Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
DOĞUMUNUN 100. YILINDA ABDULLAH RIZA ERGÜVEN’İN ANISINA SAYGIYLA
‘Sonsuz Değişim’, 40 yaşında!
Sonsuz Değişim’in edebi söylemi ve felsefi
MUSTAFA PALA
yaklaşımı aslında Abdullah Rıza Ergüven’in
yazın yaşamının özünü yansıtıyor.
air, deneme yazarı, araştırmacı
Evrenin sürekli dönüşüm içindeki
Abdullah Rıza Ergüven (1925 / 2001),
diyalektiği hem doğayı hem insanı kapsıyor.
Ş
100 yaşında.
Yazar, evrendeki olayları metafiziksel değil,
Türkiye’deki çeşitli dergilerde şiir, deneme,
“kendiliğinden işleyen doğal yasalar” olarak
eleştiri ve felsefi yazıları yayımlanan Ergüven,
yorumluyor.
Jacques Prévert, Charles Baudelaire ve
Ergüven, kozmoloji, fizik ve doğa bilimleri
Paul Éluard gibi Fransız şairlerden çeviriler
bulgularına sık sık başvurmakla birlikte bunları
yaptı. Yasak Tümceler adlı romanında dini
şiirsel bir dil ve felsefi kavrayışla bütünlüyor.
kavramlara hakaret suçlamasıyla yargılandı.
Örneğin, modern fiziğin “belirsizlik-olasılık”
Üretken bir aydın olan Ergüven’in şiir,
kavramlarını Tao, Budizm ve Upanişadlar gibi
felsefe, düşünce, biyografi, popüler bilim gibi
Doğu düşünce gelenekleriyle ilişkilendiriyor. Bu
pek çok alanda Yeditepe, Varlık, Yaba, Geçek
tutum, onun pozitivist / ampirik bilgi ile sezgisel
Yayınevi ve Berfin Yayınları’ndan 80 kadar
/ düşünsel bilgiyi birleştirme arayışını gösterir.
kitabı yayımlandı:
DOĞU’NUN BÜTÜNLEŞTİRİCİ BAKIŞI
Yalnızlar (1958), Kırmızı Horoz (1981),
İLE BATI’NIN ÇÖZÜMLEYİCİ AKLI!
Yarınları Beklerken (1982), Yunus Emre
Doğu düşüncesini (özellikle Taoist akış, Hint
(1982), Sonsuz Değişim (1985), Milyonlar Kalkacak Ayağa
düşüncesindeki döngüsel zaman ve birlik anlayışı) Batı’daki
(1989), Yasak Tümceler (1993), Dinlerin Kökeni ve İslam’da
doğrusal tarih anlayışıyla karşılaştıran yazar, Batı’nın bilimsel
Reform (1996), Tanrıları Nasıl Yarattık / Tanrıların Ölümü!
yöntemi ile Doğu’nun metafiziksel sezgisini çatıştırmadan,
(2000), Sanat ve Erotizm (2004), Şiirin Gerçeği Toplumdaki
birbirini tamamlayan düşünsel yollar olarak yorumluyor.
Yeri (2007), Dinlerin Kökeni ve İslam’da Reform (2007),
“Tümellik” ve “sentez” arayışının belirgin olduğu bu yo-
Muhammed’in Tümceleri (2017).
rumla Doğu’nun bütünleştirici bakışı ile Batı’nın çözümleyici
Şiirden düşünceye, çeviriden biyografiye, felsefeden romana
aklını kaynaştırıyor.
geniş bir yelpazede çalışan, toplumcu duyarlıkları yüksek,
Bilgi ve özgürlük düşüncesinin birlikte ilerlediği kitap,
mücadeleci bir aydın olan Abdullah Rıza Ergüven, ne yazık ki
etik ve toplumsal mesajlarla örülüyor. Ergüven’in düşüncesinde
ülkemizde hak ettiği değeri bulamadı.
dini dogmalara karşı laik ve eleştirel tavır, insancıllıkla
İlk şiirleri Varlık, Türk Dili, Dost, Yeditepe gibi dergilerde
güçleniyor.
çıkan Ergüven, bilinçli ilgisizlik ve engellemeler çalışmalarının
Doğa ve insan yasalarını bilimsel-felsefi temelde açıklarken
İNSAN EVRENDE NEREDE DURUR
önünü tıkayınca İsveç’e gitti.
metafiziği dışlayan ama spiritüel derinliği önemseyen bir çizgi
VE KENDİNE NASIL BİR ANLAM KURAR?
tutturuyor. Bu çizgi, Dinlerin Kökeni ve İslam’da Reform,
‘SONSUZ DEĞİŞİM’ SÜRÜYOR...
Bilimsel bulgularla Doğu’nun metafizik sezgilerini
Tanrıları Nasıl Yarattık gibi sonraki yapıtlarında ideolojik bir
Ergüven’in, Sonsuz Değişim: Doğa, İnsan / Fizik ve Doğu
karşılaştıran Ergüven, modern fizik (görelilik, kuantum
tutuma dönüşüyor.
Düşüncesi adlı yapıtının 40. yılında (ilk baskısı Yaba Yayınları,
belirsizliği, evrenin sonsuzluğu) ile Doğu felsefesini (Tao,
Akademik katılıktan uzak durarak düşünceyi şiirle harmanla-
1985) yazarın 100. yaşına armağan özel baskısının, 2025 Budizm, Hint kozmolojisi), Batı’daki doğrusal ilerleme fikri ile
yan Ergüven, bu tercihi ile Camus ya da Sartre gibi edebiyat ile
Ağustos’unda telif hakları sahibi Berfin Yayınları tarafından döngüsel zaman anlayışı üzerinden uyumlulaştırarak Batı’nın
felsefeyi birleştiren düşünürlerin yani felsefeyi yalnızca kav-
yapılması değerbilirlik örneğidir.
düalizmini (ikilik) ortadan kaldırmak istiyor. Yazarın aradığı
ramlarla değil, imgelerle de kuranların yanına yerleşiyor.
Sonsuz Değişim, üç ayrı kitabı tek bir ciltte toplayan
bu sentez, metnin felsefi çıkışını oluşturuyor.
Üçlemenin ilk kitabı Sonsuz Değişim’in “Düşünceler,
kapsamlı bir çalışma.
Ergüven’in insan, toplum ve doğa gözlemlerine dayanarak
İmgeler” alt başlığı, bu yargının somut bir göstergesidir.
Yazar, evrende doğa-insan uyum ve çelişkilerini, insanın
kurduğu düşünce dizgesi, yapıt boyunca şu soruya yanıt arıyor:
Birinci kişi anlatıcının konuşma diline yaslanan kısa, kesik
gelişimini toplumsal dinamiklerle ele aldığı yapıtında, uzay “İnsan evrende nerede durur ve kendine nasıl bir anlam kurar”.
ve şiirsel eksiltmeyle yürüyen anlatımı, ikinci kitap Doğa,
bilimleri ve evrenin oluşumu üzerine bilimsel araştırmalara yer
Ergüven’in yanıtı: “İnsan doğanın bir parçasıdır, evreni
İnsan’da daha geleneksel bir deneme üslubuna, üçüncü kitap
veriyor; tertemiz bir Türkçeyle ve şiirsel bir anlatımla Doğu
bilerek varoluşunu gerçekleştirir; bunu akıl ve sezgiyle yapar.”
Fizik ve Doğu Düşüncesi’nde ise akademik bir tarza evriliyor.
düşüncesi ve düşünürlerinin Batı uygarlığına etkilerini felsefi
Evren ve insanın gizemi üzerine serbestçe düşünen kitabın
Sonsuz Değişim’in düşünce yapısı, insan bilincinin doğadan
ve bilimsel açıdan inceliyor.
40 yıl sonra da ilgiyle okunuyor olması düşünsel değerini
türediği, toplumsal gelişimin doğa yasalarıyla paralel ilerlediği,
yitirmediğini gösteriyor.
n
EVREN, İNSAN VE DÜŞÜNCENİN EVRİMİ
insanın sorumluluğunun, doğayla uyum içinde özgürlüğünü
ÜZERİNE KAPSAMLI BİR ÜÇLEME! kurmak olduğu argümanlarına dayanıyor. Sonsuz Değişim: Doğa, İnsan / Fizik ve Doğu
Sonsuz Değişim: Doğa, İnsan / Fizik ve Doğu Düşüncesi, Yazarın felsefi çıkışı, hümanist ve laik bir çizgide insanı Düşüncesi / Abdullah Rıza Ergüven / Berfin
evren, insan ve düşüncenin evrimi üzerine kapsamlı bir üçleme. kutsallardan bağımsız, değerli gören bir yaklaşımdır. Yayınları / 240 s. / 2025.
DEIRDRE BAIR’DEN ‘PARİS YAŞAMLARI:
SAMUEL BECKETT SIMONE DE BEAUVOIR VE BEN’
em Samuel Beckett hem de Simone de Beauvoir üzeri- Deirdre Bair’in ABD ile Fransa (Paris) arasında mekik dokuduğu
ne yazılmış en iyi biyografiler listesinde sarsılmaz bir yer ve hem 1970’leri hem 1980’leri kapsayan, toplamda nerdeyse
H edinmiş Deirde Bair (1935 / 2020), Ayşen Tekşel’in çevri-
20 yıla yayılan araştırma, röportaj ve yazma sürecine tanık ettiği
siyle Payel Kitap tarafından yayımlanan bu son yapıtında, her biri Paris Yaşamları, sadece Beckett ile Beauvoir hakkında değil, aynı
zamanda gazeteciliğin ve yazma sürecinin zorluklar, temelsiz
ömrünün onar yılını alan çalışmalarının perde arkasını paylaşıyor.
akademik kibir, erkek egemen dünyanın kadın kadın yazarlara
1970’lerin büyük bölümünü Beckett ile, 1980’lerin ise tamamını
bakışı, 1970’lerin özgürlük çığlığı.
Beauvoir ve yakın çevresi ile geçirerek 20. yüzyılın düşünsel ve
1980’lere hâkim olan değişim atmosferi, edebiyat sahnesi, aile
yazınsal atmosferinin oluşmasında büyük katkısı olan bu iki isim
kurumu, ilişkiler, kısacası yaşamın kendisi hakkında da söyleyecek
hakkında sırayla 1978 ve 1990 yıllarında yedi yüz ellişer sayfalık
çok sözü olan bir çalışma.
n
iki biyografi yayımlamış olan Bair’in tüm süreci anlattığı Paris
Yaşamları gazetecilik bağlamının yanı sıra Beckett ile Beauvoir’ın
Paris Yaşamları: Samuel Beckett Simone de Beauvoir ve
bilinmeyen yönlerini, yaşamlarındaki insanlarla ilişkilerini açığa
Ben / Deirdre Bair / Çeviren: Ayşen Tekşel / Payel Kitap /
çıkarması bakımından da son derece önemli. 379 s. / 2025.
4 25 Eylül 2025