Catalog

DUNYA IKBY’DE ÖLÜMCÜL PROTESTOLAR beş kişinin öldüğü, 80 kişinin yaralandığı savunuldu. Protesto gösterilerinde memurlar üç yıldır maaşlarını kesintili ola Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) Ranya kentin rak almalarına neden olan krize çözüm bulunmasını talep edi de maaşların ödenmemesi ve kamu kurumlarındaki yolsuzluk yor. Önceki gün yaşanan olaylarda çeşitli siyasi parti binala larla ilgili önceki gün başlayan ve şiddet eylemlerine dönüşen rı ve polis noktaları, araçlar ateşe verilmişti. Bağdat yönetimin protestolar dün de devam etti. Güvenlik güçlerinin müdahale den dün yapılan açıklamada olayların büyümesi halinde bölge de bulunduğu eylemlerde çıkan şiddet olaylarında dün en az ye müdahale edilebileceği imasında bulundu. Çarşamba 20 Aralık 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ ‘Emperyalist hedef’ 7 ABD Başkanı Donald Trump’ın merakla beklenen ilk Ulusal Güvenlik Stratejisi’nde göreve gelmesinden bu yana inişli çıkışlı ilişkiler yaşadığı Rusya ve Çin’i “ülke değerlerine meydan okuyan rakip kuvvetler” olarak merkeze oturtması MoskovaPekin hattında geniş yankı buldu. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov’dan, “Rusya’nın ABD için tehdit oluşturduğu görüşünü kabul edemeyiz” çıkışı yükseldi. Belgenin “emperyalist” tonuna dikkat çeken Peskov, Washington’ın tek kutuplu bir dünya istediğini söyledi. Diğer yandan strateji belgesinde olumlu denebilecek noktalar bulunduğunu da ifade ederek özellikle Washington’ın, ABD halkının çıkarlarıyla örtüşen alanlarda Rusya ile işbirliğine hazır olmasının bunlardan biri olduğunu sözlerine ekledi. Belgede “ABD’nin Asya’daki varlığını ortadan kaldırmaya çalışmakla suçlanan” Çin’den de sert tepki gündeme yansıdı. Çin’in Washington Büyükelçiliği belge için “Soğuk savaş mantığı” yorumu yaptı. “Kendi ulusal çıkarlarınızı başka ülkelerin çıkarlarından ve uluslararası topluluğun ortak çıkarlarından üstün tutmanız bencilliktir. ABD Çin’in gelişmesini kabul edip kendini buna uyarlamalı” denildi. Çin’in resmi ajansı Şinhua’nın değerlendirmesinde ise strateji belgesinin Trump’ın yönetimindeki “sertlik yanlılarının Rusya ve Çin’den, merkezine oturtuldukları ABD’nin ulusal güvenlik belgesine tepki yükseldi. Pekin ‘Soğuk Savaş mantığı’ dedi Trump, Putin liderliğindeki Rusya ile inişli çıkışlı ilişkide. ABD belgesine, Kremlin’in yorumu “Tek kutuplu dünya istiyorlar” oldu. zaferi” olduğu, ABD ile Çin’in ekonomik ilişkilerinin daha fazla baskı ve meydan okumayla karşılaşmasına yol açacağı dile getirildi. Türkiye doğrudan yok Kudüs’ü İsrail’in başkenti ilan etme kararının ardından uluslararası arenada baskı altında olan Trump’ın özellikle seçim kampanyası döneminde ve sonrasında da ağzından düşürmediği “Önce Amerika” mottosunun hâkim olduğu belgede Suudi Arabistan ve Mısır’ın müttefik olarak görülüp Kuzey Kore, İran, Pakistan tehdit olarak öne çıkarken Türkiye’den doğrudan söz edilmemesi dikkat çekti. Trump yönetimi bölgede IŞİD’in temizlenmesinin ardından İran “tehdidi ne” karşı Tahran’ın rakibi Riyad ile ittifak yolunu seçmişti. Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı H.R. McMaster’in geçen hafta Ankara’yı radikal ideolojilere destekle suçlaması, belgenin Türkiye açısından önemini artırmıştı. Zira belgede Türkiye’nin hedef alınmasının özellikle Washington’ın Ankara’nın terör örgütü olarak gördüğü YPG’yi silahlandırması, darbe girişimi sonrası Fethullah Gülen’in iade meselesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın korumalarının Washington’da karıştığı kavga, Sarraf davası, bununla bağlantılı olarak eski Bakan Zafer Çağlayan hakkında çıkarılan tutuklama kararı nedeniyle buhranlı dönemler geçiren “stratejik ittifak”ın daha da zarar görebileceği belirtiliyordu. ‘SÜPER GÜÇ REKABETİNE DÖNÜŞ’ Rusya’nın ABD seçimlerine müdahale ettiği iddialarına ilişkin yürütülen soruşturmanın gölgesindeki Trump, belgeye ilişkin açıklamasında siber saldırı araçlarının artan önemine işaret etti. Rusya’nın doğrudan adını anmazken “Siber araçların kullanımı devlet ve devlet olmayan rakiplere ABD’nin çıkarlarını zedeleme fırsatı veriyor” ifadesini kullandı. ABD basınında ise strateji belgesi “30 yıldır tatilde olan süper güç rekabetine” geri dönüş olarak nitelendirilirken Trump’ın çizgisinin Soğuk Savaş dönemine dönüşü gösteren birçok ipucu barındırdığı yorumları yapıldı. Nükleer silah vurgusu ABD, Kuzey Kore ile Pyongyang’ın füze ve nükleer denemeleri nedeniyle gerginken belgede dikkat çekici bir başka unsur da Washington’ın nükleer silahları, “ABD’ye, müttefiklerine ve ortaklarına yönelik herhangi bir saldırıya karşı caydırıcılık adına ve barış, istikrarı korumak için yeni stratejisinin temeli olarak” gördüğü açıklaması oldu. Öte yandan, belgede “Dünyanın en önde gelen terör destekçisi” olmakla suçlanan İran’dan ise nükleer anlaşmanın ABD tarafından çöpe atılamayacağı çıkışı geldi. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, anlaşmaya bağlı oldukları vurgusu yaptı. Katar’da muhalefet hareketlendi Körfez’de diplomatik alanda yalnızlaşan Katar’da iktidardaki Tani hanedanının 20 üyesi, Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad el Tani’ye karşı bir muhalefet toplantısında bir araya geldi. Mısır merkezli Egypt Today’in aktardığına göre Katar için bir ilk olan toplantının ev sahipliğini, daha önce Şeyh Tamim’in politikalarına karşı bayrak açan Şeyh Sultan Bin Suhaim el Tani yaptı. Katar’ın dünkü Ulusal Günü çerçevesinde bir toplantıda konuşan Şeyh bin Suhaim, emirliğin Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn’le barışçıl bir ilişki geliştirmesini istediklerini söyledi. Katar Emiri’ne karşı muhalif aşiretleri harekete geçirmeye çalıştığı belirtilen Bin Suhaim, geçen ay da farklı aşiretlerden binlerce kişinin önünde yaptığı konuşmasında, Katar’ın terörizm ve yolsuzluk barındıran bir ülke olmaması için Riyad’a sorumluluk düştüğünü söylemişti. Riyad liderliğindeki blok, Katar’ı İran’la yakınlaşmak, teröre destek vermekle suçlayarak geçen haziran ayından bu yana abluka uyguluyor. CIA Direktörü Riyad’da ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı’nın (CIA) Başkanı Mike Pompeo, Riyad’da Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz ile görüştü. WashingtonRiyad ilişkilerinin ve bölgesel gelişmelerin değerlendirildiği toplantının Kudüs ve Yemen krizlerinin tansiyonu yükselttiği sırada gerçekleşmesi dikkat çekti. BSütçe açığı düştü!miymr“zdlmlabskımieanğeaheıiaştlrçamiiyttvlknllteiıyaeiiknıPidaym.lyratiarlıeÖbbeurraneeAzleasuuaraaatynFıgğlişdrenınüsyPçnaclöiiıaenrıe’ntyaaMlyzAündtvanyldeddtıareuenğrüüaüciaoihrvsdlızbltşda”elaeiSodaaumtiğihmsnru.nrülerdıdtalliAnu,ğıemysakbui1Sıdğ2rtüonğeReadkui.i’lv8blıursideuAudanyil’uziedyfdrerl2abedbazıaureind0milillüibnrAueenrd0bdyteiiktrlrasS’çaydöuüiçatnaesesüpi.tnba.niaoıleznrnenmiaBşlserdaa’çt2uukvtdaneşiıaıe0mşnyğanmnsnt8rua1ı,i8Vnuil’gann.nliil9’dşıırleiöislnannbaaeıliirr Acının yıldönümü... Almanya’nın başkenti Berlin’de Noel pazarının hedef alındığı saldırının birinci yıldönümünde yaşamını yitirenler için anma töreni düzenlendi. Tunus kökenli radikal dinci Anis Amri’nin kullandığı kamyonu Noel pazarına sürmesi sonucu 12 kişinin yaşamını yitirdiği terör saldırısının anma töreninde pazar alanına beyaz güller bırakıldı. Törene katılan Almanya Başbakanı Angela Merkel, kurban yakınlarına daha fazla destek sözü verdi. ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti ilan etmesiyle bölgede tansiyon yüksek. Batı Şeria’da dün Filistinli gençler İsrail güçleriyle çatıştı. ‘İstenmeyen’ ziyaret ertelendi Filistinlilerin “istenmeyen adam” ilan ettikleri ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in Ortadoğu’ya bu hafta yapması planlanan ziyaret bir kez daha ertelendi. Beyaz Saray, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak ilan etmesine karşı yükselen tepkilerin ardından Pence’in daha önceden planlanmış İsrailFilistin ve Mısır’ı kapsayan bölge ziyaretinin 14 Ocak haftasına kadar ertelendiğini duyurdu. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın yanı sıra Filistin ve Mısır’daki Müslüman ve Hıristiyan dini liderlerin de görüşmeyeceklerini açıkladıkları Pence’in geçen pazartesi günü İsrail meclisi Knesset’te yapacağı konuşmanın çarşambaya (bugün) ertelendiği duyurulmuş tu. Beyaz Saray, Pence’in ziyaretinin ertelenme gerekçesini ABD Kongresi’nde yapılacak vergi oylaması olarak gösterse de, Başkan Yardımcısı’nın Batı Şeria’daki Beytüllahim şehrine yapacağı ziyaretin tepkiler nedeniyle iptal edildiği önceki gün açıklanmıştı. Vetoya Filistin tepkisi Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde önceki gün oylanan, ABD’nin Kudüs kararını reddeden tasarının 14 “evet”e karşı ABD’nin vetosuyla reddedilmesi Filistin cephesinin tepkisine neden oldu. Filistin’in BM Temsilcisi Riyad Mansur, “Kendisinden bir barış planı beklenen ABD yönetiminin barışı engellemesi paradoks” dedi. Tasarının yarın BM Genel Kurulu’na FKtdVrirküaAasnltTıçekİAKemabAsraadkNsrouılÇnalliraalIeKhçkAb,eaVRirrrçşMaaeıtAryivkaüeSyarIsnaüi’ntagAüdegBleelidDdndie’.nüdrineinpkÜlKorPumdaüpana götürülmesi planlanıyor. Tamimi’ye gözaltı Öte yandan, İsrail askerine meydan okuyan görüntüleriyle dünyada tanınan, Türkiye’de “Hanzala Cesaret Ödülü” alan 16 yaşındaki Filistinli Ahed Tamimi’nin İsrail güçlerince gözaltına alındığı haberi dün gündeme yansıdı. Genç kız, 2012’de gözaltına alınmak istenen kardeşini kurtarmak için askerlere karşı durmuştu. Aynı yıl Türkiye’ye gelerek dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğan ile de görüşmüştü. Yemen gerilimi doludizgin Eski Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih’in son dönemde aralarındaki ittifakın bozulduğu Husi milisler tarafından katledilmesinin ardından çatışmaların şiddetlendiği Yemen’de Husiler dün Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’daki Kraliyet Sarayı’na balistik füze fırlattı. Suudi Arabistan füzeyi havada imha ettiğini, can kaybının yaşanmadığını açıkladı. Salih’in öldürülmesi Riyad hükümetine zeytin dalı uzatmasının ardından gelmişti. Öte yandan İran, ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley’nin İran’ın Yemen’deki Husi milislerine silah vererek örgüt kararlarını ihlal ettiği iddiasına tepki gösterdi. ABD’nin İran’daki diplomatik görevlerini yü Suudi güçlerin Sanaa’ya bombardımanı sürüyor. rüten İsviçre Büyükelçisi İran Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. İran Dışişleri Sözcüsü, “İran’ın Haley’nin temelsiz ve provokatif iddiasına yönelik protestosu İsviçre Büyükelçisi’ne iletildi” dedi. Haley, 4 Kasım’da Yemen’deki Husi milislerinin Riyad’a attığı balistik füzenin Tahran tarafından sağlandığını öne sürmüştü. Bombardımanlarda 136 sivil yaşamını yitirdi Öte yandan BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Rupert Colville, Yemen’de 616 Aralık arasında Riyad liderliğindeki koalisyonun hava saldırılarında en az 136 sivilin öldüğünü duyurdu. Yemen, Körfez’in Sünni lideri Suudi Arabistan ile Şii İran arasında “vekâlet savaşına” sahne oluyor. İran destekli Husilere yönelik 2015’ten bu yana bombardımanlarını sürdüren Suudi Arabistan’ın yol açtığı sivil can kayıplarına uluslararası örgütlerden tepkiler yükseliyor. Trump’ın stratejisi ‘Önce Amerika’, ‘haydut rejimler’, ‘rakip revizyonist güçler’ ve ‘radikal İslamcı terörizm’… Hepsi, ABD Başkanı Trump’ın yeni ‘ulusal güvenlik stratejisi’ belgesinde geçen keskin ifadeler. Bush döneminin ‘önleyici saldırısını’ içermese de ‘güç yoluyla barış’ vurgusu ile ilk bakışta akla ‘saldırganlık’ getiren belgeyi, ‘çılgın Donald’ eşliğinde düşününce dünya için kaygılanmamak mümkün değil. Lakin yeni yönetimin bir yılını tamamlamadan açıkladığı belge, Trump’ın fevrilik yüklü retoriğinden izler taşısa bile ‘boş atışlar’ izlenimi yaratıyor. HHH ABD ulusal güvenlik stratejisi dünyanın en etkili gücünün dünya çapında çıkarları ve hedeflerini ortaya koyar. Kongre’nin yetkilendirmesiyle her başkan yenisini hazırlar. ABD söz konusu olunca ‘söyledikleri yapacaklarının garantisi’ diye anlaşılır. En bariz emsal Bush’un ‘önleyici saldırı’ vurgulu stratejisinden sonra yalan istihbaratla girişilen Irak işgalidir. Trump seleflerinin aksine yeni stratejisini adeta ‘piyasada rakipleriyle boy ölçüşme şevkiyle dolu’ bir işadamı edasıyla bizzat açıkladı. Sunulan çorbada ABD’nin emperyalist kibrinin altını dolduracak neviden her şey var: l Trump’ın bildik önceliği: ‘Önce Amerika’ şiarı icabı Amerikan halkını, anavatanını ve yaşam biçimini korumak. l Küresel statükoyu değiştirmek peşinde olan ve dünyayı Amerikan değerleri ve çıkarlarına karşıt şekillendirmek isteyen revizyonist güçler Rusya ve Çin yüzünden azalan Amerikan etkisini pekiştirmek. İki ülke için ‘ekonomileri daha az özgür ve adil kılacak, bunun yerine ordularını geliştirip enformasyon kontrolü ile toplumlarını bastırıp etkilerini genişletmeye kararlı’ oldukları iddiası var. RUSYA: ABD’nin 700 milyar dolarlık savunma bütçesine karşılık 46 milyar dolar ayıran Rusya etkisini artırdığı için ‘hasmane güç’ lakin birlikte çalışma alanları da var. Ne hikmetse, belge açıklanmadan Trump üç gün içinde iki kez Putin ile telefonda görüştü. İlkinde Trump, Rus lidere yıl sonu basın toplantısında ABD ekonomisini iyileştirme övgüsü için teşekkür ederken, ikincisinde Putin ABD liderine Amerikan istihbaratının St. Petersburg saldırısının önlenmesine katkısından ötürü müteşekkir olduğunu iletti. ÇİN: Ekonomik meydan okumasıyla asıl ‘stratejik rakip’. Avrupa’daki stratejik kazanımlarından, fikir hakları ve Güney Çin Denizi’ndeki ‘genişlemeciliğe’ uzanan rekabet alanları yüzünden ‘kınanacak’ güç. l HAYDUT REJİMLER: İran ve Kuzey Kore. Trump’ın lafı ‘güç yoluyla barışı sağlamak’. Ama doğrudan savaş atfı yok. l RADİKAL İSLAM: Obama’nın hassasiyetle sildiği ‘İslamcı/cihatçı terörizm’ mefhumu döndü. Belgede “Amerikalıların karşı karşıya olduğu başat uluslaraşırı tehditler cihatçı teröristler ve uluslararaşı suç örgütleri” deniliyor. IŞİD ve El Kaide anılarak ‘barbar’ diye nitelenen radikal İslamcı ideolojinin ‘itibarsızlaştırılıp yenileceği’ vurgusu var. l Uluslararası kurumlara ve ortaklıklara vurgu pek az. Cılız tekrarlar dışında güçlü ‘demokrasi promosyonu’ yok. Sığınmacı krizinde etkili olan iklim değişikliği ‘ulusal güvenlik tehdidi’ olarak anılmıyor. Trump’ın önceliği ‘enerji gündemi’. Anavatan ve sınırların korunması ayrıntılı ve ‘egemenlik’ başlığı altında göçmenleri dışlayıcı nitelikler taşıyor. l Transatlantik bağı hayli zayıf ve sadece ‘AB ile karşılıklı ve adil ticaret uygulamalarını sağlamak ve duvarların büyümesine engel olmak’ vurgusu yapılıyor. O kadar. l Asıl önemi ‘Amerikan ekonomik güvenliğinin’ ulusal güvenlik tehditleri arasında anılması. HHH İzlenimim ‘ABD’nin küresel çapta azalan gücüne karşılık, aslında ne yapması gerektiğini tam bilemiyor olduğu’. Ne de olsa Trump da strateji belgesi de ABD kapitalizmi ve müesses nizamının çıkmazlarının tezahürü. ‘Çok kutuplu’ rotaya girmiş dünyada Trump’ın sunumuyla ABD ‘daha güçlü geri dönebilir mi?’ Müesses nizam bunun için neleri göze alabilir? Açıkçası, ‘hiç olmadığı kadar rekabetçi bir dünyada ilkeli realizm’ diye pazarlanan belgeden sonra benim büyük bir savaş patlayacağı evhamlarım hayli teskin oldu. ANC’de Ramaphosa dönemi Güney Afrika’da iktidarda bulunan Afrika Ulusal Kongresi’nin (ANC) yeni lideri Devlet Başkan Yardımcısı Cyril Ramaphosa oldu. Ramaphosa, Devlet Başkanı Jacob Zuma’nın eski eşi ve eski bakanlardan Nkosazana DlaminiZuma’ya karşı ipi göğüsledi. 2007’den bu yana ANC’nin de başkanlığını yapan Jacob Zuma, son dönemde hakkındaki yolsuzluk iddiaları nedeniyle zor günler geçiriyor. C MY B