Catalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 8 ARALIK 2020 SALI Avrupa Birliği yaptırım söylemine devam ederken Ankara’dan diyalog vurgusu geldi Zirve öncesi hamleler AB ELÇİSİNDEN GÜVEN MEKTUBU Cumhurbaşkanı Erdoğan, AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Nikolaus MeyerLandrut’u ve bazı büyükelçilik mensuplarını kabul etti. Büyükelçi MeyerLandrut, Erdoğan’a güven mektubu sundu. Erdoğan: Elimizi havada bırakmayın Avrupa Birliği (AB) ile kriz başlığı olan Doğu Akdeniz gerilimine ilişkin Ankara’dan dün açıklamalar sürdü. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Doğu Akdeniz Çalıştayı’na video aracılığıyla yaptığı konuşmada, Türkiye’ye yaptırım uygulanıp uygulanmayacağını tartışan AB’ye sert eleştiriler yöneltti. “Kamuoyuna yansıyan kimi bilimsel araştırmalar, bölgedeki çıkarılabilir doğalgaz miktarının 3.5 trilyon ile 10 trilyon metreküp arasında olduğunu ifade etmekte. Aynı şekilde bölgede 1.5 ila 3.5 milyar varil civarında petrol rezervinin mevcut olduğu hesaplanmaktadır” dedi. Akdeniz’in en uzun kıyı şeridine sahip ülkesinin gelişmeleri tribünden izlemeyeceğini belirten Erdoğan, “Ülkemizin, Antalya sahillerine hapsetmeyi amaçlayan plan ve haritaları kabul etmeyeceğini açıkça dile getirdik. Biz kimsenin hakkını, hukukunu gasp etme peşinde değiliz” dedi. ‘Stratejik körlük’ “Akdeniz’de kalıcı çözüm yolunda mesafe alınmak isteniyorsa, diplomasiye şans tanınması” gerektiğini söyleyen Erdoğan, “Başta Yunanistan olmak üzere Akdeniz’de komşumuz olan tüm ülkeleri, bu meseleyi ‘sıfır toplamlı bir oyun’ olarak görmekten vazgeçmeye çağırıyorum. Herkesin hakkını koruyan, kazankazan temelli bir formül bulabileceğimize inanıyorum” şeklinde konuştu. “Avrupa Birliği’nin, içine düştüğü stratejik körlükten bir an önce kurtulması, Rum Kesimi ve Yunanistan tarafından Doğu Akdeniz’de bir koçbaş gibi kullanılmasına müsaade etmemesi gerektiği” çağrısı yaptı. Erdoğan, Doğu Akdeniz’e kıyısı olan bölge ülkeleri ve Kıbrıslı Türklerin de yer alacağı bir konferans düzenlenmesi isteğini yineleyerek “Muhataplarımızdan, Türkiye’nin uzattığı bu eli havada bırakmamalarını bekliyoruz” ifadelerini kullandı. ‘Yaptırım çözüm sağlamaz’ Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise “Türkiye’nin tüm çağrılarının Doğu Akdeniz’deki tüm zenginliklerin herkes tarafından hakça paylaşılması, bölgenin bir barış, istikrar ve refah bölgesi olmasını sağlamak için olduğunu” söyledi. “AB, Türkiye’yle ilişkilerinde karar vermeli. Ya göç, vize serbestisi, terörle mücadele, Gümrük Birliği gibi birçok alanda işbirliğimiz ‘kazan kazan’ şeklinde devam edecek ya da iki tane şımarık ülkenin etkisiyle kararlar alınacak, gerginlik devam edecek. Kararlar, yaptırımlar neyse sorunların çözümüne bir katkısı olmayacak” dedi. Doğu Akdeniz, Libya gerilimleriyle birlikte gözler perşembe günü başlayacak Avrupa Birliği liderler zirvesindeyken Brüksel hattında Ankara karşıtı açıklamalar sürüyor. Türkiye’den ise dün hakların korunmasında geri adım atılmayacağı vurgusuyla birlikte diyalog çağrısı yinelendi. AB liderler zirvesi öncesinde dün Brüksel’de birlik dışişleri bakanları toplandı. Gündemde Türkiye ile ilişkiler, Doğu Akdeniz gerilimine işaretle sık sık AB’den dile getirilen yaptırımlar konusu da vardı. Reuters’ın haberinde, nihai tutumun 1011 Aralık’taki liderler zirvesine bırakılacağı kaydedildi. Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, toplantı sonrasında düzenlediği basın toplantısında, “Tüm bakanlar, Türkiye’nin tutumunda esasa ilişkin bir değişiklik gözlemlenemediği, aksine pek çok açıdan durumun kötüleştiği konusunda değerlendirmede bulundu. Bölgedeki sismik araştırmalar sürüyor. Dışişleri Bakanları Konseyi’nin değerlendirmesi olumlu değil” dedi. AB dönem başkanı Almanya’nın Dışişleri Bakanı Heiko Maas da yaptırım sinyali verdi. “Berlin’in son aylarda Türkiye ile diyalog zemini için çok uğraştığını ama sonuç alamadığını” söyledi. “Ne yazık ki Türkiye, Kıbrıs ve Yunanistan arasındaki gerilimler nedeniyle AB ile Türkiye arasında doğrudan AB liderler buluşması öncesinde dün dışişleri bakanları bir araya geldi. Alman Bakan Maas, AnkaraBrüksel arasında diyalog zemini kurmakta başarılı olamadıklarını söyledi. Asselborn Maas diyaloğun başlatılması mümkün olmadı. Aksine çok fazla provokasyonlar söz konusu oldu” diye konuştu. Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, “Toplantıda Türkiye’ye bir tepki olması gerektiği net olarak ifade edildi” diye konuştu. İnsan hakları uyarısı DW’nin haberinde de Lüksemburg Dışişleri Bakanı Jean Asselborn’un 10 Aralık Dünya İnsan Hakları günü öncesinde AB’de kabul edilen yeni insan hakları rejiminin önemine vurgu yaptığı belirtildi. İnsan haklarına saygı göstermeyenlere ve bu hakları ihlal edenlere yaptırım uygulanacağının altını çizdi. Asselborn, bunun aynı zamanda “Türkiye için de bir uyarı olduğu” ifadesini kullandı. Avusturya Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg ise Türkiye ile ilişkileri “stratejik bir sınama” olarak nitelendirdi. “Ankara’nın izlediği politikalar artık kabul edilemez” dedi. Reuters’a konuşan üst düzey bir AB yetkilisi, “Durumun ekim ayından daha kötü olduğuna itiraz edecek bir AB hükümeti olduğunu düşünmüyorum. Durumun değişmesi için talepte bulunduk fakat bu hiçbir zaman gerçekleşmedi” yorumunu yaptı. Bir AB diplomatı ise “Oruç Reis’in ekim ayındaki zirveden hemen sonra denize açılması, Türkiye ve Yunanistan için çok çaba sarf eden üye ülkeler tarafından hoş karşılanmadı. Almanların bile bir sınırı vardır” ifadesini kullandı. Haberde, “Paris, Atina cephesinin yanı sıra Avrupa Parlamentosu’nun da doğalgaz tartışmasını iç siyaset için kullandığını düşündükleri Türkiye’ye yaptırım için bastırdığı” görüşlerine yer verildi. Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, geçen hafta Türkiye’nin geri adım atıp ardından bundan vazgeçtiği “kedifare” oyunlarına son vermesi gerektiği çıkışı yapmıştı. Maas ise Der Spiegel’e verdiği demeçte, “Avrupa ve ABD’nin stratejik olarak daha yakın çalışmaya ihtiyacı var. Libya ve Suriye’de, yine Türkiye ve Rusya’nın doldurduğu bir boşluk bırakamayız. Otokratik aktörlere oyunları için yer bırakamayız” demişti. 45 BİN KİŞİ EVİNİ TERK ETTİ... Etiyopya’nın kuzeyindeki Tigray eyaletinde çatışmalarla birlikte insani kriz kaygıları artıyor. Merkezi yönetim, ayrılıkçı olarak gördüğü, terörle bağlantılı olmakla suçladığı Tigray Halk Kurtuluş Cephesi güçlerine karşı geniş çaplı operasyonlarında sona gelindiğini savunurken bölgeden sivil kaçışı sürüyor. Birçoğunun Sudan’ın doğu Gedaref eyaletindeki Um Raquba kampına gittiği gelen bilgiler arasında. Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed’in askeri operasyon emrini vermesinin ardından 4 Kasım’dan bu yana 45 binden fazla kişinin kuzey Etiyopya’dan kaçtığı belirtiliyor. Suikastta ‘yapay zekâ’ izi İran’ın nükleer programının kilit ismi Muhsin Fahrizade’nin 27 Kasım’da otomatik silahtan ateş açıldığını söyledi. Suikastın, yol düzenlenen suikastta ölmesinin arkenarına bırakılan bir kamyodından Tahran’dan saldırıda yapay nete yerleştirilen silahla işzekâ teknolojisinin kullanıldığı açıklendiğini kaydeden Fedevi, laması geldi. İran Devrim Muhafızeşinin yalnızca 25 santimetre ları Ordusu Komutan Yardımcısı Ali uzakta olmasına karşın vurulFedevi, Fahrizade’nin uydu ile uzak Fahrizade tan kontrol edilen otomatik silahla, madığının altını çizdi. Fedevi, açılan ateş sonrası otoma“yapay zekâ” ile öldürüldüğünü söyledi. tik silahın imha edilmesi için kamyoneFedevi, nükleer bilimcinin beline isabet tin patlatıldığını da aktardı. eden kurşunların omurgasını parçalaması sonucu yaşamını kaybettiğini belirtti. İran’dan Berlin tepkisi İran İSNA ajansının haberine göÖte yandan Tahran, uluslararası nükre, Tahran Üniversitesi’nde düzenleleer anlaşmanın akıbeti konusunda tonen bir törende konuşan Fedevi, 11 pu ABD ve Avrupa’ya attı. İran Dışişlekorumasıyla konvoy halinde ilerleyen ri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, AlFahrizade’nin aracına “zoom” yapan manya Dışişleri Bakanı Heiko Mass’ın, İran’ın füze programının da nükleer anlaşmaya dahil edilmesine ilişkin açıklamasına tepki gösterdi. “ABD’nin maksimum baskı politikasıyla elde edemediğini, Almanya ve diğer ülkeler de elde edemeyecek. Nükleer anlaşma bir kez müzakere edildi ve artık müzakere olmayacak” dedi. Hatipzade, “Taahhütlerine uymayan taraflardan biri de Avrupa oldu. Almanya hiçbir taahhüdünü yerine getirmedi” ifadesini kullandı. ABD ve Avrupa’nın taahhütlerine uymaları halinde İran’ın da nükleer anlaşmaya tam bağlı kalacağını belirtti. Öte yandan dün Fransa, Almanya ve İngiltere, İran’ın Natanz uranyum zengileştirme tesisine ileri teknoloji santrifüjler yerleştirme planına tepki gösterdi. Maduro cephesinden zafer ilanı Venezüella’da, muhalefetin boykot ettiği Ulusal Meclis seçimini, Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun liderliğindeki Sosyalist Parti ve müttefiklerinin kazandığı duyuruldu. Maduro, televizyonda yayımlanan konuşmasında, “Bu, demokrasi için büyük bir zafer” ifadesini kullandı. Muhalefet ise seçimleri “diktatörlüğü pekiştiren bir süreç” olarak niteledi. Venezüella Birleşik Sosyalist Partisi ve müttefiklerinin, meclisteki sandalyelerin yüzde 67.6’sını aldığı açıklandı. Seçime katılımın yüzde 31 olduğu savunuldu. ABD’deki başkanlık seçimlerinde hile yapıldığında ısrar eden Donald Trump yönetimi ise Venezüella’daki oylama Ulusal Meclis seçimlerini Maduro liderliğindeki cephe kazandı. için “sahtekarlık”, Maduro yönetimi için “gayrimeşru” suçlaması yöneltti. Venezüella Dışişleri Bakanı, bu ironiye dikkat çekerken “Bir zombi konuştu” ifadesini kullandı. Maduro, muhalefetin parlamento seçimlerini kazanması halinde devlet başkanlığı görevini bırakacağını açıklamıştı. Ancak 23 Ocak 2019’da kendini “geçici devlet başkanı” ilan eden, başta ABD olmak üzere birçok Latin Amerika ve Batı ülkesinin desteğini alan muhalefetin kontrolündeki Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido, seçimleri “hileli ve antidemokratik” ilan ederek boykot edeceklerini duyurmuştu. ABD ve AB tarafından Maduro yönetimine baskı sürerken ülke yaptırımlarla boğuşuyor. Macron’a Sisi ziyareti tepkisi Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Ankara’ya yönelik sert çıkışlar konusunda aynı ittifakta yer aldığı Mısırlı mevkidaşı Abdülfettah Sisi’yi ağırladı. Sisi’yi Elysee Sarayı’nda törenle karşılayan Macron’a ise Kahire’nin zayıf insan hakları karnesi nedeniyle tepkiler yükseldi. Aralarında Uluslararası Af Örgütü, İnsan Hakları İzleme Örgütü, İnsan Hakları Ligi ve Mısır’daki bazı kuruluşların bulunduğu 18 uluslararası oluşum, Sisi’nin Paris ziyaretine ilişkin ortak açıklama yaptı. Bildiride, “Macron, Sisi hükümeti tarafından giderek artan özgürlük ihlallerine karşı başka yöne bakmakla” suçlandı. Fransa’nın 20132017’de en çok silah sattığı ülkenin Mısır olduğuna dikkat çekildi, Paris’in insan hakları ihlalleri konusundaki adımlarının sadece kınamakla sınırlı kalmaması gerektiği çağrısı yapıldı. Macron’dan, Sisi’ye Mısır’daki “insan hakları ihlalleri” ve keyfi nedenlerden dolayı tutuklanan aktivist ve insan hakları savunucularının serbest bırakılması konusunda baskı yapması istendi. Silah satışı sürecek Aşırı solcu Boyun Eğmeyen Fransa Hareketi (LFI) milletvekillerinden Bastien Lachaud, “Macron, diktatör Sisi’yi büyük ihtişamla karşılamaya hazırlanıyor. (Sisi’ye verilen) Aşırı değer bizi utandırıyor” ifadelerini kullandı. Macron’un Sisi ile görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Savunma ve ekonomik işbirliğinin, insan hakları konusundaki anlaşmazlıklara bağlanamayacağı” yönündeki ifadeleri dikkat çekti. Sisi ile insan hakları konusunu açık bir şekilde ele aldığını söyleyen Macron, Mısır’a gelecekteki silah satışını şarta bağlamayacağını çünkü Kahire’nin terörle mücadele kabiliyetini zayıflatmak istemediğini, diyalog siyasetinin daha etkili olacağını savundu. Cumhurbaşkanlığı kaynakları da Sisi’nin ziyaretinden önce Mısır Kişisel Haklar İnisiyatifi’nden üç aktivistin serbest bırakılmasının Fransa’da memnuniyetle karşılandığını dile getirdi. Türkiye’nin Doğu Akdeniz ve Libya denklemlerinde yeri açısından Paris ile Kahire arasında yakınlaşma mevcut. Mısır, İsrail, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, İtalya ve Ürdün geçen eylülde Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nu resmileştirmişti. ‘S400 ödemesi tamamlandı’ Rus devlet savunma sanayii şirketi Rostec’in Başkanı Sergey Çemezov, Rusya’nın Türkiye’ye S400 sevkıyatına ilişkin ilk anlaşmayı tamamıyla yerine getirdiğini, ikinci anlaşmanın Türkiye’nin kararına bağlı olduğunu ifade etti. Tass ajansının haberine göre, basına konuşan Çemezov, “Sistemin tüm unsurları Türkiye’ye gönderildi, Rusya da kendi adına tüm ödemeyi aldı. İkinci anlaşmanın yerine getirilmesi Türkiye’nin kararına bağlı” dedi. Çemezov ayrıca “Şu an top Türkiye tarafında, partnerlerimizin kararlarını bekliyoruz. Rosoboroneksport Türk tarafıyla sürekli temas halinde ve daha fazla işbirliği gerçekleştirilmesi konusunu görüşüyor. Aynı zamanda unsurların üretim olasılığını, orada neler üretilebileceğini görüşüyoruz” ifadesini kullandı. ‘Eşsiz bir anlaşma’ S400’ün çok karmaşık bir teçhizat olduğunu, üretimine sıfırdan başlanmasının gerçekçi olmadığını belirten Çemezov, Rusya ile Türkiye arasında askeriteknik ve diğer alanlarda işbirliği olasılıklarının bulunduğunu kaydetti. S400 anlaşmasının bir NATO ülkesinde gerçekleştirilmesi bakımından eşsiz bir anlaşma olduğunu da ekledi. Çemezov, “Türk partnerlerimizle başka teçhizatlar üzerine de konuşuyoruz, olasılıklar mevcut” dedi. Bakana rüşvet sorgusu Endonezya Sosyal İşler Bakanı Juliari Peter Batubara’nın rüşvet aldığı iddiasıyla gözaltına alındığı bildirildi. Batubara’nın başkent Cakarta’nın da olduğu 5 kenti kapsayan yeni tip koronavirüs (Covid19) yardım fonunda yolsuzluğa karışmakla suçlandığı kaydedildi. Batubara’nın yardım paketi kapsamında mal tedariklerine ilişkin 17 milyar rupiah (1.2 milyon dolar) rüşvet aldığından şüphelenildiği aktarıldı. Yerel basındaki haberlerde, suçlamalar çerçevesinde 2 bakanlık yetkilisinin de aralarında olduğu 4 kişinin sorgusunun sürdüğü kaydedildi. GIULIANI DE VİRÜS KAPTI ABD Başkanı Donald Trump’ın şahsi avukatı Rudy Giuliani, Covid19’a yakalandı. Avukatının virüsü kaptığını Twitter hesabından duyuran Trump, “Geçmiş olsun Rudy, devam edeceğiz” diye yazdı. Hastanede tedavisi süren Giuliani de “kendisini iyi hissettiğini” söyledi. ABD medyası, Giuliani’nin salgına karşı alınan önlemleri hiçe sayarak sık sık etkinliklere maskesiz katıldığını anımsattı.