Catalog

MERHABA ( ) 1884 / 1920 Ulusal dil, ulusal edebiyat savaşımcısı: Ömer Seyfettin! erelere, neler çizmemiştir ki? Afişler, film dekorları, sigara kağıdı resimleri, kolonya N etiketleri, bohça üzerine yağlıboyalar… 1920’lerden başlayarak çizgisi her yerdedir. Denebilir ki karikatürü meslek olarak yapan ilk çizerlerimizin başında o gelir. Yusuf Ziya Ortaç, tanıdığı karikatürcülerin en titizinin o olduğunu yazar. “Çömez”iyle, “Tombul Teyze-Sıska Dayı”sıyla, Avrupai ölçülerdeki güzel kadınlarıyla çizgisi Babıali patronları tarafından o kadar beğenilir ki neredeyse bir estetik ölçüsü birimi olarak kullanılır. 1953’deki ölümünden sonra da ÖNER YAĞCI Babıali’de onun ölçütü sürer. 1946’da haftalık MİZAH’ı yayımlayarak ÖMER SEYFETTİN: ‘TÜRKÇE “çok partili yaşam”a katkı verir. Dergi 21 BİZİM MANEVİ VE KUTSAL VATANIMIZDIR!’ Temmuz seçimlerinden tam dokuz gün önce “Dilde ve edebiyatta milli benliğe dönüş” ilkesiyle Selanik’te okuyucuların karşısına çıkar. yayımlanan Genç Kalemler dergisinin ilk sayısındaki (Nisan Çoğunluğunu kendi yazı ve çizgisiyle 1911) “Milli edebiyat” akımının başlangıç bildirgesi sayılan “Ye- doldurduğu MİZAH dergisi, “Karikatür, bir şeyin, ni Lisan” yazısındaki düşünceler Ömer Seyfettin’in (11 Mart bir hadisenin foyasını ortaya çıkarmaktır!” demiş 1884 / 6 Mart 1920) dil savaşımın temelini oluşturdu. ustanın olgunluk eseri sayılır. Muzaffer Uyguner’in derlediği Dil Konusunda Yazılar (Bilgi), Ancak 1928’de yeni harflerin kullanılmaya Türklük ve Türkçecilik Yazıları (Bilgi) adlı kitaplardaki yazıların- başlanmasıyla işler değişir. Kısa süre da, “Dil öyle bir vatandır ki, bozulursa ne millet kalır ne devlet... sonra zirvedeki yerini artık Cemal Nadir’le Milliyetimiz nasıl Türklük, vatanımız Türkiye ise, dilimiz de Türk- paylaşacaktır. çedir. Türkçe bizim manevi ve kutsal vatanımızdır. Bu manevi vatanın bağımsızlığı, kuvveti, resmi ve milli vata- Şimdi ölümünden 72 yıl sonra, onu yeniden nımızın bağımsızlığından daha önemlidir... Çünkü vatanını kay- ele alıp incelemek için önümüzde bir fırsat beden bir millet eğer diline ve edebiyatına egemen olursa mah- oluştu. Cumhuriyet Kitapları onun Türk volmaz, yaşar ve bir gün yine gelir siyasi bağımsızlığını kazanır; karikatüründeki yerini, değerini ortaya koyan bir düşmanlarından intikam alır. karikatür seçkisi yayımladı. Fakat bir millet dilini bozar, kaybederse, hatta siya- Ramiz Gökçe kapağımızda. si egemenliği kalsa bilse tarihten silinir” diyerek Osmanlı Anısına saygıyla... Zafer Temoçin’in yazısı... İmparatorluğu’nda edebiyat ve bilim adına Türkçe bir satır yazı - Öner Yağcı (“Ulusal dil, ulusal edebiyat yazılmadığını, Anadolu’da ise saz şairlerinin kendi yarattığı ede- savaşımcısı: Ömer Seyfettin!”), biyatıyla dilini koruduğunu, geliştirdiğini ekledi. - Gültekin Emre (“Doğumunun 100. Yılında YAZILAR, ROMANLAR, ÖYKÜLER, ŞİİRLER… Konstantin Simonov”), ‘EFRUZ BEY’, ‘ASHAB-I KEHFİMİZ’, ‘YALNIZ EFE’… “Dilimizin sadeleşmesini” kendimizin yapması gerektiğini Varlıklı bir ailenin oğlu olarak Nişantaşı’nda yaşayan, okuma- - M. Sadık Aslankara (“Öykünün efendisi mi, söyledi. Dilin anlaşılır olmaktan uzak olduğunu, Türklerin biraz yı gereksiz gören, bilgisiz, kibirli, kurnaz bir adamı anlattığı Ef- ermişi mi?” / Necati Tosuner, Gönülde Kitap, okumuş olanlarının ellerine kalemi alınca Arapça, Acemce lügat ruz Bey romanında siyaset alanında öne çıkan, gösteriş budalası, Bir Tutkunun Dile Getirilme Biçimi, Alakarga paralamaya, bileşimler yapmaya kalktıklarını söyleyerek “İşte biz yarı aydınları karikatürize etti, hicvetti. / Hüseyin Akyüz, Eski Bir Pişmanlığa Dönüş Türk dilini bu edebiyat zalimlerinin ellerinden kurtarmak, halka Avrupalılara benzemeye çalışan Efruz Bey’in kişiliğinde ken- Notları, Alakarga / Ertuğ Uçar, İstanbulin, Can kendi diliyle faydasına yarayacak bir şeyler yazacak, memleke- di çıkarları için toplumun çıkarını görmezden gelen sözde aydın- / Nisan Erdem, Rüyanın Oltasında, Everest timizde okuma sevgisini uyandırmaya çalışacağız” düşüncesiyle ları eleştirdi. / Oğuz Dinç, Kırılma Noktası, Aylak Adam / edebiyat üzerine yazılar, romanlar, öyküler, şiirler yazdı. Önsözünde “Osmanlılık” düşüncesinin gülünç bir hayal- Ceyhan Usanmaz, Kâğıttan Kaplan, İthaki / Yazılarının bir kısmı Muzaffer Uyguner’in derlediği Doğduğum den öteye gidemediğini yazdığı Ashab-ı Kehfimiz romanında, Yalın Gündüz, Hayal Sigortacısı, Cumhuriyet Yer (Bilgi), Sanat ve Edebiyat Yazıları (Bilgi), Olup Bitenler / Top- Meşrutiyet’le ortaya çıkan düşünsel bulanıklığı, bir Ermeni gen- Kitapları), lumsal Yazılar (Bilgi) ile Makaleler (Dergâh), Genç Kalemler Der- cin anılarıyla aktarırken dönemin aydınlarını güldürerek ve dü- - Ferda Fidan (Stefan Zweig, Dünün Dünyası: gisi (TDK) adlı kitaplarda yer aldı. şündürerek eleştirdi. Bir Avrupalı’nın Anıları), Önsözünde “Osmanlılık” düşüncesinin gülünç bir hayal- ‘CEHALETİN, HAYATLA İLGİLİ DUYGULARIN - Metin Turan (Güven Baykan,Yarım Kalan den öteye gidemediğini yazdığı Ashab-ı Kehfimiz romanında, ALÇALTTIĞI İNSANLIK İÇİN EDEBİYATI Fısıltılar, Cumhuriyet Kitapları), Meşrutiyet’le ortaya çıkan düşünsel bulanıklığı, bir Ermeni gen- BİR KORUYUCU SAYARIM!’ - İlkiz Kucur (Paul Lynch, Peygamberin Şarkısı, cin anılarıyla aktarırken dönemin aydınlarını güldürerek ve dü- “Edebiyat benim nazarımda o kadar büyüktür ki... Cehaletin, Çeviren: Mert Doğruer, Deli Dolu), şündürerek eleştirdi. hayatla ilgili duyguların alçalttığı insanlık için onu bir koruyucu - Y. Bekir Yurdakul (Çiğdem Sezer, Yeryüzü Hayıkyan adlı genç, Avrupa’da eğitim görüp “Hangi millet- sayarım. Bana göre edebiyatçılar, insanlara, adiliklere karşı nef- Güvercinleri, Günışığı), tensiniz” sorusuna insanların “Müslümanım” yanıtını verdi- reti gösteren aydınlıkçılardır” diyen Ömer Seyfettin, ulus olma- - Vitrindekiler, kısa tanıtımlar, Mustafa ği İstanbul’a dönen “Osmanlılık” düşüncesinin mimarı Niyazi nın yolu öncelikle ulusal bir dilden geçtiği bilincini roman ve öy- Başaran’dan Bulmaca. Bey’le tanışır ve kurulan Osmanlı Kaynaşma Kulübü’ne girer. külerindeki sade dille kanıtladı. >> İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Serhan Eren l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Evsun Sinem Alkan l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 KITAP Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.