Catalog

18 Barış ADIBELLİ A.Ü. SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü badibelli@yahoo.com Başbakan Wen Cabao’nun Güney Kore ve Japonya’yı ziyareti… C S TRATEJİ nitelendirilen Şinzo Abe’nin iktidara gelmesinden sonra ÇinJaponya ilişkilerinin geleceği konusunda oldukça kötümser tablolar çizilmişti. Ancak Şinzo Abe göreve gelmesinden kısa süre sonra Ekim 2006’da Pekin’e sürpriz bir ziyaret gerçekleştirerek, barış ve işbirliği sinyalleri verdi. Koizumu hükümetinin hazırlamış olduğu Yeni Ulusal Savunma Programında Çin ve Kuzey Kore tehdit merkezleri olarak belirtilmekteydi. Şinzo Abe ise, Şubat 2007’de İkinci Dünya Savaşı’nın bitmesinden bugüne kadar mevcut olan Savunma Ajansını kaldırarak Japonya’nın ilk Savunma Bakanlığını kurdu. Ulusal ordusu olmayan bir ülkenin savunma bakanlığı oluşturmasının içerdiği tezat düşünüldüğünde, ulusal ordunun da çok yakında kurulacağı anlaşılıyor. Yine de Şinzo Abe Çin’e dostluk elini uzatmaktan geri kalmadı. Çin’den de aynı şekilde olumlu bir yanıt alarak iki ülke arasında stratejik diyalogu başlattılar. Çin ve Japon Başbakanları, 11 Nisan günü yaptıkları görüşmenin ardından ortak bir bildiri yayınladılar. Ortak bildiride, iki ülkenin karşılıklı stratejik yarara dayalı ilişkilerin temel ruhu ve içeriği konusunda fikir birliğine vararak, ikili işbirliğini geliştirmeyi kararlaştırıldığı kaydedildi. Taraflar, iki ülkenin liderlerinin düzenli teması koruyarak, uluslararası toplantılarda görüşmeleri sürdürmelerini ve iki tarafın ekonomi çevrelerinde üst düzey diyalog mekanizmasının başlatılmasını kabul ettiler. İki taraf, iki ülkenin dışişleri bakanlarının aralarındaki ve her iki tarafı da ilgilendiren bölgesel ve uluslararası sorunlarda yakın işbirliğini koruması, stratejik diyalog, güvenlik diyalogu ve ortak ekonomik ilişkiler konulu istişareler gibi alanlarda her düzeyde diyalogun güçlendirilmesini istedi. Karşı ülkenin başkentinde kültür merkezi kurulması ile ilgili olarak fikir birliğine varan iki taraf, enerji, çevre koruma, bilgi teknolojisi ve finans alanlarındaki işbirliğini güçlendirmek konusunda da ortak anlayışa vardı. Taraflar, Doğu Çin Denizi sorununda nihai sınır tespit edilene kadar geçici düzenlemeler yaparak, karşılıklı yarar ilkesi doğrultusunda hareket edeceklerini ifade ettiler. 12 Nisan’da da Başbakan Wen, Tokyo'da Japonya Temsilciler Meclisi Başkanı Kono Youhei ve Senato Başkanı Oogi Chikage ile ayrı ayrı görüştü. Wen, görüşmede yaptığı konuşmada "ÇinJaponya Ortak Bildirisi" dahil üç siyasi belgedeki ilkeler ve ilgili taahhütlere sadık kalarak, hassas tarih ve Tayvan sorunlarına uygun şekilde yaklaşılmasının ikili ilişkilerin gelişmesi için çok önemli olduğuna işaret etti. Wen, iki tarafın ikili ilişkilerin genel durumundan hareket etmesi, engellerin kaldırması ve gelişmekte olan ikili ilişkilerin korunması gerektiğini kaydetti. Kono Youhei, Japon ve Çinli siyasetçilerin kendi milli çıkarlarını korumakla görevli olduğuna işaret ederek, iki tarafın da aralarındaki diyalogu güçlendirmesi ve işbirliğini ilerletmesini istediğini ifade etti. Çin'in ekonomik gelişmesinin Japonya'ya fırsatlar getirdiğini kaydeden Oogi Chikage, Japonya Senatosu'nun Çin parlamentosu ile arasındaki temas ve diyalogu güçlendirerek, iki ülkenin siyasi, ekonomik ve ticari alanlardaki işbirliğini ilerletmeye hazır olduğunu dile getirdi. Çin Başbakanı aynı gün Japon Parlamentosu Diet’te de bir konuşma yaptı. Bir Çin liderinin 22 yıldan bu yana Japonya parlamentosunda yaptığı ilk konuşma olduğu bildirildi. Wen, yaptığı konuşmada, bu yıl, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesinin 35. yıldönümü kutlandığına işaret ederek, ikili ilişkilerin iki tarafın ortak çabalarıyla hızla geliştiğini ve bunun iki ülke halkına yararlar sağladığını belirterek, Japonya hükümeti ve liderlerinin, iki ülke arasındaki ilişkilerin S on haftalarda Asya’da diplomatik hareketlilik oldukça artmış durumda. Özellikle, Çin diplomasisi, bahar mevsimine oldukça hızlı bir giriş yapmış gözüküyor. Çin Devlet Başkanı Hu Jintao’nun Rusya’yı ziyaret etmesi ve ardından Çin Başbakanı Wen Cabao’nun da önce Güney Kore’yi ardından da Japonya’yı ziyaret etmesi bölge politikaları açısında oldukça ilgi çekiciydi. Son dönemlerde, Çin’in ABD’nin iki önemli müttefikine karşı oldukça yakın bir diyalog sürecine girdiği gözlerden kaçmamaktadır. ABD’nin Ortadoğu’da Irak konusunda saplanıp kaldığı ve bir türlü hareket edemediği bir dönemde, Rusya’nın Avrupa ve Ortadoğu’ya odaklandığı bir zamanda Çin ise, Doğu Asya’da yeni birliktelikler tesis etmeye çalışmaktadır. Çin, ABD müttefiklerine göz dikti ABD’nin Ortadoğu’ya çakılıp kalması, Çin’in Pasifik’te yeni adımlar atmasını kolaylaştırıyor. Bu kapsamda Çin Başbakanı Wen Cabao, Güney Kore ve Japonya’yı ziyaret etti. Güney Kore’ye yaptığı ziyaret, Çin hükümetinin Güney Kore’yle olan işbirliği ilişkilerinin gelişmesine verdiği önemi gösterdiğini, bu ziyaretin ikili ekonomik işbirliğinin daha sağlıklı gelişmesini sağlayacağına inandıklarını dile getirdiler. Aynı zamanda Çin'in, gelişen ekonomisiyle Kuzeydoğu Asya ve tüm dünyanın ortak refah ve gelişmesine daha önemli katkılarda bulunmasını da arzuladıklarını ifade ettiler. Kuzey Kore’nin Altılı Görüşmeler’den geçici olarak çekilmesinin ardından Çin’in böyle bir girişimde bulunması kuşkusuz son zamanlarda Güney Kore kamuoyunda ve hükümetinde meydana gelen ABD’ye olan tepki rüzgârından faydalanmak yatmaktadır. Bu arada ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Sean McCormack, Kuzey Kore’nin Kore Yarımadası'ndaki nükleer sorunla ilgili Altılı Görüşmeler'de saptanan "13 Şubat Ortak Belgesi"ni hayata geçirerek, 14 Nisan'dan önce nükleer planından vazgeçmek için gerekli önlemleri almasını istediklerini belirtti. McCormack, 11 Nisan’da düzenlenen basın toplantısında verdiği demeçte, Kuzey Kore’nin 13 Şubat'ta varılan anlaşmaya göre ilgili yükümlülükleri yerine getirmesini beklediklerini ifade etti. CABAO’NUN G. KORE GEZİSİ Bu hamlenin ilk adımı Çin Başbakanı Wen Cabao’nun 11 Nisan’da Güney Kore’yi ziyaret etmesiyle gerçekleşmiştir. ÇinGüney Kore diplomatik ilişkilerinin kuruluşunun 15. yıldönümünün kutlandığı 2007 yılı aynı zamanda Çin ve Güney Kore tarafından ÇinKore Cumhuriyeti Temas yılı olarak ilan edilmiştir. İki ülke arasında, geçen 15 yılda kapsamlı şekilde gelişen dostluk ilişkileri ve derinleşen ekonomik ve ticari işbirliği, her iki ülkeye de somut kazançlar sağladı. Çin ve Kore Cumhuriyeti, geçen 15 yılda 26 kat artarak bugün 134 milyar doları geçen ikili ticaret hacmiyle, birbirlerinin önemli ticari ortağı haline geldiler. Başbakan Wen, Seul'de ikili ekonomik ve ticari ilişkiler konusunda verdiği konferansta, işbirliğinin daha da güçlendirilmesine ilişkin önerilerde bulunurken, bu işbirliğinin daha da güçlendirilmesinin her iki ülke halklarının ortak arzusu olduğunu, Çin'in barışçı gelişme yolunu kararlılıkla izlediğini yineleyerek, "daha müreffeh olan ve daha fazla dışa açılan bir Çin'in, dünyanın bütün ülkelerine, özellikle komşu ülkelere büyük gelişme imkânı sağlayacağı gibi, bölgenin ve dünyanın barışına da daha fazla katkı yapacağının" altını çizdi. Koreli yetkililer ise, "Wen Cabao'nun TARİHİ JAPONYA ZİYARETİ Güney Kore gezisinin ardından aynı gün Japonya’yı ziyaret eden Çin Başbakanı Wen Cabao, altı yıl aradan sonra Japonya’yı ziyaret eden ilk Çin Başbakanı oldu. Başbakan Wen, 1113 Nisan 2007 tarihleri arasında Japonya’ya tarihi bir ziyaret gerçekleştirdi. Hatırlanacağı üzere İkinci Dünya savaşından sonra gelmiş geçmiş en milliyetçi Başbakan olarak Cabao