Catalog

EKONOMİ 8 İŞSİZLERİN 1 MİLYON İ 292 BİNİN KADINLAR DU OLUŞTUR şsizlikte tarmanış sürüyor. 18 aydır iş arayanların oranı Ağustos 2014 ile Ağustos 2015 döneminde yüzde 32.2 artış gösterdi. 2014 Ağustosta Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) kayıtlı işsiz sayısı 2 milyon 436 bin 20 iken bu sayı bu yılın aynı döneminde 3 milyon 219 bin 934’e yükseldi. İŞKUR, bu yılın ocakağustos döneminde 627 bin 550’si özel sektörde, 5 bin 975’i kamuda olmak üzere toplam 633 bin 525 kişiyi işe yerleştirdi. 2015’teki kayıtlı işsizlerin 1 milyon 292 bin 449’unu kadınlar oluşturdu. İŞKUR kayıtlarında son 6 aydır iş arayanların sayısı ise 1 milyon 251 bin 473 kişiyi buluyor. Ağustos ayı itibariyle İŞKUR’a işsizlik başvurusu yapan kişi sayısı ise 712 bin 760 kişi oldu. İŞKUR, bu yılın ocakağustos döneminde 627 bin 550’si DOLAR AVRO FAİZ BORSA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 3.0470 1.9 kuruş TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 3.4100 4.1 kuruş 1 1 .58 0.19 puan 73.314 1.295 puan 741.71 10.58 kuruş 111.00 1.6 kuruş EDİTÖR: PELİN ÜNKER Salı 29 Eylül 2015 İŞKUR’a kayıt olup son 18 aydır iş arayanların sayısı yüzde 32 artarak 3 milyonu aştı. Sadece ağustos ayında 78 bin 282 kişi işsizlik sigortası için başvurdu İŞKUR’a göre işsiz sayısı yüzde 32 arttı C İ özel sektörde, 5 bin 975’i kamuda olmak üzere toplam 633 bin 525 kişiyi işe yerleştirdi. 186 bin iş ilanı Ağustos ayında 106 bin 397’si erkek, 79 bin 919’u kadın olmak üzere toplam 186 bin 316 kişi kuruma başvuru yaptı. Aynı dönemde 184 bin 672’si özel sektör, 798’i kamuda olmak üzere 185 bin 470 açık iş ilanı verilirken, İŞKUR, 68 bin 957’si özel sektörde 617’si kamuda toplam 69 bin 574 kişiye iş buldu. Ocakağustos döneminde İŞKUR’un işe yerleştirdiği engelli sayısı ise 14 bin 740’ı buldu. Söz konusu dönemde, kuruma yapılan iş başvuruları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16 artışla 1 milyon 669 bin 939 olurken, kayıtlı iş gücü yüzde 19.3 artarak 5 milyon 350 bin 13’e çıktı. l Ekonomi Servisi İŞKUR, bu yılın ocakağustos döneminde 21 bin 172’si erkek, 104’ü kadın olmak üzere 21 bin 276 kişinin yurtdışında iş bulmasını sağladı. Bu kişilerin 3 bin 625’i Irak’ta istihdam edildi. Bayramda konuşmaya doymadık urban Bayramı’nı kapsayan 2327 Eylül tarihleri arasında cep telefonuyla en çok konuşulan dönemlerden biri oldu. Turkcell aboneleri arefe günü de dahil 5 gün boyunca 1.5 milyar dakika konuştu. Turkcelllilerin data kullanımı da geçen yılki Kurban Bayramı’na göre yüzde 140 oranında artış göstererek, 4.8 milyon Gigabaytı aştı. 5 günde gönderilen SMS sayısı 897 milyonu, MMS sayısı ise 5.2 milyonu geçti. Vodafone aboneleri de Kurban Bayramı süresince toplam 920 milyon dakika konuştu, 730 milyon SMS gönderdi ve 2 milyon 532 bin GB mobil internet kullandı. En çok konuşan il İstanbul, en çok aranan ülke Almanya oldu. Vodafone abonelerinin mobil internet kullanımı geçtiğimiz Kurban Bayramı’na göre 2 katından fazla arttı. l Ekonomi Servisi Endonezya’dan beteriz Standard & Poor’s, Türkiye ekonomisinin, aynı nota sahip olan Endonezya ekonomisine göre, yatırımcı güvenindeki değişiklikler karşısında daha kırılgan hale geldiğini bildirdi. redi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P), Türkiye’de siyasi trendin kötüleştiği uyarısında bulundu. S&P Türkiye’nin yüksek dış borcu ve finansman gereksinimi nedeniyle, aynı kredi notuna sahip Endonezya’ya göre daha hassas olduğunu da belirtti. S&P tarafından hazırlanan ve iki ülkenin karşılaştırıldığı raporda, küresel likidite ve yatırımcı güvenindeki değişikliklere karşı iki ülkenin de kırılgan olduğuna işaret edilerek, “Türkiye, çok daha zayıf olan dış profili nedeniyle sermayenin gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş piyasalara yön değiştirmesinin hızlanmasına karşı hassas hale geliyor” denildi. HP değinmekten çok hoşlandığım bir konu değil, ama bu kez dayanamadım (Pazartesi yazımın devamı olarak da okuyabilirsiniz). Kılıçdaroğlu’nun, “Din görevlilerinin sandıkların başında olması, seçim güvenliği için aslında çok önemli. Yani seçim güvenliğinin bir anlamda garantisi çünkü din adamları yalan söylemezler. Din adamları sahtekârlık yapmazlar. Din adamları herkese eşit davranırlar. Çünkü onlar kutsal bir dinin, bir inancın, bir anlamda söylemini, inancını dile getiren kişiler demektir” sözleri sağlam bir “düşünceye” değil, tam anlamıyla kanaatlere, üstelik yanlış kanaatlere dayanan talihsiz saptamalardır. Birincisi bu saptamalar, AKP yükselirken mütedeyyin kitlenin AKP’ye yönelmesine yardım eden, “bunlar dindar, öyleyse dürüsttür” yanılsamasını yeniden üretiyor. CHP lideri, AKP’nin kurduğu kültürel alan hâkimiyetini sorgulamak bir yana, adeta o alana dahil olmaya çalışıyor. CHP’nin, Sarıgül, Ekmeleddin beylerle giriştiği deneyimler sırasında hep anımsatmaya çalışmıştık. Bir sosyal demokrat, halkçı, hatta merkez partisi, iktidardaki bir muhafazakâr partinin oy tabanını, onlar partilerine, liderlerine yönelik bir güven krizine düşerek yeni seçenekler aramaya başlamadan, onların düşünce dünyasına yakınlaşarak kazanamaz. Aksine her adımda kendi doğal tabanında kuşku yaratır. Bu durumu, CHP’nin deneyimlerinden olduğu gibi İngiltere İşçi Partisi’nin tarihinden de görmek olanaklıdır. İngiliz İşçi Partisi 1980’lerden 1994’e kadar, muhafazakâr partiye karşı sürekli sağa kayarak mücadele etti, sürekli zayıfladı. Ne zaman muhafazakâr parti bir liderlik krizine girdi, tabanı yeni seçenekler aramaya başladı, o zaman Yeni İşçi Partisi muhafazakâr seçmenin oylarını, iyice sağa kayarak, artık başka bir şey olmayı kabul ederek alabildi. CHP üzerine notlar CHP’nin son seçim deneyimi K K Aylık gıda harcaması son bir ayda 17 TL artış gösterdi. Daha aç ve yoksuluz ürkİş tarafından yirmi sekiz yıldan bu yana her ay düzenli olarak yapılan “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırması sonucuna göre eylül ayı itibariyle dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.361,29 TL olarak belirlendi. Bir önceki ay açlık sınırı 1.344,58 TL T iPhone’lar 3 günde 13 milyon sattı pple’ın piyasaya yeni çıkardığı iPhone6s ve iPhone6s Plus modelleri sadece 3 günde 13 milyondan fazla sattı. Apple CEO’su (Üst yönetici) Tim Cook, ilk hafta satışları açısından rekor kırdıklarını, tüketicinin tepkisinin inanılmaz olduğunu söyledi. Her iki model de 9 Ekim’den itibaren aralarında İtalya, Meksika, Rusya, İspanya ve Tayvan’ın bulunduğu 40 ülkede daha satışa çıkarılacak. Yeni iPhone’lar yıl sonuna kadar ise toplam 130’dan fazla ülkede piyasaya sürülmüş olacak. l Ekonomi Servisi seviyesindeydi. Türkİş’ten yapılan açıklamaya göre, gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 4.434,16 TL oldu. Bir önceki ay yoksulluksınırı 4.379,73 TL seviyesinde bulunuyordu. l Ekonomi Servisi Siyaset etkisi İki ülkeyi de yatırım yapılabilirin bir kademe altında BB+notuyla derecelendiren S&P’nin raporunda, “Politi ka eğilimleri Türkiye’de kötüleşirken Endonezya’da kademeli olarak iyileşti” değerlendirmesi de yapıldı. S&P, Türkiye’nin kredi notu görünümünü negatifte, Endonezya’yı ise pozitifte bulunduruyor. ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs ise Türk bankalarıyla ilgili hedef fiyat ve tavsiyelerini düşürdü. Garanti Bankası için fiyat hedefini 9.8 TL’den 9.2 TL’ye indiren Goldman Sachs, Akbank için fiyat hedefini 10.0 TL’den 8.90 TL’ye indirirken, “al” tavsiyesinde bulundu. Halkbank için fiyat hedefi 13.90 TL’den 12.60 TL’ye indirilirken, tavsiye “nötr” oldu. İş Bankası C için fiyat hedefi 6.10 TL’den 5.30 TL’ye indirildi, tavsiye ise “nötr.” Goldman Sachs, Yapı Kredi için ise fiyat hedefini 3.70 TL’den 3.50 TL’ye indirip, “sat” tavsiyesinde bulunurken, Vakıfbank için fiyat hedefini 4.70 TL’den 4.50 TL’ye indirdi, tavsiyesi ise “nötr” oldu. l Ekonomi Servisi A Mevcut inşaat işleri seviyesi 3.7 puan gerileyerek 95.3’e indi nşaat sektöründe mevcut inşaat işleri seviyesi eylül ayında 3.7 puan düştü. Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği’nin (İMSAD) hazırladığı “Eylül Ayı Sektör Raporu”na göre, Temmuz’da 4.5, ağustosta da 0.1 puan gerileme gösteren mevcut işler seviyesi eylül ayındaki düşüşle beraber 95.3 puana indi. Ekonomik ve siyasi belirsizlik nedeniyle erken seçime kadar gerilemenin sürmesi bekleniyor. İnşaatta kan kaybı büyüyor İ İnşaat sektörü güven endeksi de eylül ayında 4.9 puan daha düşerek yılın en büyük gerilemesini gösterdi ve üçüncü çeyrekteki gerileme 11.5 puan oldu. İnşaat malzemesi ihracatı temmuz ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17.2 düşüşle 1.44 milyar dolara geriledi. Böylece yılın ilk 7 ayında ihracat yüzde 18.5 düşmüş oldu. Antalya İnşaat Müteahhitleri Derneği Başkanı Deniz Karataş da dövizdeki yükseliş sebebiyle 100 liralık maliyetin 140 liraya yükseldiğini, bunun da konut satışlarını düşürdüğünü söyledi. Müteahhitler adına devletten destek ve teşvik isteyen Karataş, aksi halde sektörlerinin desteklediği 300’e yakın iş kolunda yüzde 25 daralma yaşanacağını dile getirdi. Karataş, konut kredi faizlerinin son 5 ayda 2.3 puan arttığını, mevduat faiz oranının ise 14’leri bulduğunu hatırlattı. l Ekonomi Servisi CHP, 2015’in ilk genel seçimlerinde, aslında kendisine hiç oy veremeyen liberal ve muhafazakâr entelijansiyanın büyük takdirini kazanan bir seçim politikası uyguladı (buradaki ironiye takılmayalım). CHP ekonomik talepler alanında kaldı, AKP’nin kurduğu kültürel alanın varsayımlarını, dolayısıyla hegemonyasının en temel yapı taşlarını sorgulamadı. Peki, sonuç ne oldu? Seçmen desteği 2011’de yüzde 25.94’ten 2015’te 24.95’e, Meclis sandalye sayısı 135’ten 132’ye geriledi. Salt bu veriler bile, “Gezi travmasını” aşamamış, iç, dış politikası iflas etmiş, yolsuzluk iddiaları ayyuka çıkmış bir AKP karşısında, uygulanınca bu sonuçları üreten bir seçim politikasının yanlışlığını göstermez mi? Buna karşılık, seçimlerden başarıyla çıkan bir parti olarak HDP’nin seçim kampanyasına baktığımızda, kültürel alanı doğrudan haklar ve özgürlükler söylemiyle sorgulayan, başkanlık projesine şiddetle karşı çıkan hatta meydan okuyan bir söylem görüyoruz. CHP ile HDP arasında paradigma ve seçmen sosyolojisi açısından bir fark vardır, ama HDP’nin seçim kampanyasının sonuç aldığı da bir gerçektir. Diğer taraftan CHP’nin liderliğinin AKP olgusunu anlamakta büyük zorluk çektiğini söylemek abartılı olmaz. Onların sandığının aksine, AKP sıradan bir parti değildir. Bir hareketin, bir tabakanın ve bir “toplumsal blok”un temsilcisidir. Bu bloka ait olan seçmenin sadakatini bu bloku bir arada tutan söylem, kültürel alan (hatta “hakikat rejimi”) belirliyor. Bu söylem ve hakikat rejimi sorgulanmadan, salt ekonomik talepleri dile getirerek bu hareketin tabanı etkilenemez. Buna karşılık, AKP’nin temsil ettiği hareket ve blok karşısında CHP’nin de saptadığı gibi yüzde 60’lık, hatta daha fazla bir seçmen kitlesi ardır. Ekonomik talepleri unutmayan, ama özellikle toplumsal hakların ve özgürlüklerin genişlemesini hedefleyen, bu hedefin önündeki MİT Yasası, Basın Yasası, İç Güvenlik Yasası, sendikalar yasalarını sorgulayan, barış konusunda HDP’ye destek veren bir kampanyanın başarılı olma şansı olacaktır. Aksi taktirde AKP kendiliğinden zayıflamakta olsa bile kurmuş olduğu kültürel alan hâkimiyeti onu, birinci parti konumunda tutmaya daha uzun bir süre, son derecede tehlikeli senaryoları gündeme getirerek devam edebilir. Türk tahvilleri altı yılın en düşüğünde Türk tahvilleri, risk talebinin zayıflaması ile 2009 yılından bu yana en düşük seviyeye geriledi. 2 yıl vadeli tahvil faizleri 22 baz puan yükselerek dün İstanbul saati ile 14.43’te yüzde 11.61 ile kapanış bazında Haziran 2009’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. 10 yıl vadeli tahvil faizi 20 baz puan artış ile yüzde 10.99 seviyesine geldi. Sektörde yüzde 25 daralma tehlikesi baş gösterdi. C M Y B