Catalog

dishab@cumhuriyet.com.tr 15 NİSAN 2024 PAZARTESİ DIŞ HABERLER 7 İran’ın saldıracağı İsrail Başbakanı Binyamin iddialarının giderek Netanyahu’nun saldırıdan arttığı sırada önce Kudüs’te bir ABD Başkanı Joe arkadaşının füzelere Biden’ın tatilini korunaklı bir sığınağa yarıda kesip gittiği gündeme geldi. Washington’da Ardından Netanyahu’nun acil durum Tel Aviv’de bir savaş toplantısı kabinesini topladığı aktarıldı. düzenlediği bildirildi. İran, İsrail’in dokunulmazlığını deldi ran’ın 14 Nisan’da İsrail’e yaptığı SİHA ve füze saldırısını altı maddede incele- İ yelim: 1) Öncelikle İran’ın saldırısı uluslara- rası hukuk düzlemi içindedir; İsrail’in 1 Nisan’da Şam’daki İran konsolosluğuna İran, Şam konsolosluğunu vuran İsrail’i ilk kez doğrudan hedef aldı düzenlediği terör saldırısına hukuk temelli yanıttır; BM’nin 51. şartının meşru müda- faa hakkına dayanmaktadır. İran savaş açmadı, yanıt verdi 2) İran’ın amacı İsrail’e savaş açmak değildi, diplomatik temsilciliğine dü- zenlenen saldırıya yanıt vermekti. Dola- yısıyla verilecek askeri yanıt belli sınır- YÜKSEK GERİLİM lar içinde olmalıydı. Yanıt öyle olmalıydı ki hem İran, İsrail’in karşılık vermesi durumunda çok daha büyük srail’in ay başında İran’ın Netanyahu’ya koz verilmemeliydi, hem Şam’daki konsolosluğunu de İsrail’e İran’ın yapabilecekleri gösteril- bir saldırı yapacağını belirtirken ABD’nin, Tel Aviv’in olası meliydi. İvurmasının ardından günlerdir misillemesinde yer almayacağı iddia edildi. İsrail Savaş Çünkü Netanyahu’nun amacı za- misilleme hazırlığında olduğu ten İran’ı kışkırtmaktı. İran ölçüsüz ya- Kabinesi üyesi Gantz “doğru zamanda karşılık” mesajı verdi. konuşulan Tahran, ilk kez ezeli nıt verirse, bu ABD’yi İran’a yanıt verme- düşmanını doğrudan hedef aldı. ye zorlayabilirdi. İsrail’in en büyük arzusu, bölgedeki İsrail müttefiki güçlerin adımlar atmaktan kaçınması İran Dışişleri Bakanı emir Abdullahiyan İsrail ordusu, İran ve bölgedeki Ortadoğu’da ABD’nin fiilen kendi yanında önlemleri dikkat çekti. Saldırıdan için Tel Aviv’e çağrı yaparak gireceği bir bölgesel savaş kışkırtmaktır. vekil güçlerinden önceki gece hemen önce İsrail, Ürdün, Kuveyt, böyle bir durumda İsrail’in “çok Kınama ve sağduyu Diğer yandan İran’ın ölçüsüz yanıtı, si- ülkeye 170 insansız hava aracı, Lübnan’ın hava sahalarını daha büyük” bir karşılık alacağı yasi çıkmazdaki Netanyahu’ya alan ka- 120 balistik füze ve 30 seyir füzesi zandırırdı; Batı ülkeleri İsrail’in etrafın- mesajları geldi kapattığını açıkladı. İngiliz askeri tehdidinde bulundu. fırlattığını açıkladı. da kenetlenirdi. Hem içeride hem dışarı- jetleri ile Irak ve Suriye’deki ABD İran’ın İsrail’e hava saldırısı Tüm hava araçlarının yüzde da yalnızlaşan Netanyahu için ölçüsüz bir ‘Üç gün önce duyurduk’ güçlerinin İsrail’e gitmeden İran düzenlemesinin ardından dünyadan yanıt, siyasi ilaç olurdu. 99’unun havada imha edildiği Öte yandan İsrail Başbakanı İHA’sı vurdukları kaydedildi. 3) İran devleti, Netanyahu’nun tuzağı- tepkiler art arda geldi. belirtilen Tel Aviv açıklamasında, na düşmeyen bir alt ölçü ve muhatapları- Binyamin Netanyahu’nun Biden l ABD Başkanı Joe Biden, İsrailli yetkililer, komşu Ürdün’ün 170 İHA ve 30 seyir füzesinin na askeri kabiliyetini gösteren bir üst ölçü İran’ın saldırılarını en güçlü şekilde ile gece telefon görüşmesi yardımıyla İHA’ları İsrail hava tamamının İsrail Hava Kuvvetleri arasında yanıt hazırladı: Yakın bölgedeki kınadığını belirterek İran’a ortak yaptığı belirtildi. CNN kanalı, sahasına girmeden önlendiğini de bir İsrail hedefine değil, doğrudan İsrail’e ve müttefikleri tarafından ülke diplomatik tepki verilmesi için G7 ABD Başkanı Joe Biden’ın açıkladı. yöneldi. sınırları dışında düşürüldüğü liderlerini toplayacağını bildirdi. Netanyahu’ya, “İran’a bir saldırı Böylece İran meşru müdafaa hak- Diğer yandan İran ordusu ise kaydedildi. Ordu, hiçbir İHA ya da l BM Genel Sekreteri Antonio kını, ilk kez doğrudan İsrail’e “ulaşa- durumunda ABD’nin destek “Gerçek Vaat” operasyonunun seyir füzesi İsrail hava sahasına Guterres: “İran’nın İsrail’e yönelik rak” kullanma fırsatına çevirmiş oldu. vermeyeceğini” söylediğini ileri hedeflerine ulaştığını açıkladı. İran kapsamlı saldırısıyla ortaya çıkan girmeyi başaramadığını duyurdu. Hem İsrail’e ama daha önemlisi hem de güçleri, saldırıda bir istihbarat sürdü. ciddi gerilimi şiddetle kınıyorum. Bu ABD’ye, 2 bin kilometreye yakın uzak- Buna karşın İsrail’in güneyinde İsrail Savaş Kabinesi üyesi lıktaki İsrail topraklarını vurabileceği- düşmanlıkların derhal son bulması merkezini ve İsrail F-35 jetlerinin düşürülen bir balistik füzenin ni gösterdi. Bir savaş durumunda İran’ın çağrısında bulunuyorum.” 1 Nisan’da Şam konsolosluğunu Benny Gantz da ülkesinin İran’ın şarapnellerinin isabet etmesi İsrail’in her yerini vurabileceği ortaya çıktı. l AB dış politika temsilcisi Josep vurmak üzere havalandığı hava saldırısına karşılık doğru zaman sonucu 7 yaşında İsrailli Arap bir Ama aynı durum, derinliği fazla olan İran Borrell: “Bu benzeri görülmemiş bir üssünü hedef alarak devre geldiğinde “bedel ödeteceğini” kız çocuğunun ağır yaralandığı için geçerli değil. gerilim, bölgesel güvenliğe yönelik dışı bıraktığını kaydetti. “Bu söyledi. İran Dışişleri Bakanı bildirildi. Ayrıca ordu, ilk ciddi bir tehdittir.” İran ‘caydırıcılık’ kazandı operasyonu sürdürmek gibi Hüseyin Emir Abdullahiyan açıklamalarında, saldırılar sonucu l İngiltere Başbakanı r ishi 4) İran’ın attığı 200’den fazla SİHA ve bir niyetimiz yok” diyen İran ise ülkesinin komşularını Necef çölündeki bir askeri üste Sunak: “İran rejiminin İsrail’e füzeden kaçının İsrail’i vurduğunun çok Genelkurmay Başkanı Muhammed misillemeden 72 saat önce hafif hasar oluştuğunu ifade etti. yönelik pervasız saldırısını en güçlü önemi yok. İsrail hükümeti “Yüzde 99’unu ifadelerle kınıyorum. İran bir kez Bazı Arap ülkelerinin ve Bakıri, İran’a karşı daha ileri haberdar ettiğini ifade etti. engelledik” diyor, ABD kaynaklarına göre daha kendi arka bahçesinde kaos ise yüzde 7’si hedefine ulaşmış olabilir. tohumları ekmeye niyetli olduğunu Kaldı ki İsrail’den ziyade İran saldırısı- Ankara: İletişimi nı hafifleten ABD’ydi. ABD, İngiltere ve göstermiştir.” Fransa’yla birlikte, İran füzelerini Suri- l Fransa Dışişleri Bakanı sağladık ye’deki, Ürdün’deki üslerinden füzelerle Stephane Sejourne: “İran yeni bir ve uçaklarla engellemeye çalıştı. Unutul- eşiği aştı.” DıŞİŞler İ Bakanı Hakan Fidan, saldırı mamalı, Türkiye’deki Kürecik Radarı dahil l r usya Güvenlik Konseyi Başkan sonrası telefon diplomasisi yürütürken pek çok ABD/NATO tesisi fiilen İran’a kar- Yardımcısı Dmitri Medvedev: Ankara, gerilime ilişkin açıklama şı İsrail’i savunmaktadır. İran’dan kalkan “Gazze’deki cinayetlerin Biden’ın her füze Kürecik dahil bölgedeki üslerden yaptı. Açıklamada, “Yaşanan hadise seçim umutlarını kötüleştirdi. İsrail izlenmektedir. öncesinde İran ve ABD makamlarıyla ile İran arasındaki savaşın ise yeni İran’ın kaç füzesinin hedefini vurdu- itidal çağrısında bulunmuştuk. belirsizlikler oluşturuyor.” ğunun çok önemi yok; asıl önemli olan Tarafların karşılıklı beklenti ve İran’ın o mesafeden vurabildiğini gös- l Almanya Başbakanı Olaf mesajları da ülkemiz üzerinden termiş olmasıydı. Artık İsrail ve ABD de Scholz: “Bu sorumsuz ve hiçbir iletilmiş, tepkilerin orantılı olması biliyor ki İran saldırı ölçeğini büyük tut- şekilde haklı çıkarılmayacak yönünde gerekli girişimler yapılmıştır. tuğu anda tablo bambaşka olacaktır. İş- saldırıyla İran bölgede geniş Bugün (dün) de İranlı yetkililere te Tahran’ın asıl kazancı bu caydırıcı- kapsamlı yangını riske ediyor.” ve İsrail üzerinde etkisi olan Batılı lıktır. l Çin: “Taraflar sağduyu ülkelere, tırmanmaya son verilmesi Nitekim ABD yönetiminin İsrail hüküme- göstermeli. Savaşa derhal son tine “sakın yanıt verme” ültimatomu bun- yönündeki mesajlarımızı açık biçimde verilmesi gerekiyor.” dandır, “Yanıt vermeye kalkarsan bizim aktarmaktayız” dendi. l Suudi Arabistan: “Bölgedeki desteğimiz olmayacak” uyarısı bundandır. Fidan’ın dün İranlı mevkidaşı Hüseyin askeri gerilimin tırmanması ve Emir Abdullahiyan ve İngiltere Dışişleri tehlikeli yansımalarından “büyük Teknik yön Bakanı David Cameron ile görüştüğü kaygı duyuyoruz.” 5) İran’ın İsrail’i vurması, Netanyahu’yu bildirildi. Bakan, daha sonra ABD’li Gazze konusunda daha da sıkıştıracak- l Mısır Dışişleri Bakanlığı: mevkidaşı Antony Blinken ile konuştu. tır. Şimdi özellikle Avrupa ülkeleri, sava- “Kahire, İran’ın İsrail’e insansız hava Bir Türk diplomatik kaynak, İran’ın şın bölgelleşme riskini görerek, İsrail’i araçlarıyla saldırı başlatmasından saldırıyı önceden Ankara’ya haber Gazze’de ateşkese zorlayacaktır. Çün- ve son dönemde iki ülke arasındaki verdiğini belirtti. Kaynak ayrıca ABD kü AB’nin başı, Ukrayna cephesinin zor- tehlikeli tırmanıştan derin endişe Dışişleri Bakanlığı İdari İşler Müsteşarı luklarıyla yeterince dertte zaten. duymaktadır.” ve Siyasi İşler Müsteşar Vekili John Netanyahu’nun her şeye rağmen kendi siyasi geleceği için İran’a yanıt vermeye Bass’ın Dışileri Bakan Yardımcısı Burak İsrail’in güneyinde İran’ın yolladığı seyir füzelerinin kalkması ise İsrail’de taşları geri dönül- Akçapar’ın daveti üzerine bugün düşürülmesi sonrası şarapneller çölde bulundu. ‘3. Dünya Savaşı’nın mez şekilde yerinden oynanacaktır. ve yarın Türkiye’yi ziyaret edeceğini İsrail polisi ilk açıklamasında seyir füzelerine 6) İşin teknik boyutu dikkat çekici. İran duyurdu. güçlendirici motorlar takıldığını duyurdu. eşiğine geldik’ füzeleri uydu bağlantılı herhangi bir GPS sisteminin güdümünde hedeflerine yö- nelmediler. Tıpkı ABD’nin Tomahawk se- Saldırının ardından kimileri İran’ı yir füzeleri gibi hedeflerini önceden yük- kınayarak İsrail’e destek açıklaması lenmiş haritalara göre optik aygıtlarla sap- yaparken kimileri ise Tahran’ın ‘Türkiye denge politikası yürütmeli’ tadılar. misillemesine arka çıktı. l Hamas’tan yapılan açıklamada, 1979 düzenine darbe AYTUNÇ ÜRKMEZ verildi. Burada Türkiye’nin Rusya- “İran’ın işgalci Siyoniste (İsrail) Sonuç olarak İran, İsrail’i vurarak sa- Ukrayna Savaşı’nda uyguladığından karşı yürüttüğü askeri operasyonu dece diplomatik temsilciliğine yapılan İran ve İsrail arasındaki daha hassas hamlelerle denge doğal bir tepkidir. Şam’daki İran terör saldırısına yanıt vermiş olmadı, tüm dünyanın savaş politikası izlemesi gerekir. Bu konsolosluğunun hedef alınması daha önemlisi İsrail’in ABD kaynaklı tedirginliğiyle takip bölgedeki aktörlere yaranamazsınız. ve burada bazı Devrim Muhafızları dokunulmazlığını delmiş oldu. ettiği çatışmaları emekli Türklerin denge politikasının liderlerinin öldürülmesi suçuna Böylece ABD’nin 45 yıldır inşa et- Büyükelçi Uluç Özülker Ukrayna savaşında ne kadar önemli karşı hak edilmiş bir yanıt olarak meye çalıştığı 1979 düzeni büyük ya- ve İsrail uzmanı Dr. Remzi olduğunu yaşamadık mı? Türkiye’nin ra almış oldu. görüyoruz” dendi. Çetin Cumhuriyet’e bu konulara bulaşmaması lazım. l Kolombiya Devlet Başkanı değerlendirdi. Özülker, Türkiye bu bölgede etkin olamaz. Gustavo Petro, “Tahmin ediliyordu, ABD ve İsrail’in Hamas’ı bu kadar desteklemek şu anda insanlık hızlı şekilde iklimi politikalarının bölgedeki doğru değil çünkü çözümü, karbondan arındırma hedefine gerilimi arttırdığına çözümsüzlüğe sürekleyen başat doğru gitmesi gerekirken, 3. Dünya l eNDONez YA adalarından Sulawesi’de dikkat çekerek “İsrail, aktörlerden birisi. İkitarın iç Savaşı’nın eşiğindeyiz. ABD’nin pratik Saldırılar sırasında İranlılar, başkent Tahran’da sokağa şiddetli yağışların sebep olduğu toprak ABD’nin gölgesine kamuoyunu dengelemek için olarak soykırıma destek vermesi çıkarak sevinç gösterilerinde bulundu. kaymalarında en az 14 kişi hayatını kaybetti. sığınarak hareket ediyor. Ortadoğu’da adım atması tehlikeli dünyayı ateşe attı” ifadelerini Ülkenin afetle mücadele kurumu, kayıp Biden da seçime doğru sonuçlar doğurur.” kullandı. Kısacası Biden ve Netanyahu, kendi olduğu bildirilen kişiler için başlatılan arama- giderken Amerikan toplumunun beşte Öte yandan Çetin ise “İran’ın l Venezüella Dışişleri ülkelerindeki iç siyasi politikaları kurtarma çalışmalarının sürdüğünü duyurdu . birini oluşturan ve inançları gereği bu hamlesi kendi iç kamuoyunun Bakanlığı’nın açıklamasında, gereğince birbirlerine muhtaç l ABD’NİN Illinois eyaletindeki Şikago İsrail’i destekleyen Evanjelik grupların saftlarını sıklaştırmak için yaptığını “Ortadoğu’da artan gerilimin kaygıyla kaldığından Ortadoğu’da böylesine kentinde kimliği belirsiz saldırganlar desteğini almak istiyor. ABD gerilime düşünüyorum” dedi. Çatışmanın takip edildiği belirtilerek çatışmalara, gergin bir sonuç yaşıyoruz” dedi. tarafından silahlı saldırı düzenlendi. Polis, döneminde ve eski gücüne ulaşmanın İsrail’in iç siyasetine yansımalarını da BM’nin işlevsiz kalmasının, Filistin’de Özülker, şöyle konuştu: “Türkiye’nin saldırıda yedi yaşındaki bir kız çocuğunun arayışı içinde. Bu nedenle Biden’a bir değerlendiren Çetin, “Netanyahu’ya yaşanan soykırımın ve İsrail politikası çok yanlış bir rotada. öldüğünü ve yedi kişinin de yaralandığını savaş gerekiyor. Netanyahu ise aşırı sağa karşı içeride sesler yükseliyordu. Ancak rejiminin mantıksızlığının yol açtığı” Kamuoyunu tatmin etmek için 54 söyledi. Kurbanlardan üçünün çocuk olduğu ile yaptığı koalisyonun sürdürmek için İran’ın saldırları Netanyahu’ya bir can kaydedildi. maddede yaptırım uygulanmaya karar bildirildi. savaş durumunda kalması gerekiyor. simidi oldu” yorumunu yaptı.