Catalog

VERIMLI SULAMA Bitkilere yalnızca gereksindikleri denli su veren akülı bir sulama aygıtıyla domates üretiminde % 40'a varan bir artış sağlanabiliyor. Söz konusu aygıt Ibranı Unıversitesı Tanm Bölümü'nden Yehoshna Sluuron ve Benami Bnvdo tarafından geliştirildi. Sharon ve Bravdo geliştirdikleri yontemin yalnızca verimi arttirmakla kalmayıp, aynı zamanda su tuketimınde % 60'a varan bir düşüş sagladıgma dikkat çekiyorlar. Yontemin ozünü bitkinin yapragına iliştirilen ve onun kalınlıgını ölçen bir alıcı oluşturuyor. Yapragın kalınlıgı bitkinin içindeki su oranına göre degişiyor. Sağlıklı bir bitkinin % 60'ını su oluştunıyor. Yapragın ince olması ise, bitkinin suya ciddi gereksinimı olduğunu bir göstergesi sayılıyor ve bu durum verimin düşmesine neden oluyor. Aygıt, biri sabit, öteki yaylı iki levhadan oluşuyor. Bu iki levha yapraga iliştiriliyor. Devingen olan levha elektrik akımında voltajı düzenleyen kuçük bir voltölçere bağlı. Yapragın kalınlıgı degiştikçe, levha deviniyor ve voltajın degişmesine yol açıyor. Degişim sinyali bir işlemciye yükleneıek bitkiye verilen su mıktan ayarlanıyor. Bitkilenn dönemsel olarak sulandıgı geleneksel sulama yöntemlerinin tersine, bu sistem bitkilere sürekli su veriyor, ama su miktarını bitkinin gereksinimine göre Kökler sablt bir ayarhyor. Burada önemli olan, bitkiye nem tevlyeslnde gerektigi zaman, gerekli miktarda suyun tutulur. sağlanması. Alan çahşmalan sistemin SUpap bltkllerv verilen suyu konttnl edlyor r konuma geçılebilecegı, Scheffer ve Holmgren toprak sahiplerinin El Nino'nun gücunden yararlanarak topraklannı yeniden verimli duruma getirebüeceklerine inanıyorlar, Çiftçilerin El Nino sırasında, yalnızca bir mevsım hayvanlannı o topraklarda otlatmamalan durumunda, gerek artan yagışlar gerek otlatmanın azaltılmasının yarattıgı etkıyle bolge yeniden eski verimlılıgıne kavuşabilecek, Araşürmacılar bu görüşü Şili'nin kuzeyindeki kurak alanlarda deniyorlar ve El Nino'nun geçmişte ormanlık alanlarda olumlu bir etki yaratıp yaratmadıgını ögrenmeye çalışıyorlar Ûdimin ne tür degışimlerden geçtigini anlamak için agaç govdelerindeki halkalan inceliyor, bu yönde en etkili sonuçlann abnabilecgı yerleri belirlemeye çalışıyorlar. Ohio Eyalet Üniversitesi çevrebilim uzmanı Mohan Vfmli goruşün kuramsal açıdan mantıklı olduguna, ancak uygulamada nasü bir sonuç vereceginden pek emin olmadıgına dikkat çekiyor. Bir sorun, El Nino'nun bırçok üründe verimi artrarak, su tuketimini çarpıcı biçimde duşurdügünü ortaya koyuyor. Cözler açılıyor Gen terapinın gucunu ortaya koyan çarpıcı bir uygulamada, çok ender görülen kalıtsal bir tür körlügü olan köpekler yeniden görme duyusuna kavuşturuldular Söz konusu çalışma ınsanlarda kimi göz hastalıklanran sağaltımı yönünde onemli bir adım olabihr. Pennsylvania Üniversitesi'nden Jean Bennett elde edilen sonucun, bir bilim adamının yaşamında osa olsa bir kez karşılaşabilecegi türde bir sonuç olduguna dikkat çekayor Araştırma kapsamındaki köpeklerde, agtabakadaki ışığa duyarlı dokunun işlevini yıtirmesıne yol açan, leber konjenital amaurosis (LCA) adıyla bilinen bir hastalık vardı. Bu hastalık ınsanlarda da görulebilir ve kişi genellikle bebekken görme duyusunu yitirir. Hastahga bilinen üç genden birinde meydana gelen bir degişim neden olabilir. Ancak, henüz tam olarak bilinmemekle birlikte, öteki genlerdeki bir bozukluk da bu duruma yol açabilir. Arastırmadaki köpeklerin RPE65 olarak bilinen ve normal goruş için gerekli bir pigmentin uretilmesine yardımcı olan bu genin iyi bir kopyasını bağlantüı bir vırüsun içinde oluşturup üç köpegin sağ gözündeka agtabakasına igneyle aktardılar. Sonuçta, meydana gelen elektrıklenmeyle köpeklerin sag gozleri yeniden gormeye başladı. Denetım grubu olarak, virüs yalnızca iki köpegin sol gozbebegindeki sıvının içine aktanlırken, üçuncu köpegin sol gözüne herhangi bir igne yapılmadı. Bu gözlerde herhangi bir gelişmeye tanık olunmadı. Ne var ki, gerçek coşku anı köpekler loş ışıkta masa ve iskemlelenn arasından dolaşmak zorunda kaldıklannda yaşandı. Daha önceleri önlerindeki eşyalara sü rekli bindiren köpeklerin yollannı rahatlıkla çizebıldiklerine tanık olundu Şımdılık herhangi bir yan etkisi gorulmeyen sagaltımın ınsanlarda da olumlu sonuçlar verebilecegine ianınılıyor. Gelgelelim, yoneümin agtabakalarının yapılan artık onarılamaz duruma gelmiş olan yaşlılarda bir ışe yaramayacagı sarulıyor. Virüs aktanmımı ve genlerin etkin duruma getirümesi konusunda bugune dek elde deilen bügiler, 50 yaşın ustündeki ldşilerın yarısında körlüge neden olan yaşa baglı maküler dejenerasyon gibi, çok daha yaygın göz hastalıklanna da çözüm getirebilir. Bennett ve arkadaşlan yontemin ne kadar bir süre etkıli olduğunu, herhangi bir sorun yaranp yaratmadıgını anlamak amacıyla köpeklerin durumunu yakından izliyorlar, NeöiııueiiKsiiıt:.>ıııdeıı ı^dyıidkidiuyor. Scheffer ve Holmgren yerel halkla en iyı biçimde nasü bir işbirligine gidilebileceginin saptanması amacıyla toplumbilimcilerle ortak bir çalışma yürütüyorlar. Annemden sevgilerle Fareler uzerinde yapılan bir araşürma, "ecstasy" alan gebe kadınlann çocuklarının beyinlerinde kaka bozukluklar yaratabileceklerini ortaya koyuyor. Araştırmaya önderlik eden Cıncmnah Unıversitesı Tıp Fakultesi'nden Chaılas VorhBeı "Eskiden bebek bekleyen kadınlara önlem olarak yalnızca ilaç almamalarını önermekle yetinirdik. Şimdi önümuzde somut bir gerçek var," diyor. Vorh*«8 ve arkadaşlan "ecstasy" adlı maddenin, beynin gelişıminde en önemli evre sayılan, gebeligin son üç ay içinde ne gibi etkiler yarattıgıru fareler uzerinde incelemeye çalışular. Denek farelerin yansına, yaşamlannın ilk 10 günü boyunca, gunde iki kez ecstasy verdiler. On günlük fa Büyük değişim Ortalıgı kasıp kavuran hava sistemi El Nino'nun yararlı bir yonu de olabilir. Hollandalı araştırmacüar aşırı otlatma, ya da çolleşme nedeniyle bozulan topraklann yeniden eski durumlanna getirilmesinde D Nino'nun yararlı olabileceginı öne sürüyorlar VVageningen Universitesi çevrebüım uzmarüan Marten Scheffer ve Milena Holmgren kimı topraklann kuraklıktan çok kotü duruma geldiklerine ve burdarın, otlatılan hayvanlar çekilse de, kendı kendüerine iyileşemeyeceklerıne dikkat çekiyorlar, Ne var ki, aynı onlemlerin, her 3 ile 6 yılda bir meydana gelen ve genellikle kurak olan yerlerde yagışlann belirgin bir biçimde artmasına neden olan, El Nino sırasında ahnması bu topraklan yeniden bereketli bir duruma getirebilir Scheffer ve Holmgren birçok ekosistem için, aynı çevre koşullannda farkh "denge durumlannın" söz konusu olabilecegine dikkat çekiyorlar Ormanlık, otluk, ya da çorak toprak gıbı, her durum oldukça sabittir ve iklımsel dalgalanmalara dayanıklıdır Gelgelelim, çevre koşullarında meydana gelen çarpıcı bir degişim bu sistemlerı oylesine farkh konumlaıa ıtebilır ki, eski koşullar yeniden geçerli olsa bile, sistem o konumdan kurtulamaz. Bu, hayvanların aşırı otladıgı topraklar açısından kötü bir haber olsa da, çolleşmiş bolgeler için bir kurtuluş sayüabilır. Scheffer'e gore, ışm güzel yönu, kımı zaman biraz zorlanarak bu olumsuz durumdan farklı bir rede beynin gelışme surecı, 2430 haftalık bir ınsan ogulcuguna eşıt bir aşamadadır Farelerin geri kalaruna, 1020 gunlukken (insanda gebeügin son altı haftasına denk duşuyor) ecstasy veriürken, denetim grubuna da, yalnızca tuzlu bir eriyık verüdi, 60 gün sonra fareler olgunlaştıklarında, Vorhees farelerin beyinsel işlevlerıni ölçmek amacıyla kimi de 746/6