Catalog

14 Dr. Nuraniye HİDAYET EKREM TUSAM Uzak Doğu Pasifik Araştırmaları Masası nekrem@tusam.net BD’nin bağımsızlık gününü, Bush’un da 60. doğum gününü kutladığı 4 Temmuz’da, Kuzey Kore attığı kısa, orta ve uzun menzilli füzelerle gövde gösterisi yaparak bütün dikkatleri üzerine topladı. ABD’nin Mayami, Guam ve Alaska kıyılarını vurabilecek güce sahip olan uzun menzilli Taepodong2 füzesi ateşlendikten 40 saniye sonra infilak etse de, diğer füzelerin denemeleri başarılı oldu ve füzeler Japon denizine isabet etti. Nükleer silahlanma gerginliğinde İran’dan bayrağı devraldığı şeklinde yorumlara maruz kalan Kuzey Kore, bu füze denemesiyle 1999’da bu tür testleri askıya aldığına dair imzalamış olduğu anlaşmaya uymadı. Füze denemesi, Asya ekonomisini dalgalandırdı. Borsalarda yüzde 1’e yakın düşüş kaydedildi. Asya para birimleri dolar karşısında değer kaybetti. İstanbul borsasındaki düşüşün bir bölümü bile bu krize bağlandı. Kuzey Kore’nin füze denemesi, bölgeyi yeniden dünya gündemine taşıdı C S TRATEJİ sağlanmasının önlenmesi çağrısında bulunuluyor. Konseyin 15 üyesinin güçlü desteğine sahip olan tasarıya karşın Rusya, Güney Kore ve Çin, Kuzey Kore’yi kınayan ancak yaptırım içermeyen daha zayıf bir tasarının çıkmasını istiyor. Uzmanlar, dünya liderlerinin bundan sonra izlenecek yol konusunda hemen bir anlaşmaya varmalarının beklenmemesi gerektiğine inanıyorlar. Uluslararası tepkileri dikkate almayan Kuzey Kore, füzelerin ulusal egemenliğini ilgilendiren bir konu olduğunu, hiçbir ülkenin bu konuda görüş bildirmeye hakkı olmadığını, bu konuda bağlayıcı bir anlaşma ya da belgenin olamayacağını savunuyor ve füze denemelerini rutin bir askeri tatbikat olarak nitelendiriyor. Ayrıca Pyongyang, Japonya’nın ve Güney Kore’nin yaptırım kararını geri alması gerektiği ve kendisine yönelik alınan önlemler karşısında daha sert adımlar atacağı yönünde uyarıda bulunuyor. Kuzey Kore, füze denemelerine devam edeceğini ve uluslararası toplumun bunu engellemeye kalkışması durumunda güç kullanacağını bildirdi. Füze denemelerinin, nükleer programlarıyla ilgili olarak devam eden altılı görüşmelerle bir ilgisi olmadığını vurgulayan Kuzey Kore’nin yeni füze denemeleri hazırlığında olduğu belirtiliyor. Uzmanlara göre, Kuzey Kore’nin füze denemesini, ABD’nin 4 Temmuz Bağımsızlık Günü’nde gerçekleştirmesi bir çeşit protestodur. Füze denemeleri yapan Kuzey Kore’nin asıl amacının, nükleer programına ilişkin süren altılı görüşmelerde ABD’ye karşı pozisyonunu güçlendirmek ve ABD’yi ikili görüşmelere ikna etmek olduğu söyleniyor. Bir başka görüşe göre ise, Pyongyang’ın amacının, Güney Kore ve Çin’den yardım almayı sürdürmek olduğu ileri sürülüyor. Bu nedenle Washington’un bu iki ülkeye baskı yaparak Kuzey Kore’yi yalnızlaştırma politikası izlemesi gerektiği savunuluyor. A KUZEY KORE’YE KINAMA AsyaPasifik’te nükleer sarsıntı son çare olarak da kuvvet kullanımına imkan sağlıyor. Japonya’nın önerisi, BM Güvenlik Konseyi’nde 10 Temmuz’da oylanması bekleniyordu. Ancak Çin’in Kuzey Kore girişiminin sonuçlanmasına kadar ertelendiği açıklandı. Üye ülkeler tarafından uzlaşmaya varılamayan tasarıda, BM’ye üye ülkelere, Kuzey Kore’ye füze ya da nükleer silah geliştirmeye yönelik mali kaynak, malzeme ve teknoloji Pyongyang’ın bu girişimi, Türkiye dâhil tüm ülkeler tarafından kınandı. Türk Dışişleri Bakanlığı "Kuzey Kore’nin komşularının güvenliklerini dikkate almadan yaptığı bu denemelerin bölgesel barış için yürütülen çabalara katkı sağlamayacağı açıktır" ifadesini kullandı. Böylece, Türkiye 2002 yılında diplomatik ilişki kurduğu Kuzey Kore’yi ilk defa resmi olarak kınamış oldu. Japonya ve Güney Kore, Kuzey Kore’ye ekonomik yaptırım uygulama kararı aldı. Avrupa Birliği, NATO gibi uluslararası kurumlarla birlikte onlarca ülke de Kuzey Kore’yi kınayan açıklamalar yaptı. Japonya ayrıca ‘ulusal güvenliğinin tehlikede olduğu’ gerekçesiyle BM Güvenlik Konseyi’ni acil toplantıya çağırdı. Japonya’nın hazırladığı, batılıların desteklediği tasarıda, BM kuruluş sözleşmesinin 7. bölümüne göndermede bulunuluyor. Bu bölüm, yaptırımlara ve Kapitalist Batıya karşı Komünist Çin’in tarihsel ortağı Kuzey Kore’nin füze denemeleri Güney Kore, Japonya ve ABD tarafından tepkiyle karşılandı. Çin ve Rusya, sorunun diplomasi yoluyla çözümünden yana tavır aldı. ÇİN’E BASKI ABD, Japonya ve Güney Kore, Kuzey Kore’nin müttefiki Çin’e, Kuzey Kore’yi füze denemesi planından vazgeçirmeye çalışması yönünde baskı yapmaya devam ediyor. Amerika, başından beri, Kuzey Kore’nin nükleer silaha sahip olmasından ve söz konusu teknolojinin ihracatçısı olmasından dolayı Çin’i sorumlu tutuyor. ABD’li uzmanlar, "Eğer Bush taktik değiştirmeye zorlanacaksa bu, Çin’e daha fazla baskı yapmak ve Çin’in ekonomik araçlarını devreye sokarak Kuzey Kore’nin nükleer programını engellemek olmalıdır" diye düşünüyor. Washington Post 6 Temmuz’da, Kuzey Kore’nin kitle imha silahları geliştirmesini önleme konusunda Çin ve Güney Kore’nin samimiyetlerini göstermelerinin tam zamanı olduğunu ancak bu iki ülkenin harekete geçmede isteksiz davranması durumunda Bush yönetiminin başka yöntemler bulmak zorunda olduğunu kaydetti. Nitekim hem ABD hem de ABD’nin müttefikleri, son gelişmelerin ardından Kuzey Kore yönetimine, balistik Kuzey Kore’nin çıkışı AsyaPasifik’te tepki ile karşılandı... füze denemesi