Catalog

Bilindn anahtan nerede gizli? İşte, sinirbilim araştırmalarmdaki kilit nokta bu soruda gizli.... Bilincin karmaşık şifresini çözmeye çalışan bilim adamları soruyor. MHyarlarca sinir hücresiyle işleyen insan beyni, kendisini algılama yetisine sahip mi? hillip Dörr narkozdan uyandıgı zaman bedenın sol hsmı tumuyle duyarsızdı Sol bacagını suruyerek hastane kondorunda yurumeye başladıgmda ıse farkmda olmadan sol yanındakı ınsanlara çarpıyoıdu Sankı gorunmeyen dorduncu bır boyut vardı" dıye hatırhyor o gunlen yırmı yaşındakı ogrencı Phıllıp on bır yaşına geldıgınde şıddeth epılepsı nobetlerı geçınyordu Bu durumda amehyat kaçınılmaz olmuştu Doktorlar çocugun sağ beyın yuvannı amehyatla al dalar Bu zorlu operasyondan bırkaç ay sonra da bılınç bo zuklugu yaşadı Phıllıp Beyın uzmanlan tarafindan 'Neglect" olarak ısımlendıhlen bu bozukluk beyınde duyu et kmlıklerını yenne getıren bolgelenn cerrahı gınşımle alınmasından sonra ortaya çıkar Phıllıp amehyattan sonra eskı Phıllıp olmayabılırdı de fakat gencın okulda gosterdıgı başarı gerçek bır tip mua zesı olarak kabul edılmekte Phıllıp ın beynı, beynın sag yarısındakı gorevlerı sol beyın yarısıyla yerıne geürecek kadar esnektı" dıyor Munıh Çocuk Khrugmdekı noropsıkolog Reiahard Werth. Gerıde kalan sol beyın yansı sol goruş açısı olmaksızın da yaşamayı ogrenmışü Phıllıp ozellıkle de amehyattan hemen oncekı yıllarda yaşadıkJannı hatırlamakta zorlanıyorsa da konuşma ve yazı yazma gıbı zıhınsel yetılerını hıçbır zaman ymrmedı Noropsıkologlar Phıllıp gıbı hastaların ınsanla ılgılı son büınmezı çozmeye yardımcı olabüeceklenne ınanıyor Bır buçuk kılo agırhğındakı bu son derece karmaşık grı hucre dokusundakı 100 mılyar noron bellı bır noktada ya nm mılyon kılometre uzunlugundakı sınır yollannı oluşturuyorlar Beyın uzmanı Wolf Singer'e gore evrenın bu en karmaşık maddesınde' kendısını "Ben" olarak algılayan bır 'şey var Tum hukuk sıstemlerı, dunya goruşlerı ve dınler nasıl oldugu anlaşümadan bu büınmeze gore gebştınlmıştı Büınç kendısını bır obje olarak kabul edemez' dıyen Immanuel Kant gıbı bırçok kışı, bunun boyle surecegını duşunduyse de doga bılımcılen kısa sureden ben yme de somutlasurma çalışmalannı surdurmekte kararlılar Dk ış olarak büınç kavramındakı felsefı yuklemı kaldıran bılım adamlan, büıncı, tum algılama sureçlerının bır butunu olarak keşfetmeyı denıyorlar Dk once duyma, gorme, duyumsama ve tat alma gıbı P J v. K Btyin aroftırma laboratuvannda müzlk testtl Sağ beyinyuvan alınan Phllpp Dön, satnmç oyBtyin etklnttklerinln labontuvanh Inctktuıml (leipzlg, MaxHanck hu., Nömhjl Böl. nuyor farklı sısfemlen daha sonraysa duşunce mekân ve zaman algılaması ılışkılendırme de gerlendırme ve anımsama yenlennı anlamaya çalışacaklar Bılım adamlannın amacı tum bu etkınlıklerın bır arada nasıl ışledıklennı gosteren ve ınsanın sonuçsal olarak duşunebılme ve hareket etme yeüsıne açıklık getırecek bır teon gehşürmek olarak ozetlenebılır Yenı yuzyılda bügı sının yenıden aşılabılecek mı' Ka famızın ıçınde altı duyuyla sınırlı olan bu evren gorulebüır hale gelecek rru'' Kendısını ızlemek zorunda kalmasına ragmen duşuncenın gucuyle yıne de başanh olabüecek mı' Genetık şıfrenın çozulumunden sonra şımdı de sınır hucrelerının dıh gramen sozdızımı (sentaks) ve semantıgı deşıfre edılmeye çahsılacak Bundan sonra üp ve teknolojıde devnmsel aulımlar yaşanabüır Bıhm adamlan beynm hantasını ve sozlugunu elde edebüırlerse beyın hastalıklannı ıyüeştırebüır hatta beyın modelıne gore bügısayarlar da gelıştırebılırler Bılgının evrımı yenıden yazdırken, ınsan yaraöcüık yetısını de aşabılır Ancak evnmın muazzam yaratma gucu nedenıyle sınır bılımcılen henuz bır bocalama devresındeler 'Sıstemler dınamıgınden oluşan beynın karmaşıklığını kuçumseyemeyız' dıye uyarmakta MaxPlanck Enstıtusu, Beyın Araşürmalan bolum başkanı Wolf Sınger (bkz soyleşı) Bugune degın sunulan kuramlann tumu yanıltıcıydı Oysa Amerıkalı bılım eleşürmenı Joha Horgan İnsan ru hu adlı son kıtabında büınç kavramıyla ügüı çapraşık duşuncelerle ügüı orneklerle bırhkte ruhu kuçuk kuantalaı tarafindan organıze edüen bır duzenleme tılarak açüdayan teonyı de (Oxford matematücçısı Roger Penroae) sunuyor Horgan a gore büımde abartüı duşuncelere ulaşma tehlücesı büım adamlannın salt kansere karşı bır üaç gelıştırmek yenne ınsanın ne oldugunu açüdayan sonuçsal bır açüdama bulma çabasma qırdıklerınde artmakta Bu uyan Antonio Danuulo gıbı ıyımser araşnrmaalar ıçın pek bır şey ıfade etmeyebüıyor tabu Iowa Unıversıtesı'nde gorevlı olan Damasıo yakında mutlulugun uzuntunun ıstegın ve acının nasü oluştugunu gorebüecegımızı hatta büınç mekanızmasının büe sır olmaktan çücacagından soz edıyor Kopek kedı ve şempanzelere ekranlar uzennde basıt şeküler gostenp, hayvanlann reaksıyonlannı, elektrotlar yardımıyla dogrudan dogruya sınır hucrelerınde olçen bıhm adamlan gıbı noropsıkologlar da benzer deneylen ınsanlar uzennde uyguluyorlar Ozeljses studyolannda veya bügısayarla test edüen deneklenn yenne getırmelen gereken gorevlenn daha zor olmasma karşın test yontemlerı daha az rahatsız edıcıdır Büım adamlan beynı elektrotlarla dınlemek yenne, elektroansefalografi, manyeto ve çekır dek spıntografüenyle kaydetukten sonra deneklenn anımsama konuşma ve problem çozmelen sırasında oluşan karaktensnk duyum moüflennı degerlendınyorlar Uçuncu bır arastırma grubu ıse beyın bolgelerındekı etkınlüdenn de tıpkı bobrek karacıger ve kalpte oluşan fonksıyon bozukluklan gÜ3i ortaya çücabüecegı goruşunde bırleşmekte Bugrup beynı herhangı bır organ g±ıı bıyolojüc açıdan ıncelıyor Ükyardım ve yogun bakım unıtelennde 746/18