarak nitelendirildiği belirtiidi. Hükümete yakm bir kaynak, İngiltere Baş- bakanı Thatcher'ın yardımın ertelenmesinde oynadığı rolü değerlendirirken "Bayan Thate- her, yardıma karşı olmadığını belirtiyor. An- cak Körfez yardımının en önemli yönü, ge- niş bir bölümünun acil kredi niteliğinde ol- masıydı. Şimdi bu durum ortadan kalkıyor. tngiltere Başbakanı, Türkiye, Mısır ve Ür- dün'e saflanacak desteği belirsız bir tarine kaydırarak, topluluğun tavnnda siyasi kayıt- sızJıga nzaaao bir değisikliğe yol açmış bulunuyor v ' dedi. tngiltere Başbakanı Margaret Thatcher, ön- ceki gün Roma'da yapılan AT deylet ve hü- kümet başkanlan zirvesinde yaptığı açıklama- da Türkiye, Ürdün ve Mısır'a verilmesi ön- görülen ekonomik yardıma karşı olmadığını, bilakis, bu yardımın yapılmasına önayak ol- duğunu söylemişti. Thatcher, açıklamasmda, AT'nin karar mekanizmasınm ağirhğından yakınarak "Paranın 1990'da verilmemesinin nedeni, AT ülkelerinin bir kstnr verip gere- ken miktan bir araya getirememesidir" de- mişti. Thatcher, aynı zamanda, ileride AT'- nin genişlemesi halinde ele alırunası gereken ilk üyelik taleplerinin Türkiye, Avusturya ve Kıbns'ın başvuruları olduğunu söylemişti. Norveç hükümetinde AT krizi Bu arada Iskandinav ülkelerinden Norveç'- te AT'ye üyelik tartışmalan üç partili koalis- yon hükümetini dağılma noktasına getirdi. Koalisyonun en büyük ortağı Muhafazakâr Partili Başbakan Jan Syse dün parlamento- da yaptığı konuşmada hükumetin istifa etme- sini önerdi. Hükümeti dagüma noktasına getiren kriz, koalisyon ortağı Merkez Parti'- nin yabancı sermayenin üJkeye girişini kolay- laştıracak yasa tasanlarına karşı çıkmasıyla başladı. INGÎLTEREAT UYUŞMAZLIGI Topluluk Thatcher'ı dinlemedî ATINA ıçın yoğun tngiltere Başbakanı Margaret Thatcher'ın karşı çıkmasına rağmen Roma'da yapılan AT zirvesinde, 2000 yılında ortak para birimine geçilmesi kararlaştırıldı. Thatcher, 'aşırı milliyetçi' tutumuyla lideri olduğu Muhafazakâr Parti'nin de gerisinde kalıyor. EDİP EMİL ÖYMEN LONDRA — İngiltere Başbakanı Margaret Thatcber, Avrupa Topluluğu ülkelerinde en çok 10 yıl içinde ortak ve tek bir para biriminin (ECU) geçerli olmasına karşı çıktı. Itirazına rağmen diğer 11 üye ülkenin liderleri, ortak pa- ra birliğme yönelik uygulamanın sürme- sine karar verdiler. Buna göre 1994 ocak ayına kadar bir Avrupa Merkez Bankası kurulacaJc. 1997'de o güne ka- darki ilerleme değerlendirilecek ve or- tak para birimi ECU "makul bir süre içinde" kullanılmaya başlanacak. 2000 yılında ise Avrupa Topluluğu 'nda ar- tık ECU geçecek. AT Komisyonu Başkanı Jacques De- lors, 1979'da kabul edilen "Avrupa Pa- ra Sütemi" (EMS) uyarınca, AT için- de para birimi olarak ECU'nun kulla- mlmasına yönelik gidişi hızlandırma fikrini 1989'da Doğu Avrupa'daki ge- lişmeler üzerine ortaya attığından bu yana Başbakan Thatcher tarafından "hayal ftleminde yaşamakla" suçlanı- yor. Başbakan Thatcher, AT'yi, araia- nnda yakın ticari ve siyasal bağlar bu- Junan, ancak bağımsız ve egemen ülke- -lerden oluşan bir topluluk olarak görü- yor. "Bileşik Avrupa Cumtauriyetleri" gibi bir kavrama karşı olduğu gibi, or- tak para biriminin AT'de geçerli para olmasına da karşı. Başbakan Thatcher, "Avrupa Top- luluğu bize, 'steriini kaldınn' diyemez. Bonu bize zorla kabul ettiremezler. Par- lamento 40-50 yıl sonra ae der biJemem. Ama şu an için konuşabiUrim. Ben par- lamentoya gidip 'Sterlin'i kaldınvoruz' diyemem. Teklif etsem bile kabul et- meder. Bence para, egemenltfin en pra- tik göstergesidir. Egemenlik aynı za- manda bu parayı kullandıgınız ekono- mik ve mali siyasettir" dedi. Roma'da toplanan AT devlet ve hü- kümet başkanlan zirvesinde Başbakan Thatcher'ın ortalc nara birimi konusun- BlR ARADA — Roma'da yapılan zirvede tiim ülkelerin liderleri bir araya gelerek hatıra fotoğrafı çektirdiler. ( Reuıer daki itirazı uzerine Fransa Cumhurbaş- kanı François Mitterrand, "Dışarda kalmak isteyenler için hızımızı yavaşla- tamayız" dedi. AT Dönem Başkanı Gi- anni de Michelis BBC'ye verdiği demeç- te, bunun lngiltere'nin sorunu olduğu- nu söyledi ve "Şurası kesin ki In- gihere btikümeti, 11 Sye ülke arasında bu konuda tam bir göriiş birligi oldu- gunu hesaba katmak zorundadır. Her ne kadar AT'de kararlar oybirüği ile alınmak zorundaysa da Avrupa kamu- oyunun baa önemli amaçlann gercek- leştirilmesi için tam bir göniş birliği içinde olduğıınu fngiltere'nin anlama- sı gerekmektedir" dedi. Sorun yine Ro- ma'da 12 araJıkta yapılacak bir başka toplantıda ele alınacak. Başbakan Thatcher, AT ülkelerinde ortak para birimi ECU'ye hızh geçiş için AT Komisyonu Başkanı Jacques Delors'un önerdiği 3 aşamalı planın, pratikte işlemesinin zor olduğu görü- şünde. Planın ilk aşaması, AT üyeleri- nin kısaca ERM diye bihnen "döviz kur sistemi"negeçmelerini öneriyor. Henüz Portekiz ve Yunanistan'm katılmadık- lan bu sistemde AT döviz kurları yüz- de 2.5 oranında artıp azalabiliyor. tn- giltere'nin henüz 3 hafta önce katıldığı sistenide, halen yüzde 11 sımnndaki enflasyonu yüzünden döviz kunı İspan- yol Pesetası'na tanındığı kadar, yani yüzde 6 oranında oynayabilecek. Oysa Almanya'da enfîasyon yüzde 0.9 ikeo Yunanistan'da oran yüzde 21. Başba- kan Thatcher, bütün bu farklılıklan gi- dermeye çalışmanın gereksizliğine işa- ret ediyor. Jacques Delors'un önerisinin ikinci aşaması, AT Merkez Bankalan'mn, AJ- man Merkez Bankası gibi özerk olma- sı, yani hükümetten emir almaması, Başbakan Thatcher, İngiltere Merkez Bankası'mn şimdiki yan-özerk duru- mundan tam özerkliğe geçebileceğini "kerhen" kabul ediyor. Ancak Fran- sa'da Merkez Bankası'mn tamamen hü- kumetin siyasal etkisine açık olduğuna işaret ediyor. Bu uygulama farklıhkla- n ortadan kaldınlmadan, ortak para bi- rimine geçilemeyeceği görüşünde. Başbakan Thatcher'dan ipucu alan Malive Bakanı John Maior. eecen av- larda, ECU'nun, mevcut ulusal para bi- rimlerini ortadan kaldırmadan birlikte kullanılmasını, başarılı olursa ilerde tek para birimi olarak kabulünü önerdi. İn- giltere, bu görüşünü Roma'da aralık ayındaki toplantıda yineleyecek. Başbakarun "aşın milliyetçi" mtumu ise kendi partisinde zaten bu konuda mevcut taruşmalan alevlendirecek. Par-, ti, îngiltere'deki büyük işletmeleri, ban- ka vemali kuruluşları temsil etme id- diasındayken büyük sermayeyi Avrupa Topluluğu'nun mali gelişmesine ayak uyduramaz duruma getirecek "aşırı milliyetçi ve korumacı" girişimlere de ilke olarak karşı. Iktidar partisinde ECU'nun Avrupa'nın tek para birimi olmasını isteyen milletvekillerinin ora- m, BBC için yapılan bir kamuoyu yok- lamasına göre yüzde 45'i buluyor. Mil- letvekillerinin yüzde 41 *i de Avrupa Merkez Bankası kunılmasından yana, Başbakan Thatcher'ın, AT konusunda partisi'nin gerisinde kalmaya başladığı ve bu tutumunun partinin 1991- 92'deki seçim şansını tehlikeye soktuğu görüşü bir kez daha gündeme geldi. diplomasi STELYO BERBERAKİS ATİNA — Kıbns sorununun çözümü amacıyla Birleşmiş Mil- letler Genel SekreterliğVnin ya- ni sıra ABD Dışişleri Bakanlığı 1 nın da girişimleri sürüyor. Bu çerçevede ABD Dışişleri Bakan- lığı Kıbns Dairesi yetkiüsi Nel- son Ledsky, dün sabah Ankara 1 dan Atina'ya geldi ve Yunanis- tan Dışişleri Bakanı Andonis Samaras ile bir saat süren bir görüşme yaptı. Ledsky, Samaras'a Kıbns so- rununun çözümü ile ilgili olarak Türkiye'nin ve ABD'nin görüş- leri hakkında biigi verdi. Yunan Dışişleri Bakanlığı cevrelerinden edinilen bilgilere göre Ledsky Samaras'a "Kjbns konusunda- ki siyasetiui degiştirmesi için ABD'nin Türkiye'ye yapügı bas- kılan sürdürdügünü" söyledi. Samaras'ın ise Ledsky'ye Kıbns sorununa çözüm bulunamayı- şından ötürü "Ankan'mn so- nunlu okfogu" yolundaki görü- şünü yinelediği büdirildi. Sama- ras ile Ledsky'nin ayrıca Yunan - ABD ilişkilerini gözden geçir- dikleri ve bu görüşmelerinin "olumlu ve yapıcı geçtigini" açıkladılar. öte yandan Lefkoşa'da Türk ve Rum liderleriyle görüştükten sonra dün sabah Atina'ya gelen, BM Genel Sekreteri Per« de Cuellar'ın yardımcıları Gustav Faysal ile Oscar CamMlion, Kıb- ns sorunundaki son gelişmeler hakkında Yunanlı yetkililere ay- nntılı bilgi verdiler. Camillion iJe Faysal, dün gece Samaras ile gö- rüştü. Bu görüşmelerinde gerek Kıbns Turk, gerekse Kıbns Rum tarafında edindikleri izlenimle- ri Samaras'a aktaran BM elçile- ri, bu sabah da Ankara'ya hare- ket ettiler. PAKİSTAN Butto: Oyİar yeniden sayılsm JSLAMABAD (AA) — Ge- nel ve yerel seçimlerde "büyük bir yenilgiye uğrayan" Pakistan Halk Partisi'nin (PHP) lideri ve eski Başbakan Benazir Butto, seçimlerin yinelenmesini istedi ve "Güpegüodıiz bir soygun ya- pıldı" dedi. Butto, Islamabad'da gazeteci- lere yaptığı açıklamada, "PHa- kistan halkı aldauldı, özgürtük- leri calındı, oylan ve düşleri çalındı" ifadesini kullandı ve ya- salan uygulamakla görevli gü- venlik kuruluşlannı, seçimlere hile kanşürmak ve halkın oy vermesini engellemekle suçladı. 100 kadar sandalye için yeni- den seçimlere gidilmesi çağnsın- da bulunan Bayan Butto, başba- kanük görevine ağustos ayında son veren Devlet Başkanı Gulam AnaBritannica almaya herhangi bir nedenle ara verenlere, Ana Yaymcılık şimdi çok özel bir imkân sunuyor. AnaBritannica'nızm eksik ciltlerini şimdi % 15 indirimle, faizsiz taksitlerle, ciltler halinde. kolayca ve bir kerede tamamlama imkânınız var! Ödeme Tablosu (KDV dahil, % 15 indirimli fıyatlar) İstek KuponuBu özel imkândan yararlanmak için. yandaki İstek Kuponu'nu doldurun, ilk ödemeye ait posta çekinin fotokopisiyle birlikte, en geç 30 Kasım 1990 tarihine kadar Ana Yayıncılık adresine postalayın. Eksik ciltlerinizin tamamı. 15 Ocak - 28 Şubat 1991 tarihleri arasında, taahhütlü posta ve kargo ile adresinize gönderilecektir. Bu kampanyadan yararlananlar arasında çekilecek kura sonucunda 200 kişi, dünyanın en kapsamlı yıllığı AnaYıllık 199O'ı, 50 kişi de Britannica Dünya Atlası'nı armağan olarak kazanacak! 22 ciltlik AnaBritannica'nın eksik ciltlerini tamamla>in. Elinizdeki yatmmı yanm bırakmayın! Ana Yaymcılık A.Ş. Büyûkdere Caddesi Üçyol Mevkii No: 57/2 Maslak 80725 İstanbul Telefon: 176 95 80(4hat) Ankara tclefon: 12706 86 - 168 16 03 AnaYıllık 1990 vc Bntanmca Dünva Atlası çekılışı Mıllı Pıvango Idarcii'nın 16 III 1990 lanh >e 1859-11IIN •.avılı u n ı ile duzenlcnmeklcdır Spanı (Cütadaii) lcılı 2olt 3olt 4oJt 5dh 6cill ?cıl! Snll 9cı!t lOcıll llcill 12cılı 13cıil HaU 15cjft I.ÛdenK 66.000 1J2 000 132 000 132 000 132 000 132 000 132.000 132 000 148 500 165 000 181.500 198 000 214 500 231000 247 500 2.0den* (Ankk) - - 66.000 66 000 66.000 88.000 1)0 000 132 000 148 500 I65OOO 181500 198.000 214 500 231000 247 500 3-ÖdODt (Ocak) - - - 66 000 66.000 88.000 110.000 132 000 148 500 165 000 181500 198 000 214 500 231000 247 500 4.0daK - - - - 66 000 88 000 110 000 132.000 148.500 1*5.000 181500 198 000 214 500 231000 247 500 EbflderinH 15 dlaaı fcbya, Ana Yaymotık't» bilgi «hmz Adırn Soyadınv Adresim: Posta Kodu: Telefonum: İstediğim cıltlerin numaralan: 467677 no'Iu Posta Çeki Hesabfna ilk TL'vi yatırdım. Fotokopisi ilişiktedir. c AnaBritannica Dünyanın 1 numaralı ansiklopedisi Ana Yayıncıhk A.Ş. ve Encyclopaedia Britannica, Inc. işbirliği ile yayımlanmaktadır. tshak Han'ı da suçladı ve "Tiinı operasyonu onun saraymda, ta- sarlandı ve düzenlendi" şeklin- de konujtu. PHP lideri, birçok bölge- deki sandığın açılmasının yetki- liler tarafından reddedildiğini belirtti. "Sandıklan acsmiar, ye- niden sayırn yapılsın. Neden, se- çim kurulu bunu reddediyor? Çünkü, hile karıştınldıgı bir gerçektir" sözcüklerini kullandı. Bu arada Uluslararası Insan Haklan Federasyonu (UİHF) tarafından gönderilen bir göz- lemci grubu, Pakistan'da geçen hafta yapılan seçimlerin kural- lara uygun olarak yapıldığını şüpheyle karşıladığını ve Butto aleyhtarı kampın ezici zaferini sağlayan seçimlere "çok gefişmiş yöntemlerte hile karıştınldıfuu" bildirdi. MOLDAVYA îirlikler lazır jekliyorDış Haberier Servisi — Sov- yetler Birliği'nin Moldavya Cumhuriyeti'nde huzursuzlu- ğun giderilmesi için Gagavuz Türkleriyle hükümet arasında- ki göriişmeler sürerken, Sovyet- ler Birliği Başbakanı Nikolay Rijkov'un emriyle bölgeye gön- derilen içişleri bakanlığı birlik- leri, Moldavya hükümetinin etnrine verildi. TASS ajansı, birliklerin Gagavuzlann yaşadı- ğı bölgelere girmek üzere hazır beklediğini, Gagavuzların ise bunu engellemek için insan zin- ciri oluşturduğunu haber verdi. AA'nın haberine göre, Gaga- vuz liderleriyle hükümet tara- fından atanan komite arasında iki gündür yapılan göriişmeler sonucunda, Gagavuz TürkJeri- nin başlatuğı seçimleri sabote etmek için gönderilen Rumen asıllı milliyetçi militanlar bölge- yi terk etmeye basladı. Resmi haber ajansı TASS, Moldavya- lı milliyetçilerin çekiknesiyle bir- likte, Gagavuz halkının yaşadı- ğı bölgedekı dunımun normal- lesmeye başladığını bildirdi. Gönüllü birliklerin bölgeden çekilmesine karşın, Başbakan Rijkov'un emriyle cumhuriyete gelen General Yuri Şaıaiin'in komutasmdaki İçişleri Bakanlı- ğı birlikleri, Gagavuzların böl- gesine girmek için Moldavya parlamentosunun ernrini bekli- yor. TASS ajansı, "Gagavuzlarla MoMavyah milliyetçi gönüBiiler arasında şimdiye dek çatışma meydana gelmemesine karsın, askeri birtiklerin bölgeye ginne- sini ve olağanüstü durum yasa- lannın uygulanmasını engelle- mek" amacıyla Gagavuzlann insan zinciri oluşturduğu bildi- rildi.