Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 4 OCAK 1990 Aymcalık Hevesleri, Denıokrasi ve Eşitlik Bu satırların yazan, birçok sağduyu sahibi Turk insanı gibi, devlete yuksek sorumluluk makamlarında hızmet etmiş/eden emekli cumhurbaşkanı, mılletvekilleri ve oburlerinin gereksmimi olan ve onlara u>gun, çağdaş bir yaşam olanağı sağlayan ozluk haklarına ya da guvenlıklerinı sağlayacak duzenlemelere karşı değildir. Ancak tum bu olanaklar a>rıcalıkh değıl, tum devlet gorevlilerinin statulerini dikkate alarak hazırlanmış sistemler içinde, bu sistemlerin gereklerine uygun, dengeli olarak yer almalıdır diye duşunulmelıdir. TANJU ERDEM Emekli Amıral Hıçbır ktşı>e. ul«>e, zurare>e ve wnıfa ımü>az Unınamu (Anatasa Md 10) Yülar once bır vabana dergıde Isveç'ın o zamankı Başbakanı Olof Palme ıle >apılan roportajdan bır bolumu anımsıvorum Roportajı \apan dergı vazarı Palme \e 'Konuttan başbakanlığa gıderken neden genelde metrovu kullanıyorsunuz" dıve soruyor Palme'nın yanıtı, konforlu, gazetesıru rahatça oku yabılmesı ıçın elvenşlı durakların konuta \e baş bakanlık bmasma yakın olması ve gunluk yaşamı- run bır kesıtını vatandaşları ıle beraber geçırme ola nağını verdığı ıçın metroyu tercıh ettığı bıçımınde- dır Sanırırn unıversıte oğretım uvesı olan eşı ıle be- raber Palmeler, gune metro ıle başlıvorlardı Bu sa- de, aiçakgonullu davranışa bır ınsan, bır vatandaş olarak buyuk sempatı ve ulkemın demokratık ya şamı açısmdan özlem duymuştum o zaman Bız Turkler gucunun ve yetkılerının Tanrı'dan gel dığını ve vaptıklarının (ıcraatının) hesabını valnız ca Tann'ya ahret gunu vereceğını varsavan teokra- tık ve monarşık bır padışahlık devlet >apısından, tarıhsel gelışımı ıçınde, Tanzımat donemı ıle başla- >ıp, monarşık meşrutı yönetım bıçımı ıle yetkıle rı sınırlanan bu >apırun çoken enkazı uzerınde bu yük Ataturk'un onderlığınde, ulusun koşulsuz ege menlığıne davanan, ulusal \e demokratık Turkıye Cumhurıvetı nın kurulduğu koklu değışım surecı nı geçırerek bugunlere varmışızdır Cumhurıyetın değerler dızgesını (sıstemını) ve ıl kelennı, kuriKiısu buyuk Ataturk'un eylem ve du şuncelennde buluyoruz Bunlar tam bağımsızhk, ul- ke butunlugu, egemenlığın ve ıradenın ulusta olma- sı, aklın-bılımın rehberlıgı. cumhumetçılık, halk- çılık, ırullıyetçılık, laıklık, devrımcılık, devletçılık, yargının bagımsızlıgı, taassupsuzluk, vonetırnın fa- zıletlı olması. şeklınde ozetlenebılır Bu arada za- man surecı ıçınde bu deger vargılanna, ınsan hak- larına sa>gı, sosyal hukuk devlelı gıbı nıtelıkler ek- lenmışür. Cumhurıyet ve demokrasımızın onemlı temel nı telıklennden bırı de anavasamızın lâfzında ve ru- hunda ver alan kanun onunde eşıthk ve hıçbır kı şıye, zumreye ve sınıfa a>rıcalık tanımaya<.ağı huk- mudur Nıtekım ulu onder Ataturk soylev ve ko nuşmalannda, yonetıcderle ulusun arasında geçmış- te var olan aynlıkların kalmadığını, ulusun efendı olduğunu vurgulamıştır Ayrıcahk Yaratma Çabalan... 2000'lı yıllara doğru koşuyoruz Insanlık 20 yuz yılm bu son on yılında gerçekten hızlı, dınamık, ba- zen mutlu, bazen acı olayları, ama sureklı bır de ğışımı vaşıyor Bu değışımın temelınde çok çeşıtlı etkenler olduğu bılınmekle beraber temel karakte nstığının dunun durağan otokratık rejımlenrun halk bılınci \e uyanışması, bır olçude de yenı lıder kad- roların hoşgorusu ıle daha ozgurlukçu demokratık hareketlere vonelmesıdır Bu gelışımı, ozeliıkle Doğu Bloku ulkelerınde halkların yönetıcı sınıf egemen lığını ayrıcalıklarını reddeden, herkesın ınsan hay- sıyetı ve onuru ıle korkusuzca ve eşıt vaşama öz- lemlerını dıle getıren daha ınsancıl bır sos>alızm modelı ara)işlarında göruyoruz Gehşmekte olan ve sosyal-ekonomık bunalım ve dengesızJığı yaşa yan kımı Güne> Amerıka ve Asva ulkelerınde de son yıllarda ıktıdar olan halkın özlemlennı yansı tan daha demokratık rejımler, turlu sorunlanna kar şın genelde devam etmektedır Tum bu hareketler, çalkantılar dunyamız halklannın 21 yüzyıla daha umutlu, daha özgur, daha kaynaşmış ve evrensel ba- rışa yakınlaşmış olarak gıreceklerı umudunu ver mektedır Turkıyemız, bolgesınde son 30 yılda uç temel bu nalımı aşarak çoğulcu demokrası modelı ıle yöne tımını sürduren, tum sorunlanna karşın, guçlü ve potansıyel guce sahıp bır ulkedır 12 Eylul 1980 as- kerı harekâtı sonrasında 1983 yılında belırlı kısıt lamalarla parlamenter demokratık duzene geçılmış ve demokratık sureç (ağır aksak da olsa) surdürul muş, surdurulmektedır Tum dunyamızın genel gı dışatı ıçınde cumhurıvetın demokratık değer ve nı tehklerımn gehştınlerek çağdaş nnelıklere daha hızlı ulaştırılması, tum Turk ınsarunın, elbette arzusu ve ozlemıdır Butun ulkelerde ulusal bırhk ıçınde umut dolu gelışmenın temel koşullarından bırı kuşku suz, çağdaş demokratık anlayış ve duzenın gelıştı nlerek surdurulmesı ve muesseseleştırılmesıdır Bu nedenle son zamanlarda Ataturk Cumhunyetı'mn nıtehklerı ve çağdaş ozgurlukçu demokratık sıste me eşıthk ılkelerı açısından ters duştuğunu gozlem- ledığımız kımı gırışım ve u>gulamaların kamuoyu önunde sergılenerek tartışılmasının demokratık bı- lınçlenme ve reıım açısından vararlı \e önemh ol duğunu duşunuyoruz Ozgun orneklerı — Emekli cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanhğı Konsevı uyelenne venlmek ıstenen yuksek duzey- de ozluk hakları ve obür olanaklara aıt gınşım, — Mılletvekıllerıne, Anavasa Mahkemesı gerek çeh ıptal kararlannın varlığına karşın, genel, eşıt ve nesnel davranma olçutlennı bozarak sağlanmak ıstenen ve basın ıle kamuoyunda Kıyak Emeklılık olarak adlandınlan özel emeklılık haklarına an gırışım, — Konutsuz vatandaşları u\gun koşullarda ko- nut sahıbı yapmak uzere gorevlı bır kamu banka sının vatandaşlara yaptığı konutları ^038 faızle 20 yıl vade ıle satarken, aynı konutları bazı yuksek du- rejdt seçılmış devlet gorevlılenne çok daha duşnk oranda faızle satışı. — Guvenlık gerekçesıjle ust duzey bazı devlet go- revhlerı geçerken, şehınçı va da şehırlerarası yol- lann bazen dakıkalarca kesılıp. bu arada bazı go- revlilerın vatandaşlara haşın, sert muamele\ı reva gorraelen... gıbı guncel konular olarak vermek ola- naklıdır Bu orneklen çoğaltmak da mümkundür Hemen behrtehm bu satırlann yazarı, birçok sağ- duyu sahıbı Turk ınsaru gıbı, devlete yuksek sorum luluk makamlarında hızmet etmış/eden emekli cum- hurbaşkaru, mıUetvekıllen ve öburlennın gereksı- nımı olan ve onlara uygun, çağdaş bır yaşam ola- nağı sağlayan ozluk haklarına ya da güvenlıklennı sağlayacak duzenlemelere karşı değildir Ancak tüm bu olanaklar ayrıcahkh değıl, tum devlet görevlıle- nnın statulenm dikkate alarak hazırlanmış sıstemler ıçınde, bu sıstemlenn gereklenne uygun, dengeli ola- rak yer almalıdır dıye duşunulmektedır özellıkle yuzbınlerce çeşıtlı duzeydekı memur ve ışçı vatan- daşlara devîetın genel olanak ve yeteneklen ıle ku- rumların aktuar>el dengelen dikkate ahnarak, yuk- sek enflasyon ortamında suratle erozyona uğrayan, sınırlı özluk hakları tahsıs edılırken, belırlı kışılere normal dengelen ve sıstemlen bozan ödemeler ya- pılması, başka olanaklar sağlanması, vatandaşlar- da eşıthk, adalet, devlete ınan ve guven duyguları- t nı zayıflatır Bu uygulama bır duzenı delme anla- mına da gelebılır Bır çok kez örneklen görülduğu uzere duzen bır kez delınınce bunun arkası gelecek ve gıderek bazı ust duzey kamu görevlılerı arasın- da bugun mevcut olan, makul, kabul edılebüır fark- hlıkların dışına çıkılarak uçurumlar meydana ge- lecektır Sonuçta bu tur uygulamalar toplumun maddı, manevı değerlerınde yozJaşmaya ve demok- rasıye ınancm zayıflamasına yol açacağı endışesını taşıyoruz Benzer şekılde bır kamu bankasmın, sınırlı ve se- çılmış bazı ust duzey kamu görevlılenne yaptırdığı konutları uzun vadede ayrıcalıklı olarak çok daha ucuza satın alma olanağı sağlamasımn mantığını anlamak mumkun olamamaktadu Keza bazı devlet gorevlilerinın rutın geçışlerinde yollar kesılıp vatandaş rahatsız edüecegıne, daha yu- muşak, sevecen önlemler ahnarak guvenlık sağla- nabılır Doğaldır kı guzel olan, Palme örneğınde olduğu gıbı, devlet görevhsının sade bır vatandaş olarak aramızda bır sevgı, saygı halesı çevnlerek ya- şamasıdır Bız ışte o zaman Ataturk'un dınamık ıde- allennden bırıne daha enşır, yanı ulusal demokra- tık cumhunyetın eşıt, saygın, onurlu yurttaşlan olu- ruz Emın olunuz kı, vatandaşlar'arasında ulusal bırlığın pekıştırılmesı yollanndan bırıdır demokra- sıde eşıthk ılkesı tstenen bır utopya değıl, çağdaş, akılcı, uygar, gulervıulu, katılımcı, ınsan onuruna yakışır bır eşıthk anlavışıdır Sonuç — Ataturk'un dnderlığınde kuruian Turkıye Cumhunyetı'mn temel nıtehklerınden olan eşıthk ılkesını zedeleyen bazı davranışlara tanık olunmak- tadır Bunlara dur demlmezse benzen uygulama- ların yaygınlaşması kaçınılmazdır — Demokrasımızın çağdaş duzeye erışmesını, ulusal bırlığımızın pekıştırılmesını ıstıyorsak bu ıl- kenın yozlaşmasmı önlemehyız Kamuoyu vıcdanını rahatsız eden bu durum, Ataturkçüluğe ve ulusal demokratık cumhunyetı oluşturan ılkelere karşıdır Turkler, Turkıye Cumhunyetı'nın eşıt, saygın, onur- lu vatandaşlarıdır — lnsanlar ve >önetımler geçer Kalıcı olan ulus ve onun orgütlu gucu devlettır Ulusun vıcdanı mıllet-devlet ve tum ötekı ıhşkılerınde demokratık eşıthk ılkesını gonulden ıstemektedır Mıllı hayatı- mıza bunu bıhnçle, ıstekle, coşku ıle gecırebılen kad- rolar ulusal barışı, ulusal bırlığı ve özverı ıle ulusal atılımı gerçekleştırmede ön alacaklar ve ulusun yö- netımınde baştacı edıleceklerdır EVET/HAYIR OKTflYAKBAL 80'liYıllarHesapVerecek... 80"lı yılları Turk ulusunun çağdaslaşma ılerleme yolunda yı- tırılmış bır zaman parçası saymak hıç de yanlış olmaz 1920'lerden 70'lerın sonuna kadar süren donemde kazanılan atılımlar, ulaşılan sonuçlar bır anda havaya uçmuştur Bunun sorumlusu ya da sorumluları dort, beş güçlu kışı mı- dır? Yalnız onlar mıdır 9 Elbette yarınkı tarıhçıler bu konuyu uzun uzun tartışacaklar Doğrusuyla eğrısıyle bırbırıne karışmış, ka- rıştırılmış ışlerı, tutumları yerlı yerıne koyarak Ataturk devrımı- nın kısa sure ıçınde nasıl yozlaştırıldığı, tanınmaz hale sokul- duğu, ulusun, özgürluk, demokrası ınsanca yaşamak hakkını kazanmak savaşımının en ağır bıçımde onlendığı gun ışığına çı- karılacak Sendıkalara derneklere, partılere ve bunların onde gelen kışılerıne uygulanan davranışlar, gelecek kuşaklarca de- ğerlendırılecek Barış DISK ve TYS davalarının ıddıanamelen ıle bu ıddıana- meye karşı yapılan konuşmalar tarıhçıler ıçın en yararlı, en sağ- lam belgeler sayılacaktır Geleceğın tarıhçılerıne yardım olma- sı ıçın Barış Derneğı davasındakı yanıtlardan bırkaç parça sun- mak ıstıyorum Istanbul Barosu Başkanı, ünlu hukukçu Orhan Apaydın'ın soz- lerı bu konudakı en güvenılır belgelerden bırıdır Yırmı ay ha- pıste yatan tedavısı ıçın yurtdışına çıkması ıçın ızın verılışınden bır gun sonra yaşamdan ayrılan Apaydın şoyle konuşmuştu ' Barışı savunmaktan oturu yargılandığımı sanmıyorum Be- nım yaptığım ve bazı çevrelerı rahatsız ettığını, hatta öfkelen- dirdığım bıldığım asıl eylemım, ınsan haklarını, demokrasıyı ve 61 Anayasası'nın yaşama geçırılmesını savunmaktır 12 Ey- lûl öncesınde terörün hedefı, anayasal düzenı yıkmaktı Teröre karşı mücadelede gücümun yettığı kadar yer aldım Terörün he- defı oldum ve hayatım tehlıkeye gırdı Bugun ıddıanamede 61 Anayasası'nı yıkmak, Batı modelı demokratık duzen yerıne oto- rrter ve totalıter bır rejım kurmak ıçın eylemde bulunmaktan yar- gılanıyorum Bu dava da ılerıde tarıhtekı yerını butacaktır Fa- kat şımdıden şunu söylemekten kendımı alamıyorum 12 Eylül öncesınde demokratık anayasa dûzenını savunan, bu düzenı yıkmayı amaç edınen terörün hedefi olarak terönstlenn ölüm lıs- telennde yer alan Istanbul Barosu Başkanı'nın ıddıanamede yer alan suçlamalara muhatap olması hazın bır paradoks oluştur- maktadır " Apaydın, Ataturk ün barıştan yana bır asker olduğunu belırt- mış ve onun şu sözlerını mahkeme önünde yınelemıştı "Şu veya bu nedenler ıçın ulusu savaşa sürüklemek yanlısı değılım Savaş zorunlu ve yaşamsal olmalı Gerçek ınancım şu- dur Ulusu harbe göturunce vıcdanımda acı duymamalıyım 01- dureceğız dıyenlere karşı ölmeyeceğız dıye savaşa gırebılırız Ne var kı ulus yaşamı tehlıke altına duşmedıkçe savaş bır cına- yettır" Barış Derneğı davası sanıklarının çoğunluğu yaşamdadır Hepsının anlatacak, yazacak, geleceğe belge olarak bırakacak nıce gözlemı, nıce anısı var Türkıye'nın hangı çızgıden hangı çizgıye getırıldığı bu tür savunmalarda ortaya daha lyı çıkıyor Barış Derneğı uyelerınden mahkeme önünde hesap verenler- den ıkısı artık yaşamıyor Orhan Apaydın ıle Ismaıl Hakkı Özto- run Öztorun, otuz ıkı yaşında Adana'dan CHP mılletvekılı se- çılmıştı 1986'daöldu O da yıllarca hapıste kaldı öztorun barış özlemınde bırleşenlerın amacını şoyle belırtmış- tı (Arkast 19. Sayfada) AT Raporn ve Gerşekler Turkiye, AT'den tamamen dışlanmamalıdır. Ekonomik ve politik olarak AT'nin nufuz alanı içinde bulundurulmalıdır. Doğu Avrupa'daki gelişmeler ve Ortadoğu faktoru, AT için bu yaklaşımı zorunlu kılıyor. Aynca Turkiye buyuk bir ekonomik pazar potansiyeline sahiptir. Rapordaki "gumruk birlıği onerisi", bizce raporun en ilginç ve kritik ekonomik unsuru. Prof. Dr. EROL MANİSALI Avrupa Topluluğu'nun nısan 1987'de Turkı ye'nın tam uyelık başvurusuna ılışkın raporu ekonomik, polıtık ve sosyal yönlerı ıçermek tedır Türkıye'mn başvurusu, raporda redde dılmemekle bırhkte, bu başvurunun bugun IÇIB olumJu karşılanamayacağı, hem Turkıv£ dert kaynaklanan hem de ATden kaynaklanan nedenlerle ortaya konmaktadır önce raporun ıçerdığı unsurlan özet olarak ortaya koyalım ve daha sonra bu unsurların ıçerdığı açık mesajlan ve örtıllü pohtıkalan de- ğerlendırehra I- Raporun Ana Unsurlan 1- Ekonomik unsurlar, Ekonomik unsurların bır bölumü Türkıye, bır bölumu ıse AT ıle ılgüıdır 1 1- Turkıye'den kaynaklanan unsurlar, a) Turkıye ıle AT arasında sanayı, tanm ve hızmetler alanında onemlı farklar bulunmak tadır Bu farklar, Türkıye'nın tam uyelığıne en- geldı b) Türkıye'de hızh nufus artışı ve yıiksek ış- sızhk oranı vardır (Bu hem ekonomik hem de sosyal bır unsurdur) c) Türkıye'de kışı başına gehr, AT'nin çok gerısındedır (satın alma pantesıne göre yapı- lan hesaplarla, Türkıye'de kışı başına gehrın, ATnın üçte bın kadar olduğu belırtılıyor) d) Türkıye'de yuzde 60-70 dolaylarmda sey- reden yuksek enflasyon bulunmaktadır e) Türkıye'de gehr bölüşümü ve bölgesel ekonomik dengesızlıkJer büyuktur 1.2- AT'den kaynaklanan ekonomik unsur- lar, a) AT, ekonomik yönde hızlı bır yapı değış- tırme surecı ıçınde bulunmaktadır Şu anda- kı olanakları ıle ancak 12 uyelı bır yapıda, bu değışıklığ] yurutebılme olanaklanna sahiptir özelhkle 1993'e kadar tek pazara geçış süre- cının geürdığı ekonomik yukler varken bır de Türkıye'nın getıreceğı ekonomik sorunlan kar- şılayamaz. b) öte yandan Doğu Avrupa'da hızh bır de- ğışım surecı yaşanmaktadır Bu sürecın, doğ- rudan doğruya AT'yı ılgılendıren ekonomik unsurlan bulunuyor Bu sorunlar ve yenı de- ğerlendırme surecı ıçınde Türkıye'nın AT'ye uyehğı ıçın göruşmelere geçüemez 1 3- Turkıye ekonomik olarak kendını ha- zırlamalı Raporda, Turkıye'nın AT ıle ekonomik ıhş- kılen gehştırmesı ve kendını hanrlaması öne- rüıyor. Bunun unsurlan olarak da en başta "Türkıye'nın AT ıle gümrük bırlığını gehştırmesı" onerısı getınlıyor. Bu konu ha- yatı bır önem taşımaktadır Çunku AT, Turki- ye'nın başvurusuna 'evet' demeden, hatta şım- dıden evet ve>a hayır dıvemem derken, ote yan- 4aa Turki)e'nm gumruk burlığı rejımı ıçınde, ekonomik olarak kendme bağlanmasını (ve- ya yakınlaşmasım) ıstemektedır Bunda Türk pazannı kaybetmeme yaklaşımı vardır Bu ko- nuya ılerde değımlecektır Bu yaklaşım malı yardım, teknolojk ışbır- lığı gıbı unsurlarla desteklenmektedır 2- Polıtık ve sosyal unsurlar, Sendıkal haklar, ınsan hakları ve azınhklar konulannda Türkıye'mn ATye uye olacak ye- terlı duzeyde bulunmadığı ıfade edıhyor Böl- geler arası ve ınsanlar arası dengesızlıkler ba- kımından eksıkhkler ortaya konuyor Dış polıtık sorunlarda, Kıbns ve Yunanıs- tan faktörlen, rapora dahıl edılmıştır. Kıbns sorununun çözümü bır "önkoşul" olmamak- la bırhkte, Türkıye'mn uyelığını olumsuz et- kıledığı açıklanmıştır Ajnca Türk-Yunan dış- kılerımn duzelmesıne dıkkat çekılmıştır Bu- rada, Ege ve Kıbns konulannda ATnın ve Yu- nanıstan'ın ödun sağlamasına açık bır kapı bı- rakılmış oluyor Raporun değeriendirilmesi Rapordaki değerlendırmelerın bır bölumu gerçekçı ohnakla bırhkte bu değerlendırme- lerde, gerçekçı olmayan yönler de bulunmak- tadır Dığer taraftan Yunanıstan, Portekız ve Ispanya'mn tam uyelık başvurulannda ele alınmayan bazı ıç sorunlar, "önkoşul" halıne getırıhnıştır Raporun değerlendırme bölumunde özetle ekonomik konulara ve bazı polıtık konulara yer venyoruz Rapordaki açık mesajlan ve ör- tulü AT polıtıkasım ayrı ayn değerlendırmek gerekır 1- Açık mesajlar, a Turkıye'mn uyehğmı şımdıhk düşüneme- yız. Rapordan çıkan bu mesaj, dıplomatık dıl- de, "havır" anlamında da yorumlanabüır b- Ancak komısyon raporunda, "Türkıye hıçbır zaman AT üyesı olamaz" gıbı bır ıfa- deyı ve yaklaşımı açık bır şekılde ortaya koy- muyor One sunılen koşullar yerine getirilir- se, 1993'ten sonra Turkıye dosyasuu yeniden açıp açmamava lcarar venJebilecegini behrtmış oluyor Bu yaklaşım, Türkıye bakımından önemh bır "belırsızlık" unsuru taşımaktadır Çünkü Türkıye'mn talep edılen unsurlan yenne getı- rebıldığı takdırde, üye olabıleceğım ortaya çı- karan herhangı bır göruş bulunmamaktadır Aslında bu komısyonun otontesı dahıhnde ol- mamakla bırhkte, raporda ılgıh, ıhpsız her şey yazılırken bu konu da tavsıye nıtelığınde be- lırtılebüırdı Kısacası rapor, "Komısyon gözü ıle Türkı- ye değerlendırmesı" kapsamı dışına çıkmıyor Ancak bu arada komısyon veya genelde AT uzenne herhangı bır yukumlülük (önen ola- rak) getınlmezken, Türkıye'yı uzun vadeh yu- kümlulukler ıçıne sokan önerıler getınlmek- tedır (Türkıye'mn gümrük bırhğını uygulama- sı) Rapordaki örtülii ATtedefleri' » f f h » - * & AT bugün ıçın Türkıye'ye "evet'' dememek- te, uzun vadede ıse "evet" konusunda hıçbır güvence bulunmamaktadır Ancak Türkıye^ run AT'ye hıçbır zaman gıremeyeceğı ızlenımı, özellıkle yaratılmak ıstenmemış, kapırun ara- lık olduğu ızlenımı yaratılmışür Raporda bulunan bazı hususlar, ATnın Türkıye'ye yönelık örtülü stratejısımn ıpuçla- rım da ortaya çıkanyor Türkıye, ATden tamamen dışlanmamahdır Ekonomik ve polıtık olarak ATnın nufuz ala m ıçınde bulundurulmalıdır Doğu Avrupa 1 dakı gehşmeler ve Ortadoğu faktörü, AT ıçın bu yaklaşımı zorunlu kılıyor Aynca Türkıye buyuk bır ekonomik pazar potansiyeline sa- hıptır Rapordaki "gümrük bırlığı önerısı", bızce raporun en ılgınç ve kntık ekonomik un- suru Turkıve, AT'ye uye olamadan, AT ıle gumruk bırügine giderse Turkıye pazan, AT denetimı altında tntulmuş olur. Bu polıtıka, mah yardım ıle de desteklenerek Türkıye'ye ca- zıp göstenlır Türkıye ıçın AT'ye tam üye olmadan AT de gümrük bırhğıne gıtmek, Türkıye'nın dığer ül- ke ve bölgelerle ekonomik ılışkılennı büyuk ölçüde aksatır Gumruk bıriıği ile birlikte Turkiye, AT'nin tam uvesı olsa, Türkıye'nın elinde AT karO da bulunurdu AT uyelıği dı- şında gumruk biriiğı ıse "tek yonlu ışlejen bir ekonomik yapı" oluşturur. Böylehkle komısyon raporu, Türkıye'yı AT- nın tamamen dışına ıtmeden kendı nüfuz alanı ıçmde tutmak ıstıyor Bunun karşıhğında da malı yardım önerıyor Şöyle kı a- Turkıye, ATnin nufuz alanı ıçınde olma- hdır. ATmn TürkıyeYı kendı etkı alanı (veya ken- dı nufuz alanı) ıçınde tutmakla bekkdiği isti- fadeler şunlar olabılır a.1- Turkıye buyuk bu- pazardır. Nüfusu hız- la artıyor Makul duzeyde bır mılh gehr artışı var Bu pazan özellıkle ABD ve Japonya kar- şısında, kendı etki alanı içinde buludnnna- ü. (Arktm 19. Sayfada) PENCERE Dansöz Sorunu!..Çoğu sozcuk zaman ve mekân ıçınde gezıye çıkar, renk, ıçe- rık, bıçım değıştınr, yenı anlamlar yuklenır, çeşıtlı kılığa buru- nur, gençleşır ya da yaşlanır unutulur ya da canlanır dılde ve yazıdakı serüvenı uzar gıder Dansöz, Frenkçe bır sözcuk, "dansçı kadın" demek, ama bız- de gobek atan çengı anlamında kullanılıyor, orasını burasını açan, kalça kıvıran, göğüs tıtreten, şıkırdım şıkır oynayan kadı- na dansöz deyıp çıkıyoruz Eskıden bızde dansöz yoktu çengı ve köçek vardı Zıl takıp oynayan kadına çengı, kadın kılığına gırıp oynayan erkeğe kö- çek denırdı Köçek, moda deyışıyle 'aykın erkek"\\, daha, küçük yaştan yetıştırılırdı Çengı ve köçek takımları Osmanh'da kurum- sallaştılar, yozlaşmayla bırhkte rezaletın bını bır para oldu Çürüme sureçlerınde bır yandan dın, ıman, namus, ahlak pa- zarlaması yapılırken öte yandan da def, davul, dümbelek, ya hey gelışır 19'uncu yüzyılda Istanbul'da unu ımparatorluğa yayılan köçekler varmış Altıntop, Tazefıdan Yenıdunya Kıvırcık, Büyük Afet gıbı 'o bıçım"\er cıhanı yakmışlar 1856'da çıkarılan bır ya- sayla koçeklık yasaklanmış, çoğu Mısır'da Mehmet Alı Paşa yo- netımıne sığınmış, çengılık de sonmuş, eskı pınltısı kalmamış, ama 20'ncı yüzyılın son çeyreğınde Türkıye yeniden Osmanlıya dönuşunce çengı adını değıştınp 'dansöz" dıye toplumsal ve sıyasal yaşamda yerını aldı, bır soruna dönuştu * Altan Öymen dostumuz Mıllıyet'tekı başyazısında dansöz so- rununu ele almış ırdelıyor "Dansöz geldı Masaya yaklaştı Boynunu kırdı Gülümsedı Sa- natını gostermeye çalışıyor Ama ne mumkun Masadakılenn er- kek olanları, gözlerını tam tersı bır yöne dıkmış Duvarlara bakı- yor Kaşlar çatık Yuzler asık Ifadeler cıddı (Mıllıyet, 2 11990) Nıçın? Çünku masada onemlı adamlar var Meclıs Başkanı, bakan- lar, polıtıkacılar Eger foto muhabırlerı 'onemlı kışı"r\tr\ dansoze alıcı bır gözle baktığını şıpşak yakalarsa, resım ertesı gün gazetelerde yayım- lanır, bu kez halk bozulur — Oh maşallah' Bız enflasyon canavannın pençesınde ınler- ken beyefendı kan oynatıyor Dansöz sorunu gun gectıkçe büyuyor dert yalnız onemlı kı- şılerın başında değıl TV ne yapacak? Her yılbaşından önce a- kıntı başlıyor tartışma açılıyor — TV'de dansöz oynatalım mı? — Oynatalım, ama soyleyın dansözlere kımse ktçını başını çok açmasın1 Kameramanlara emır venn yakın çekım yasakbr Uzak- tan ıdare edın Ne var kı hayat kavgasında ezık ortadırek zaten Allah Allah dıyor, "aıle babası' yılbaşında evınden çıkamıyor bır gazınoya gıdemıyor eh, barı dansöz evın ıçınde oynasa da efkâr dağıt- sak değıl m ı ' O da olmuyor Bu kez ofkeler televızyona yönelt- yor, sesler yükselıyor — Bu ne kepazelık' + 21'ıncı yuzyıla doğru çürüyen, kırlenen, yozlasan Türkıye'de dansöz sorunu da buyuyor Şeyh Sadı 'Gulıstan"da anlatır Şıraz Kadısı sefahate düşkün- müş Padışaha duyurmuşlar Sultan once ınanamamış, sonra "gözumle göreyım' demış Bır sabah erkenden Kadı'nın evıne varan sultan ne gorsun, hızlı gecenın sabahında ortalık günah- ların sergılendığı bır meydan gıbı Boş şarap şışelerı kızlar, oğ- lanlar ve Kadı, koyun koyuna yatıyorlar Sultan, Kadı'yı mcelıkle uyandırmış — Kalk, güneş doğdu Kadı karşısında padışahı gorunce ışı anlamış, ama akıllı adam olduğundan sormuş — Padısahım guneş hangı yandan doğdu 7 — Maşrıktan 1 (doğudan) — Elhamdulıllah demış Kadı, henuz tovbe kapısı açıktır Çün- ku bır hadıs-ı şerıfte güneş mağnptan (batıdan) doğuncaya ka- dar tövbe kapısı kapanmaz buyurulmuştur Türkıye'de güneş şımdılık maşrıktan doğuyor, ama bu gıdışle kıyamet uzak değıl TEŞEKKUR Cerrahpaşa Tıp Fakultesı Ortopedı ve Travmatolojı Anabıhm Dalında amelıyatımı başan ıle gerçekleştıren Sayın Doç. Dr. NAFİZ BİLSEL Op. Dr. IŞIK AKGUN, Anestezı tz. Dr. CABİR TANSARIKAYA, Asıstan Dr DANtŞ DİKMEN, Asistan Dr. RECEP ERDOGAN ve bölümün dığer asıstan doktorları, hemşıre, fız>oterapıst ve klınık personelı ıle Fızyoterapıst GÜLAY TORAMAN ve uzun sureden ben ıçten ılgılenm esırgemeverek tedavınıı sürduren Prof. Dr. ESAT EŞKAZAN, Doç. Dr HLRİ OZDOCAN, Doç. Dr. HUSNTJ OZEK, Asistan Dr. AYHAN BARAN ve her an yakırumda olan Psk. Dr. HAYRLNtSA OZEK'e, aynca yakın akraba ve aıle dostlannnza yurekten teşekkür edenm DURİYE COŞKLTS İLAN MAMAK BELEDİYE BAŞKANLIĞI'NDAN Beledıyemız hudutları dahıhnde bulunan, eskı Karaağaç köyu mezarlığının kaldırılması, Ankara Büyükşehır Beledıye Meclısı'nın 2 10 1989 tarıh ve 242 sayıiı kararı ıle ongörulmuştür Anılan mezartığa, defnı yapılmış cenazejerm nakıl ışlemlerı 1112 1989 tarıhınden ıtıbaren 30 gun ıçerısınde yapılacaktır Cenaze sahıplerının bu süre ıçerısınde, cenazelerını Karşıyaka Mezarlığı'na nakletmelen gerekmektedır Nakledılmeyen kadavralar, beledıyemızce Cebecı Asrı Mezarlığı'ndakı kemıkhaneye kaldırılacaktır llgılılere onemle duyurulur Ünal Cimit Seramık Heykel Sergısı Iş Bankası Iş Sanat Galena ParmakkapMST TOPRAĞI SEVGILEDIM 2-19 Ocak 1989 Atelye lcadıye Cad 86 Kuzguncuk Sureklı Sergı Tel 342 36 32 TC ENERJH990 8. DOGALGAZ. KÖMÜR, PETROL SU, GÜNEŞ, RÜZGAR HİDROJEN, BİOGAZ, YERALTIISISI, NÜKLHR ENERJİ VE DİĞER ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI VE ENERJİ TASARRUFU FUARI E N E *1 1 V İ A ^ 5 6 r ' A K L A R EMERJI TASA"™™ SEMMERl 8 Ocak 1990 Saat: 10.30-17.00 Ortakpazar ıle Tûrkıye nın Entegrasyortu Açısından Enen.ı 9 Ocak 1990 Saat 10.00-16.» Guneş Enerjı Sıstemlen ve Ulaştırma Sıstemlennde Enenı Tasarrufu 10 Ocak 1990 Saat 10.00-16.00 Dogalgaz ENERJt TASARKirnj KOORDİNASYON KVKULU BAŞKANLIĞI Değişik enerji kaynaklarının verimli kullanılmasının sağlayacağı kaynak tasarru- funu ve bu konudaki teknolojik gelişmeleri incelemek, kıyaslamak, üreticilerle olan ilişkilerinizi sürdürmek ya da yeni ilişkiler kurmak amacı ile ENERJİ 1990 fuarına mutlaka zaman ayırın. • »EG ETI E.EKTI* ENOUOTS »$ • AKSA UAKNE SANHVI *.$ • AUTKH i***ıya| • ALURAO • BGIENDUSIH TE9SLER J : î * t BL'OCHEi.T .ir^Kt, • 80TAS KH1 HATURI l £ K W H TAŞMfk *S • 8R»Y OFNERS LTD flrçfcre «9JDERUS Bat Atıwıya| • 9UGATT1 |(aM • 3lNWA IS. SANAH1 VE TOfCT »Ş • C*«K*-5-tnHB- NORM • ONOĞUJ TOflET ITHAUT HfWCAT VE SAWYl • COMPLETE CömjSTKM SERVCES LTO |tafc»| «CUE N O B l F ı n ı l ' C A â a ^ K M n WMEIU3«SMt VtTC LTD $T! • OECOTERHCt •«»»)• OES* DEHR KMWtVE UMİfE SAMY1 A.$ • OOĞM. OCRI OLME^i STMA SSTEMLEB • DR B THYSSEN B» Nmanyal • ECZACSAŞIDO i>MAoeajKSM»r;vtncAfle7*s • EGE Y O Z PLASIK P»2WUM* HCARET VE SMMVI A Ş . EO-CONTRAC- Tt^ENGMSnM(M«c«St»|ıEKABiKrfXMKK0NTmNİTUnSMAY1^T1CAnETAŞ • EKCPM SPA . 1 * f» t ELBOHK IŞlcPl ETUO O V € 9 QE«L MUOURLUâU • ELVEM (Uya) • EUAYESAM-^NR ZUURE • EUERSCN LTD ( ^ ^ TKAfiH K\ • ENKO KONUT «METlBt SMl VE TC LTD ŞTt ı ENIE6RAIEKRJ UAHNE PBCJE PAZAfLMM • BfTE* EfCUSTTTra TES6IİR VE E*€RI SSTE1«B« TEKNaOBI/l$ • ESAN TKMET KOU Şn «ET, ELOCTBO- TEKMKTIOinnvESANLTD $TI • EUR0WARM (Uyı) • E » Ç OUNEŞ EKRJS SBTEJURI SANAYI A Ş YALnVVE UfiALAJSANAYt A.; •auiD< rSTEtE{Fma)>FQRMBOU5THVHHB«'X A.$ • « NE EüKPSMt ffACCUMUCATEURS (CEAC) (FtHlM) ı SAIERI831IAUT rt IKAflET • GAIEH NA0fi<YDRAT MASAMVtVETCAfETLTD$H • GAZIB<NW)emj • (1E.C MU81WL OOmfOS LMTED T1C GPCRAL ELEK TnCCOMPANVümEDOFENGUW(lngAn)>KORGEFISacn[lM»|ıGUJAIIAMEIlCSNC » a , • GO(Ç£ 9 U * VE Sl SAN TC AŞ • HAİMOmft 0OM6USTKIN STSTEMS (lngtoe • HEMEft-CONCEPT (Bat Amaıya. • YIL Seçkin fuarlar.. Seçkın zıyaretçiler... , • SSEfl LTD ŞTl . 8 - YER VEROEN 8TMA S6TEMLERI UffiTM VE PAZAflLAMA AŞ ı K30AŞ BTANBU. SAZ DA&nM SANAY1 VE TICARET A.Ş • ISTANBUL ARMATUR SANAY1 TCAflET U> K0M ST1 • İZ0CMITCARET VE SANAYI AŞ • JAEGER RE3JUTK* |Ftwaj>Kl£MSANKl£MENSSAN VEDC LTD ŞTi • tOC*$KMMNSATflR SANAYI VE TC »S • KVF (itoaKr,) • LAMPART fMıcntın) • W Û * & REMMUSEN {Amrto) • MAORA |BM AknnM • MAHMtSMANN-SUMEBBANK B0- W ENDUSTRfâ TAŞ • MATRASEKOR AEKLAM P<40PAGANDA S20U3AITATO KSSZCNETKEZET (UKaniDi) • UEGA PHOOUCTS (Mp| . I«TAL MANNE IMAJkT TEKMLCJia W € « S Ü K VE PAZAflLA» 0ER0İS • NVS0N HEATMG (Iıv gtmi • NATUHGAS A^ • NOVA CCMET (W»a| • OPTİIA < U Mnmft) • 0VENTB0P Qm Atm«t| • ÛLÇSAN ÛLÇU AIETLEH SANAYI A Ş • CZBERKSAM YER KALÜfiTERI VE S SANAYI A.$ • PETBO»» LTO (Ingtm! • PBOSEN »R0RL0 6-11 Ocak 1990 TÜYAP İSTANBUL SERGİ SARAYI T E P E B A Ş I - İ S T A N B U L Zıyaret saatlerı Hergun 11 00 - 20.00 EieUSISTEltEfflSANAY AŞ • HEGELMESSTÎCH»3rt)H BüHjmaro «<tFA RUDOF CHG«H B a A M ı - ya •SAMGASSJ1L (k*a| • SAPAO frara » SHELH S E S sA«l SPONOHl SERVS • SLE S>» Wpl • STT SflL Ihtft) t SMKO TCARET VE SAHAYİ AŞ > SKOGA£X=>Oflî F<KiA Ç«OSIm«ya) • SPMNER fO!J> M AJ- m p ı • STANDAAOKESSa IBJ» H m t t , • S7ADL£R-eECX Bu Alrvnya) • ST SA ftmtt ' TEK TURJCE ELEK THK KURUMU • THEfaJOMEC laly»] • "IVINT I C Japonyıl • ifiAFO 3AWM SANA^ VE T )CARET LMTED S«ET1 • V j m LMTED ŞfKETI • TURNYE GUWS ENERJSI ABAŞTRM* VE OELŞTPUE VAKFI • JNID€RM »nEturrt < VAM- PASPAıiBM • VV C MACHNOOPOfiT SSCB]»«DMULLER 3at Amanya • «E5TN3HOJSE E EKTOC COBFO- RATKM AmMU • *f jlMy9| • IVKTER (&» AtMlya • »V»=S8C (ttmç • VAKACIK MAKME FA8AKAS1 OCKUM VALF SANAYI VE TKARET A.Ş • YETSAN VAPIELEMANLARI TCARET VE SAfUYII AŞ