Catalog

yaşanan geüşmelerle bırhkte bu araştırmalara uygun hasta sayısı da gunden gune artmakta Her yıl yaklaşık 100 000 yera beyın hastası gelıyor' dıyor Max Planck Enstıtusu, Noropsıkolojı bolum başkanı Tves von Cramon Bunlann bırçogu ganp bır şeküde hayal ve gerçek, ayıklık ve koma durumu arasında gıdıp gel mekte Kırk yasındakı Martın W orneğın aynaya bakügmda kendısını tanımıyor Gundelık yaşamda da karaısız davranıslar sergıleyen bu adaman çahşması da olanaksız tabıı Marun'ın gordugu objeler beynı tarafindan algüanmıyor Gerçı gorulenlerı tanıma bolgesı gorevını yerme getınyor ama bellek ıçengıyle olan baglantı beyın kanaması geçırdıgınden bu yana ışlemıyor Teyhls: Agnozi. Bu hastalık, (sınırsel tepılerın orumceksı ag dogrultusunda ışlendıgı) artkafa lobundakı sırurlerde meydana gelen lezyonlarla ortaya çıkar Fakat bu bozukluk bıhnç tarafindan fark edılmez "Beynımızde oluşan hatalar konusunda tehlıke ışaretı verebılecek bır uyan merkezı bulunmaz" dıyor Cramon Araşürmacıların ılgısı bugun daha çok 1 54 mm kahnlıgındakı beyınzarında yogunlaşrroştır Evrımsel açıdan beynın en genç bolumu olan Cortex cerebn" anatomık nıtelıklerınden dolayı ınsanı, hayvansı onculerınden ayınr ve guçlu bır yonetımle bılınç yarancüık ve zekâ gıbı ınsansı ozellıklen oluşturan bolge olarak kabuledüır Beyınzannın on kısmında, alnın hemen arka sında Michaal R. ısımh dıger bır hasta nın yaşadıgı "katılım eksıklıgıyle" ılgüı anahtar gızlenmış olabılır Beynın bu bolgesı hareketlerın tutarlıgını kontrol ederek pozıüf veya negatıf durumlan degerlendırmekte Duygularm ortaya çıkısı ıse salt bu beyın bolgesıyle açıklanamıyor Neredeyse tum sınır hucre gruplanyla bırhkte, salgı hormonlannı ayarlayan kmbık sıstem de duygularm uyanması sırasmda harekete geçer "Incelemelenmızın en onemh sonucu şudur Bıhnç konumlan beyınde kı bellı bır bolgeye baglanamamakta" dıyen Cramon konuyu bır ornekle açıklamaya çalısıyor "Buna gore on yaşında kı Mano'nun bedenıne neler yaptıgı nasıl anlasılabıhr? Çocugun ıçınde sankı yabancı guçler hukmedıyor Genelde sol kolundan destek alarak yataktan kalkan Marıo kendı kemıklerını kmyor' Cramon'a gore ınsan normalde kendı organlannı yaralamaz Mano nun davranıslannı esas ılgınç kılan ıse, kolunun bır beyın amebyatından sonra felce ugramış. ol Beyln kanamaundm sonra hareket teraplsl, monyetoamefahgmfl ölçUmU ması Yanı olay açık bır bıhnçle gerçekleşmıyor Fakat bıhncın uyumuş' olan bu parçası yıne de bellı organlar uzennde nefret uyandıracak durumdadır Cramon organlan felçh olan hastalarda surpnzlerle karşılaşmaya alışkın bır bılım adamı Kımı hastalar kollannın veya bacaklarının kendılerıne aıt olmadıklannı ıddıa edıyorlar (Hepsı de bu konuda ılgınç açıklamalar geürıyor Sol bacagım bana degü kayınbıradere aıt ya da yan yatakta yatan hastanın Dıger bır hasta ıse bacagının gece uyurken taküdıgını one suruyor) Beyın bunlara benzer bırçok açıklamalar ureüyor Ve bu sureç ruhu canlı tutarak bıhncın kendı duzenınde kalmasını saglıyor ama tutarsızlıklann gerçeklerle kanş^ınlmasına da engel olamıyor "Bu arada çok sayıda psışık davranışlann psıkolojık olarak açıklanabılmesı bıle sevındırıadır' dıyor Cramon Psıkıyarnden gelen psıkoz ve şızofrenı gıbı ruhsal sorunlan olan hastalann genelde organlanyla sorunlan oldugunu Erlch Kurteade fark etmıs. Magdeburg Unıversıte Klınıgındekı noropsıkolog, sanrılan (halusınasyon) araştınyor Bunlar şızofrenının üpık semptomlan olsa da Peter N gıbı beyın kanaması geçıren hastalarda da ortaya çıkabılryor Beyın sektesınden sonra hastanın sağ goruş açısı, dortte bır oranında korleşmıs^ı Ancak bu karanhk alanda Pıcasso'nun eserlennden bolumler parıldıyordu Şızofrenlerden farklı olarak hasta bunlann gerçek olma dıklarım farkında olsa da ıtıraf etmekte zorlanıyordu 'Bu tur hasta raporlarında doktor ve psıkologlar bıle hemen bır tur delıhk teşhısı koyuyorlar" dıye hayıflanmakta Kasten Sınırbılımcıler ı bu tur sannlamalann oluşumunu şu şeküde açıklıyorlar Bunlar olasılıkla sınır hucrele nndela anı tepılenn dagüımıyla ortaya çıkan bellek ıçengındekı karmaşayla bır araya gelıyorlar Oysa sağlıklı beyındekı noronlar bu hucrelenn kontrolsuz hareket etmelerıru onlerler Aynca beyın kabugu, onbeyınde bulunan ve hangı bellek ıçenklennın büınce aktarüıp aktanlmayacagını kontrol eden bır bolgeyı de çahstırmakta Kasten e gore bu bolge duşunce sırasında da aktıf durumdadır Işte bu bolge bozuk oldugu zaman gorme bıhncı bolgesınde sannlar dolaşmaya başlar kı bu sureç ruya gorme sırasında da onemh bır rol oynamakta Ruyalı uyku sırasında da beyın kabugu uyur ve bellek ıçenklennı kontrolsuz olarak beyınde dolaşmasına ızın venr Sağhkh ınsanda noroük sureçler bılmçsız olarak tamamlanmakta Hıç kımse rty» ve s&nn sureçlerının nasıl ışledıgını gordugunu ıddıa edemedıgı gıbı bunlann ne kadar zamanda gerçekleştıgını de bılemez Yalnızca ıfade, duşunceler ve duygular ona aıttır Bu bılınçlenme seyrı beyın hastalannda hatahdır Beyın araşurmacısı Damasıo sınır hastalanyla yapılan deneysel ıncelemelerle bilınç mekanızmasının detaylı olarak açıklanabılecegını umuyor "Benlik" saghkh bır ınsanda şeffaf bır 'ReahtyCheck" ıle oluşmakta Duyu organlan, duzenh olarak bedenın ve ıçınde bulundugu çevrenın durumunu bıldınrler Buna gore büınç, gerçekte esas olarak bedenın peıspektıfinden toplanan bılgının bır araya getınlmesı, seçümesı ve gozden geçırılmesıyle ılgık bır yeüdır Damasıo bu bılgısel ve kavramsal yetenegı alt gruplara ayırmakta 'Çekırdek bıhnç" Orgaruzmaya, duşuncelennın kendısıne aıt oldugu ve duşuncelere göre davranabılecegı duygusunu uyandınr Gehştınlmış bıhnç ' ıse bu zıhınsel ıçenklerı bıreysel bır çerçeveye oturtur olaylan, ıfadelen ve duşuncelerı zaman sırasına gore sınıflandınr Sınırbılımcılenn bugune degın buyuk aşamalar kaydetüklerı bır gerçek Fakat yıne de hangı psıkolojık surecın, beyınde bırbınnden farklı eüaleşım sureçlerının bırleşmesıyle ortaya çıkan "Ben' duygusunu ne şekılde etkıledıgı karanhkta kahnakta Bu bıldık beden ruh problemı uzerıne noropsıkolog, bıyolog ve matematıkçılenn getırdıklen par lak tez ornegı oldukça ılgınç bır keşfe dayaruyor Farkh beyın bolgelenndekı noronlar bazen 40 sanıyede bır aynı frekansla yuklenırler Bu kurama gore duyuların dışavurumlan ve bellek ıçenklen arasındakı bağlantılann varlıgı bun lann aynı anda behrmelerıyle oıtaya çıkmaktadır llk deneysel sonuçlar bu baglantı ılkesını dogrular rutelıktedır Her ne kadar bu hıpotez şımdılık şıddeth tartışmalara neden olsa da araştırmacüar yıne de umuüular Eğer bu baglantı problemını çozecek olursdk büınç problemıru açıklayacak kapılan da açmıs. olacagız dıyor Kahfornıya Teknolojı Enstıtusunden Christof Koch. Nılgun Ozbaşaran Dede ~", .i." • . Kaynak Spıegel 1/2001 746/19