Catalog

15 ARALIK 2020 SALI TERKOS’TA KORKUTAN GÖRÜNTÜ 141 GÜNDE 1033 KM Kars’ta Sarıkamış ormanlarından, beslenmek ve üremek için Karadeniz Bölgesi’ne göç eden ve uydu vericisi takılan “Arkadaş” isimli bir boz ayının bu süreçte günde 7.8 kilometre yol gittiği belirlendi. KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban, “Karadeniz’de buraya nispeten hâlâ hava sıcak ve beslenmeye halen devam ediyor. Hâlâ kış uykusuna yatmadı” dedi. l AA sibelbahcetepe@gmail.com HASTALIĞI SEMPTOMSUZ GEÇIRENLERDE BILE GÖRÜLÜYOR Covid19’daki gizli tehlike: İstanbul’a son 3 gündür yağan yağmurun barajlara etki etmediği görüldü . Terkos’ta doluluk oranı yüzde 22.54 ile son 10 yılın en düşük seviyesine indi. Sular çekildi İstanbul’da 3 gündür etkili olan yağmurlar barajlara etki etmeyince doluluk oranı son 10 yılın en düşük seviyesi olan yüzde 21 seviyesine kadar indi. İstanbul’a su sağlayan önemli barajlardan Terkos Gölü’nde ise suların yüzlerce metre çekildiği görüldü. Korkutan görüntü drone kamerası ile havadan kaydedildi. Bazı balıkçı teknelerinin ise karaya oturduğu kayda geçti. Normal şartlarda suların içerisinde kalan sazlıklar ise tamamen dışarıda kalarak kurumaya yüz tuttu. l İHA BURDUR GÖLÜ’NDE GAZ KABARCIKLARI Deprem mi? Burdur Gölü’nde sahile yakın bölgede yaklaşık 10 gündür süren gaz çıkışı, yerbilimcileri heyecanlandırdı. Jeofizik Yüksek Mühendisi Abdurrahman Arıkan, “Burdur birinci derece deprem bölgesi olduğu için bu bir stres boşalması olabilir. Bu kabarcıklar olası depremin habercisi olabilir. Yeraltından gelen her türlü gaz veya sıvı çıkışı bir sıkıntının başlangıcı olabilir” dedi. Arıkan, şöyle devam etti: “Göl tektonik olduğu için bu tür gaz veya ani sıvı çıkışları biz yerbilimcileri her zaman heyecanlandırır. Bu niteliği belirsiz kaynama ancak tam teşekküllü incelemenin ardından netliğe kavuşabilir.” l DHA KUŞÇU KÖYÜ GÖRÜNDÜ Kayseri’de yağmurun yağmaması nedeniyle Kocasinan ilçesinde bulunan Yamula Barajı’nda sular çekildi. Barajda su eksilince, sular altında kalan eski Kuşçu köyünün kalıntıları da gün yüzüne çıktı.. l İHA Kalp kası yangısı SAĞLIK Covid19’un ilk saptandığı günden bugüne yapılan pek çok çalışma, hastalığın öncelikli olarak akciğer değil, bir kalp damar hastalığı olduğuna dair kanıtlar da ortaya çıkıyor. Enfekte olanların büyük bölümü hastalığı herhangi bir belirti göstermeden veya çok hafif semptomlarla atlatırken bu kişilerde bile gelecekte “miyokardit” yani kalp kası yangısı tablosu görülebileceği belirtiliyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas, koronavirüsü belirtisiz geçirenlerin çoğunda, yıllarca sinsi biçimde uykuda kaldıktan sonra kendini gösteren miyokardit tablosunun ortaya çıkma olasılığı bulunduğunu anımsatarak “Miyokardit, kalp kasında aşırı bağ dokusu artışına (fibrosis) yol açabilir. Bu da yıllar sonra, kalbin kasılma yeteneğini kaybetmesi ile kendini gösteren ‘kalp yetmezliği’ olarak karşımıza çıkar” dedi. Aynı zamanda damar hastalığı Hemen hergün Covid19 ile ilgili yeni bir araştırma ve düşündürücü sonuçlar ile karşılaşıldığını anımsatan Barlas, “Elde edilen veriler, Covid19’a tek başına bir akciğer hastalığı veya zatürree (pnömoni) gözüyle bakmanın doğru olmadığı gösteriyor” dedi. Ortaya çıkan sonuçların, bunun aynı zamanda bir miyokardit ve damar içi pıhtılaşma ile seyreden bir kalp damar hastalığı olduğunu gösterdiğini anımsatan Barlas, “Covid19’un vücuda etki sürecinde virüs hücrelerin içine ‘ACE2’ adı verilen özel dikensi proteinler/kapılar yoluyla girer ve bağışıklık moleküllerine bağlanırlar. Bağışıklık sisteminde aşırı bir yangı (enflamasyon) durumuna yol açabilirler. Bunun sonucunda hücrelerin içinden dışarıya aşırı düzeyde enflamasyon maddeleri (sitokin ve kemokin) çıkar. Bu maddeler, damarların içindeki tabakayı önce uyarır, ardından tahrip edip iş göremez hale getirir. Damar içinde kan koyulaşır ve farklı boyutlarda kan pıhtıları oluşup damarları tıkar” diye konuştu. Etkileri zamanla görülecek Covid19’u belirtisiz geçirenlerin çoğunda, yıllarca sinsi biçimde uykuda kaldıktan sonra kendini gösteren miyokardit tablosunun ortaya çıkma olasılığının bulunduğuna dikkat çeken Barlas, şöyle devam etti: “Miyokardit, kalp kasında aşırı bağ dokusu artışına yol açabilir. Miyokardit çocuklarda da gelişebilir. Çin kaynaklı bir araştırmada, hastaneye yatırılmış olan Covid hastalarının yüzde 20’sinde kalp hastalığı geliştiği ve yoğun bakıma yatırılanların yüzde 31’inde damarlar içinde pıhtıların saptandığı gösterilmiştir. Almanya’da 100 hasta üzerinde yapılan bir çalışmada, Covid19 geçirip iyileşenlerin yüzde 60’ında kalp kasında yangı olduğu bildirilmiştir. Diğer yandan, kalp ve damar hastalığının, Covid19’un ciddi bir göstergesi olduğu; doğrudan virüsün yarattığı bir enfeksiyon şeklinde olmadığı; kanın aşırı koyulaşmasına bağlı bir damar tıkanıklığı şeklinde geliştiği söylenmektedir. Yakın dönemde, Amerika’da yapılan bazı çalışmaların sonuçları, ilginç verileri içermekte. Bir çalışmada, Covid19 testleri pozitif çıkan atletlerin yüzde 15’inde miyokardit tespit edilmiştir. Bunlar genç, çok hafif hastalık belirtileri gösteren veya belirtisiz bireylerdir. Virüsün kalpte, yalnızca damarlar içinde yarattığı pıhtılar yoluyla dolaylı olarak değil, doğrudan yıkım etkisi yarattığı da kanıtlanmıştır. Farklı bir çalışmada ise, belirti göstermeyen Covid19 hastalarında da akciğer bulgularının varlığı gösterilmiştir. Covid19’un, 510 yıllık bir gelecekte yaratacağı etkileri konusunda kesin yorum yapmak için zaman henüz çok erkendir. Kalp kası tutulumu da hastalık sonrası olası etkiler arasında yer alacak gözükmektedir.” Japon uzmanlar: Kaçaklar öldürecek TSUNAMİ DE CABASI Japon uzmanlar uyardı: “Türkiye’de 20 milyon bina varsa yüzde 67’si kaçak, usulsüz, kontrolsüz bina konumunda. Kontrolsüz, tehlikeli bina sayısı çok fazla.” Japon uzmanların da katıldığı panelde, olası İstanbul depreminde etkilenebilecek binalar ve tsunami tehlikesi değerlendirildi. Türkiye’deki 20 milyona yakın yapıdan yüzde 67’sinin son deprem yönetmeliğine uygun olmadığı vurgulanırken tsunami riskinin Japonya’daki kadar büyük olmadığı vurgulandı. Çevrimiçi yapılan “Afete Dirençli Sürdürülebilir Şehirler” paneline katılan Türkiye’de 30 yıldan bu yana önemli birçok projede yer alan Japonya Yurtdışı İnşaat Şirketleri Derneği Türkiye Genel Sekreteri Yoshinori Moriwaki, Türkiye ile Japonya’yı depremler ve sonuçları bakımından değerlendirdi. “Türkiye ve Japonya aynı acıyı çekiyor” diyen Moriwaki şunları anlattı: “Türkiye’de Japonya’daki kadar büyük deprem yok. Bu rakamlara karşılık Türkiye dünyada en fazla can kaybının olduğu 3’üncü ülke konumunda. Japonya ise 7’nci sırada. Üstelik Japonya’da tsuinami de var. Amerika’daki tsunami de Japonya’yı etkiliyor.” Prof. Yoshiyuki Kaneda ise, olası İstanbul depremi ve tsunami tehlikesini değerlendirdi. Kaneda, Silivri’den başlayarak, Büyükçekmece, Beylikdüzü, Avcılar, Bakırköy, Zeytinburnu’yu izleyerek Anadolu yakasına kadar uzanan hatta dalgaların karaya vurabileceğini anlattı. Kaneda’nın paylaştığı simülasyonda dalgaların Haydarpaşa’da kıyıdan oldukça ileriye doğru gittiği dikkat çekti. l DHA ZAMANLA YARIŞ SMA’LI AİLELER: KRİTERLER KALDIRILSIN Türkiye’de yüzlerce çocuk, genetik bir kas hastalığı olan Spinal Müsküler Atrofi (SMA) ile mücadele ediyor. Aileler tedavide olumlu sonuçlar alındığı öne sürülen ilacın Türkiye’ye getirilmesini istiyor. Bazı çocukların aileleri başlattıkları yardım kampanyaları ile çocuklarını yurt dışında uygulanan gen terapisi tedavisine ulaştırmaya çalışıyor. 2.4 milyon doları bulan tedavi için aileler sosyal medya üzerinden kampanyalar yürütüyor. Antalya’da geçen yıl kurulan SMA ve Genetik Hastalıklarla Mücadele Derneği Başkanı Kamile Kurt, “Şu anda SMA hastası çocukların tedavisi için yurtiçi ve yurtdışında gönüllü insanlar seferberlik başlattı. Çünkü bu çocuklar zamanla yarışıyor ve 1 dakika sonraları belli değil. Ancak meblağ çok büyük ve bu miktara ulaşabilmek zaman kaybettiriyor. Bizim ülkemize bu ilaç gelse 3’te 1 fiyatına gelecek. Şu an tedavi için yurtdışına giden 12 çocuğumuz için 200 milyon lira toplandı. İlaç Türkiye’ye gelmiş olsaydı bu miktara 36 çocuğumuz tedavi olacaktı” dedi. Çocukların ve ailelerin çok büyük zorluklar yaşadığını belirten Kurt, “Bu ilacı kullanan 12 çocuğumuzun durumu şu an çok iyi. Biz devletimizden bu ilacı ülkemize getirmesini istiyoruz” diye konuştu. l DHA VİRÜSTEN KAÇARKEN OBEZİTEYE YAKALANMAYIN Koronada evde spor önerisi İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Çocuk Gelişim Programı Öğretim Görevlisi Hakan Yıldız, gençlerde ve çocuklarda dışarı çıkma kısıtlamalarıyla birlikte oluşan hareketsiz yaşamın; obezite, kasların güçsüzleşmesi, boyun tutulmaları, bel ağrıları ve duruş bozukluklarına neden olabileceğini söyledi. Covid19 pandemisiyle birlikte bir yıla yakın süredir belli belirsiz zamanlarda evlere kapandığımıza dikkat çeken Yıldız, bu süreçte insanların hayatlarına evde spor ve egzersizi eklemesi gerektiğini söyledi. Yıldız, “Çağın önemli vakası haline gelen ekran bağımlılığının yanı sıra online eğitimler, çocuklarımızın ve gençlerimizin uzun süre sabit şekilde, ekran başında vakit geçirmelerine neden oluyor. Bu da obezite, kasların güçsüzleşmesi, boyun tutulmaları, bel ağrıları ve duruş bozuklukları gibi rahatsızlıklara yol açıyor. Tüm bu olumsuz etkileri azaltmanın ya da ortadan kaldırmanın yolu ise sporu bir yaşam biçimi haline getirme ve düzenli egzersiz yapmaktan geçiyor” değerlendirmesini yaptı. l İZMİR / Cumhuriyet SAĞLIK REHBERİ Pankreas kanseri hakkında doğru bilinen yanlışlar Günümüzde en çok ölüme neden olan kanser türleri arasında 4. sırada yer alan pankreas kanseri son yıllarda hızla yaygınlaşıyor. Uzun süre hiçbir belirti vermeyip sinsice ilerlediği için hastalık sıklıkla son evrede tespit edilirken, buna bir de toplumdaki yanlış inanışlar eklendiğinde hem erken tanı oranı azalıyor, hem de ileri evrede tespit edilen hastalığın tedavisi zor hale geliyor. Genel cerrahi uzmanı Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan, hastalıkla ilgili toplumda düzeltilmesi gereken yanlış inanışları anlattı. n Pankreas kanseri tedavisi olmayan bir hastalıktır! YANLIŞ n DOĞRUSU: Bu kesinlikle doğru değil. Hastalık 3 farklı evrede yakalanabiliyor. Bunlardan biri doğrudan ameliyat edilebilir evre. İkinci evre, kanserin pankreas çevresindeki damarlara yayıldığı gruptur. Son yıllarda geliştirilen ve cerrahiden önce uygulanan modern kemoterapi ve radyoterapi yöntemleri sayesinde bu hastaların büyük bir bölümü günümüzde cerrahi yapılabilecek hale geliyorlar. Ameliyat sonrasında uygulanan kemoterapi ve radyoterapi gibi yöntemler hastalığın tekrarlama riskini azaltarak, tedaviden daha başarılı sonuçlar alınmasını sağlıyor. n İleri yaşlarda görülen bir kanser türüdür! YANLIŞ n DOĞRUSU: Pankreas kanseri genellikle 65 yaş sonrasında görülse de daha genç yaşlarda da ortaya çıkabiliyor. Bazı genetik mutasyonları taşıyan kişilerde pankreas kanserinin görülme yaşı 3040’lı yaşlara kadar düşebiliyor. n Mutlaka şiddetli ağrıya neden olur! YANLIŞ n DOĞRUSU: Oysa her 2 hastadan birinde hastalık ağrı şikâyetine yol açmıyor. Ağrı çoğunlukla tümörün çevresindeki sinirlere baskı yaparak zedelediği durumlarda gelişiyor. n Çok hızlı ilerleyen bir hastalık! YANLIŞ n DOĞRUSU: Toplumdaki yaygın inanışın aksine, pankreas kanseri uzun süre hiçbir belirti oluşturmadan ilerleyebilen sinsi bir hastalık. Pankreas kanseri safra yollarına baskı yapıp sarılığa veya sinirlere basıp ağrıya yol açmazsa hastalar ciddi bir yakınmaları olmadığı için uzun süre tümörün varlığından habersiz yaşıyorlar. Kansızlığa iyi gelen besinler Anemi, sık görülen bir kan hastalığı olup, kandaki alyuvarların düzeyinde oluşan bir azalma. Diyetisyen Salih Gürel, bazı anemilerin hafif olduğunu belirterek “Ancak bazı formları çok şiddetli seyredebilir. Kansızlık baş ağrısı, tırnaklarda kırılma, saç dökülmesi, çabuk yorulma, iştahsızlık, büyüme, gelişme, zekâ ve başarıyı olumsuz yönde etkileyen bir sağlık sorunudur” dedi. Gürel, kansızlığa iyi gelen besinleri şöyle özetledi: “Kırmızı et, hindi, tavuk, somon, kırmızı pancar, kuru bakliyatlar, ceviz, fındık, bezelye, fasulye, brokoli, portakal, dut, pekmez, kuru üzüm, hurma.”