Catalog

Un sanayicileri ihracat istiyor Buğday az, değirmen çok Gökhan ERKUŞ A NKARA Un sanayicileri, sektördeki potansiyelin verimli kullanılmamasından yakınıyor. Sanayiciler, buğday üretiminde, iç talebi karşılamanın üzerine fazla çıkılamadığı, ancak Türkiye’deki buğday işleme kapasitesinin sürekli arttığına dikkat çekiyorlar. Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (USF) Yönetim Kurulu Başkanı Erhan Özmen, sektördeki en büyük sorunun, "buğday işleme kapasitesinin fazlalılığı" olduğunu vurguladı. Türkiye'nin yılda 1617 milyon ton buğday ürettiğini, buna karşın 2530 milyon ton buğday işleme kapasitesi olduğuna işaret eden Özmen, özellikle teşvik uygulamasının bulunduğu illerde kurulan fabrikaların haksız rekabet yaratmasından yakındı. Teşvikli bölgelerde enerji maliyeti gibi giderlerin az olduğunu belirten Özmen, "Gelecek dönemde birçok fabrika kapanabilir" dedi. Özmen, sanayinin tarımın önünde gittiğine dikkat çekerek, un sanayicilerinin yaşadığı sıkıntıları ihracatı arttırarak çözmeyi amaçladıklarını söyledi. 2005 yılındaki buğday üretiminin 2006 yılında azaldığını ifade eden Özmen, kâr marjlarının düştüğü ve yoğun rekabetin yaşandığı bu dönemi en az hasarla atlatmak istediklerini belirtti. buğday üretiminin, ihracat ve iç tüketim ihtiyacını ancak karşıladığını belirten Özmen, şunları kaydetti: "Türkiye'de yılda 1617 milyon ton buğday üretiliyor, bu rakam yıldan yıla 12 milyon ton azalır ya da artar. Buğday üretimimiz pek değişmiyor ancak kapasite fazlalığı sanayicileri zor durumda bırakıyor. Bir fabrikanın verimli olması için 24 saat çalışması gerekir. Çalışmadığı zaman, iş saati düştüğü zaman maliyetler artıyor. Bunun sonunda ne olacak? Şirketler bu sorunların üstesinden gelebilmek için birleşme yoluna gidecek. Yakın zamanda şirket evlilikleri olacağını düşünüyorum. Dünyanın en büyük un ihracatçısıyız. Ben başarılı bir şekilde yönetildiği takdirde, sektörün önünün açık olduğunu ve Türkiye'nin daima en büyük olma konumunu koruyacağına inanıyorum." Özmen, sektörü olumsuz etkileyen bir diğer unsur olarak haşerelerle mücadeleyi gösterdi. Süne gibi haşerelerle mücadelede zaman zaman sıkıntı yaşandığını dile getiren Özmen, bu konuda kamu kurumlarıyla ortak çalıştıklarını kaydetti. Özmen, Türkiye'nin tarım arazilerini ve tarımsal nüfusunu verimli kullanamadığını belirterek, "Bugünkü üretimimiz fena değil ama çok daha iyisini yapabiliriz. Potansiyelimizi iyi kullanabilirsek buğday üretimini katlayabiliriz" dedi. Avrupa Birliği kapsamında Un Sanayicileri Birliği'ne üye olduklarını söyleyen Özmen, şöyle devam etti: "Avrupa Birliği'nin deneyimlerinden yararlanmak istiyoruz. Dünya un taleplerinde beraber çalışıyoruz. Onlarda fabrika sayısı azaldı fakat verim arttı. Biz de onların geçtiği yoldan Un sanayicisi Ömer Çelik: “Geçen sene un ihracatında dünya şampiyonuyduk. Bu yıl buğday üretiminin ve dünyadaki talebin az olması nedeniyle düşüş yaşıyoruz.” geçerken, onların yaptıklarını göz önünde bulunduruyoruz. Türkiye'de de buğday ve un üretiminde verimlilik arttırılmalı." Tarım Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) çiftçiye destek sağlaması gerektiğine de değinen Özmen, "Günün koşulları bunu zorunlu kılıyor. TMO bir müdahale kuruluşudur. Çiftçinin mağdur olmaması, maliyetin altında buğday satmaması için fiyatlara müdahale edilmesi kaçınılmaz" diye konuştu. Un sanayicisi ve ihracatçısı Ömer Çelik ise "Geçen sene un ihracatında dünya şampiyonu olan bir ülkeydik. Bu yıl buğday üretiminin ve dünyadaki talebin az olması nedeniyle biraz düşüş yaşıyoruz" dedi. Haziranın ardından gerekli koşulların olgunlaşmasıyla birlikte sektörün nefes alacağını umduğunu ifade eden Çelik, Türkiye'deki iç talebin 1213 milyon ton buğdayla karşılandığını anımsatarak, bu yıl istenen oranda ihracat yapamadıklarını söyledi. Çelik, buğday üretimindeki azalmanın altında başta küresel ısınma ve yağışsızlık olmak üzere birçok neden yattığına işaret etti. Çelik, sözlerini şöyle sürdürdü: "Hükümet ekonominin iyiye gittiğini, çiftçinin ve sanayicinin mutlu olduğunu söylüyor. Bu sözler gerçeği yansıtmıyor. Yeterince üretim yapamaz ve pazar bulamazsanız mutlu da olamazsınız. Bu bakış açısına göre değişen bir mutluluk anlayışı. Bence, çiftçi ve sanayici değil, büyük holdingler ve bankacılar mutlu. Kitap, kömür dağıtarak halkı mutlu ettiklerini sanmasınlar." Türkiye'de buğday fiyatının, dünya piyasasının üzerinde olduğuna dikkat çeken Çelik, uluslararası rekabet için maliyetlerin düşürülmesinin önemine işaret etti. Çelik, halkın bilinçsizliği yüzünden haşerelerle mücadelede sorun yaşandığını da dile getirdi. Sadece kimyasal değil, biyolojik mücadelenin de önemli olduğunu vurgulayan Çelik, "Keklik, süneyle beslenen bir kuştur, ama avlayarak sayılarını çok azalttık. Kimyasal maddeler diğer ürünlere zarar verebiliyor. Bu konuda sadece devlet değil yurttaşlar da duyarlı olmalı" diye konuştu. Çelik, Türkiye'nin buğday ve un üretimi hakkında, şunları söyledi: "Buğday, Türkiye'nin her yerinde yetiştirilir. En çok İç Anadolu, Trakya, Çukurova ve Güneydoğu Anadolu'da yetiştiriyoruz. Bizim topraklarımızda üretim çeşitliliği fazla. Buğday yetişen yerde bir başka ürün de yetişebiliyor. Bu sayede ülkenin ihtiyacına göre üretim de değişebiliyor. Bu bir şans ancak sulama konusunda kapasitemizi arttırmalıyız. Gelecekte, dünyada en çok arz edilen ürün buğday ve un olacak. İnsanın olduğu yerde bunlardan vazgeçmek mümkün değil. Bizim buğday üretimimiz sabit fakat buğday işleme kapasitemiz artıyor. Bu mantıklı değil. Biz değirmen sanayisinde kapasiteyi değil, verimliliği arttırmaya bakmalıyız. Teşvik bölgelerinde elektrik gibi maliyetlerin düşük olması ve insanların un sanayini kolay sanması bu yöndeki yatırımları arttırıyor. Serbest piyasa ekonomisinde insanlara 'şuna yatırım yap buna yapma' diyemeyiz. Yine de 'makarna ve un sanayilerine teşvik yok' denebilmeli. Amerika'nın nüfusu bizden kat kat fazla ama onlarda 220 kadar, bizde ise bin 300'ün üzerinde un fabrikası var. Karadeniz'de buğday yetişmemesine karşın, orada dahi çok fazla un fabrikası kurduk." 4