Catalog

echong ve Yongbyon’da büyük ölçekli denemeler yaptılar. 1985’de ABD, Kuzey Kore’nin Pyongyang’ın 90 kilometre kuzeyinde gizli bir nükleer reaktör kurduğuna ilişkin elinde istihbarat bilgisi olduğunu açıkladı. 1985’de, uluslararası baskı altındaki Kuzey Kore, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme anlaşmasını imzaladı. Ancak yukarıdaki anlaşmanın bir tarafı olarak Kuzey Kore, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın güvenlik önlemlerine ilişkin anlaşmasını imzalamayı reddetti. 1988 yılında güney Kore lideri Roh Tae Woo bir çağrıda bulunarak, Kuzey ile ilişkileri geliştirmek istediklerini ve ilk kez güvenlikle ilgili konuları konuşabileceklerini açıkladı. Bunun üzerine bakanlar arası toplantılardan sonra 1991’de Kuzey Kore ve Güney Kore bir anlaşma imzalayarak, yarımadanın nükleer silahlardan arındırılmasına ilişkin bir deklarasyon yayınladılar. Bu deklarasyonla hiçbir şekilde yarımadada nükleer silah bulundurulmayacağına, denetim mekanizmasının oluşturulacağına ve herhangi bir uranyum zenginleştirme işlemi yapılmayacağına vurguda bulunuyordu. 30 Ocak 1992’de, Kuzey Kore, Uluslararası Atom Enerji Ajansı ile güvenlik önlemlerine ilişkin anlaşmayı imzaladı. Bu anlaşma Haziran 1992’de denetlemelerin başlamasını öngörmüştü. Mart 1992’de bu ortak deklarasyon uyarınca Ortak Nükleer Kontrol Komisyonu kuruldu. Başlatılan düzenli denetimlere, 1993 yılına gelindiğinde, iki şüpheli tesis üzerindeki anlaşmazlık nedeniyle ara verildi. Yoğun tepki gelmesi üzerine, Kuzey Kore, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’ndan çekileceği konusunda dünya kamuoyunu tehdit etti. Bunun üzerine, 11 Mayıs 1993’de BM Güvenlik Konseyi’nin aldığı bir kararla Kuzey Kore’nin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’yla işbirliği yapmasını ve 1991 yılında yayımlanan deklarasyona bağlı kalmasını istedi. Bu gelişme üzerine, Kuzey Kore, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’ndan çekilmeyi askıya aldı. 1994’de Cenevre’de ABD ile Kuzey Kore anlaşmaya vardı. Buna göre, Kuzey Kore nükleer programını dondurduğunu açıkladı. Buna karşılık olarak, ABD de siyasal ve ekonomik ilişkileri normalleştireceği yönünde söz verdi. 11 Eylül saldırılarından sonra, ABD Başkanı Bush, Kuzey Kore’nin Şer Ekseni’nin bir üyesi olduğunu açıkladı. Önleyici vuruş politikasının bir gereği Kuzey Kore’ye tıpkı Irak’taki gibi bir saldırı beklenirken, Bush herhangi bir askeri harekât yapılmayacağı yönünde açıklamada bulundu. 2002 yılında, Kuzey Kore, 1994’de dondurduğu nükleer programa geri döndüğünü açıkladı. 2003 yılında ise, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’ndan çekildiğini ilan etti. Aynı yıl, ABD, Kuzey Kore ve Çin, Pekin’de bir araya gelerek nükleer kriz üzerinde görüşmelerde bulundular; ancak herhangi bir sonuca ulaşılamadı. Bu tansiyonun da ha da yükselmesine neden oldu. Kore’deki nükleer krizin çözümüne yönelik bir yol haritası belirlenmesi için ABD, Çin, Rusya, Güney Kore, Japonya ve Kuzey Kore’nin bir araya geldiği Altılı Görüşmeler’in birinci turu Ağustos 2003’de, ikinci turu Şubat 2004’te, üçüncü turu Haziran 2004’de, dördüncü turu Temmuz 2005’de ve son turu Eylül 2005’de toplandı. İlk dört toplantıda, herhangi bir ilerleme sağlanamamıştı. Nihayet, 19 Eylül 2005’de Altılı Görüşmelerin beşinci raundunda taraflar uzlaşmaya vararak, Kore Yarımadası’ndaki nükleer krizi sonlandırdı. Bu uzlaşmayı ABD olumlu bir adım olarak yorumladı. Kuzey Kore’nin nükleer programından vazgeçmesinin karşılığında ekonomik yardım, güvenlik garantisi ve enerji amaçlı kullanılacak reaktör teknolojisinin verilmesini istedi. İlk iki isteğin karşılanacağı garantisi verilirken son istek ABD ve Japonya tarafından kabul edilmedi. Kuzey Kore ise, yaptığı açıklamada, reaktör talebi yerine getirilene kadar nükleer programını durdurmayacağını ve Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’na geri dönmeyeceğini açıkladı. Kasım 2006’da yapılacak olan Altılı görüşmelerin altıncı turunda görüş ayrılıklarının giderilerek, nihai bir sonuca varılması yönünde taraflar görüş birliğine vardılar. Kriz bir yıl donduruldu C S TRATEJİ nın nükleer silahlardan arındırılması Çin’in temel bölge politikalarının başında gelmektedir. Özetlemek gerekirse, şu an için kriz dondurulmuş durumdadır; ama Kuzey Kore’nin bazı isteklerinin karşılanması sorunu tekrar bu krizin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bütün bunlar Altılı Görüşmelerin altıncı turunda daha belirgin olarak görülecektir. Çin, bu sorunun çözümündeki etkin tavrı nedeniyle bir kez daha Uzakdoğu bölgesinde politik üstünlüğü ele geçirmiştir. Özellikle son yıllarda Japonya’nın bu tip krizlerin çözümü üzerinden Doğu Asya’da varlığını hissettirme arayışlarına Çin’in aktif diplomasisi engel oluşturmaktadır 7 onuç olarak, ABD’nin yanında esas kazançlı çıkan ülke Çin olmuştur. Tarihi boyunca Çin toprakları her zaman kuzeydoğu bölgesinden işgal edilmeye başlanmıştır. Örneğin 13. yüzyılda Moğollar, 1895’de ve 1937’de Japonlar önce Çin’in kuzeydoğu bölgesini işgal etmişlerdir. Çin’in kuzeydoğu bölgesi Kore Yarımadası ile sınır olduğu için buradaki durum Çin’in küresel ve bölgesel politikaları açısından hayati bir önem taşımaktadır. Soğuk Savaş döneminde Kuzey Kore, Çin için bir tampon ülke olma özelliği taşıyordu. Özellikle nükleer bir tehdit olan Kuzey Kore, Japonya’ya karşı bir gözdağı ve tampon ülke olarak duruyordu. Aynı şekilde Çin, nükleer bir güç olan Pakistan’ı da Hindistan’ı kontrol etmek için kullanıyordu. Soğuk Savaş sonrasında Kore yarımadasındaki ne yapacağı belli olmayan bu nükleer güç, Çin’in küresel ve bölgesel çıkarlarına karşı bir tehdit oluşturmaya başladı. Çünkü Çin’in büyük güç statüsüne ulaşabilmesi için en azından bölgesel güvenliğin sağlanmış olması gerekiyordu. Oysa Kuzey Kore nedeniyle ABD’nin bölgeye askeri müdahalesi gündeme geliyor, böyle bir olaya karşı Çin’in sessiz kalma lüksü bulunmuyordu. Bütün bunlar ise, Çin’i tekrar başladığı noktaya getirebilir ve bütün birikimini yok edebilirdi. Onun içindir ki, Altılı Görüşmelerin en etkin üyesi Çin olmuştur. Görüşmelerin devam etmesi için elinden geleni yapmıştır. İki Kore’nin birleşmesi, Amerikan birliklerinin burayı terk etmesi ve yarımada S