Catalog

27 EYLÜL 2013 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Fitch Ratings’e göre cari açık riski büyük olan Türkiye fırtınanın dibinde değil ama oldukça yaklaşıyor Büyüme başka bahara Fitch ülke notları birimi kıdemli direktörü Rawkins’e göre ülkeye net sermaye girişi giderek yavaşlayacağı için Türkiye’de büyüme başka bahara kalacak. Çünkü Türkiye’nin yüksek dış finansman riskleri ve yüksek bir cari açık var. Bu ikisi ülke ekonomisini dış gelişmelere karşı daha hassas ve kırılgan hale getiriyor. Müdahale edilmezse Türkiye’nin 2011’de kaçınmaya çalıştığı sert iniş söz konusu olabilir. 4 Büyümenin daralması iç tasarrufun düşük olmasından kaynaklanıyor. Eğer sermaye akışında ani bir duruş olursa o zaman bu büyüme için ciddi bir tehdit oluşturacak ve Türkiye ciddi bir resesyon yaşayabilir. Türkiye için en büyük risk, şu anda cari açıkla birlikte ‘ani duruş riski.’ 4 Bu kadar ciddi bir cari açığı kısa vadeli borçlarla finanse etmek mümkün değil. Bu yüzden politika yapıcılarının artık optimum büyüme oranının ne olduğunu gözden geçirmesi şart. 4 Türkiye’nin gelecek yıllarda GSYH/ cari açık oranının yüzde 6’lar seviyesinde tutulması durumunda bu sürdürülebilir. Ancak daha fazla artarsa doğrudan yabancı yatırımlarla finanse edilmesi gerekebilecek. 4 Buna karşılık güçlü bir hükümet yapısının bulunması, banka ve hanehalkları bilançolarının Avrupa’dan daha olumlu olması... Türkiye şu anda ödemeler dengesi krizinden uzakta görünüyor. Bankacılık sistemi güçlü. Aynı zamanda para politikasında ve döviz kuru politikasında geçmişte görülmeyen ciddi bir esneklik söz konusu. 4 Düşük bir iç tasarruf söz konusu. Bu da aslında kendi notu olan BBB ortalamasının altında ve bu da bir cari açık şeklinde kendini yansıtmakta. Aynı zamanda yüksek enflasyon ve kredi büyümesi, resmi hedeflere ulaşmada muğlaklık sebebi. Faiz dışı harcamalarda ise yüksek bir artış olduğu göz ardı edilemez. 4 Türkiye’nin daha düşük bir cari açık hedefine ulaşmak için de döviz kuru politikasında değişiklikler yapılması gerekir. Aynı zamanda daha dar bir global likidite söz konusu olabilir. Bu da Merkez Bankası’nın faiz oranları stratejisini yenilemesini gerektirebilir. 4 Müdahale edilmezse Türkiye’nin 2011’de kaçınmaya çalıştığı sert iniş söz konusu olabilir. Hem iç hem de dış riskler kredi notuna ekonominin oldukça kötü etkilenmesi durumunda etki edebilir. Eğer sermaye çıkışları olur, bunu Merkez Bankası’nın faiz artışları izler ve ekonomiye belirgin bir etki olursa o zaman kredi notunda etki olur. 4 Bir ülkede, ödemeler dengesi krizi, dış borç oranlarında sert artışlar ve ekonomiyi olumsuz etkileyecek büyük bir politik şok kredi notunu etkileyebilir. Türkiye’deki siyasi riski daha yakından takip ediyoruz. Gelecek iki yılda yapılacak üç seçimin yabancı yatırımlara olası etkisi kredi notu açısından da önemli olacak. Seçimler yabancı yatırımları etkileyecek düzeyde değişikliğe neden olursa o zaman kredi notu açısından bir anlam ifade edebilir. 4 Cari işlemler açığı/GSYH’nin 2014’te yüzde 6 civarında olmasını bekliyoruz. Büyümenin bu yıl yüzde 3.6 olmasını, 2014’te ise yüzde 3 ya da altında gerçekleşmesini bekliyoruz. Enflasyonu bu yıl ve gelecek yıl yüzde 7 ile yüzde 8 bandında öngörüyoruz. 4 Cari açığın GSYH’ye oranı yüzde 5’in altına düşer ve fonlama kalitesinde de sürdürülebilir bir artış yaşanırsa neden olmasın. (Fitch, Türkiye’nin kredi notunu yatırım yapılabilir seviye olan “BBB” olarak not görünümünü ise durağan olarak açıklamıştı.) Enflasyon Ekonomi Servisi Fitch ülke notları birimi kıdemli direktörü Paul Rawkins, cari açık ve iç tasarrufların yetersizliği nedeniyle dış gelişmelere karşı oldukça hassas ve kırılgan bir yapıya sahip olan Türkiye’ye sermaye akışında ani bir duruş olursa büyüme için ciddi bir tehdit oluşacağını ve ülke ekonomisinin ciddi bir resesyon yaşayabileceğini söyledi. Türkiye için en büyük tehlikenin “ani duruş riski” olduğunu belirten Rawkins, “Türkiye’nin mükemmel fırtınanın dibinde olmadığını, ancak oldukça yaklaştığını” belirterek şunları söyledi: 4 2012’de Türkiye’nin notunu hangi sebeplerden artırdık? Bunlardan biri ‘yumuşak iniş’. Türkiye’nin acaba bir çakılmayı engelleyip engelleyemeyeceğiydi ve Türkiye’nin bundan kaçınmasının, esnekliğinin ve aynı zamanda direncinin de artmasında etkili olduğunu gördük. Bu, güçlü yanlarının da teyidi idi. Güçlü kamu finansmanı ve sağlam bir bankacılık sistemi özellikle kilit noktalar. Henüz sağlıklı olarak belirlenen sınırlar dışına çıkmış bir risk söz konusu değil. Tablonun oldukça olumlu bir resim arz ettiğini söylemek mümkün. 4 Türkiye’de yüksek dış finansman riskleri ve yüksek bir cari açık var. Bu ikisi de Türkiye’yi dış gelişmelere karşı daha hassas ve kırılgan hale getiriyor. hedefleri Politik risk radarımızda aşacak u Liradaki değer kaybının, yıl sonu hedeflerini olumsuz etkileyeceğini belirten Kenç, fiyat artışının yıl sonunda 6.2’nin üzerinde olacağını söyledi. Ekonomi Servisi Merkez Bankası (TCMB) Başkan Yardımcısı Turalay Kenç, TL’deki değer kaybı nedeniyle enflasyonun yıl sonunda TCMB’nin tahmini olan yüzde 6.2’nin üzerinde olacağını söyledi. Kenç, Fitch Ratings tarafından düzenlenen konferanstaki konuşmasının soru cevap bölümünde “Yıl sonunda enflasyon yüzde 6.2’lik tahminin üzerinde olacak, bunun ana nedeni TL’deki değer kaybı” dedi. Kurdaki değer kaybının yarattığı geçişkenlik etkisinin Türkiye’de yüzde 1015 civarında olduğunu belirten Kenç, bu etkinin yarısının ilk altı ay içinde görüldüğünü kaydetti. ABD Merkez Bankası’nın tahvil alımlarını azaltmaya fiilen başladığında piyasalarda düşünüldüğü kadar büyük bir tepki olmayacağını belirten Kenç, “Piyasalar Fed’in tahvil alımlarını azaltacağını zaten fiyatladı, fiilen azaltıma başladığında düşünüldüğü kadar büyük bir etkisi olmayacaktır” dedi. Gelişmiş ülke merkez bankalarının önümüzdeki dönemde yüksek likidite sağlamaya devam edeceğini, faiz ve büyüme dinamiklerinin gelişmekte olan ülkeler lehine seyrine devam edeceğini söyleyen Kenç, “Gelişmekte olan ülkelere sermaye akımları devam edecek” dedi. Kenç, son verilerin Türkiye’nin altın ithalatının önümüzdeki dönemde azalacağına işaret ettiğini belirterek “Bunun sonucunda da cari açıktaki bozulma tahmin edilenin büyük oranda altında kalacak” dedi. Zayıf noktalar artıyor Notu neden artırmıştık? Büyüme yüzde 3.6 olur Peki ne yapmalı? Krize karşı tamponlar Notumuz artabilir mi? Türkiye’nin kırılganlıkları Ya müdahale edilmezse? Türkiye Çinliler ile füze üretecek BARKIN ŞIK ANKARA Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında toplanan Savunma Sanayi İcra Komitesi (SSİK), 4 milyar dolarlık yüksek irtifa orta menzilli füze savunma sistemi ihalesinde bir sürprize imza atarak projeyi Çin’e verdi. İhaledeki en düşük teklifi verdiği belirtilen Çin, Rusların S300 sisteminin bir benzerini FD2000 adı altında üretiyor. Toplantıda, Koç Grubu’na ait RMK Tersanesi’nin 6 adet savaş gemisi üretmesine ilişkin ihale iptal edilirken yine Koç Grubu’nun talip olduğu “havuzlu çıkarma gemisi” projesine ilişkin herhangi bir karar çıkmadı. Yüksek irtifa orta menzilli füze projesi için Rusya (ANTEY 2500), ABD (PAC3), Çin (FD2000) ve Fransaİtalya konsorsiyumu (SAMP/T) yarıştı. Toplantıda ihaleyi kazandığı ilan edilen Çinli CPMIEC firması ile Türkiye’de ortak üretiim öngörülüyor. Firma ile Ankara’nın sözleşme görüşmelerine başlaması bekleniyor. Türk Lirası ikili u Dünya piyasaları ABD’deki bütçe tartışmaları ile gergin günler geçirirken Türkiye’de Merkez Bankası’nın faizler konusundaki açıklamalarının da etkisiyle lirada katmerli düşüş yaşanıyor. Koç’un da olduğu ihale iptal Koç, 3 milyar dolarlık havuzlu çıkarma gemisi projesinde Desan ve Sedef tersaneleri ile yarışıyordu. İhaledeki “özgün tasarım” şartını ise yalnızca RMK Tersanesi karşılıyordu. Gündemde olmasına karşın bu proje ile ilgili herhangi bir karar alınmadı. RMK, ocakta 6 geminin yapım ihalesini kazanmış, ancak Başbakanlık Teftiş Kurulu “ihalede kamu zararı doğduğu” yönünde rapor hazırlamıştı. Toplantıda bu ihale de iptal edildi. Havuzlu çıkarma gemisi MİLGEM projesi kapsamındaki 2 gemi İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda üretilecek. Diğer 4 gemi için yeni ihale düzenlenecek. SSİK toplantısında ayrıca, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın 15 adet yeni nesil temel eğitim uçağı ihtiyacı için TUSAŞ ile Hürkuş uçaklarının seri üretimi için sözleşme görüşmelerine başlanmasına karar verildi. baskı altında Turkcell’den teknoloji hamlesi Turkcell, şirketlerin ve ekonominin teknoloji kullanımı ile büyüyeceği inancından yola çıkarak, işlerini büyütmek isteyen şirketler için “İş’te Teknoloji Hamlesi” başlattı. Ekonomi Servisi Turkcell, “Türkiye’deki tüm şirketlerin teknoloji ile büyümesini, daha verimli ve kârlı olmasını, geleceğini bugünden garanti altına almasını hedefleyen büyük bir dönüşüm” olarak tanımladığı “İş’te Teknoloji Hamlesi”ni başlattı. Turkcell Genel Müdürü Süreyya Ciliv’in katılımıyla yapılan tanıtımda şu bilgiler verildi: * Turkcell 500 bini aşkın şirkete hizmet veriyor. * Turkcell, İş’te Teknoloji Hamlesi ile müşterilerine bundan sonra ürün değil, ihtiyaç tabanlı bir yaklaşım sunuyor. Farklı sektörlerden yüz binlerce müşterimizin ihtiyaçlarını analiz ederek, kamudan medya ve finansa, enerjiden lojistiğe, perakende, inşaat ve sağlık sektörlerine kadar uzanan geniş bir yelpazede müşteri ihtiyaçlarına yönelik olarak 5 temel alan belirledik. * Yeni iş modelimizde “Yönetim”, “Pazarlama”, “İşbirliği”, “Bulut ve Bilişim Teknolojileri” ve “Network” alanlarının her birine özel süitler oluşturduk. Bu süitlerimizin içinde her boyutta şirketin hedeflenen ihtiyacını karşılayacak çözümlerimiz bulunuyor. * Turkcell ile çalışmak isteyen bir şirketin önce hangi sektörde faaliyet gösterdiğine, iş ihtiyaçlarına odaklanıyoruz. Örneğin şirket yeni mi kuruluyor, yeni bir ürün lansmanına mı hazırlanıyor, yeni müşterilere mi ulaşmak istiyoruz bunlara bakıyoruz. Daha sonra süitlerimize dönüp bu sektöre ve bu şirketin kendi ihtiyaçlarına özel çözümlerimizi sunuyoruz. Ekonomi Servisi Dünya piyasaları ABD’deki bütçe tartışmalarına odaklanırken Türkiye’de Fitch’in açıklamaları gündemi oluşturdu. Bunlara ek olarak Merkez Bankası’nın kısa vadede lirada değerlenme sağlayacak yeni bir adım atmayacağı yolundaki kanaatin de etkisiyle kurda yukarı doğru hareket sürdü. Endişeler nedeniyle önceki akşam saatlerinde başlayan yükseliş ardından dolar/TL dün 2.02 seviyesine yaklaştıktan sonra gün içinde genel olarak dar bantta dalgalandı. Ancak saat 17.00’de açıklanan ABD’de bekleyen konut satışları verisinin beklentilerden kötü gelmesi ardından 2.01’in altına geriledi. ABD’de bekleyen konut satışları ağustosta yüzde 1 olan beklentilerin üzerinde yüzde 1.6 azaldı. Reuters’a görüş açıklayan bir bankacı, “ABD’de işsizlik maaş başvurularının beklentilerin altında açıklanması sonrası faizlerde bir miktar yükseliş gördük. Fed yetkililerinden Lacker’ın konuşması da olumsuz yansıdı bir miktar. Öte yandan ABD’de bekleyen konut satışları verisi beklenenden kötü gelince kurun 2.01’in altına indiğini gördük” dedi. Uçağa tavan fiyat geliyor TÜRMOB’da seçim heyecanı başladı Ekonomi Servisi Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, iç hatlarda uçak biletlerine üst limit uygulaması çalışmasının tamamlandığını ve bayramdan sonra yürürlüğe gireceğini söyledi. Yıldırım, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün (SHGM) bir yıl boyunca iç hat uçuşlarında gerçekleşen fiyatları taradığını ve ortalama bir uçuş bilet fiyatı çıkardığını belirtti. SHGM’nin ayrıca tüm havayolu şirketleriyle görüşmeler yaptığını anlatan Yıldırım, çalışmanın tamamlandığını ve karar aşamasına gelindiğini ifade etti. Yıldırım, bilet fiyatlarına üst limit konduğu zaman çeşitli promosyon uygulamalarıyla sağlanan ucuza seyahat etmenin önüne geçilmemesine dikkat edilmesi gerektiğini söyledi. Bakan Yıldırım şöyle konuştu: “Burada dikkat etmemiz gereken konu; tavan fiyat koyduğumuzda ucuza seyahat etmenin önüne de geçmemiz lazım. Yukarıda sınır koyduğunuz zaman 100 liranın altında satılan biletlerin de daha yüksek bedele çıkma riski var, ona da dikkat ediyoruz. Ama bizim için öncelikli olan vatandaşımızın mağdur olmaması. Havayolu şirketleri de bu konuda sorumluluklarının bilincindeler. Böylece hep birlikte hem sektörü zora sokmayacak ama aynı zamanda vatandaşı rahatlatacak bir uygulamayı getirmiş olacağız.” Kamu Gözetim Kurumu’nun Türkiye’nin önünü tıkar bir çizgiye geldiğine dikkat çeken İSMMMO Başkanı Arıkan, 56 Ekim’deki TÜRMOB seçimlerinde adaylarının Nail Sanlı olduğunu açıkladı. 300 TL olmalı En çok yolculuk yapılan dönemlerde uçak bilet fiyatları fahiş miktarda artıyor. Hava taşımacılığı sektörü yetkilileri, mevcut haliyle son anda alınan bilet fiyatlarının, özellikle Türk Hava Yolları’nda 400450 liraya çıkabildiğini, tavan fiyatın 300 lira civarında oluşmasını beklediklerini kaydettiler. Ekonomi Servisi Türkiye Çağdaş Demokrat Muhasebeciler Birliği, 56 Ekim’de Ankara’da yapılacak Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) seçimleri için aday listesini açıkladı. Türkiye Çağdaş Demokrat Muhasebeciler Birliği Yürütme Kurulu ve İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) Başkanı Yahya Arıkan, TÜRMOB başkan adaylığı için de Nail Sanlı ile yola devam edeceklerini açıkladı. Mali müşavirlerin Türki ye ekonomisi ve özellikle de kayıtlı ekonomi idealinin en önemli aktörlerinden biri olduğunu belirten Arıkan şöyle konuştu: “Bizler mesleğimizde yeni sorumluluklar, vizyon ortaya koyma, ortak çıkarların gözetilmesi, dış müdahalelerin verdiği tahribatın önlenmesi çabasındayken özellikle Kamu Gözetimi Kurumu’nun (KGK) bağımsız denetim konusunda genç meslektaşlarımın geleceğini ipotek altına alan yaklaşımları adeta Türkiye’nin de önünü tıkar bir çizgiye geldi.” KGK’nin sürekli mes lektaşlarını bypass eden, mesleki örgütlenmenin önüne geçen bir yapılanmayla kapalı devre kararlar aldığını belirten Arıkan, “Kurum bağımsız denetimde meslektaşımıza ‘15 yılını dolduranlar’ ve ‘15 yılını doldurmayanlar’ ikilemini dayatıyor. Genç meslektaşlarımın bağımsız denetim işinde yer almasını önlemeye çalışıyor. TÜRMOB ve İSMMMO’nun, KGK’ye açtığı dava sürüyor. Bağımsız denetim için 31 Aralık 2014’e kadar süre var. Davalar sonuçlanmadan, meslektaş larım oldukça maliyetli bu paralı sınava girerek KGK’yi meşrulaştırmamalı” dedi. Arıkan, TÜRMOB aday listesini şu şekilde açıkladı: Yönetim kurulu: Nail Sanlı, Ülkü Sönmez, Ünal Aydın, Yeşim Ertuğrul, Zafer Kutlu, Yücel Akdemir, Rıfat Toruntay Nalbantoğlu, Ali Rıza Akdora, Zeki Dirlik. Denetim kurulu: Nazım Anıl, Mehmet Eren, Yılmaz Şanlı. Disiplin kurulu: Alper Kuş, Süleyman Genç, İbrahim Göçmen, Şükrü Kaya, Yakup Simeklioğlu..