Catalog

12 23 ARALIK 2020 ÇARŞAMBA HABER/YORUM Devrim şehidi Kubilay’ı anıyoruz Joe Biden Türkiye’ye nasıl bakıyor? T ürkiye, ABD’nin yeni başkanıyla iletişim kurmak için kanalları yokluyor. Joe Biden hakkındaki olumlu sözler son günlerde Ankara’da daha çok öne çıkıyor. Avrupa Birliği de (AB) önemli konularda adım atmadan önce, 20 Ocak 2021’i bekliyor. Çünkü Biden o gün görevi devralacak. Dünyada da Biden hakkında olumlu beklentiye sahip büyük bir kitle var. Acaba bu beklenti ne kadar haklı? Ne ölçüde sağlıklı? Tartışalım... ABD Başkanı Donald Trump’ın yönetim biçimi ve üslubu, öylesine öfke ve bıkkınlık yarattı ki ABD’de ve dünyada pek çok kişi için Biden, çok da matah bir isim olmadığı halde, umut oldu. Yani, “Trump gitsin de kim gelirse gelsin” veya “Hiç kimse Trump’tan kötü olamaz” yaklaşımı baskın çıktı. Ne var ki Biden da ABD müesses nizamından bağımsız değil. 50 yıldır siyasetin içinde. Başkan yardımcılığı yaptı. ABD sisteminde etkili tüm kurumların, birimlerin, güç odaklarının bildiği, tanıdığı, onayladığı bir isim. O yüzden 46. başkanı fazla abartmamak, mucize beklememek, hayallere kapılmamak lazım. Biden; üslup olarak Trump’tan farklı biçimde, kurumları önemser, kurumsal ilişkileri önceler, kurumlara güvenirse bu durum, ilişkilerin özüne değil, işleyişine yansır, o kadar. Trump’ın politikalarını, ABD’nin hedefi, çıkarı, beklentisi, önceliği, aşınan hegemonyası belirledi. Bu, Biden için de geçerli. O nedenle, Trump’ın Almanya’yı ziyaret etmemesi, Biden ile katıldığı münazarada, “Ben göreve geldiğimden beri, enerji için başka ülkeleri işgal etmemize gerek kalmadı” demesi, Trump’ın kişisel özellikleriyle açıklanamaz. ABD’nin nesnel koşullarıyla, öncelikleriyle açıklanabilir. ABD ile Almanya arasında pek çok konuda yaklaşım farkı var çünkü. Dahası ABD, 2000’li yılların başında olduğu gibi iki ülkeyi işgal edip (Afganistan, Irak) üç ülkede renkli devrim yapacak (Gürcistan, Ukrayna, Kırgızistan) güçte değil. Türkiye gerçekçi olmalı ABDÇin ilişkileri de Trump’ın Biden’a sataşırken dediği “Biden seçilirse ABD yurttaşları Çince öğrenmek zorunda kalacak” sözleriyle açıklanamaz. Nesnel koşullar belirleyicidir. Şöyle ki IMF’nin Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’na göre Çin, 2020 yılını büyüyerek kapatacak (yüzde 1.9) tek büyük ekonomi. ABD yüzde 5.8, Avro bölgesi yüzde 4.3, Japonya yüzde 5.3 küçülüyor. Çin’in elinde 3.2 trilyon dolar rezervi var. 2011’de üretimde, 2013’te mal ticaretinde, 2019’da patent sayısında ABD’yi geçti. 2020’de en büyük tüketici pazarı oldu. 2030’da dünyanın en büyük ekonomisi olması bekleniyor. ABD’nin de AB’nin de en büyük ticaret ortağı. Yatırım yapma kabiliyeti, dış yatırım çekme kapasitesi çok yüksek. Biden, Çin siyasetinde bu gerçekleri gözetecek. Biden döneminde de ABD; Türkiye’ye karşı, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ni (GKRY) destekleyecek. NATO üyesi olmayan GKRY, Türkiye’nin itirazına rağmen, NATO’nun Brüksel’deki toplantılarına davet edilecek. Türkiye’ye yönelik yaptırımlar sürecek. PKKPYDYPG ve FETÖ terör örgütlerine verilen destek devam edecek. Sözde soykırım iddialarını sahiplenecek. Suriye’de, Doğu Akdeniz’de, Kıbrıs’ta, Ege’de karşımızda olacak. Montrö’yü delmeye, Karadeniz’e çıkmaya, içişlerimize müdahale etmeye çalışacak. Peki, ne yapmalı? Hukuku, özgürlüğü esas almalı. Kamucu, planlı, halkçı bir ekonomi anlayışıyla, sanayi ve teknolojide atılıma yönelmeli. İç cepheyi güçlendirmeli. ZİNDAŞTİ: CHAAB’I MİSAFİR OLARAK SINIRDAN GEÇİRDİK İranlı uyuşturucu kaçakçısı ve organize suç örgütü lideri Naci Şerifi Zindaşti, İsveç’te 14 yıl sürgün yaşayan İranlı muhalif Ahvaz Arap Mücadele Hareketi liderlerinden Habib Farajollah Chaab’ın İstanbul’da kaçırılarak Van üzerinden İran’a götürülmesiyle ilgili bir ilgisinin olmadığını söyledi. Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Barzani’ye yakınlığıyla bilinen Rudaw’a konuşan Zindaşti, “Sınırda Kolberlik yapan yeğenimin yanına gelerek kendilerini İran tarafına geçirmelerini istemişler. Yeğenim de onları misafir olarak geçirmiş. Türk devletinin bizimle ilgili bir iddiası yok ama Türkiye medyasında bizi suçlayıcı ifadeler yer aldı” dedi. The Washington Post gazetesi ise MİT’in İstanbul’da Chaab’ı kaçırdığı ileri sürülen Zindaşti ile irtibatlı 11 kişiyi yakaladığını yazmıştı. Konuyla ilişkin Zindaşti, “Ben sadece Bahtiyar Fırat’ı tanıyorum. O da benim ablamın oğlu. Kendi iradeleriyle gitmişler” dedi. l Haber Merkezi 23 ARALIK 2020 SAYI: 34773 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni AYKUT KÜÇÜKKAYA Yayın Koordinatörü Serkan Ozan Yazıişleri Müdürleri İpek Özbey Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Hakan Akarsu (Ekler) Görsel Yönetmen Münevver Oskay Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Gece: Ayça Bilgin Demir l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Jale Özgentürk l İç Politika: Ali Açar l Kültür Sanat: Yazgülü Aldoğan l Fotoğraf: Uğur Demir l Spor: Sami Gürel l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: l İstanbul: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Yenibosna mh. 29 Ekim Cd. no: 1A/41 Bahçelievler/İstanbul Tel : 0212 454 35 10. l Ankara : İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Saracalar mh. 57. cd. no: 21/A Akyurt/Ankara Tel : 0312 353 29 61. l İzmir: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Fatih mh. 199 sok. no:1/7 SarnıçGaziemir/İzmir Tel : 0232 483 96 60. l Adana: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Levent mh. 1791 sok. no: 33/A Yüreğir/Adana Tel : 0322 346 36 25. l Trabzon: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Organize sanayi Bölgesi no: 2 Arsin/Trabzon Tel : 0462 71 40 20. l Antalya: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Yenigöl mh. Serik cad. Havaalanı yolu üzeri no: 38 Antalya Tel : 0242 340 50 40. Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. NAMAZ VAKİTLERİ İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı İstanbul 06:47 08:20 13:08 15:26 17:47 19:14 Ankara 06:30 08:01 12:53 15:14 17:35 19:00 İzmir 06:51 08:19 13:16 15:41 18:02 19:25 İzmir’in Menemen ilçesinde 90 yıl önce gericiler ve Cumhuriyet karşıtı güçler tarafından şehit edilen Asteğmen Mustafa Fehmi Kubilay, Bekçi Hasan ve Şevki Bey bugün saat 10.00’da Yıldıztepe’de bulunan Kubilay Anıtı önünde düzenlenen törenle anılacaklar. Törende çelenk sunumunun ardından Yıldızeli’de bulunan şehitlik ziyaret edilecek. Şehit Asteğmen Kubilay ve arkadaşları için Menemen Belediyesi tarafından her yıl düzenlenen, ‘Demokrasi ve Laiklik Yürüyüşü’ ise bu yıl pandemi Kubilay gerekçesiyle düzenlenmeyecek. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Şehit Asteğmen Kubilay anısına düzenlediği yol koşusunun 14’üncüsü ise pandemi nedeniyle bu kez sanal ortamda 2128 Aralık tarihlerinde yapılacak. Koşuyu genel klasman kadınlar ve erkekler kategorisinde ilk üçte tamamlayanlar yaş gruplarındaki ödüllerin yanı sıra kupa da kazanacak. Kazananlar, 28 Aralık 2020 tarihinde yine sanal #bizkoşarız platformu üzerindeki koşu sıralaması listesi esas alınarak belirlenip 4 Ocak 2021 günü açıklanacak. l İZMİR / Cumhuriyet VATAN IÇIN FEDAKÂRLIĞIN, AZMIN VE KARARLILIĞIN GÖSTERGESI: SARIKAMIŞ HAREKÂTI Kars’ın Sarıkamış ilçesinde, 1’inci Dünya Savaşı’nda Osmanlı ordusunun Rus işgali altındaki toprakları kurtarmak için başlattığı Sarıkamış Harekâtı’nda, çatışmalar ve dondurucu soğuklar nedeniyle şehit olan 60 bin askeri anmak için bu yıl yurdun birçok yerinde Covid19 tedbirleri alınarak az sayıda kişinin katılımıyla etkinlikler yapılacak. Kafkas Üniversitesi Erzurum’un Şenkaya ilçesinde de anma progra(KAÜ) Tarih Bölümü öğremı düzenlendi. Vali Okay Memiş törenin ardından tim üyesi Prof. Dr. Selçuk Sarıkamış’a götürülmek üzere dönemin kıyafetlerini Ural, “Sarıkamış bir kahragiyen askerlere Türk bayrağını teslim etti. l AA manlık öyküsüdür çünkü normal şartlarda yaz döneminde bir askerin 20 kilometre yürüyebileceği bir ortamda 1.5 metreyi bulmuş karların içerisinde o kadar aslanın vatanı kurtarmak adına mücadele ettiği bir coğrafyadan bahsediyoruz. Fedakârlığın azmin, kararlılığın bir göstergesidir Sarıkamış.” Sarıkamış Kaymakamı Recep Koşal da “Bu mücadelenin kutsallığı ve kahraman askerlerimizin cesareti bizlere de büyük sorumluluklar yüklemiştir” ifadelerini kullandı. l Haber Merkezi ‘Bir FETÖ gitti, bin FETÖ geliyor’ diyen dekan görevden alındı Geçen 15 Temmuz’da TRT’de katıldığı bir programda devlet içindeki cemaat yapılaşmalarını eleştirerek “Bir FETÖ gitti, bin FETÖ geliyor” diyerek cemaat yapılanmalarını eleştiren Marmara Üniversitesi Dekanı Prof. Dr. Ali Köse görevden alındı. Konuya ilişkin sosyal medya hesabından bir paylaşım yapan Köse, Prof. Dr. İsmail Safa Üstün’ün kendisinin yerine dekanlık görevine getirildiğini duyurdu. Köse paylaşımında, “Marmara İlahiyat’ın yeni dekanı Prof. Dr. İsmail Safa Üstün kardeşimdir. Yıllardır beraber çalıştığımız İsmail Safa hocamızın başarılı olacağına inancım tamdır. Bundan böyle şahsıma tevdi edeceği her türlü görev vazifemdir. Ne mutlu Marmara İlahiyatlıyım diyene” ifadelerini kullandı. l İSTANBUL/Cumhuriyet Salda’yı bitirecekler BÜLENT ECEVİT ‘Bir çivi bile çakılmayacak’ denilen Burdur Yeşilova’daki doğa harikası Salda Gölü çevresinde Millet Bahçesi çalışmasında sona gelindi. 9 adet bungalov tipi yapı, dokunulmaması gereken beyaz kumların etrafına yerleştirildi. Bu bölgede daha önce beyaz kumlar kepçe ve kamyonlarla taşınmış, gelen tepkiler üzerine tekrar eski yerine getirilmişti. Salda Gölü Koruma Derneği Başkanı Gazi Osman Şakar, pandemi nedeniyle sokağa çıkmanın sınırlı olduğu dönemde Millet Bahçesi çalışmalarının hızla sürdüğünü belirterek, “Özel matkaplarla deldikleri yere çelik kazıklar çakıldı. Bu kazıklar üzerine de 9 adet ahşap bungalovlar yerleştirildi” dedi. BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA: 1/ Çiğ sütle yoğurt karıştırılarak, pişirmeden yapılan bir yiyecek. 2/ İnsanın kendine karşı duyduğu saygı... Müjdeli haber. 3/ AleviBektaşi törenlerine verilen ad... Çelikçomak oyununa ve bu oyunda kullanılan değneğe verilen ad. 4/ Hakan Günday’ın bir romanı... Büyük Okyanus’ta bir adalar ülkesi. 5/ Bir cins kertenkele... Temel, esas. 6/ Amaç, hedef... Danimarka’nın plaka kodu. 7/ Doğu Anadolu’da bir ırmak... Kum falı. 8/ Rize yöresinde dokunan çamaşırlık ince bez. 9/ Üç ya da daha çok direği bulunan yelkenli gemilerde arka direk... Tarla sınırı. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Bir cins mercan balığı. 2/ Avcının av beklemek için taş yığınlarından yaptığı pusu... Gösteriş, caka. 3/ Müslüman ülkelerde 1 234 5 678 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 GEN İ ŞKE Ü 1 2 3 4 A KAÇ OGAN ZON KROS E T AM İ N T A 2 3 5 BUHUR PAR 4 6 İ RAN GAN İ 5 7 8 9 İ N İ S İ YAL AZ A İ DA E AMA T İ MO R 6 7 8 oturan Yunan asıllı kimse... 9 Dağların oyuk ve kuytu yerleri. 4/ Rütbesiz asker... Soğukta Bir nota. 8/ Osmanlı Devleti’nde burularak dayanımı yükseltilmiş Karadağ prenslerine verilen san. özel beton çeliği... Eski Mısır’da 9/ Eskiden Karagöz oynatılan kahgüneş tanrısı. 5/ Derviş selamı... velere verilen ad... Tek bir hücre Evliya. 6/ Notada durak işareti... ya da organizmadan eşeysiz üreme Bir tür ince meşin. 7/ “Görünmez yoluyla türetilmiş hücre ya da orbir mezarlıktır ” (Attilâ İlhan)... ganizmalar topluluğu. KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI [email protected] Yakın tehdit: Korona ile savaş! Yeni yıla sayılı günler kala dünya, İngiltere’den gelen “mutasyon” haberi ile sarsıldı. İnsanlığın Covid19’dan kısa süre sonra kurtulacağına dair iyimserlik büyük yara aldı. Çok güvendiğim, aralarında uluslararası üne de sahip olan bilim insanlarına sordum. Vardığım sonucu özetliyorum: l Covid19, Covid21 olarak devam edebilir. l Pandemi süresi uzadıkça virüs daha tehlikeliye doğru mutasyona uğrar. Daha iyiye gitmesi de olasıdır ancak Covid19 için tablo şimdilik ürkütücü... l Bu virüse karşı geliştirilen aşılar mutasyon sonrası bilim insanlarına “sil baştan” yaptırabilir. l Batılı ülkelerde yaşayanların başını çektiği 500 milyon insan için 2 milyar doz aşı stoku planlanmış. Yani dünyanın geri kalmış ülkelerine yeterince aşı temin edilemezken “kaymak tabakası” aşıyı ihtiyacından fazla stoklayacaktı. Ancak virüsün mutasyona uğraması, stok aşıların “çöp” olma riskini yarattı. Yani Covid19’un şekil değiştirmesi, stokçulara bir anlamda ilahi bir mesaj olarak da yorumlanabilir! l Anlaşılan o ki bu virüsü ortaya çıkaranlar daha uzun süre dünya ekonomisi ve düzeni ile ilgili “görünmez silahı” kullanmaya devam edecekler. l İnsanlık virüsü kontrol altına alabilmek için 28 gün durmalı, frene basmalı... Dünyamız, en az bir ay süre ile insanın elini eteğini çekip evine kapandığı bir zamanı geçirmek zorunda... Tesadüf!.. “Küresel ısınmanın etkilerine karşı dünya nasıl kurtulur” sorusuna yanıt arıyordum... Bulduğum cevap şuydu: Dünyada tüm üretimin; balık avlamaktan petrol çıkarmaya kadar, üretimin ve aşırı tüketimin bir süreliğine durması gerekiyor... Bilim insanları yerkürenin kendini onarması için ona nefes alacak bir zaman yaratmanın şart olduğunu söylüyor. Küresel ısınmaya karşı önerilen çözümün, korona mücadelesi ile örtüşmesi ne ilginç bir tesadüf... İnsanlık evine kapandığında dünya kendini yenilemeye fırsat bulacak... Türkiye ne yapmalı? l İktidarın en öncelikli meselesi vatandaşının can güvenliğini en yüksek düzeyde sağlamaktır. l Türkiye yerli aşı üretimi için tüm olanaklarını en üst seviyede harekete geçirmelidir. Virüsün yarattığı tehdit büyüdükçe ülkeler kendi içine kapanacaktır. Ülkemiz kendi özkaynakları, kendi bilim insanları ile bu sorunun altından kalkmalıdır. Türkiye, halkına doğruları söyleyen, liyakat ve bilime önem veren bir hükümet anlayışı ile bu kâbustan daha az yara ile kurtulabilir. l Ülkeyi yönetenler bir an önce Covid19 ve benzer olası tehditlere karşı tarım politikasından güvenlik politikasına kadar, değişen dünya düzenine uygun strateji ve planlama yapmak zorundadır. l En öncelikli adım 28 günden az olmamak kaydı ile vatandaşın eve kapanması ve eşzamanlı olarak aşılama sürecinin nüfusun büyük bölümünü kapsayacak şekilde gerçekleştirilmesidir. l Parça parça, zamana yayarak toplumu aşılamak, aşı olmamış nüfusta virüsün mutasyona uğramasına neden olacak ve mutasyona uğramış virüs, aşı olmuş hastaları yeniden etkileyebilecektir... Bu kâbus döngüsünü kırmanın yolu Çin’in yaptığı gibi tam ve uzun süreli kapanma ile tüm toplumu aşılamaktan geçiyor. Virüsün mutasyona uğraması da böylece önlenebiliyor. Çin, dış dünyaya kapılarını kapayarak içerde pandemiyi şimdilik çözmüş görünüyor. NATO ülkesinden NATO ülkesine yaptırım! Başlık kendi içinde büyük çelişkiyi barındırıyor ama gerçek bu! ABD, NATO’nun en önemli ülkelerinden olan Türkiye’ye yaptırıma hazırlanıyor. Öyle ki bu yaptırımlar Türkiye’nin savunma sanayiine büyük zarar verebilir ve olası bir savaşta ülkemizin savunmasında zafiyet yaratabilir. Oysa NATO’nun en öncelikli amacı ittifakta yer alan ülkelerin güvenliğini sağlamaktır! Balyoz mağdurlarından, emekli Tümamiral Dr. Deniz Kutluk ile konuştum. ABD’nin haksız yaptırımlarına en yüksek perdede yanıt verilmesi gerektiğini düşünüyor. Kutluk, “NATO ülkelerinin birbirlerinin güvenliğini zarara uğratacak faaliyette bulunması, birliğin kuruluş amacına terstir” diyor. Emekli Amiral, Rus yapımı füzeleri NATO üyesi başka ülkelerin de kullandığını ancak onlara yaptırım uygulanmadığını belirtiyor. Dış ilişkilerde deneyimli Amiral’e “örtünün altında ne var” diye soruyorum... “İsrail” diyor... İsrail, hem Ege’de Yunanistan’ın tarafında yer alıyor hem de ABD’de ve Çin’de güçlü şirketleri ile Türkiye aleyhine çalışıyor... Atatürk’ü keşfetmek! Dünyada azgelişmiş ve gelişmenin başlangıcındaki ülkeler, Covid19’un da etkisi ile büyük bir ekonomik bunalımın içinde. Türkiye, yoksulluğu, krizi, geçim sıkıntısını kötü yönetimin de etkisi ile en ağır şekilde yaşayan ülkelerden... AKP’nin neden olduğu ekonomik bunalımın üzerine korona günleri eklendi!.. Dünyayı ve Türkiye’yi iyi analiz eden isimlerden CHP’li Haluk Pekşen ile konuşuyorum. Batılı ekonomistler kalkınma için “dar koridor” adını verdikleri bir teze sarılmış. Dar koridor; devletin ekonomideki ağırlığı ile özel sektörün ağırlığı ve etkisinin bir arada, denge içinde yürütülmesiymiş... Pekşen, 1929 İzmir İktisat Kongresi’ni hatırlatıyor... “Bugün İsveç modeli diye dünyaya pazarlanmaya çalışılan ‘dar koridor’ formülünü Atatürk karma ekonomi modeli adını vererek o dönemde ortaya koymuştu diyor... Yani Büyük Önder, yaklaşık 100 yıl öncesinden günümüze söz söylemeye, fikirleri ile yaşamaya, aydınlatmaya, çözüm olmaya devam ediyor...