Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 9 OCAK 1990 ALTIN 6ÜMÛŞ Cumhuriyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar bıleak 18 ayar altın 900 ayar flümûş VaMbank Attını ZbMtAMm M.Bankası 1 Ons S 202.000 225.000 30.150 26.400 22.610 440 172.000 171.000 403.45 Satış 205.000 235.000 30.250 29.600 22.690 460 173.000 172.500 404.85 DÖVIZ KURLARI 9 OCAK 1990 Oövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 B.AIman Markı 1 Avustratya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 jsveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 İtalyan Lireti 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinan 1 Stertin 1 S.Arabistan Rıyalı Döviz Alış 2305.38 1380.88 1811.34 195.87 65.59 355.88 579.10 404.63 1223.66 375.99 1514.31 184.73 16.01 7916.82 380803 614.75 Döviz | Satış ı Efektif Alış 2310.00 1383.65 1814.97 196.26 65.72 356.59 580.26 405.44 1226.11 376.74 1517.34 185.10 16.04 7932.69 3815.66 615.98 2303.07 1379.50 1780.55 195.67 64.47 352.32 56926 40423 1222.44 372.23 151280 18159 15.85 778223 3804.22 604.30 Efektif Satış 2316.93 1387.80 1820.41 196.85 65.92 357.66 582.00 406.66 1229.79 377.87 1521.89 185.66 16.09 7956.49 3827.11 617.83 ÇAPRAZ KURLAR $1.6694 B.AIman Markı $ 5.6975 Fransız Frangı $ 1.8840 Hollanda Florini $ 1.5224 isviçre Frangı $ 1247.97 İtalyan Lireti $ 144.00 Japon Yeni $ 3.7501 S. Arabistan Fiiyali £ 1.6518$ TL İntertanto Ort. Faizi (*) = 28.29 StRBEST PİYASADA DÖVİZ ABD Doları Baö Airan Maıta Isviçre Frangı HoHanda Florini ingiliz Sleriını Fransız Frangı A.Şttni 100 İtalyan Lireti S.ARiya. 1 ; 2318 1380 1515 1210 3810 404 195 182 614 Satış 2323 1385 1520 1215 3850 407 197 185 620 Döviz int ($) = 2315 BORSADA IŞLEMLER 8 OCAK 1990 Akçimemo Atarfco HokSnj Anadolu Cam Arçelık Bâflfaş MıÇnMofBU) Brisa Habt BMk Dflktaş EgeBraalık EgeGübre EOiDO GoodYear Gubrefjbnfa. Güney Hractt Hektaş bntirDÇ bocam Kartonsan Kav tape Etoktrik KoçHoUino Koç Yadnm Kordsa KoramaTanm ittdneTalom MansuatSant Mrtaş Nanş Oknuksa PmSOt Rabak Sari<uysan Sifaş Teletaş T.i$ Bank. (B) T.tş Bank. (A) TMfllKSIH) TSemens T. Şişe Cam T Sınaı Kal.B. T. DemirDttum Yasaş Yapı Kredi B Öretfcse ıslepan. 4800 B4O0 8700 17500 5300 32.000 7900 8800 10750 15000 9800 8000 14250 15000 2200 13000 9000 1450 7300 6400 2800 10500 7300 17000 12000 20500 8700 6900 8900 7000 11750 5250 5700 1350 2600 10100 8700 7500 6500 21000 6900 10000 15500 220000 3100 3050 18500 5000 5800 5500 3300 4300 BugünkO endûşjk 5000 8300 8900 17500 6300 30 500 7700 9000 11000 15500 10000 8300 15500 15000 2300 11750 8800 1450 7500 7000 2800 10750 7000 17000 12000 20750 9000 6800 9200 7000 12750 5500 5700 1400 2700 10000 8800 8000 6900 21000 6800 9900 17000 240000 3400 3350 18000 5100 6300 5300 3400 4700 Bugûnkü dk 5300 8500 9300 18500 6700 30.500 8000 9700 11500 16250 10600 8800 15500 16000 2400 14000 9100 1550 8000 7100 3050 11500 7700 17500 12250 21250 9400 7000 9700 7000 12750 5500 5900 1400 2700 10400 9300 8200 7100 23000 7000 10700 18250 240000 3400 3350 18500 5500 6300 6000 3600 4700 Bugûnkû kapanış 5300 8300 9300 17750 6600 30.500 8000 9500 11500 16000 10600 8800 15500 16000 2400 12750 9100 1550 7900 7100 2350 11500 7700 17500 12000 21250 9400 7000 9700 7000 12750 5500 5900 1400 2700 10200 9100 8200 7100 23000 6800 9900 18250 240000 3400 3350 18500 5400 6300 5900 3600 4700 Işlem rmktan 183412 4060 42650 17220 115444 400 21578 84218 24250 351050 7987 21900 1090 13720 63350 930050 23180 1254904 44350 23150 139646 7058 120193 5670 12164 10410 42500 30990 13650 2525 12670 22550 73340 32239 26750 11560 30450 25487 70670 9180 27330 81310 424 6920 33200 9750 67824 3400 57638 60740 4100 Ençoksoz. Yapılan fty 5300 8500 9300 18000 6700 30.500 8000 9300 11250 16000 10600 8600 15500 16000 2400 13000 8900 1550 7900 7100 2850 11500 7600 17500 12000 21250 9300 7000 9700 7000 12750 5500 5900 1400 2700 10200 9100 8000 7100 23000 7000 10500 18250 240000 3400 3350 18500 5400 6300 5800 3600 4700 AjırMı ort.fiy. 5247 8444 9211 18039 6599 30.500 7937 9350 11321 15901 10539 8658 15500 15823 2384 12758 8941 1549 7776 7084 2901 11274 7553 17337 12114 21162 9252 6933 9611 7000 12750 5500 5885 1400 2700 10222 9035 8082 7054 22687 6920 10256 17944 240000 3400 3350 18312 5312 6300 5748 3580 4700 Yabancı yatırımcılar için hazırlanan "Economist Intelligence Unif'in Türkiye raporu: 1990 hedefleri gerçekçi değilYılda dört kez yayımlanan ve yabancı yatırımcılar için hazırlanan "Economist Intelligence Unit" raporuna göre siyasi belirsizlik erken seçime dönüşmez, faizler düşük kalır, yatırımlar özendirilirse, tarım gelirleri yükselirse, büyüme hızı ancak yüzde 4-4.5, enflasybn ise yüzde 60 civarında gerçekleşecek. Rapora göre 1990'da bütçe açığı 8 trilyon TL, dış ticaret açığı 4 milyar dolar civarında gerçekleşecek. Bu açığın finansmammn 1989'a göre daha zor olacağı belirtiliyor. Türkiye'nin eski borçlarının bir kısmını kapatmış olması ve borçlarında azalmanın sürmesinin prestijini arttırdığı kaydediliyor. ŞEBNEM ATİYAS NEW YORK — Yabancı yatı- nmcılar için hazırlanan ekonomik raporların değerlendirmelerine göre Türkiye hükümetinin 1990 hedefleri gerçekçi hedefler değil. Aralık ayında yayımlanan dört ay- lık "Econonüsl InteUigeDce Unit'in (EIU) Türkiye raporuna göre, 1990 için Türkiye hükümetinin öngördüğü 5.7'lik büyüme hızı ve yüzde 43'lük enflasyon gerçekçi hedefler değil. Siyasi belirsizlik koşullarından erken seçim zorun- luluğu çıkmaması, faiz hadlerinin düşük kalıp yatırımların özendi- rilmesi ve tarım gelirlerinin yük- selmesi halinde bile büyüme hın- nın yüzde 4-4.5, enflasyonun ise yüzde 60 civannda gerçekleşmesi bekleniyor. Yabancı yatırımcılar için yılda dört kez yayımlanan EIU raporu, 1989'da tarım üretimindeki dra- matik düşme ile birlikte büyüme hızının yüzde 2'de kaldığını belir- tiyor. Vergi sistemindeki değişik- lik ile artan vergiler ve toplusöz- leşmelerde öngörülen ücret artış- larının fazla yüksek olmaması ne- deniyle tüketici talebindeki büyü- me hızı 1986-87'deki kadar yük- sek olamayacak. Ancak eğer tanm üretimi normal düzeyine dönerse, tarım gelirlerinin artması, yiyecek fiyatlarımn düşmesi, büyümeyi yüzde 4'ün üzerine çıkarabilecek. ElU'nun 1990 bütçe açığı bek- lentisi ise 8 trilyon TL'sı, hüküme- tin 1989 bütçe açığı hedeflerinin gerçekleşmediğini, 1989 için 4.5 trilyonluk bir bütçe açığının he- deflendiğini, buna karşın bütçe EIU raporunda büvüme rakamları (°/o) Gayri safi yurtıçı hasıla Imalat sanayii üretimi Tüketici fiyatlan a- Gerçekleşen, b- Beklenen, 1987 (a) 1988 (a) 7.4 93 38.9 c- öngörülen 3.6 1.0 75.4 1989 (b) 2.0 ao 68.0 1990 (c) 4.3 5.0 60.0 açığının 5.5 trilyon Türk Lirası ile kapandığı belirtiliyor. Rapora göre Türkiye 199O'da ödemeler dengesini artıda kapat- mak için epey zorlanacak. 1989'da ihracat toplamı 12 milyar dolar, it- halat ise 15.5 milyar dolar civanıı- daydı. 3.5 milyar dolarlık bir açık bekleniyordu. Bu açık, görünme- yenler ve transferlerle kapatıldı- ğında artıda zar zor 300 milyon dolar kalınabilecekti. 1990 için ti- caret açığının 4 milyar dolar civa- rında seyretmesi bekleniyor. Bu açığın finansmammn 1989'dan zor olacağı öne sürülüyor. EIU, Türkiye'nin eski borçları- nın bir kısmını kapatmış olması ve dış borçlanmada azalma eğrisinin devam etmesiyle dış piyasada prestij kazandığını kaydediyor. Yapılan kredi anlaşmalarında Türkiye'nin libor üzerine ödediği priminin azaldığına işaret eden ra- por, Japon bankalan ile yapılan kredi anlaşmalarıru örnek olarak gösteriyor. Kasım ayında Merkez Bankası ile Fuji ve Mitsui Finans arasında yapılan 200 milyon do- larlık beş yıl vadeli kredi anlaşma- sı liborun binde 125 üzerinde primlendirildi. Geçen yıl aym za- manda askeri borçlann ödenme- si için Bankers Trust ile yapılan 150 milyonluk hisse senedi anlaş- ması liborun binde 216 üzerinde primlendirilmişti. Buna karşın Amerikan ticari bankalannın Türkiye'nin dış borç- lanmasındaki payının çok düşük olduğuna dikkat çekiliyor. EIU 1 nun rakamlanna göre Türkiye'nin ticari bankalara olan toplam 7.7 milyar dolarlık borcunun sadece 1.3 milyar doları Amerikan ban- kalarına ait. ElU'ya göre 1989'un ilk yedi ay- lık borç ödemeleri yaklaşık 4.5 Belediye eylemleri donduruldu30 milyar lirayı bulan işçi alacakları için öngörülen eylemler, İller Bankası'nın belediyelerin borçlarına karşılık yaptığı kesintileri azaltması üzerine donduruldu. Reel GSMH'de artış DUNYA Mar Londra 1.6850 Mark 15360 İs.Frangı 14450 Yen 5.7475 F.Frangı 1S095 H.FIorini lökyo 14452 Yen New York - M a r k 144.20 Yen 15260 İs.Frangı BORSALARI Altn (ons = 31.1 Londra: 403.75 $ Zûrifı: 40350 S Hong Kong: 4015C New York: 40Q60 New York (şubat): Borsa Tbkya Londr; EnMofcri • OCAK gr) ıs - $ (Nikkei Dow): 38294.96 i (FT100): 2431.00 York Oow Jones 277453 1990 YATIRIM FONLARI NE GETİRDİ? Kabkna t OCAK 1990 Çtfo* Iş Yatınm-1 Iş Yatınm-2 Iş Yatınm-3 , lnterfon-1 lnterton-2 lnterton-3 lnterion-4 iktisatYat-1 İktisat Yat-2 Iktisat Dolar Fon İktisat Mark Fon Iktisat Aölım Fon Garant Yatınm-1 Garanti Yaûnm-2 Esbank Fon-1 EsbankFon-2 YKBYat Fonu YKB Sektor Fon YKB Hisse Fon YKB Kamu Fon YKB Likit Fon YKB Karma Fon YKB Döviz Fon Vakıf Fon-1 VakrfFon-2 Vakrf Fon-3 Dışbank Mavi For 110757 14.03.89 09.1O89 19.09.87 14.12.87 27.02.89 07.08L89 1609.87 100258 08.0259 28.0259 11.12.89 22.1057 10.0359 161157 31.10.89 02.1157 07.0358 07.0358 07.0a88 07.0358 07.0358 02.01.89 09D558 24.0459 18.1059 2aO658 Dışbank Beyaz Fon 1004.89 Tûtûnbank Fon Mitsui Fon-1 Mitsui Fon-2 Rnans Fon-1 Hnans Fon-2 Finans Fon-3 Ziraat Fon Halk Fon-1 Halk Fon-2 Pamuk Fon 04.07.88 15.0758 2aiO59 20.0359 20.0759 18.1259 09.1059 01.11.89 08.0150 02.01.90 do$6f1 10500 20.000 mooo ia66i 9560 9.959 11.200 9.764 9506 9596 9.890 10.000 9576 9.731 10319 10.000 10.477 9.785 9.713 9.795 9.693 9528 9.294 mooo 48.279 10.444 10.057 20.558 11.021 40.000 10.000 9946 9.956 10.428 10.100 11.397 1Û357 10.724 Dünkû BugMai Defeim •OŞen PBgon \7*t 42.195 29563 11.250 33.042 2&121 14506 11382 29.125 24.619 12.218 11.637 10.701 32.005 15338 32S71 10566 31.268 24.786 37590 24597 20.984 24555 12.259 24364 64.789 11526 22.186 28570 21648 88.650 10963 14.601 12.407 1tt659 11514 12.716 — 10767 42313 29.658 11.283 33.160 28.226 14.660 11431 29.209 24586 12.234 11572 10652 32.127 15394 31013 10879 31334 24558 37538 24581 21.050 24.930 12.299 24.456 65.005 11568 22377 29.081 23.730 89.023 11.004 14.657 12.455 10698 11506 12.732 10357 10954 028 032 029 036 037 037 0.37 029 027 0.13 030 -0.46 038 036 0.13 0.12 0.21 036 066 034 031 030 033 038 033 036 056 038 035 0.42 037 038 0.37 0.36 -0.93 0.12 - 1.74 H Ü S E Y İ N ERCİYAS tZMİR — Belediye-lş Sendika- sı, işçi alacaklannın ödenmesi için öngörülen eylem karannı dondur- du. Belediyelerin İller Bankası paylarından yapılan kesinti oranı- nm indirilmesinin kararda etkili olduğu belirtiliyor. Belediye-tş Sendikası Genel Başkanvekili Ha- san Soysal, İller Bankası'ndan ala- cağı bulunmayan belediyelerde durumun değişme> r eceğini kayde- derek "Bu belediyelerde çalışan- lann sefaleti devam edecek. Onun için eylem karanmız gundemde, ancak şimdilik donduruldu" de- di. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ba- kanhğı müfettişlerinin yaptığı sap- tamalara göre 1989 aralık ayında belediyelerde çalışan işçilerin ala- cakları 30 milyar lirayı buluyor. Borçlu belediyelerin büyük bölü- mü Doğu ve Güneydoğu Anado- lu bölgelerinde bulunuyor. Türki- ye genelinde belediye işçilerinin ücret, fazla çalışma, çeşitli tazmi- natlar ve sosyal haklardan doğan alacaklannın yanı sıra Belediye-lş Sendikası'nın da yaklaşık 5 milyar liralık aidat alacağı bulunduğu be- lirtiliyor. Belediye-tş Sendikası, işçi ala- caklannın ödenmesi için eylem kararı almış ve 12 Ekim 1989 gü- nü tüm belediyelerde iki saat sü- reyle işi işbaşında bırakma eylemi gerçekleştirilmişti. İşçi alacaklar- nın ödenmemesi durumunda ey- lemlerin sürekli olacağı kaydedil- miş, bu arada belediyeler ve hü- kümetle diyaloğun sürdürüleceği bildirilmişti. Diyalog yoluyla çö- züm bulunamazsa zorlayıa eylem- lerin genişletilerek sürdürüleceği Belediye-lş Sendikası Genel Mer- kezi yöneticilerince dile getirilmiş- ti. Belediye-tş Sendikası Genel Sekreteri Melin Yazıcı'nın verdi- ği bilgiye göre aradan geçen yak- laşık üç aylık süre içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'yla iletişim sonucu denetçiler aracılı- ğıyla borçlu belediyeler ve işçi ala- caklarının miktarlan saptandı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ba- kanlığı'nca konu Bakanlar Kuru- lu'na götürüldü. Bakanlar Kuru- lu, İller Bankası'nın belediyelerin borçlarına karşılık yaptığı kesinti oranının yüzde 25'ten yüzde 12.5'e düşürülmesini kararlaştırdı. Yüz- de 12.5'lik bölümün de belediye- lerin çalışanlanna borçlarını öde- meleri kaydıyla verilmesi karanyla konu tçişleri Bakanlığı'na iletildi. lçişlerı Bakanlığı'mn valilikler aracılığıyla belediyelere bir genel- geyle bu durumu duyurduğunu belirten Belediye-İş Sendikası Ge- nel Sekreteri Yazıcı, "Bakanlar Kurulu'nun bu karanndan sonra eylem karannı dondurduk. İller Bankası paylarından kesintilerin azalmasıyla belediyelerin işçileri- ne borçlannı ödeyeceklerini sanı- yoruz" dedi. Yazıcı, "Belediyele- rin hükümet larafından ekonomik yönden desteklenmesini, konulan ekonomik ambargolann kaldınl- masını istiyonu" diye konuştu. Belediye-lş Sendikası Genel Başkanvekili Hasan Soysal da ey- lemlerin "şimdilik" durduruldu- ğunu belirterek "Eylem karanmız halen gundemde Çiinkii sorun or- lada, gundemde. Sorun çözülene kadar da gundemde olacak" de- di. Ay içinde yapılacak Türk-İş Başkanlar Kurulu toplantısı sıra- sında belediye işçilerinin alacak- ları konusunun ele alınacağını an- latan Soysal, bu sırada eylem tür- lerinin kararlaştırılacağını söyle- di. YUNANİSTAN OECD gözüyle Türkiye 9 9O'da daha hızlı büyümeEkonomi Servisi — Ekonomik Işbirliği ve Kalkınma örgütü (OECD) üyesi 24 ülkenin ekonomileri geçen yıl ortalama yüzde 3.6 oranında büyüdü. OECD'nin rakamlanna göre geçen yıl yüzde l'in biraz üstünde büyüme gösteren Türkiye, bu yıl Yeni Zelanda ile birlikte 1989'a oranla daha hızlı büyüyen iki ülkeden biri olacak. 1989'da ga>Tisafı milli hasılası yüzde 5.8 oranında büyüyen Norveç, 24 ülkenin 'yıldızı' olurken, tzlanda 1988'in ardından 1989'da da küçüldü. Yakalanan balık miktarındaki azalma, izlenert sıkı mali ve ekonomik politikalar ve genel belirsizlik ortamı Izlanda gayrisafi milli hasılasının yüzde 3 gerilemesine neden oldu. OECD üyelerinin 1990 yılındaki ortalama büyümesi yüzde 2.9'a düşecek ve sadece Türkiye ile Yeni Zelanda, geçen yıla oranla daha hızlı büyüme sağlayacaklar. Japonya'nın ise 1990'ın 'sprinter'ı olması bekleniyor. Bu ülkenin gayrisafi milli hasılasının, ABD'nin iki katı olan yüzde 4.5 büvüme göstereceği tahmin ediliyor. Japonya'nın yanında Portekiz ve İspanya'nın da yüzde 4'ün üzerinde büyüme sağlayacak ülkeler arasında yer alması bekleniyor. Sanayileşmiş 7 ülke arasında İngiltere'nin yüzde 1.5 ile en düşük büyümeyi göstereceği vurgulanıyor. Başbakan Zolotas'ın zor günleri STELYO BERBERAKİS ATİNA — Yunanistan'da ge- çen yıl içinde yapılan iki ayrı ge- nel seçimde hiçbir partinin tek ba- şına iktidara gelememesi üzerine, ülkenin ve büyük partilerin des- tek verdiği ekonomi profesöıü Xenofondas Zolotas'ın geçici hü- kümeti zorlanmaya başladı. Yunan ekonomi çevrelerinde "Deha" unvanı ile anılan Zolo- tas'ın başbakanlık görevinin, do- layısıyla hükümetinin görevinin nisan ayında sona ermesi bekle- niyor. Zolotas'ın bu geçici hükü- metin başına getirilmesinin ama- cı, kriz geçiren Yunan ekonomi- sine bir "çeki düzen" vermekti. Hiçbir partinin tek başına "cesa- ret edip de alamayacağı" ekono- mik önlemleri, siyasi açıdan "renksiz", Ustelik ekonomi ala- •.iında ün salmış S5 yaşındaki Zo- lotas alacaktı. Yunan devlet büt- çesindeki 3.5 trilyon drahmi (49 trilyon lira) düzeyindeki açık, an- cak bir dizi sert ekonomik önlem- lerle kapatılabilirdi. Ama bunun faturasını hiçbir parti tek başına ödemeye yanaşamazdı. Zolotas, hükümet görevim üst- lendiği kasım ayından bu yana bir ekonomik önlem paketi hazırla- dı. Telefon, elektrik, su, posta, ulaşım, akaryakıt, içki ve sigara- lara Vo 10 ile 30 arasında zam ge- tirdi. Hedef ilk aşamada devlet sektöründeki 100 milyar drahmi- yi (1 trilyon 400 milyar lira) ka- patmaktı. Zolotas hükümeti devlet bütçe- sindeki açıkları kapatmak için kollarını sıvaymca özel sektörün devlete tam 1 trilyon drahmi (14 trilyon lira) borcu olduğunu gör- dü. Bunların 400 milyar drahmi- si, 1989 yılı içinde vergi ödemeyen gerçek kişilerin devlete olan bor- cuydu. 300 milyar drahmi "ödenmeleri için tespit edilmiş" ancak "denetim yetersizliğinden" tahsil edilemeyen borçlardı. Geri kalan diğer 300 milyar drahmi ise tebliğ edilmiş olmalanna karşm tahsil edilmeyen vergi borçlarıy- dı. Bu 1 trilyon drahmiden 650 milyarı, 7 bin kadar irili ufaklı sa- nayi ve ticari şirketlerin devlete olan vergi borcunu oluşturuyor. Zolotas şimdi üç büyük parti li- derinin "yeşil ışığını" aldıktan sonra yeni bir atılım daha yapma- yı planlıyor. iki aylık yönetimi sı- rasında devlet açığının kapana- madığını, bunun aksine tüketünin gün geçtikçe üretimden daha fazla olduğunu gören Zolotas, yeni zamlar yapmaya hazırlanıyor. Bu zamlar yine elektrik, su, telefon, içki, sigara vs. gibi tüketimi bol faturalara gelecek. Buna paralel olarak vergi kaçakçılığım önle- mek amacıyla yüzlerce vergi me- murunu kapı kapı dolaştırmaya koyulacak. Ama tüm bunlann ol- ması için önümüzdeki nisan ayın- da genel seçimlere hazırlanan üç büyük partinin "yeşil ışığını" al- makta zorluk çekiyor. Yunanis- tan'ın en büyük partisi durumu- na gelen sağ eğüimli Yeni Demok- rasi Partisi (YDP) lideri Konstan- tin Miçotakis, bu denli vergi ve zamların yapılmasına karşı çıkan bir tutum içine girmiş bulunuyor. Amacı oy potansiyelini yükselt- mek ve tek başuıa iktidara gel- mek. PASOK lideri Andreas Pa- pandreu gibi komünistlerin (Sİ- NASPISMOS) lideri Harilaos Florakis de Zolotas hükümetine "iyimser" bakıyorlar. Ama Zo- lotas'ın aldığı sert ekonomik ön- lemleri açık açık desteklemekten kaçınıyorlar. Bu nedenle son za- manlarda Atina'da dolaşan söy- lentiler, Zolotas hükümetinin ni- san ayına kalmadan istifa edece- ği doğrultusunda. milyar dolar tutanndaydı. Bunun 1.7 milyar doları faiz ödemeleriy- di. 2.6 milyar dolarlık ana para ödemeleri ise hemen hemen bu yıl alınan yeni borçlarla eşitti. Bu yıl alınan yeni kredilerin toplamı 2.738 milyon dolar. Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre 1988 sonuyla ha- ziran arasında toplam borçlanma 2.5 milyar dolar azalarak 35.249 milyon dolara orta ve uzun vade- li borçlar 29.9 milyardan 28.8 mil- yara düşerken, kısa vadeli borçlar 7.7 milyardan 6.5 milyara düştü. Ertelenmiş borçlârın bir kısmı ödendi. 1970'li yıllarda ertelenen dövize çevrilebilir mevduatlar (DCM) olarak bilinen 2.3 milyar dolarlık borçlar eylül ayında tü- müyle ödendi. GÎMA'da huzursuzlıık ANKARA (Cumburiyet Biiro- >u) — GİMA işyerlerinde sendi- kal harekete karşı sözleşmeli personel uygubması kullanılıyor. GtMA'da son üç yılda sendikalı işçilerin yüzde ellisi sözleşmeli personel yapıldı. Spor-Toto'da bine yakın işçinin geçen yıl toplu pazarhk görüşme- leri sırasında gerçekleştirdikleri iş yavaşlatma eylemleri nedeniyle tümüyle sözleşmeH personel yapıl- masının ardından, GlMA'da da işçilerin sözleşmeli personel olma- sı için baskılar arttı. Son üç yılda GlMA işyerinde çalışan sendika- lı işçilerin yüzde 50*si sözleşmeli personel yapıldı. GtMA'da top- lam 1387 çalışandan 86O'ı sözleş- meli personel uygulaması içine alınırken, 527 çalışanın ise sendi- kalı işçi kalmakta direndikleri öğ- renildi. Tezkoop-tş Sendikası Genel Başkanı Kenan Gürbüz, GtMA'- da sendikal hareketin kınlması için işveren tarafından sözleşme- li personel uygulamasına geçildi- ğini belirterek şunları söyledi: "GtMA'da büyük bir huzur- suzluk var. Aynı işi yapan çalışan- lardan biri sözleşmeli personel, biri işçi. Çalışanlar arasında ay- nm yapılıyor. İşçi statüsundeki çalışan 200 bin lira, sözleşmeli personel statüsundeki çalışan 300 bin ile 800 bin lira arasında ücret alıyor. Sözleşmeli persooel yönte- mi, işyerindeki iş banşına ve sen- dikal harekete darbe vuruyor." Tüpraş'ta eylem İZMİT (AA) — Tüpraş Rafi- nerisi'nde, iskelede görevli Petrol- tş Sendikası'na üye 85 "palamar'- 'ın işten çıkarılması üzerine 1300 işçi '• fazla mesaiye kalmama" ey- lemine başladı. Tüpraş tskelesi'nde ham petrol taşıyan gemileri iskeleye yanaştı- np uzaklaştırmakla görevli 10 "palamar"ın dün sabah işine son verilmesi üzerine Petrol-lş'e üye 124 işçi, işi tamamen durdurdu. Müteahhit firma Neta Denizci- lik'in 75 işçiyi daha işten çıkarma- sı üzerine Tüpraş'ta çalışan 1300 işçi "fazla mesaiye kalmama" ey- lemine başladı. ÇALIŞMA YAŞAMEVDAN • TUNCALILAR TEKSTİL Fabrikası'nda sendikal örgütlenmenin ardından 32 işçinin işine son verildi. İstanbul Yenibosna'daki fabrikada çalışan 182 işçinin Öz İplik-Iş Sendikası'na üye olması ile gelişen olaylar hakkında bilgi veren işçiler ve sendikacılar, işçilerin tek tek sendikadan istifaya zorlandıklarını, kabul etmeyenlerin iş akitlerinin feshedildiğini, işveren şikâyeti ile bağlantılı karakolda gözaltmda tutulduklarmı anlattılar. Japon otomobilleri Avrupa'nın kâbusuFransa'da "vaşhi liberalizm"in simgesi sayılan Peugeot Genel Müdürü Jacques Calvet bu günlerde anti-Japon akımın öncülüğünü yapıyor: "7 Japon arabası Avrupa'da bir kişinin işini yitirmesi demek. Japonların açtığı bir iş sahası, iki Avrupalının iş sahasının kapanması demek." SABETAY VAROL PARİS — Peugeot fabrikalarındaki uzun sonbahar grevinden imajı yıprana- rak çıkan Genel Müdür Jacques Calvet, bu kez Japon otomobil endüstrisine sa- vaş açtı. Le Monde Gazetesi'ne yazdığı bir tam sayfa uzunluğundaki yazısında Calvet, otomotiv sanayii alamnda Avru- pa Topluluğu ülkelerine yerleşen Japon sermayesini "hedef" gösterdi. Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand'ın bir numaralı danışmanı Jacques Attali de, geçen günlerde piyasaya çıkan kitabında Japon tehdidinden söz etti. Attali, önü- müzdeki dönemde, dünyada iki büyük "ekonomik saha" arasında giderek artan bir kutuplaşma olacağuu ifade ediyor. Bu sahalardan birine AT liderlik ederken, di- ğerinin başını Tokyo çekecek. Mitterrand'dan sonra Fransa'nın en et- kili adamı sayılan Attali, çağunızın iki as- keri gücü olan ABD ve SSCB'nin bu ye- ni liderlerin ekonomik nüfuz alamna gi- receğini de öne sürüyor. ABD, Tokyo'nun liderlığini benimserken, SSCB ve Doğu Avrupa ülkeleri Alman lokomotifinin çektiği AT'nin etki alamnda kalacak. Yakın zamana kadar liberal iktisatçı- Iar tarafından Avrupalılara örnek olarak gösterilen Japon kapitalizmi, bu kez ge- lecek yılların baş düşmanı gibi gösterili- yor. Avrupa'daki Japon karşıtlığı, tehli- kenin "Japon külturii"nün sahip olduğu özelliklerden kaynaklandığını ileri süre- cek kadar uç noktalara vardırıhyor. Peugeot Genel Müdürü Jacques Cal- vet, Avrupa'daki anti-Japon akımın ön- de gelenlerinden biri. Calvet, geçen ay- larda, Peugeot fabrikalarındaki şiddetli toplumsal mücadelelerden sonra, Fran- sa'da daha çok "vahşi liberalizm"in sim- gesi sayılıyor. Bu yüzden "devletçi" ya da "korumacı" sıfatlannın yakjştınlabileceği en son isim. Fransız iş dünyasının bu "sivri" simasının Japonlara tüm cephe- lerde savaş açması, önümüzdeki yıllarda başlayacak "kıran kırana" rekabetin ha- bercisi sayılıyor. Calvet, özelükle İngilte- re'ye yerleşen Japon serrnayeli "montaj" fabrikalarına çatarak, "Önümüzdeki 10 yıl içinde, eğer Avrupa'da 13 milyon adet Japon otomobili imal edilirse, ki bu çok kuvvetli bir olasılık, kıtadaki 6 büyük otomobil firmasından biri yok olacak" diyor. Jacques Calvet, yazısını şöyle sürdürü- yor: "Japon arabası, Avrupa'da bir kişinin işini yitirmesi demek. Avrupa'da Japon- lann açtıgı bir iş sahası, iki Avrupalının iş sahasının kapanması demek. Avrupa'- nın sınırlannı açması, 140 bin Avrupalı- nın işsiz kalması anlamına geliyor. Geri- si edebiyaL" Peugeot Genel Müdürü, Ja- pon otomobil endüstrisinin Avrupa'da yerleşmesinden ötürü İngiltere'yi suçlu- yor ve "Japonlar, İngiltere'nin pek Avnı- palı sayıimayacak tavnndan istifade edi- yorlar. tngiltere, Japonya'ya bu iş için ara- zi, aynı zamanda Japon otomobil sana- yiine Avrupa kıtasına 'giriş bileti' sattı. Karşılığında 'hazır giyim' eşyası alır gibi otomobil sanayii aldı" diyor. Calvet'nin ağzında "hazır giyim" ifadesinin horla- yıcı anlam taşıdığını vurgulamaya gerek yok. Peugeot patronu, AT'den Japon oto- mobillerine kota koyarken sadece Japon- ya'da imal edilen değil, ABD'de ve Av- rupa'da imal edilen Japon sermayeli şir- ketlere de kota konmasını istiyor. Calvet, "Bu koşul getirilirse, Japonlar ithalatla Avrupa imalatı arasında tercih yapraak durumunda kalacak. Avrupa'da haddin- den fazla otomobil imalat birimi olma- sını engellemenin başka yolu yoktur" şek- linde bir gerekçe getiriyor. Fransız yöne- ticinin getirdiğini diğer öneriler arasında, "şündiki kotaların on yıllığına dondurul- ması ve Japon pazan Avrupa imatatına açılmadığı sürece aynı kotanın yinelenmesi" ile "Avrupa'da imal edilen Japon otolarında yüzde 80 Avrupı malı parça olmasını Tokyo'dan talep etmek" de bulunuyor. Calvet, Gorbaçov'un "or- tak Avrupa evi"ni anımsatan sözler sar- fetmekten de çekinmiyor ve "evi inşa et- meden önce kapıyı açmanın büyük saç- malık olacağını" söylüyor. Avrupa'nın önde gelen otomobil kuru- luşlanndan birinin başında olan Jacqu- es Calvet, ABD'nin Japon otomobil en- düstrisine kapıları ardına kadar açtığım, zira yeni teknolojiye muhtaç olduğunu yazısında vurguladı. Ancak Peugeot yö- neticisine göre, Avrupa'nın Japonya'dan teknoloji ithal etmeye ihtiyacı yok, sadece zamana ve sermayeye ihtiyacı var. Başkan Mitterrand'ın başdanışmanı Attali'nin te- zi ile Calvet'nin otomobil üretimi konu- sunda söyledikleri arasındaki paralellik dikkat çekici. Her ikisi de, "bir yanda Japon-ABD işbirliği, öbür yanda Avnıpa- SSCB işbirliği" şeklinde kutuplaşmaya uygun sözler ediyor.