Catalog

10 Cavid VELİEV TUSAM Yakındoğu ve Kafkasya Araştırmaları Masası cveliev@tusam.net İfade değişikliği Bakü’yü kızdırdı… C S TRATEJİ kabul etmiyor. Sorunun şimdiye kadar çözümlenememesinin en önemli nedeni tarafların Karabağ’ın statüsü konusunda farklı bakış açılarına sahip olmalarıdır. Ermeni tarafının Karabağ sorununa bakış açısıyla, ABD Dışişleri Bakanlığı 2006 İnsan Hakları Raporu’nda Karabağ’la ilgili yapılan değişiklikler bir birinin aynısıdır. Dolayısıyla ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Rapor’da yaptığı değişiklik Ermeni tarafının isteklerini destekliyor. Şunu da vurgulamak gerekir ki, ABD’nin bu "düzeltmeye" kadar konuyla ilgili hazırladığı tüm raporlarda Dağlık Karabağ’ın Ermenistan tarafından işgal edildiği ve bölgenin Azerbaycan toprağı olduğu yer alıyor. Bu değişiklikle ABD, dolaylı yoldan Karabağ bölgesini Azerbaycan toprağı olarak tanımadığını; bölgenin işgal altında olmadığını ve dolayısıyla bu bölgede yaşayan Ermenilerin kendi kaderini tayin hakkını tanıdığını gösterdi. Bu olay sonrası Ermeni basınının "değişikliği" ABD’nin sorunun çözümüne olumlu katkısı olarak değil, Ermeni lobisinin bir başarısı olarak tanımlaması da ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Ermenistan’a "yanlış mesaj" gönderdiğinin göstergesidir. Yani değişiklik Ermeni ve ABD tarafının iddia ettiği gibi sorunun çözümüne olumlu katkıda bulunmak için yapılmadı. Sonuç olarak bu değişikliği yapan ABD dış politikasında belirli bir hedefe ulaşmak istiyor. ABD bu değişikliğin AzerbaycanErmenistan arasında Dağlık Karabağ’ın statüsü ile ilgili görüşmeleri etkilememek için yapıldığını ileri sürdü. Fakat son dönemdeki bazı gelişmeler farklı nedenlerin olabileceğinin işaretini veriyor. ABD’nin bu raporu yenilemesinin birkaç nedeni olabilir: A BD Dışişleri Bakanlığının 2006 İnsan Hakları Raporu’nun Ermenistan bölümünde "Ermenistan, Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ ve (ona bitişik) yedi bölgesini işgal altında tutmaya devam etmektedir" ifadesi Ermeni lobisi ve Ermenistan tarafından sorunun çözümünü olumsuz etkileyeceği şeklinde yorumlandı. Bunun üzerine 3 Nisan 2007’de Amerikan Ermenileri Ulusal Komitesi (Armenian National Committee of AmericaANCA) Başkanı Ken Haçikyan, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’a, Dağlık Karabağ’ı Azerbaycan toprağı olarak tanımlamanın, bu ve diğer bölgelerin Ermenistan tarafından işgal edildiğini söylemenin sorunun temelini sarsmak anlamına geldiğini, yazarak Karabağ’ı Azerbaycan toprağı olarak tanımladığı için ABD’ye sitemde bulundu. Mektup üzerine 21 Nisan 2007’de ABD Dışişleri Bakanlığı 2006 İnsan Hakları Raporu’nun Ermenistan bölümünde değişiklik yaparak Ermeni lobisinin ve Ermenistan yönetiminin itirazına neden olan bölümü, "Ermenistan ordusu Dağlık Karabağ’a komşu olan Azerbaycan topraklarının büyük bölümünü işgal etmiştir" şeklinde değiştirdi. Bu değişiklik Ermenistan ve Ermeni lobisi tarafından memnuniyetle karşılanırken Azerbaycan’ın tepkisine neden oldu. Haçikyan’ın mektubu üzerine ABD Dışişleri Bakanlığının 2006 İnsan Hakları Raporu’nda söz konusu değişikliğin yapılması ABD dış politikasının Ermeni lobisi Aliyev ABD’den Ermenistan’a Karabağ ‘desteği’ ABD’nin 2006 İnsan Hakları Raporu’nda Karabağ’a yönelik ifadenin Ermeni lobisinin istemi doğrultusunda değiştirilmesi, Bakü yönetimini kızdırdı. Azerbaycan, iki ülke arasında yapılacak olan Güvenlik Diyalogu Toplantısı’nı ifade düzeltilinceye kadar erteledi. tarafından etkilenebildiğinin açık bir göstergesidir. ABD’NİN TAVRI Karabağ’ın statüsünün çözümü için Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki müzakerelerde aşamalı çözüm planı görüşülüyor. Azerbaycan tarafı Dağlık Karabağ’a kesinlikle bağımsızlık vermeyeceğini ve 26 Kasım 1991’de Dağlık Karabağ’ın özerklik statüsünün Milli Meclis tarafından kaldırılmasına rağmen sorunun çözümü için Karabağ’a en yüksek özerklik statüsü verebileceğini söylüyor. Ermenistan tarafı ise Karabağ’da yaşayan Ermenilerin kendi kaderini tayin hakkı çerçevesinde bağımsızlığı tercih ettiğini ve Dağlık Karabağ’ın bağımsızlığının Azerbaycan tarafından tanınması halinde Karabağ etrafında işgal edilmiş diğer yedi Azerbaycan bölgesinden (bu konuda da Ermeni yönetimini ile Azerbaycan yönetimi arasında görüş farklılığı bulunuyor. Ermenistan Karabağ dışında sadece beş ilin işgal altında olduğunu iddia ederken, Azerbaycan tarafı Karabağ dışında yedi ilin işgal altında olduğunu söylüyor) çekileceğini ifade ediyor. Yani Ermenistan diğer bölgelerin işgal edildiğini Haçikyan