Catalog

Köy Enstitüleri'nin 50. kuruluş yüdönümü 1990, Köy Enstitüleri'nin 50. kuruluş yıldönümü. Toplum tabanında bir rönesans devinimi yaratmış, dünya eğitimine katkı sayılmış bir atılım Enstitüler; Kurtuluş Savaşı'nı sürdüren bir devrimci eğitim imecesi; bir özgürleşme eylemi. Bozkırdaki fidanlar zım H i k m e t ' i n ^etirdiği insancıl, ulusal şiirle... Az katkı de&ildir b u n l a r ınsanlığa, a t o m icat e t m e k t e n d a h a büyük bir katkıdır... Ç ü n k ü a t ö m insanları ö l d ü r m e k için k u l l a n ı l ı y o r . " (Hattaya Bakış, 1987, Sayı: 23) Ne ki A T ' y e girmeye kalkışan t o p l u m u m u z , insanhğa katkımızı değerlendıremediği için bir boynu eğikliği yaşıyor bugün. Duvarların yıkıldığı dünyada, yapay sentezleri .bir yana itip, öz değerlerine eğılerek, o konuiarda yapılacak inceleme araştırma sonuclarına göre eğitimini, yaşamını düzenleyerek, onurlu yerini alabilirdı dünyada. Köy Enstitüleri, Eyüboğlu'nun dediği gibi, " B u m e m lekette k u r u l m u ş , kurulacak halkçı, gerçekçi, ilerici, kel i m c n i n t a m anlamıyla milli eğitim k u r u m l a r ı n ı n başında gelir. tlkin bu k u r u m l a r d a taklitçilikten k u r t u lup çağdaş dünya görüşüyle kendi koşullarımıza uygun, varlığımızın köklcrine giden bir yol b u l m u ş u z . Tüketici o k u l d a n üretici okula geçmişiz, ezbcrciliğin yerinc, yaşayan yaşatan bilgiyi k o y m u ş u z ; i n s a n o ğ l u n u n seve seve, sevine sevine çalışacağını, işe koşacağını kanıtlamışız; işciliklc öğrenciliği birleştirerek h e r ikisini de angarya o l m a k t a n k u r t a r m ı ş ı z ; yeşermez bozkırları yeşertmeye başlamışı/.. Sonra? S o n r a k e n d i yaptığ:mızı d ü ş m a n ı m ı z gibi y ı k m ı ş ı z . " Bağımsızhk Savaşımız gibi geri kalmış ülkelere örnek olmuş Kurumlardır Köy Enstitüleri geçmişın değil, geleceğin yaşayan, yaşaucak imeceleri... "Arıfiye! Şoför durdu. Fnstiıü Mektebi, dedi, Süleyman Edip Bey Müdürün adı Bir yol da burada duralım; Ellerinde nasır, yüzlerinde nur, Yarına ümitle yürüyenlere Bir selam uçuralım..." O r h a n VELİ (Yol Türküleri, 1945) KÖY ENSTİTÜLERİ'NİN 50. YILI ETKİNLİKLERİ Köy enstıtülu ftflrencıler tarla zıraatı dersmde (Engın Tonguç arşıvinden) O k u r y a z a r l ı k Yılı" ile gözler yeniden " i n s a n a " çevrildi: " U m u t insanda ekinde, u m u t e ğ i t i m d e " dcniyor. T ü r k i y e için de önemli bir yıl 1990: Köy Enstitüleri'nin 50. kuruluş yıldönümü. Toplum tabanında bir rönesans devinimi yaratmış, dünya eğitimine katkı sayılmış bir atılım Enstitüler; Kurtuluş Savaşı'nı sürdüren bir devrınıci eğitim imecesi; bir özgürleşme eylemi. Kapatılışlarından şunca yıl sonra da, oralarda uygulanan ilkelcr, değerinı, canlılığını koruyor. Yerliyabancı uzmanlarca her düzeyde inceleme konusu olmaları, haklarında kitaplar yazılması, toplantılar düzenlenmesi; doçenılik, profesörlük tezlerine konu olmaları bundan. Bir konuşmasında: " B e n üç şeyle ö v ü n m e s i n i isterim T ü r k i y e ' n i n " diyor Yaşar Kemal: " A t a t ü r k ' ü n gerçekleştirdiği kendine döniis ve ba&ımsızlık politikası, H a k k ı T o n g u ç ' u n gerçekleştirdiği d e m o k r a t i k eğitim ve Nâ H 7 MEHMET BAŞARAN ızlı, şaşırtıcı bir değişim içinde dünya. Birleşmiş Milletler'ce U N E S C O ' c a kabul edilen " K ü l t ü rel G e l i ş m e n i n O n Yılı" ilc, "1990 Uluslararası Köy Enstitüleri'nin 50. yılı etkinliklcri EğitDer (Eğitim Derneği) Genel Merkezi'nce düzenlenmekte ve yürütülmekte. Bu nedenle EğitDer Genel Merkezi'nce imece yoluyla 50. Yıl kitabı hazırlandı. Tüm Türkiye il ve ilcelerınde EğitDer şubelerince toplantılar, paneller, ve demokratik eğitim etkinliklerj düzcnlcndi. Bu yılki Ferit Oğuz Bayır Düsün ve Sanat Ödülü'nü, "Kuruluşlarının 50. yılında Çeşitli Yönleriyle Köy Enstitüleri" konulu bir inceleme kazandı. Ödül 22 nisanda Foça'da yapılacak bir toplantıda verılecek. Toplantılar: 14 nisanda Kadıköy ve Beykoz; 15 nisanda Kartal; 17 nisanda Gaziosmanpaşa'da F^ğitDer şubelerince düzenlcnecek toplantılar yapılacak. Yine 17 nisanda Lütfi Kırdar Spor ve Sergi Sarayı'nda bir genel toplantı yapılacak. Sunucu: Niyazi Yaşar. Yöneten: Bahattin Fırtına. Konuşmacılar: Aziz Nesin, Uğur Mumcu, Ali Sirmen, Hıfzı Topuz, Altan Öymen, Mchmct Başaran, Bahattin Can, Mehmet Günay. Şiirler: Hale Akıncı. Dinleti: Deniz Türkali, Hüseyin Başaran. Ayrıca enstitülülerden halk oyunları ve türküler. 19 nisanda Bcşiktaş SHP İlce Merkezi'nde bir panel düzenlenecek. Yöneten: Pakize Türkoğlu, Bekir Semeri, Mehmet Başaran. Şiir: Hülya Karakaş. Dinlcıi: Rahmi Saltuk. Sergiler: Ü L E R Hakkı Tonguç'un belgeliğinden alınan, gazetemizde filıne alınıp büyütülen, Eczacıbaşı Sanat İşliği'nde hazırlanan 140 fotoğral İstanbul, Ankara ve İzmir'de çeşitli yerlerde sergılenecek. 1 N I S A N 1 9 4 0 ' T A E H S T İ T Yayınlar: Cem Yayınları: Yarınki Türkiye'ye Seyahat / A.Emin Yalman; Sabahattin Eyuboğlu ve Köy Enstitüleri / Mehmet Başaran; Sıs Dağının Başında Borana Bak Borana / Mehmet Başaran; Çağdaş Yayınları: Köy Enstitülü Yıllar / Talip Apaydın; Köy Enstitüleri ve Ötesi / Mahmut Makal; Mektuplarla Köy Enstitüsü Yılları / Engin Tonguç; Özgürleşme Eğilimi: Köy Enstitüleri / Mehmet Başaran. Milliyet Yayınları: 50. Yıla Armağan" adı altında; Kanlı Derenin Kurtları / Dursun Akçam; Sis İçinde / Behzat Ay; Memetçik Memet / Mehmet Başaran; Tırpan / Fakir Baykurt; Tütün Yorgunu / Talip Apaydın; Acı Duman / Osman Şahin; Bizim Köy 1975 Hayal ve Gerçek / Mahmut Makal; Şeytanistan / Ali Yüce; adlı kitaplarla etkinlıklere katılarak 50. yıla ekin ve sanat boyutu kazandıracaklar. Milliyet Yayınları ayrıca "50. Yıl Roman Armağam" vermeyi kararlaştırdı. Sonuç 17 nisanda açıklanacak. Varhk Dergisi; "50. Yıl Özel Sayısı" hazırladı. ABC Dergisi ve Oğretmen Dünyası da özel sayılar hazırladılar. "Bu Futkuc iıarıusıııda ko> Lnsıııuleıı .ıJlu ı u ıllcrn k >u tibluy u k.»r>ınıı/a ı,ıkan\ urdu l Akçadağ (Malat) a), 2. Akpınar (Sanısun), 3. Aksu (Antalya), 4. Arifiye (Sakarya), 5. Beşikdüzü (Tıalvon), 6. Cılavuz (Kars), 7. Çifteler (Eskıjehir), 8. Dicle (Diyarbakır), 9. Düziçi (Adaıu), 10. Ernis fVan), 11. Gölköy (Kasumonu), 12. Gönen (Lparta), 13. Hasanoğlan (Ankara), 14. tvriz (Konya), 15. Kepirtepe (Kırklareli), 16. Kızılcullu (İ^mir), 17. Pazarören (Kayseri), 18. Pulur (F.r/urum), 19. Savaştepe (Balıkesir), 20. OrtakJar (Aydın), 21. Yıldızcli (Sivas). Dikkat edilirse Köy Enstitüleri'nin adlandırılması, Türkiye'de çoğu kez yapıldığı gibi, tarihten alınan isimler yerine coğrafyanın yer .ıdlarına dayandırılmıştır. Biz, bu tür adlandırmaya coğrafya (vatan) boyutu diyoruz." Cavit Orhan Tütengil Yurtdışında: Londra Halkevi'nce düzenlenen etkinliklere tlhan Selçıık, Melih Cevdet Anday, Mustafa Ekmekci, Talip Apaydın konuşmacı olarak çağrıldılar. Ayrıca Server Tanilli'nin başkanı olduğu "Aydınlarla Dayanışma Derneği" Almanya'nın büyük kentlerinde etkinlikler düzenledi. S A Y F A 8 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 10