Catalog

SAYFA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr 1 AĞUSTOS 2014 CUMA 14 KÜLTÜR Zach Braff’ın bugün gösterime giren ‘Keşke Burada Olsam’ı klişe bir mizah filmi Yeni DOB Genel Müdürü Selman Ada’dan açıklama düzeye taşıyacağız’ ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Rengim Gökmen’in görevden alınmasının ardından vekâleten Devlet Opera ve Balesi (DOB) Genel Müdürü ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (CSO) şefliğine atanan besteci ve orkestra şefi Selman Ada, ilk kez opera ve balenin bundan sonra yoluna nasıl devam edeceğine ilişkin açıklama yaptı. Ada, “Türk opera ve balesini hep birlikte daha da yukarılara taşımak, bu nadide kurumumuzu gelişmiş ülkelerle rekabet edebilecek imkânlara kavuşturmak, genç sanatçıların bundan sonra en iyi şartlarda huzur ve umutla çalışıp gelişebileceği ortamı sağlamak başlıca hedeflerimizdir” dedi. Ada, yaptığı yazılı açıklamada, şu ifadelere yer verdi: “Aydın Gün’lerden devraldığım Türk Opera ve Balesi’ni, sanatçılarımız ve tüm çalışanlarımızla birlikte omuz omuza yükseltmek, yüceltmek için bu göreve gelmiş bulunuyorum. Türk Opera ve Balesi’ni daha sağlam temellere oturtmak ve uluslararası düzeye taşımak hepimizin görevidir. Bugüne kadarki bütün görevlerimde bunun için bulundum. Operayı, baleyi, tiyatroyu ülkesinde yeşertip büyütebilen milletler dünyada gelişmiş olarak nitelendiriliyor. 70 yıldır verilen emekler sayesinde bugünlere gelen Türk Opera ve Balesi’ni hep birlikte daha da yukarılara taşımak, bu nadide kurumumuzu gelişmiş ülkelerle rekabet edebilecek imkanlara kavuşturmak, genç sanatçıların bundan sonra en iyi şartlarda huzur ve umutla çalışıp gelişebileceği ortamı sağlamak başlıca hedeflerimizdir.” ‘Uluslararası Uçuk kaçık eğlencelik 2001’de NBC kanalında gösterilen, daha çok genç seyirci kesimine yönelik “Scrubs” adlı komedi dizisiyle ekranın çıkış yapan, popüler isimlerinden biri haline gelen, South Orange, New Jersey, 1975 doğumlu, ABD’li oyuncu, yönetmen, senarist Zachary Israel Braff, hastane önlüğü anlamındaki bu “Scrubs” dizisinde komik ve delidolu serüvenleri anlatılan, acemi ama sempatik ve delişmen doktor adayı J.D. karakteriyle yeni bir Jerry Seinfeld gibi tanınıp sevilmişti bütün dünyada. 2004’te kameranın önünden arkasına geçerek daha 29 yaşındayken yazıp yönettiği ve müziklendirdiği, üstelik gösterildiği Sundance festivalinde oldukça beğenilen “Garden State” filmiyle yönetmenlik kariyerine de başarılı bir başlangıç yapan (zaten Şikago’daki Nortwestern Üniversitesi’nin film okulundan mezun olmuştu) Zach Braff, yan ama esasında “Scrubs”ın ba2000’lerin başında Amerikan şarısıyla üne kavuşmuş Braff’ın bağımsız sinemasının yeni paryeni filmi “Keşke Burada Ollak yeteneklerinden biri olarak sam”, artık yolun yarısını geçip değerlendirilmişti. orta yaşlarına girmiş, işsiz oyun“Scrubs”ın başarısıyla ünlencu, dalgacı Mahmut karakterli, iki miş Braff’ın yine seçocuklu, aylak aile naryosunu Adam J. babası Aidan’ın (Z. Braff’la birlikte yaBraff) hikâyesini göu Bağnaz zıp yönettiği, tabii ki rüntülüyor. dindarlığın başrolünü de üstlendi“Keşke Burada eleştirildiği, genelde Olsam”, giderek yoği, ilk filminden on yıl sonra gelen ikinci filğunlaştığı Aidan’ın kışkırtıcı ve uçuk mi “Wish I Was Heilişkilerini çeşitli kaçık olmaya reKeşke Burada Olespri, gönderme ve çalışırken pek sam” bugün gösterime oyunbazlıklarla iç giriyor. içe geçiren, matrak de klişelerden Sonradan boşanmış, ve eğlenceli sahnekurtulamayan bir lerle sürüyor. Yahudi kökenli bir promizahi yaklaşımın Yahudi kültürünfesör babayla psikodeki ölüme ve yas log bir annenin çocuğu ürünü “Keşke dair adetolup çocuk yaşta sahBurada Olsam” biter tutmaya lerle inanışlara dene tozunu yutacağı tibitmez unutuluveren ğinen ciddi sahneyatro çalışmalarına kalere de yer veren, tılarak daha 14 yaşınbir eğlencelik. hikâyesinden olay dayken “High” adlı bir örgüsüne ve oyuncuTV şovunda, Gwyneth luklarına kadar yer Paltrow’la birlikte kayer klişe sayılabilecek ama yer mera karşısına çıkan; 1993’te yer şirin de olabilen bir TV sitWoody Allen’ın “Manhattan com’u havasındaki “Keşke BuMurder Mystery” ve bağımsız rada Olsam”da, asgari eğlence“Getting to Know You”, Disney lik düzeyini tutturmuş yönetmen yapımı “The Baby Sitters Club” Braff, ne var ki son tahlilde ilk filvb filmlerde küçük rollerde oynaminin oldukça gerisinde kalmış. Mor peruklu, çokbilmiş Grace’in “Star Trek”ten fırlamış uzay savaşçısı kılığında, çizgi romancıların Kâbe’si ComicCon fuarına katılan ateist Noah amcasına “Tamam Tanrı’ya inanmıyorsun ama aileye inanmalısın!” diskuru çektiği sahneyle bir kez daha ailenin yüceltildiği bir finale dümen kıran filmde, pırıltılı Hollywood âlemine, “Taht Oyunları” gibi şiddetin dalağını yaran o vurdulukırdılı tarihsel aksiyon niteliğindeki güncel TV dizilerine ya da 1990’ların unutulmaz Hakuna Matata sıfatıyla belleklere kazınmış “Aslan Kral” animasyonu gibi vaktiyle gişeyi patlatmış, popüler çizgi filmlere yapılmış göndermelerdokundurmalar, güldürmese de gülümseten, esprili diyaloglar da gırla. Bağnaz dindarlığın eleştirildiği, genelde kışkırtıcı ve uçuk kaçık olmaya çalışırken pek de klişelerden kurtulamayan bir mizahi yaklaşımın ürünü “Keşke Burada Olsam” biter bitmez unutuluveren bir eğlencelik. Yine de (bizim gibi) Zach Braff meraklısını bir yere kadar kesebilen bir eğlencelik sayılabilir. Göğebakan hayatını kaybetti Shakespeare tükenmez ‘Hamlet’, ‘Othello’, ‘Romeo ve Juliet’ ve daha nice yapıtları tiyatroda, sinemada yönetmenlerin eksilmeyen ilgisini gördü u İnsanoğlunun varoluşundan bugüne dek hiç değişmeyen ana sorunları keskin, vurucu, mizahi bir dille oluşturan Shakespeare belli ki daha nice sanatçıya esin kapıları açarak etkilemeyi sürdürecek. ASLI SELÇUK William Shakespeare (1564–1616) 450 yaşında, onun yüzyılları kucaklayan klasikleri “Hamlet”, “Othello”, “Romeo ve Juliet”, “5. Henry”, “3. Richard”, “Fırtına”, “Venedik Taciri”, “Kuru Gürültü” ve öteki çalışmaları bugüne dek tiyatroda, sinemada yönetmenlerin eksilmeyen ilgisini gördü. “Hamlet” yazarın sinemaya en erken uyarlanan klasiğiydi, 1900’de Fransa’da Sarah Bernhardt’lı, 1907’de Georges Méliès, 1910’da Danimarka’da August Blom yapıtı sessiz olarak sinemaya uyarladılar. Kishore Sahu bir Hintli Hamlet (1954) gerçekleştirdi. Sir Laurence Olivier, yönettiği, yapımcılığını üstlendiği, başrolünde oynadığı “Hamlet”inde (1948) Shakespeare’in Hamlet’inden farklı bir karakter yarattığı için eleştirildi. Ophelia’nın (Jean Simmons) duyarlı masumiyetiyse aşırı çocuksu bulundu. Grigori Kozintsev’in başarılı “Hamlet”i (1964) sinema tarihine en erkeksi Hamlet, Ophelia ile buluşmalarıysa en erotik sahne kaydıyla geçti. Filmini üç temel, ateşdemirkaya üzerine kuran yönetmen, demir ve zehiri melodramatik öğeler yerine mantıksal ve tarihsel yazgının göstergesi olarak kullandı. Ustası Olivier’in yolunu izleyen Kenneth Branagh 242 dakikalık bir “Hamlet” (1996) yönetti, yorumladı. Hamlet gibi “Macbeth” de çok kez sinemaya aktarıldı. Orson Welles’in yönettiği ve oynadığı “Macbeth”i (1948) Japon usta Akira Kurosawa’nın “Throne of Blood”ı (Kanlı Taht/1957) izledi. Kurosawa konuyu ortaçağ Japonyası’na taşıdı. Roman Polanski eşi Sharon Tate’in, doğmamış çocuğunun şeytani Manson çetesince katledilmesinden sonra yaşadığı vahşeti “Macbeth” (Kanlı Saltanat/1971) yorumuyla dışa vurdu. Kültür Servisi Anadolu rock müziğin sevilen isimlerinden Murat Göğebakan, dün sabah tedavi gördüğü hastanede lösemiye bağlı ani kalp durması sonucu, 45 yaşında hayatını kaybetti. Uzun süredir kanser tedavisi gören sanatçı 10 gündür yoğun bakımdaydı. Göğebakan’ın cenazesi, vasiyeti üzerine memleketi Adana’da babaannesi ve dedesinin mezarları yanına defnedilecek. İlk, orta ve lise öğrenimini Adana’da tamamladıktan sonra Hacettepe Ankara Devlet Konservatuvarı’na giren Göğebakan, ilk albümüyle “En İyi Çıkış Yapan Erkek Sanatçı” ödülünü almıştı. 2002 yılında çıkardığı “Ayyüzlüm” isimli albümüyle “En Çok Satan Albüm” ödülün layık görülen sanatçı, son zamanlarda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için bestelediği “Uzun Adam” şarkısıyla gündeme gelmişti. Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, sanatçının vefatının ardından yayımladığı mesajda “Besteleri ve kendine özgü tarzıyla gönüllere taht kuran, içinde yaşadığı toplumun değerlerini eserlerine yansıtan büyük bir sanatçıydı” ifadelerini kullandı. Caz müzisyeni İdris Muhammed yaşama veda etti davulcusuydu Roman Polanski eşi Sharon Tate’in, doğmamış çocuğunun şeytani Manson çetesince katledilmesinden sonra yaşadığı vahşeti “Macbeth” (Kanlı Saltanat/1971) yorumuyla dışa vurdu. Ustaların Orson Welles’in “Othello”sunun (1952) çekimi tam 3 yıl sürdü. 1949’da çekime başlayan Welles, McCarthy’nin Cadı Avı döneminde Amerika’dan Avrupa’ya geldi. Tüm servetini bu filme yatırdı, Othello’yu kendi oynadı, parasızlıktan ötürü Desdemona sürekli değişti. Altın Palmiyeli film “Othello”nun iç dünyasının tüm coşkusunu, bunalımını yetkinlikle yansıtır. Sahnede çok kez Iago’yla Roderigo’yu yorumlayan aktör Oliver Parker, tutku, kıskançlık, hırs, kuşku, cinayet dolu bu tragedyayı sinemaya uyarladı (1995). Siyahi oyuncu Laurence Fishburne’la porselen beyazı Irene Jacob’un aşk sahneleri epey cüretkârdı, sinsi Iago’da Kenneth Branagh vardı. Franco Zeffirelli, “Romeo ve Juliet” versiyonunda (1968) başrolleri hiç tanınmamış iki gence (Olivia Hussey, Leonard Whiting) verir. Ernst Lubitch sessiz bir versiyon (1920) yapar. Robert Wise ve Baz Luhrmann çağdaş yorumlar yaparlar: “Batı Yakasının Hikâyesi” (1961) ve “Romeo+Juliet” (1996). Luhrmann, genç âşıkları (Leonardo Di Caprio, Claire Danes) şiddet, uyuşturucu, acımasızlık dolu günümüze taşır. Shakespeare’in komedyalarına gelince onlar nedense tragedyaları kadar sinemada yer almazlar. İnsanoğlunun varoluşundan bugüne dek hiç değişmeyen ana sorunları, insan yapısındaki çeşitliliği, değişkenliği keskin, vurucu, mizahi bir dille oluşturmuş, tüm çağların en büyük yazarı William Shakespeare belli ki daha nice sanatçıya esin kapıları açarak etkilemeyi sürdürecek. Kültür Servisi Amerikalı caz davulcusu İdris Muhammed 75 yaşında yaşama veda etti. Ünlü müzisyen, Ahmad Jamal, Grant Green, Grover Washington, Hank Crawford, Gene Ammons ve Houston Person gibi caz ustalarıyla çalışmış, kayıtlar yapmıştı. Leo Morris olan adını 1960’larda İslamiyeti benimsedikten sonra İdris Muhammed olarak değiştiren sanatçı, 1995 yılından bu yana piyanist Ahmad Jamal ile turnelere çıkıyor ve kayıtlar gerçekleştiriyordu. İdris Muhammed, daha 16 yaşındayken, Fats Domino’nun efsanevi parçası “Blueberry Hill”in kaydında çalmıştı.