Katalog

9 OCAK 1990**** HABERLERÎN DEVAMI CUMHURİYET/17 Türban için 2 farkh görüş 'Laikliğe yönelik eylem'(Baftarafı 1. Sayfada) yasa Mahkemesf nın "Turban.la- ik ve çağdaş degildir" yolundakı karanyla, yuksekoğretım kurum- ları oğrencı dısıplın yonetmehğı- nın "dil, ırk, renk, din ve mezhep açısından kutuplaşmalara >ol aça- cak faaliyetleri" vasaklayan mad- desını dıkkate aldığı oğrenıldı Turban konusundakı ıkıncı göruş ıse "YOK Vasası, ogrenci disip- lin islemlerinin duzenlenmesinı YOK'e bıraküğı için unıversıtele- rin turban takan oğrencılen ceza- landıracak bır hukum getireme- veceklen" olarak belırdı YOK'un unıversıtelerde turban takılmasına ılışkın öğrencı Dısıp- lın Yonetmelığı maddesını kaldır- raasının ardından, unıversıtelerın çözu/n arayışı suruyor Unıversı- te yöneumlennde "turban yasağı- nın sarmesi" ve "yasağın kaldınlması" yolunda farklı go- ruşler oluştu ODTU dışındakı unıversıteler- de unıversıte yonetım kunıllan bır karar verene kadar, "turbanlı oğ- rencılere goz )umulduğu" gozlen- dı YÖK'un kararından sonra oğ rencılenn turbanla derslere gırme- ye başladıkları, ODTÜ'de ıse yo- netıtn kurulunun "yasagın surme- sine" karar vermesının ardından, derslere başortüsüyle gırmeye kal- kışan oğrencı olmadığı saptandı 16 ocakta başlayacak final sı navlanna kadar turban sorununa çözüm arayan unıversıte yonetım lennde ıkı ayrı göruş oluştu Bı- nncı goruş, anayasa ve mevcut ya salar unıversıtelerde turban takıl- masına ızın vermedığı ıçın, YOK' un karanna karşın yasağın surme- sı gerektığı yolunda belırdı Bu go- ruşe temel olarak Yuksek Öğretım Yasası'nın yanında 10 Ocak 1989'da yayımlanan 3511 sayılı ya- sanın türbanı serbest bırakan 16 maddesıyle dgılı Anayasa Mahke- mesı'nın verdığı ıptal kararı gos- terıldı Unıversıtelerde boyun ve saçlann dını ınanç nedenıyle ör- tu veya turbanla kapatılmasının "deoıokraük olmadıgına ve dev- letln vansızltgını bozduğuna" ka rar veren Anayasa Mahkemesı, ge- rekçesınde turbanı "laiklige a>kın" ve "çagdaş değıldır" bıçı- mınde tammlamıştı Turban vasağının surmesınden yana olan unıversıte yönetımlerı- nın, bu duşuncelenne ıkıncı gerek- çe olarak halen Oğrencı Dısıplın Yöneımelığı'nın 9 maddesınde >er alan "Dıl, ırk, renk, dın ve mezhep açısından kutuplaşmala- ra yol açıcı faabyetlerde bulunmak bır ya da ıkı yarı yıl ıçın uzaklaş- tırmayı gerektınr" şeklındekj huk- munü gosterdıklen kaydedıldı ODTU yonetımı, kararını bu ge- rekçeye dayandırdı Unıversıte yönetımlerınde olu- şan ıkıncı göruşun ıse "Yuksekog- retim Yasası'nın 69. maddesı. Og- renci Dısıplın Vonetmelıgı'nın du- zenletımesını VOK'e biraktığı için, unıversıtelerın bu konuda bir ka- rar alamayacaklan" şekLmde ol- duğu ıfade edıldı Bu durumda turban takanlara ceza verılemeve- ceğı one suruldu Turban yasağının surmesı yan- lısı olduğunu belırten KTU Rek- töru Prof Kemal Gunız, bu en- gel yuzunden unıversıte yonetım kurulunun yasaklama kararı ala- madığını bıldırdı Guruz, "254Tye gore unıversıteler ber turlu yonet- melığı yapabılıyor. Anu Ogrenci Dısiplın Vonetmelıgı yapamı>o- nız. Bu durumda unıversitenın ya- pacağı tek şe> karar almak. Unı- versitenın aldığı karara uvmama- nın cezası ıse bır yan yıl okuldan uzakJaştırmadır" dıve konuştu Yasal boşluk olduğu ıçın yenı uy- gulamanın ne olacağı konusunu bırıncı yarı >ıl sınavlan sonrasına bıraktıklannı kaydeden Guruz, "Turban konusundakı kesın uygu- lamamızı ıkıncı yarı >ıl başından itibaren başlatacağız" dedı Hıikümet ikiye bölündü Hukumet ıçmdekı ••Ayasofya krizi" bu>urken, bakanların ıkı- ye bölunduğu ve Semra Ozal'ın ağırlığını "Ayasofya'nın ıbadete açılmasına karşı çıkanlardan" \a na koyduğu bıldınldı UBA Ajan- sı'nın haberıne gore Semra Ozal'ın bakan eşlenyle yaptığı çavlı bır toplantıda, Ayasofya konusu gun- deme gedığınde, Semra ozal'ın, "Ayasofya ibadete açılamaz. Açıl- dığı takdırde Batı dunvasında kar- şımıza bazı zorluklar çıkar" dedığı oğrenıldı Hukümette Başbakan Yardım- cısı Ali Bozer, Mıllı Savunma Ba- kanı Safa Gıray, Dışışlerı Bakanı Mesur Yılmaz, Çalışma Bakanı tmren Aykut ıle de\ let bakanları Kemal Akkava, Guneş Taner, Işın Çelebı ve Mehmet \azar, Ayasof ya'nın ıbadete açılmasına karşı ta- vır aldı Adalet Bakanı Oltan Sun- gurtu, lçışlen Bakanı Abdulkadir Aksu, Enerjı \e Tabıı Kaynaklar Bakanı Fahrettin Kurt ve devlet bakanları Mehroet Keçecıler, Er- cument Konukman, Cemıl Çiçek ve Mustafa Taşar'ın da Ayasofya 1 nın ıbadete açılabılmesı amacıy- la hukumet ıçınde baskılarını sur durduklerı bıldınldı "Tarihi zorunluk" Retah Partılı Şener Battal, Ava sofya'nın açılmasının "tanhı bir zonınluluk" olduğunu savundu Refah Partısı Merkez Karar Y u- rutme Kurulu uyesı Cengız kau- tarcı da aksı goruş bıldırdı Ola- >ın ANAP hukumetı tarafından kasıtlı olarak çıkarıldığım one su ren Kantarcı "Memleket aç açık- ken, Ayasofyanın ıbadete açılıp açılmaması bızım ıçın onemlı değıl" dı>e konuştu Ayasofva'nın tanhı amacına u>gun olarak kul lanılması gerektığını soyleyen Kantarcı, talı bır meselede ANAP'ın oyununa gelınmemesı- nı ıstedı Alman "Die Zeit", Ozal'ın cumhurbaşkanı seçümesini yorumlaâı: Türkiye'de irticaytt karşı son Uale de düştü DILEK ZAPTÇIOGLU BON1N — Federal Almanya'da yayımlanan haftalık lıberat "Die Zeıt" Gazetesı'nın son sayısında Islam ulkelennde ınıcayı konu alan bır yazı yavımlandı "Ç«fc- daşhga ksrşı Haçlı Sefen" bâşh- jınt taşıyan tam sayfaiık yazıda, "Gencı akımlana ŞH sıraiant* kendını en banz btçınuk Tarkıye' d* gosterdıgı' vurgulamvor Gazete, Turkıve'de ırucava karjı son kaienm Turgut Özai'm Çan kaya'ya çıkması ıle duştûğü yoru- muna ver verdı FAlmanya'da >3>ımlanan "Die Zeıt", savgınlık ve cıddıyet bah- mmdan ülicenın en başta gelcn ga- zetesı savılıyor Gazelenın son sa- vısında Fredv Gstnger ımzasıyla Turkıve'de ve tsiam ülkelerınde ır- tıcaı akımiaii ışle\en bır yazı ya- yımlandi Mısır, Fas, Tunus ve Ce- zayır gıbı ülkelerden verılen a>nn- tıiı örneklerden sonra Türkıye hakkında şöylc demyor Inançlt bır Muslnmaa olanfc on plaoa çıkan Tsrgut Ozai'ıa ka- suıı avında cunıhurbaskanlığı (>- neral Kenan tvren'den de»ralması ile bırtıkte ırtıcava karşı «on kale de dujrauj otdu furkıve boylece birbirivle çelışen ıLj hedefın are- sında bocalamava başlamışür: Bb laralta çağda^ia^ma ve Batı'ya yakla^ına ıdealı dıger tarafta ıse ıslam okullanaın çogaimaii. Ca- mı sayısında patlama >e unjxrsi- lelerdr başorıusu takabılmek ıctıı sokaga dokulen gescler." 29 TBKP'H gözaltında İZMİR (Cumhuri)et Ege Buro- su) — Turkıye Bırleşık Konıunist Partısı (TBKP) Ege Bolgesı yerel yönetıcılerının legale çıktıklarını açıkladıkian basın toplantısını ba- san polıs, 63 kışıyı gözaltına al- dı Emnıyet mudurluğundeyapı- lan sorgulama sonunda 34 kışı serbest bırakılırken yonetıa konu mundakı 29 kışının DGM've gön- denleceğı bıldınldı Gözaltına al- ma sırasında sıvıl polısler toplan tıya katılanlara, "141. \e 142. maddelere muhalefet ediyorsu- IUZ. Bu nedenle sızı gözaltına alı- >or ve ıfade vermek uzere emnı- >ete davet edijoruz. Lutfeıı guç- luk çıkarmayın" dedıler TBKP Ege Bolgesı >onetıcılerınden Ve dat Pekel, "Gözaltına almanıza gerek yok. Biz ıfadelenmm he- men yazılı olarak da verebilınz" karşıhğını verdı Bu arada basın toplantısının vapıldığı tı>atro sa- lonunun bulunduğu sokağa gıren herkesın uzerlerı aranarak polıs araçlanna bındırıldıklerı gozlen dı Başlangıçta gözaltına alınanla- nn sayısının 100 olduğu, ancak bunlardan 34'unun ıfadelerı alın dıktan sonra serbest bırakıldıkla- rı oğremldı Halen gözaltında bu- lunanlar DGM'ye verılecekler TBKP Merkez Komıtesı'nın "Her yerde ve her duzevde kamu- ojunun onune çıkarak, amaç \e politıkalarmı açıklavacak, tartış- malara açık polıtık kımlikleriyle katılacaklardır" kararı doğrultu- sunda dun Izmır Sanat Etkınhk- lerı Merkezı'nde (ISEM) bır basın toplantısı duzenleven Ege vonetı- cılerınden 44'u, partının polıtıka- sını anlattılar Normal guvenlık önlemlerı alınan tıvatro salonun- da duzenlenen basın topiantısına çok sayıda ızleyıcının de katıldığı goruldu Açıklamayı okuyan yo netıcılerden Vedat Pekel, "Bız ko- munistler olarak, ulkemızın bo\- lesı bır dunyada onurlu ve vazge- çılmez bir yere ve oneme sahıp olabıleceğine ve olması gerektıgı- ne inanıyoruz. Ancak bu, çağ at- lıyonız safsatalanyla edinilemez" dedı Pekel, Turkıye'nın değışmesı ve yenılenmesı gereğı uzennde du- rarak şunları sovledı "Ulkemızın \e halkımızın de- mokratik bir alternatıf politıkaja. bugunku rejımın yennı alacak de- mokratık bır rejıme ıhtıyacı var- dır. TBkP'nin bu amaçla banş ve demokratik yenılenme programı- nı kamuo>unun dikkatıne sunu- vonız. Bız komunıstler pariamen- tonun polıtik sıstemın en ust or- ganı olmasını ıstıyoruz. \ncak balkın iradesını ozgurce ortaya koj'abilmesınin koşulları >aralıl- madan bo\le bır şe> olanaksızdır." Pekel açıklamasında, Doğu Anadolj'dakı olağanustu uvgula malara son verılmesını ve Kurtle- rın varhğının tanınmasını ısteve rek sorunun barışçı, adıl ve de mokratık yollardan çozulmesını onerdı Pekel, TBKP lıderlerı Nı- hat Sargın ve Havdar Kutlu'nun 2 vıldır tutuklu bulunduklarını anımsatarak "Bu tutukluluk ka- muoyu vıcdanında yaralar açmak- ta, ayrıca dunya kamuoyunda Turkıje'je ıtıbar kav bettirmekle- dir. Artık anlamsızlaşan bu lutuk- luluk kaldınlmalıdır" dedı Pe kel'ın "genel af" çağrısıvla bıtır dıği açıklamanın sonunda tıvatro salonuna çok savıda sıvıl polısın gırdığı gozlendı Sıvıl polısler sahnede ver alan Savcı DemiraPa (Baftarufi 1. Sayfada) DGM Başsavcısı Demıral'ın, geçen hafta ıkıncı kez gelen yar- gıçlara ıfade vermeyı ve şıkâyet sahıplen ıle yTizleşmeyı bır kez da- ha reddetmesı sonın yarattı Ada- let Bakanlığı, komısyonda Turk- ıye'nın temsılalığını yapan Prof Dr Suat Bilgenın "Turkiye hak- kında olumsuz bır durura" nıte- lemesı yaptığı bu olava ılışkın, Demıral hakkında soruşturma başlattı Adalet Bakanı Oltan Sungurlu tarafından venlen soruşturma em- rının, Hâkımler ve Savcılar Yuk- sek Kurulu'na ıletıldığı, soruştur- manın, kurulun saptavacağı bır adalet mufettışı >a da kıdemlı bır savcı tarafından yapılacağı kayde- dıldı Içışlerı Bakanlığı'nın ıse, komıs- yona ekım ayı sonunda ıfade ver- melenne karşın, ınsan haklan yar- gıçlarının Kutlu ve Sargın'la yuz- leşmelerı yonundekı ıstemlerıne bu kez koşul one sürerek, olum- suz yanıt veren uç guvenlık gorev- lısı ıçın herhangı bır soruşturma açmadığı bıldınldı lçışlen Baka- m Aksu, sıyası şubede gorevlı Baş- komıser tbrahim Dedeoglu ıle ko- mıserler keuıaı Dunmez ve kenan Al'ın bu davıanışlarının "ulusla- rarası bir sorun yaratacak tutum olmadığım" savunarak herhangı bır soruşturma açmadıklanm, aç- mayı da duşunmedıklerını soyle- dı Kutlu ve Sargın'ın avukatı ola rak Avrupa Insan Haklan Komıs vonu'ndakı yargılamaya katılan Erşen Şansal, son gelışmelen de- ğerlendınrken, Turkıve'nın, ko- mısyondakı ılk davasında olumlu bır tutum gosteremedığını soyle- dı Bu arada, Insan Haklan Ko- mısvonu'nun Kutlu ve Sargın'ın kışısel başv urularına ılışkın soruş- turmasında, şubat avında Strasbo- urg'da yapılacak duruşmada uı, Avrupah parlamenterın tanık ola- rak dınleneı-eklen oğrenıldı kut lu ve Sargın'ın av ukatlarınca dın- lenmelerı ıstenılen uç parlamenter şunlar Avrupa Parlamentosu Türkıve Eşgudüm Komıtesı eskı Başkanı Belçikalı Luc Beyer de Ryke, Av rupa Parlamentosu uyelerı Italyan Lucıana Castellına ve Danımarkd- h Jens-Peter Bonde TBKP vonetıcılerıne, "Burada 141, 142. maddelere muhalefet edıyorsunuz. Bu nedenle sızı göz- altına alıvor ve ıfade vermek uze- re emnıvete da>et edıyonız. Lul- fen guçluk çıkartmayıruz" dedıler Bunun uzerıne Vedal Pekel, top- lantının vasal olduğuna, gözaltı- na alınmavı gerektırecek bır duru mun olmadığına ı^aret ederek şun- ları soyledı "Bızım zorluk çıkartacak bır durumumuz >ok Oyle bırşey ol- savdı zaten bu toplantıvı vapmaz- dık.Gozaltına almak gerekmez." Pekel'ın oneri'.ını kabul etme- ven sıvıl gorevlıler, once salonda bulunan ızleyıcılerı dışarı vikart tılar, uzerlennı aravarak bekleyen otobuslere bındırdıler Bu sırada tıvatronun bulunduğu sokak gınş- lenmn tutulduğu, trafiğın kesıldığı veçok sayıda sıvıl gorevlının vanı sıra çevık kuvvetın de onlem aldığı goruldu Sokağa gırenlerın de gözaltına alındığı operasvun so nunda TBKP Ege yonetıcılerı a>- rı bır otobuse doldurularak emnı vet mudurluğune goturulduler Toplantıya katılan TBK.P Ege yo- netıcılerının adları şovle "Vedat Pekel, Nıhat Okal, Se- lım Lvurkulak, Nevzat Çakmak, Sebahattın İzcioglu, Savaş \1, Gur Hazer, Remzı Hızlı, Fıkret Saka, Nevcıhan Erdıne, Saıt Ak- su, Yucel Tutuncuoğlu, Ibrahım Tanay. Nurı \ydın Şengul Top- rak, Kemal Alım, Nermın Saygı- lı. Ahmet Yaşar Aslan, Gurkan Kavasoglu, Hulva Keskın, Nesnn Hazer, Çığdem Lvurkulak, Idnm Lutfi Melek, Samı Kalm Va\uz Ozçakar. Isa Kava Tamer Selçuk, Ahmet Çelık, Atılla Erenler, Gök- sel Pekduz, Mumtaz Gençoglu, Bırcan Kava, Cihan Selçuk, Alı Efe, Erman Vümaz, Fatma Kaya, Mevlude Okan, Şeref \tıcı Kenm Coşkuner, Sehıthan Inı.eer Sulev- man Tuman, Ahmet Kuzlak, Şem- settın Fıliz. Fettı Eken" Bu arada emnıvet mudurluğu vetkılılerınden edınılen bılgılere gore sıvası jubeve getırılenlerın sayısının 63 olduğu aç.Mandı Ba- sın toplantısının yapıldığı bına >a kınında otobuse bındırılenlerden olavla ılgılen olmayanların sı>a sı şubeve çıkanlmadan bırakıldık ları oğrenıldı Gözaltına alınan 63 kışının enı- nıyet mudurluğundekı ıtdelerı dun ak$am geç saatlerde sonuç landı Emnıyet Muduru Şukru "V etımoğlu, vaptığı açıklamada 63 kışıden TBKP >onetıcısı duru munda olan 29 kışının DGM've gonderıleceklerını, ızlevıcı duru mundakı 34 kışının ıse kımlık sap- tamasından sonra serbest bırakıl- dıklarını bıldırdı Bu arada DGM Başsavcısı Hu- lusi Ogutçu kendısıne emnıyet mudurluğunden verılen bılgıve gore sorgusu vapılan 29 kışının DGM'ye gonderıleceğını soyledı Oğııtçu, basın toplantısında oku- nan metnı ınceleyeceklerını, buna göre dava açılıp ayirmamasına ka- rar \ ereceklerını bıldırdı Boğaziçi Üniversitesi'nden 103 oğretim uyesi ve gorevlisinin imzasını taşıyan açıklamada, "Ayasofya'nın ibadete açılması, dinine bağlı Muslumanların masum bir isteği olarak gorulemez " denildi. Haber Merkezı — Boğaziçi unı- versıtesı oğretim uyelerı ve gorev- lılen, ortak bır açıklama yaparak "Dınler ve mılletler ustu bır sım- ge olan Ayasofva'nın, muze ola- rak korunmasının kaçınılmaz bır gorev olduğunu" bıldırdıler 103 oğretim uyesı ve gorevlisinin im- zasını taşıyan açıklamada, "Aja- sofya'nın ıbadete açılması, dını- ne bağlı Muslumanların masum bır ıstegı olarak gorulemez. Bız- zat laık devlet yapısına yonellil- mış eylemlerin bır parçasıdır" de- nıldı Ayasofya'nın camı olarak ıba- dete açılması konusunda gunde- me getınlen teklıfın kımı sıyası yonetıcılerden destek aldığı belır tılen vazılı açıklamada, "Sıyasal tercıhlerie ıbadete açılma dognıl- tusunda alınacak bır karar, eum- hunyet hukumetlerinı gerek vur- tıçınde, gerek yurtdışında yıprat- manın otesınde bır sonuç vermeyecektır" goruşune de ver verıldı 103 ımzalı ortak açıklama aynen şovle Son gunlerde basında çıkan ha- berlere gore bazı çevreler Ayasof- ya'nın ıbadete açılmasını gunde- me getırmış, kımı sıyası vonetıcı- lerden de destek almışlardır Bu destek, buyuk çoğunluğu Muslu- man olan bır halkın, gerek de- mokrası gerekse dın ve vıcdan oz- gurluğu gereğı, ıstemlerının meş ru olduğu duşuncesıne davandınl- mış gozukmektedır Her hukuk devletının, baskı gruplarının ya da çoğunluğun ter cıhlerıne bırakılamayacak ve ko- runması gereken temel ılkelerı vardır Bu ılkelenn çığnenmesı de mokrası adına meşrulaştınlamaz Turkıye Cumhunvetı'mn temel ıl- kelennden ve anayasasının değış- tırılmesı teklıf dahı edılemeyecek maddelennden bın laıkhktır Laık bır devlet farklı dınler arasında tercıh belırtemez Ikıncı bır temel ılke olan dın ve vıcdan ozgurlu- ğu ıse ancak laık bır devlet çatısı altında korunabılır Avasofva'nın ıbadete açılması dınıne bağlı Mus- lumanların masum bır ısteğı ola- rak gorulemez Bızzat laık devlet vapısına yoneltılmış eylemlenn bır parçasıdır Ayasofya msanlık tarıhının bı- ze bır emanetıdır Her yıl dunva- nın her verınden farklı dınlere mensup ınsanlar 921 yıl kılıse, 481 yıl camı olarakAulIanılmış, ola- ğanustu mozaıkler, Mımar Sınan v e dığer ustalann ınşa ettıklerı mı- narelen, Osmanlı nın unlu hattat- lan tarafından yazılmış ayetlen ıle bu topraklarda veşermış ıkı buyuk medenıyetın ve bu bolgelerden kavnaklanmış ıkı buyuk dının ın- sanlık tarıhıne bıraktığı bu şahe- serı hayranlıkla seyretmektedır Cumhunyet Turkıyesı'nın, dınler ve mılletler ustu bır sımge olan bu başyapıtı ınsanlığın kultur bırıkı- mıne mal ederek muze olarak ko- ruması kaçınılmaz bır gorevdır Ataturk'un Bızans ve Osmanlı uv- garhklarının Ayasofya gıbı onem- lı bır kultur hazınesını Hınstıvan- lık - Muslumanlık kavgasından çı- kartarak muzeye donuşturmesı Cumhunyet Turkıvesı'nın seçtığı uvgarhk anlayışının ustun bır ıfa- desıdır Sıyasal tercıhlerie ıbade- te açılma doğrultusunda alınacak bır karar ıse, cumhunyet huku- metlerinı gerek vurtıçınde, gerek yurtdışında yıpratmanır otesınde bır sonuç vermeyecektır Aşağıda ımzası bulunan Boğa- ziçi Lnıversıtesı oğretim uyelen ve gorev lılerı olarak kamuoyuna go- ruşumuzu bıldırmeyı gorev bılınz Prof Dr Nermin Abadan - Unat, Ar Gor İ.Mensur \kgun, Ör Gor Dr İpek Aksuğur - Du- ben, Prof Dr Omur AkjTiz Prof Dr Ahmet Alkan, Prof Dr Gu- ven Alpa), Prof Dr Sabri Alün- tas, Prof Dr Engin Ank, Prof Dr Metın Ank, Prof Dr Gulay \şkan, Prof Dr Atilla Aşkar, Prof Dr Oya Başak, Prof Dr Cem Behar, Oğ Gor Işın Ben- gi, \T Gor Fulja Bergın, Prof Dr Muzaffer Bodur, Ar Gor İpek Borucu, Ar Gor Lğur Boz- luolcay, Yard Doç Dr Osman Borekçi. Doç Dr Dilek Çalgan, Yard D o v Dr Mehmet C.Ça- murtan, Ar Gor Elçin Çiğner, Doç Dr Can Delale, Oğ Gör Meral Demırel, Prof Dr Dılek Doltaş, Yard Doç Dr Nejat Eğilmez, \ard Doç Dr Etnem Eldem, Doç Dr Nıhal Ercan, Doç Dr Denız Erden, Prof Dr Ustun Erguder, Oğ Gor Şelale Ergur, Prof Dr Burak Erman, Prof Dr Ozer F.rtuna, Ar Gor Omer Erturk, Doç Dr Selçuk Esenbel. Prof Dr Hamıt Fışek, IZMIR'den HİKMET ÇETİNKAYA (Baftamfi 1. Sayfada) Bır hafta sonra DGM'ye gön- derılıyor bır grup ınsan DGM ijepsını salıverıyor ya da bırka- çtnı tutukluyor Hergün yaşıyoruz boyle olayları Gazetelenn bır köşe- sıne sıkısmış bu tür haberlerı okumuyoruz bıle Oyle alışmı- şız kı, 12 Eylül 1980'den berı Hıç yadırgamıyoruz ne oluyor, ne bıtıyor dıye Başbakan Yıldırım Akbulut'- un sık sık yıneledığı bır sözcuk var — Bız ınsan haklarını savu- nuyoruz Işkence ıddıafarının üzerıne gıdıyoruz Akbulut yıne "çağdaş hUKük devletı" sözcuğunü de kullanı- yor zaman zaman TCK'nın 141 I42ve163 maddelerının yenıden duzenlenmesı ıcın son aşamaya gelındığını de vurgu- luyor Pek çok ANAP lıyla yuz yü- ze konuştuğunuzda aynı tum- celerı soylerierse hıç şaşmayın Oyle şeyler anlatırlar kı şaşar kalırsınız Ustelık belkı de ına- nırsınız Belkı de arkalarından şoyle konuşursunuz — Yahu bu ANAP'lılar ger- cekten cağdas ınsanlar Sosyal demokratlarla boyle bır tartış- maya bıle gıremezsınız Konustuğunuz kışı ANAP'lı, ama sızın duşuncelerınıze ka- tılıyor Çağdaş hukuk devletını savunuyor Ustelık 'nereden buldun" yasasının çıkarılması- nı zorunlu göruyor Iskencenın "ınsanlık sucu ' olduğunu üs- tune basa basa acıklıyor Ama bunların hepsı kandır- maca Is Meclıste parmak kal- dırmaya gelınce her şey bır an- da duruyor Kursude ıskence- den soz eden SHP lı mılletve- kıllerıne satasmalar başlıyor — In aşağıya komunıst oğlu komünıst Yolsuzluk, rusvet savlarına kulaklarını kâğıt parçalarıyla tı- kayanları TV kameraları yaka- lıyor El kol hareketlerıyle ba- ğırıp cağıranları yakın plan ce- kıyor Acaba kım kımı kandırıyor? Akbulut yıne zaman zaman şoyle dıyor — Anayasa değısıklığı cok kısa bır sure ıcınde yapılmalı- dır Bır donem Turgut Ozal soy- lüyordu Şımdı Akbulut aynı tel- den çalıyor — Cağdas hukuk devletınde dusunceye yasak konulmaz Acaba oyle mı7 Dun saat 11 00 de Izmır'ın Hatay semtınde ISEM (Izmır Sanat Merkezı) tıyatro salonun- da yaşanan olayı aktaralım Turkıye Bırleşık Komünıst Partısı'nın Egelı yonetıcılerı ba- sın toplantısı duzenlıyor Tıyat- ro salonunda yuz kadar dınle- yıcı var Cevrede bırden dalga- lanma başlıyor Trafık polıslerı yolları kesıyor Yırmıye yakın resmı ve sıvıl polıs salona gırı- yor Elınde megafon olan polıs anons yapıyor — Sızlerı TCK'nın 141 ve 142 maddelennı ıhlal ettığınız ıçın gözaltına alıyorum Dinleyıcıler sessız ve sakın Üstlerı aranıyor, sonra polıs otobuslerıne bındınlıp yuz kışı emnıyet mudurluğune goturu- luyor Başbakan Akbulut ko- nuşuyor — Duşünceye yasak konul- maz 141, 142 ve 163 mad- delerın yenıden duzenlenmesı ıcın son aşamaya gelındı 3-4 ve 5 ocak gunlerı Anka- ra Adlıyesı 1 Ağır Ceza Mah- kemesı salonu Avrupa Insan Haklan Mahkemesı yargıçları soğuktan paltolarını çıkarma- mışlar Haydar Kutlu ve Nıhat Sargın'ın kışısel başvuruları uzerıne başlatılan soruşturma- nın ıkıncısını yapıyorlar Kutlu ve Sargın ın avukatları Guney Dınç Ersen Şansal da durus- ma salonundalar Turk huku- metını emeklı Buyükeiçı Prof Dr Suat Bılge ıle Alman asıllı Prof Golsong temsıl edıyorlar Kımdır Prof Golsong' ABD'de ofısı var Golsong'- un 1974 Kıbns Harekâtı'nda, 12 Eylül'den sonra Iskandınav ulkesı 5'lerın Insan Haklan Ko- mısyonu'na şıkâyetlerınde Turk hükümetını temsıl etmış Resmı açıklamalarda adı yok Gazetelere de pek yansı- mıyor Ankara DGM Başsavcısı Nusret Demıral, yuzlesmeye ve ıfade vermeye gelmıyor Yıne bır başkomıser ve ıkı polıs 'Bı- ze emır verenlerı çağırın' dıye- rek sorusturmaya katılmıyor Bır tek kısı gelıyor sorustur- maya Ankara Emnıyet Mudur- luğu Sıyası Sube eskı Mudurü Hasan Eryılmaz Hukuk fakultesı mezunu Er- yılmaz masterını ve doktorası- nı ınsan haklan uzerıne yaptı- ğını söyluyor ve tum ıskence savlarına karsı cıkıyor Insan Haklan Mahkemesı yargıçları ellerı boş donuyor Ankara'dan Boylece uluslara- rası bır skandal gundeme ge- lıyor Cünku komısyon aylar once dınlenecek kışılerın kım- lıklerını Türk hukumetıne bıldı- rıyor Dışışlerı Adalet lcıslerı ve AT'yle ılgılı Devlet Bakanlı- ğı'nın bu konuda cok dıkkatlı olması gerekıyor Isın ayrımın- da olan bakanlık ıse Dışışlerı Bu konuya cok duyarlı yaklası- yor Cunku doğrudan 'muha- tap' oluyor lcıslerı ve Adalet Bakanlığı ıse hıc umursamıyor Eğer umursdsalar DGM Baş- savcısı Demıral ıle uç polıs ıfa- de vermeye gelmezler mı hıc? Elbet gelırler ve yüzleşırler Uç gun sonra Izmır de yuz TBKP'lı gözaltında Bır ay on- ce Istanbul'da aynı toplantı ya- pılmıstı Hıcbır TBKP'lı gözal- tına alınmamıştı Şımdı saşır- mamak elde değıl Bır masal ulkesınde mı yaşı- yoruz, nedır? Prof Dr Guler Fışek. Ar Gor Omer F.Gençkaya, Dr Deniz Gokçe, Ar Gor Nalan Gokgoz, Yard Doç Dr Avdan Gulerce. Ar Gcr Şebnem Gulfidan, Yard Doç Dr Zeynep Guneyman. Doç Dr Rahmı Guven, Prof Dr Btlkıs Halfon, Yard Doç Dr Gurol Irzık, Doç Dr Nilgun Işık, Prof Dr Esın Inan, Prof Dr Vorgo Istefanopulos, Doç Dr Htyat Kabasakal, Prof Dr Çiğdem kâgıtçıbaşı, Ar Gor Duygu Kalaoglu, Doç Dr Vahan Kalenderoglu. Ar Gor Hakan Kalyoncu. Oğ Gor Bekir Kara, Doç Dr Cengiz Karakoç, Yard Doç Dr Suat Karatav, Dov Dr Mehmet Kaytaz, Ar Gor Ayla Kıhç, Prof Dr Betul Kırdar, Ar Gor Sulevman Kınmtayıf, Prof Dr Ahmet N.Koç, Yard Doç Dr Falıh Koksal. Prof Dr Ap- lullah kuran, Doç Dr Selahat- tın kuru, Ar Gor Ersın kuşdil, Yard Doç Dr Gun Kut, Prof Dr Selim Kusefoglu, Ar Gor Muhıttın Murgan, Doç Dr Enis Oguz, Doç Dr Oraer Oğuz. Okutrran Mehmet Oktar, Dov Dr llhan Or, Ar Gor Emre Onıg, Prof Dr Ayşe Oncu, Okutman Fatih Orer, Ar Gör Hilmı Ozçelık, Ar Gor Guzın Ozkan, Prof Dr Sulevman Oz- mucur Doç Dr Sumru Ozsov, Doç Dr Turan Ozturan, Oğ Gor \ydın Pesen, Oğ Gor Mehmtt Rıfat, Dov Dr Mahmot A.Savaş, Ar Gor CemSa>,Ar Gor Nur Sayhan. Prof Dr Me- ral Serdaroğlu, Prof Dr Alpar Sevgen, Prot Dr Cevza Sevgen, Ar Gor Mehmet Sinangıl, Prof Dr Ayşe Soysal, Prof Dr tlkay Sunar, Prof Dr Betul Tanbay, Oğ Gor Sıbel Tanberk, Prof Dr Binnaz Toprak, Prof Dr Za- ferToprak, Ar Gör AjçaTurk- menoğlu, Prof Dr Gunyuz Ulu- soy, Prof Dr Ceyhan Uyar, Prof Dr Behlul Usdiken, Okut- man Orhan Y alıntaş, Ar Gor Si- bel Yılankıran, Prof Dr Ozal Yuzugullu. Savarona (Baftarafı 1. Sayfada) ğuna dıkkat çekılerek 1 Mart 1938 vılında alınan Ataturk'un bır su- re vaşamını surdurdııgu Savaro- na vatının "amaç dışı kullanıl- dığı" vurgulandı Mahkeme Baş- kanı Suzan Başver ıle uyeler Z. Seval Polatkaya ve Ajla Çelikcan tarafından venlen yıırutmeyı dur- durma kararı gerekçesınde şoyle denıldı "Ataturk'un her turlu anısını uhısça vaşatmak, ortak kaderin ve kıvancın vazgeçılmez UDSDiiannı oluşturması açısından bir zonın- luluk oldugundan, dosyada raev- cut gazete kupurlerinın \e dosya ıçerığının ıncelenmesınden amaç dışı kullanıidığı anlaşılan, buyuk lıder Ataturk'un anısı ıle dolu bir yafın devlelçe korunmasının mumknn gorulmemesı karşısında, davalı ıdarece 49 yülıgına akdedı- len kıra sozleşmesının hukuka a>- kırı olduğu gıbı u)gulanması ha- lınde de telafısı guç zararlar do- gurabileceginden 2577 savılı tda- n Y argılama Usulu V asası'nın 27. maddesı geregınce 90 gun sure ıle temınat alınmaksızın vurutmenın durdurulması ıstemının oybirlı- gıvle kabulune." GÖZLEM UĞUR MUMCU (Baftarafı 1. Sayfada) Yanılgılardan bın "Kemalısf sözcuğune verılen anlamdan kaynaklanıyor Bazılanmızın dılınde "Kemalızm, eşıttır, yasakçılık" anla- mındadır 'Kemalısf sözcüğunu ılk kez kul.'ananlar Ataturk ılkele- rını savunanlar değıldır Bu sözcük, ılk kez, 1919-20 yılları arasında Amerıkan basınında ve Ingılız gızlı belgelerınde geçer Amerıkan basını "Kemalıstier" kavramını "Bolşevıklerle ış- bırlığı yapan mıllıcı güçler" anlamında kullanmıştır Kema- lıstier, Amerıkalılar ve Ingılızlerın dıllerınde, ulkesı ıçın çar- pışan ulusal guçlere venlen addı Kurulu duzenle savaşmak yerıne tarıhle hesaplaşmaya gırmeyı yegleyen bır kısım şematık Marksıst, Kurtuluş Sa- vaşı'nın emperyalıst ordularına karşı venlen bır Kurtuluş Sa- vaşı olduğunu yadsıyıp, kendı kuçuk dünyalarında oluştur- dukları yapay öğretıierle uğraşıp dururlar Bunu yaparken de Kurtuluş Savaşı'nın soylu bır dırenış olduğunu da unuturlar Batılı kapıtalıst emperyalıstlerın duşman bıldıklerı "Kemalızm" şematık Marksıstlerın de boy hedefıdır' Ikıncı yanılgı, Kurtuluş Savaşı'nda bır kısım Kurtlerle In- gılız gızlı servısı arasında kurulan ılışkılerın göz ardı edıl- mesıdır Bugun Kurtuluş Savaşı ıle ılgılı Ingılız belgelerı açıklan- mıştır Bu belgeler, Kurtuluş Savaşı'nda "Ingılız Istıhbarat Servısı" ıle "Kurt aşıretlen" arasmdakı ılışkılerı kanıtlıyor. Nedense bazı tarıhçılenmız kapıldıkları Atatürk düşman- lığı nedenıyle bu belgelere bakmıyorlar Değerlı araştırmacı Buyukelçı Bılal Şımşır ın "Ingılız Bel- gelerınde Ataturk" adlı belgesel yayını 1973 yılında Turk Ta- rıh Kurumu Yayınları arasında yayımlanmıştı Bu belgesel kıtabın 38 sayfasında yayımlanan 19 Tem- muz 1919 tarıhlı telgrafta, Ingılızlerın Kurtlerle yaptıkları ış- bırlığıne değınılıyor ve Ingılız Bınbaşısı Noel ıle gorüşulme- sı konusunda Bedırhanoğulları ıle ılışkıye geçılmesı ıstenı- yor Aynı yayının 119 sayfasında da Ingılızlerın Bedırhanoğlu Aşıretı'nden Amın Alı'nın Dıyarbakır Vaiılığı'ne getırtılmesı- nı ıstedıklerı anlaşılıyor 166 sayfasında yer alan bır başka belgede de "Ingılız-Kurt ışbırlığı" kanıtlanıyor Şımşır'ın Ingılız belgelennden derledtğı kıtabının 221 say- fasında da Raşvan Kurtlennın Mustafa Kemal'e karşı okJuk- ları ve eyleme geçeceklerı anlatılıyor Kıtabın 273 sayfasındakı belge çok ılgınç Ingılız Buyukelçılığı'nden TB Hohler, Kurt lıderlerınden Abdulkadır'ın Ingılızler ıle Mustafa Kemal'ın başanlı olması halınde Kurtlerın tehlıkeye düşeceklerını bıldırdığı kaydedı- lıyor Erol Ulubelen'ın 1967 yılında Yön, 1982 yılında da Çağ- daş Yayınları arasında çıkan "Ingılız Gızlı Belgelerınde Turkıye" adlı belgesel kıtabında da Ingılızlerın emnndekı Kurt aşıretlen ıle ılgılı belgeler sergılenıyor Kıtabın 195 sayfasındakı 19 Ağustos 1919 tarıhlı gızlı In- gılız belgesıne goz atalım — Amenka, Trabzon ve Erzurum'u ıçıne alan bır Erme- nıstan'ı hımaye edecek, gerı kalan dort ıl de bır Kurt devletı olarak Ingılızlerın hımayesıne verılecek Ulubelen'ın kıtabırvjakı 451 sayılı Ingılız gızlı belgesıne de bakalım — Bınbaşı Noel, Kurt seflenyle goruş bıriığıne vanrsa bun- dan buyuk faydalar sağlayacağını söyluyor Bunlar Istanbul'da AbtSulkadır ve Bedırhan ve daha az onemlı bazı kımselerdır Kıtabın 257 sayfasındakı gızlı belge, Ingılızler ıle bazı Kürt aşıretlen arasmdakı ışbırlığını ortaya koyuyor — Kurdıstan, Turkıye'den tamamen aynlıp ozerk oimalıdır. Ermenılerte Kurtlenn çıkartarmı bağdaştırabıhrtz /sfânbtrftfafe Kürt Kulübu Başkanı Saıd Abdulkadir ve Pans'tekı Kurt de- legesı Şerıf Pasa emrımızdedır Kurtuluş Savaşı'nda, Turklerle-Kurtler aynı cephelerde, ka- pıtalıst emperyalızme karşı savaştılar Bır kısım Türkler ve Kurtler de kapıtalıst emperyalızm ıle açıkça ışbırlığı yaptı- lar Dun, Kurt ayrımcılığı aşıretlen Batılı devletlerce nıçın des- teklenıyorsa, bugun de Kurt ayrımcılığı aynı nedenlerie des- teklenıyor Bunu gormemek ıçın kör, duymamak ıçın de sağır olmak gerekır Nüfus sayımı yapılmalı (Baftarafı 2. Sayfada) rumda, vurtdışında olup da Tur- kıye'dekı halklarıvla ılışkısı olanların saptanması yoluna gıdı letektır Bu sıstemle bırçok tek rarlarayol açılması vanında, bu- tun aıle^ıvle bırlıkte yundışına gıt- mış olanlar da saptanamavacak, ortaya çok daha karışık ve hatalı bır durum çıkmii olacaktır Dığer taraftan de facto sıstem- de nufus, sayım gunu bulunduğu yerde sayıldığı ıçın, bu ozellığımn bırtakım yanlış ve hatalı uygula- malara yol açtığı yülardır duvdu- ğumuz »ıkâvetler arasındadır Zı- ra Turkıye'de hemen her verleş me yerı nufusunun daha fazla go- runmesını ıstemektedır Nufusu 2000'] £şan bır koy, beledıye ola- bılmekte ve bojlece Iller Banka sı'nın kredı ve vardımlarından pav alabılmektedır Bır beldenın ılçe, bır ılçenın ıl olması ıçın onemlı knterler arasında o verın nutus buyukluğu yer almaktadır Idan statude mevdana gelen de- ğışıklıkler o yere yapılacak sosyal ve ekonomık yatınmlarla sıkı 'i- kıya ılgılı olmaktadır Bunun dışında. de facto >ıstem ıçın üenve surulen butun ıtırazlar, sayım gunu sokağa vikamama du- rumu d şında, aynen de jure «ıs- temı ıçın de geçerlıdır Zıra han- gı sıstem kullanılırsa kullanılsın, yıne ıl ve ılçelerde sayım komıte- lerı kurulacak, yıne evler ve so- kakların numaralandırılması ve adlandınlması ışı yapılacak ve bı- na cetv ellerı hazırlanacaktır Sayım gunu ınsanlann evlerın- de hapis tutulduklan şıkâyetıne gelınce. ılk once bu surenın en çok 10 saat olduğunu soyleyelım Zı- ra guneş battıktan sonra nufus sa- vımı bıtmektedır Sayımlar, ekım ayında bır pazar gunu vapıldığı ıçın, ış havatında kayıplar olma- sı söz konusu değıldır Şehırler arasında yolculuk vapmak ser besttır Sayım gunu gazeteler çık makta, gazete satıcılan valışmak- ta, radya ve televızvon program- lan devametmektedır Hastaneve asayış ıslennde çalışanlar gorev başındadır Insanlar bahçelenne çıkabılırter, bırbırlerıne komşu ZJ- yare,tlerıne gıdebıllrler, hatta o gunbutün aıle uyelen veva eş-dost bır araya gelıp hoşça vakıt geçı rebılırler Bu durumu ınsanların evlerıne hapıs (.^ılmesı olarak ta nımlamak hatalı bır bakış açısı ol maktadır Aynca, yurttaşların 5 vılda bır 10 saatlık fedakarlıkları sonucunda çok onemlı bılgıler el- de edılmektedır Bu bılgılenn da- ha guvenılır, daha pratık olarak başka bır yoldan toplanmasına olanak olmadığı ıçın Turkıye baş- langıçta savım vapmak ıçın de facto sıstemını seçmıştır Bu ne- denler bugun de onemını koru- maktadır Nufus savımlarının Turkıye'de nufus konusunda en onemlı bılgı kaynağı olduğu ve 1990 yılında daha onceden planlanmış olduğu gıbı bır genel nufus sayımı yapıl- masının gereklı olduğu soylenebı lır Bu sayımın eskısı gıbı de fac- to sıstemle vapılması, eğer ıstenı- yorsa, ıdan bırımlerın bır de daı- mı ıkamet verıne gore dokumle- rının alınması yerınde olacaktır Nufus sayımları ıçın edılen şı- kâyetlerden bırı de sayım sonuç- larının gecıkmelı olarak yavımlan- masıdır 198^ nufus sayımı, eğer basılacak kağıt bulmakta bazı guçluklerle karşılaşılmasıydı, 1988 yılı sonunda tamamen basıl- mış olacaktı Idan dağılım ıse da- ha 1986 yılında basılmıştı Bu du- rum ortada fazla bır gecıkme ol- madığım gostermektedır Fakat bu bır sorun meydana getırse bı- le, 1990 genel nufus sayımı sade- ce ıkı sorudan, eğer daımı ıkamet- gâh da öğrenılmek ıstenırse sadece uç sorudan ıbaret olmak uzere du- zenlenebılır Bu sorular, yaş ve cınsıvet sorularıdır Böylece Türkıye'dekı bütun ıdan bırımle- nndekı kışılenn yaş ve ansıyet da- ğılımlan elde edümış olur. Bu bıl- gılenn yardımıyla nufusun yapı- sıyla ılgılı oranlan hesaplayabılı- rız Bunun yanında, eğer daımı ıkametgâh sorusu da sorulacak olursa, ıdan bırımlenn gerçek nu- fuslarını da oğrenmış oluruz Bu kısaltılmış nufus sayımının gerek alan çalışması, gerek edıt ve kod- lama ışlerı çok aza ıneceğınden butun sonuçlann en çok 1 yıl ıçın- de alınması mumkun olacaktır Ayrıca bu şekılde yapılacak bır nufus sayımı daha az masraf ge- rektıreceğınden, harcamalaıda da onemlı olçude tasarrufta bulunul- muş olacaktır HESAPLAgMA BUBHANARPAD (Baftarafı 2. Sayfada) lıra, 1 posta kartı 500 ve posta pulu tutarı 1000 lıra, 4 lımon 1000 lıra, 300 gram taze kabak (kılosu 3000 lıra), bu lısteyı ıstedığı- mız kadar uzatabılırız Maftada bır etıketlerı değıştırıp yükselt- mek koşuluylai Çarşı-pazar ekonomısı boylesıne karamsar ama gerçekçı bır tablo gosterırken bızım polıtıkacılar Turkıye'nın Avrupa bırlığıne gırmesı neden gercekleşmedı sorusunun tartışmasına sarıldı- lar1 Gelın gorun kı, Turkıye AT'ye gırse ne yazar gırmese ne olur'" dıye elle tutulur bır göruş ılerı suren pek yok1 Ananın ıkı oğlu varmış Bın çömlek yaparmış, otekısı tarla eker- mış Ikı oğlu da ananın hayır duasını beklermış Ne var kı yağ- mur yağmazsa tarla sahıbı oğlu ıçın ana ağlarmış, yağmur ya- ğarsa comlekcı oğul ıçın ana ağlarmış Kısacası' yağmur da yağ- sa guneş de açsa ana ağlarmış Turkıye'nın AT'ye gırmesı ya da gırememesı durumlarında olduğu gıbı1 VEFAT Emeklı astsubay ADNAN ALPAGUTu kaybettık Allah rahmet eylesın AİLESİ