Catalog

19 MART 2013 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Bankaları kurtarmak için halkın parasına el koyma kararı dünya piyasalarında panik yarattı Paranın gözü korktu Piyasalar karıştı Kapitalizm tarihinde ilk kez ülke borcu, bankada tasarrufları olanların sırtına yüklendi. Bankalardan mevduat kaçışı korkuturken Rusya ve Avrupa borsaları çakıldı. Hukuksuz Demokrasisiz Gazeteciliğin, haberciliğin ilkeleri, ölçüleri en alt sınırları ile işletilse, İstanbul Barosu’nun olağanüstü genel kurulu canlı yayın televizyon kanallarından verilirdi. 7771 avukatın imzası ile gelen önerge çerçevesinde hazırlanan, oybirliği ile kabul edilen bildirge, Türkiye’de sivil iktidar eliyle hukuk devleti düzeni, bağımsız yargı, demokrasinin, savunma hakkı çerçevesinde katledilmesinin hukukçular tarafından saptanmasının belgesiydi. İstanbul Barosu’nun savunma hakkının gasp edilmesi, yasal yükümlülükleri içinde üyesi avukatların savunma haklarından yana görev yapmaya kalkışması Baro yönetiminin yargılanmasına konu yapılınca, İstanbul Barosu’nun farklı gruplarda buluşmuş üyeleri, Türkiye’nin diğer illerinin baroları, Barolar Birliği, uluslararası barolar üst örgütleri, avukatların bağımsızlığı, savunma hakkının kutsallığı ilkelerini korumak için, sadece özgür iradeleri ile seçtikleri yönetimi teslim etmemek üzere değil, bağımsız yargı düzenini savunmak üzere kenetlenmişlerdi. Medyamız demokrasi, hukuk devleti düzeninin en yaşamsal olmazları, insan hakları üzerinden yaşanan ağır ihlalleri kamuoyu gündemine taşıyan, hukukçuların isyanı, haykırışının içeriğini kamuoyu ile paylaşamayacak kadar ağır siyasal iktidar baskısı altında bu haberlerin hakkını vermedi. Hukukçuların bu büyük, hukukdemokrasi katliamı çığlığının bizim için, hukuk devleti düzeni, bağımsız yargı için yaşamsal anlamını, gerçek olup biteni algılama, kapsama alanımızın dışında tutmaya yönelik, kamuoyunu yanıltma görevlerini, bir kez daha etkin yerine getirdiler... HHH İstanbul ölçeğinde binlerce, Türkiye ölçeğinde on binler, dünya ölçeğinde milyonlarca avukat adına kürsüden seslenen avukat örgütlerinin yöneticileri, Türkiye’de avukatlara yönelik saldırılar, baskılar, bağımsız savunma hakkının önündeki engelleri birbirinden çarpıcı örneklerle anlatırlarken, Türkiye’de adaletin ayaklar altına alınması sonuçlarını avukatların özgür savunma hakları ile olan doğrudan bağlantıları ile açıkladılar. Uluslararası hukuk kurumlarının temsilcilerinin “Türkiye’de adalet yok” sonucuna varan değerlendirmelerine, bir köşe yazısı içinde, genel kurulun sonuç bildirgesinden birkaç saptama katmakla ancak yetinebiliriz... “...Bizce, siyasal iktidarın demokratik meşruiyeti, hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasının gerekçesindeki güç değildir. Hak ve özgürlükler, çoğunluk ideolojilerinin tartışmalı değerlerine feda edilemez. Siz ister özel yetkiler atfedin mahkemelerinize, isterseniz yönetimlerinizin sıkı mahkemelerinde yargılamalar yapın, biz yasalarla kurulmuş olsa bile bu kararların toplum vicdanında (haklı) olmadığını biliriz. Biz avukatız!.. Mesleğimize ilişkin biriktirdiğimiz bütün duyarlılığımız, kaynağında savunma hakkını ve halkın hak arama özgürlüğünü barındırır. Teslim olursak, adaleti teslim ettiğimizi biliriz biz... Romalıların kölelerinden bile esirgemedikleri savunma hakkının kutsallığına yüklediğimiz anlam, toplumsal adaleti temsil ederken verdiğimiz savaşımın kaynağındaki öyküyü oluşturur... Hak ihlalleriyle karşılaşanların kimlik ve düşüncelerine bakmaksızın yanında yer alırız biz... Bu adaletin, ayrımsız biçimde herkes için geçerli olduğuna inanırız. İktidar erkinde ifadesini bulan güç, giderek olağanüstü gelişen bir cesamete erişirse, başka bir deyişle kendini yargı denetiminin dışında tutarsa, sadece kuvvetler ayrılığının işlevini yitirmekle kalmayacağı, büsbütün adaletin yitip gideceğini biliriz biz. Beslenen canavarın, onu besleyenlere yöneldiğini tarih boyunca çok yaşadık biz. Bir gün herkese gerekiriz biz... Yargıyı kuşatıp esir alsanız da bizi teslim alamazsınız. Darbelerden, darbelerin sıkıyönetim mahkemelerinden, DGM’lerden, ÖYM’lerden aldığımız derslerin birikiminde oluşan gücümüzle hiç biat etmedik biz... Şimdi de öyle olacak. Yargıyı siyaset eliyle susturup, savunmayı polis eliyle kriminalize ederek kamuoyu desteği sağladığınızı düşünseniz bile susmayacağız biz... Örgütlü gücümüzü, Baromuzu da size teslim etmeyeceğiz...” HHH Ve dün bu dönemin özel yargı uygulamalarına damgasını vurmuş Silivri, Ergenekon davası yargılamasında, savcılığın esas hakkındaki mütalaasının okunmasına geçildi... Terör örgütü, darbe suçlamaları üzerinden tek bir sanık için bile ceza hukuku ilkeleri içinde, suçceza ilişkisi çerçevesinde, eksiksiz kanıtların değerlendirilmesi, sözlü yargılama, tanık dinleme, savunma süreçlerinin tamamlanması söz konusu olmadan, dahası cezaların biçildiği suçlar için durumların gerekçelendirilmediği bir sonuç tablo ile yüz yüzeyiz... İddianamelerde bile olmaması gereken soyut suçlamalarla, aksine kanıtların ortaya çıkabileceği yargılama süreçleri atlanmış olarak yargı kararına dönüştürme nasıl bir yargılama düzeni, sonucudur? 12 Mart, 12 Eylül’ün siyasal davalarındaki gibi, öngörülmüş toplumsal muhalefetin ezilmesi hesaplarının sonrasında, hukuk içinde bir sonuca ulaşılamadan ortada kalacakları kuşkusuz... Bankalar kapandı Parasını bankadan çekmek isteyenleri engelleyecek şok bir karar geldi. Rum hükümeti, bankaların perşembeye kadar kapalı olacağını duyurdu. Rusya ayakta Kıbrıs bankalarındaki mevduatın büyük bölümü Rus ve İngilizlere ait. Putin, paketi “haksız” diye niteledi. İngiltere de G. Kıbrıs’ta yaşayan yurttaşlarına destek sözü verdi. Ekonomi Servisi Avro bölgesinin Güney Kıbrıs’taki banka mudilerine vergi getirme kararı, Avro bölgesinde yatırımcıları ve tasarruf sahiplerini ürkütecek bir uygulamanın kapısını aralarken hem politikacıları hem de finans çevrelerini korkuttu. Avro bölgesi maliye bakanları, cumartesi sabaha karşı aldıkları kararla, Rum Yönetimi’ne 10 milyar Avro’luk (13 milyar dolar) kurtarma yardımı yapmayı kabul etmişti. Ancak önerilen kurtarma paketinin, bundan öncekilerin aksine, yardım karşılığında kemer sıkmaya ağırlık vermek yerine banka mevduatlarından doğrudan kesinti yapılması önkoşulunu içermesi, dünya piyasalarında şok etkisi yaptı. Kararın benzeri çözüm arayışlarında emsal oluşturmasından korkuluyor. Plana göre küçük tasarruf sahibi Rumlar bile bankalarda biriktirebildikleri mevduatlarından yüzde 10’a kadar ödeme yaparak ülkelerinin alacaklılarına en az 5.8 milyar Avro’luk bir destek sağlamaya zorlanıyor. Mevduat için açıklanan vergi, 100 bin Avro’nun üzerinde mevduatı olanlar için yüzde 9.9, bunun altındaki mevduat tutarları için ise yüzde 6.7 seviyesinde. Siyasetçiler, bankacılar ve analistler, bu verginin diğer Avro bölgesi ülkelere zarar vereceğinden kaygılı. Reuters’a konuşan Newedge Strategy’den analist Annalisa Pizza, “İlk kez başvurulacak bu uygulama aşırı bir önlem. Avro bölgesinde paniğe yol açacak. Bir miktar sermaye çıkışı ihtimalini de göz ardı edemeyiz” dedi. Goldman Sachs danışmanı Vladimir Dlouhy de “Almanya ve Kuzey Avrupa’da seçmenlerin bazı fedakârlıklar istemelerini anlayabiliyorum. Ancak mevduatın yüzde 10’una el koyma anlamına gelen bir çözüm isterseniz çok tehlikeli bir emsal oluşturursunuz. Daha derin bir batağa girerlerse belki yüzde 50’ye el koymaya çalışacaklar” dedi. G. Kıbrıs, tepkilerin ardından, mali yardımın onaylanabilmesi için vergi koşulunun hafifletilmesi üzerinde çalışma kararı aldı. Bu nedenle dün yapılması planlanan oylama bu akşama ertelendi. Görüşmelere yakın bir kaynak, Güney Kıbrıs hükümetinin 100 bin Avro’nun altındaki mevduatlarda bu oranın yüzde 3’e indirilmesi, bu tutarın üzerindeki mevduatlar için ise yüzde 12.5’e çıkarılması biçiminde bir değişikliği kreditörlere kabul ettirmeyi umduklarını söyledi. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Cumhurbaşkanı Nicos Anastasiadis başka seçenekleri olmadığını, mevduata vergi getirilmesinin kontrolsüz iflasın alternatifi olduğunu vurguladı. Güney Kıbrıs Merkez Bankası Başkanı Panicos Demetriadis ise ECB’nin, parlamentonun bankalardaki mevduatlara vergiyi onaylaması halinde gerekli likidite desteğini sağlama sözü verdiğini söyledi. Ancak kararın Rum parlamentosunda kabul edileceğine kesin gözüyle bakmak mümkün değil. 56 sandalyeli mecliste hiçbir partinin sağlam bir çoğunluğu yok ve şimdiden üç parti karara olumlu oy vermeyeceklerini açıkladılar. Borsalarda deprem Ekonomi Servisi Güney Kıbrıs’taki gelişmeler piyasalarda deprem etkisi yarattı. Kurtarma planının Avrupa’da krizi daha da derinleştireceği endişesiyle borsalar bankalar öncülüğünde geriledi. Avrupa borsaları yüzde 12 arasında düşerken en çok etkilenen borsalar arasında Almanya ve Fransa yer aldı. Avro, dolar karşısında son 14 ayın en düşük seviyesini gördü.Mali kriz haberleri Rusya borsasını da vurdu. Dolar bazlı RTS endeksinde kayıplar yüzde 4’e yaklaşırken, Ruble bazlı MICEX endeksinde ise düşüş yüzde 2.5’i aştı. Türkiye piyasaları ise Hazine’nin yüksek getirili tahvil ihalelerinin etkisiyle yurtdışından ayrıştı ve günü yükselişle tamamladı. Kurtarma yardımı almazsa Rum Yönetimi iflasa girecek ve bu durumda Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB), Avro bölgesindeki sorunlu ülkelerin devlet tahvilleri alma kararıyla canlandırmayı başardığı yatırımcı güveni yeniden çökecek. Bölgeyi etkileyecek ‘Kıbrıs’tan elinizi çekin’ Cumartesi açıklanan karar sonrasında Güney Kıbrıs sokaklarında gösteriler sürüyor. Dün parlamento binası önünde toplanan göstericiler, “Kıbrıs’tan elinizi çekin” pankartlarıyla Avrupa Birliği’ni protesto etti. Öte yandan karar nakit talebi nedeniyle bankalarda yığılmaya sebep oldu, elektronik transferler ise durduruldu. Pek çok para çekme noktasında nakit kısa sürede tükendi. Güney Kıbrıs Maliye Bakanlığı dün yaptığı açıklamada bankaların perşembe gününe kadar kapalı kalacağını belirtti. Hafifletme çabaları Putin ateş püskürdü Ekonomi Servisi Kıbrıs bankalarındaki mevduatın büyük bölümü Rus veya İngiliz vatandaşlarına ait. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Güney Kıbrıs için hazırlanan kurtarma paketi karşılığında alınacak mevduat vergisini “haksız, amatörce ve tehlikeli” olarak niteledi. Düşük vergi oranları nedeniyle yıllardır yatırımlarını Güney Kıbrıs bankalarında değerlendirmeyi tercih eden Rus şirketlerinin bu bankalardaki mevduatlarının yaklaşık 19 milyar doları bu Kara para aklama cenneti olarak ün salan Güney Kıbrıs’ta Rus şirketlerin 19 milyar dolarlık mevduatı bulunuyor lunduğu sanılıyor. Güney Kıbrıs ayrıca kara para cenneti olarak biliniyor. İngiltere ise Güney Kıbrıs’ta yaşayan vatandaşlarına destek sözü verdi. İngiltere Maliye Bakanı George Osborne, hükümetin Güney Kıbrıs’ta görev yapan İngiliz vatandaşlarının zararını karşılayacağını belirtti: “Güney Kıbrıs’ta ordumuzda görev yapan, hükümetimize hizmet eden ve banka vergisinden etkilenen kişilerin zararlarını karşılayacağız. Güney Kıbrıs’ta ülkemiz için görevlerini yapanları bu banka vergisinden koruyacağız.” Güney Kıbrıs Rum Kesimi’ndeki İngiliz askeri üslerinde görev yapan 3 bin 500 kişilik sivil ve askeri personelin karardan etkilenmesi bekleniyor. lemleri üzerinde toplumsal bir uzlaşı sağlanması gerekiyor. Üstelik yüksek işsizliğin olumsuz etkisi de var” dedi. Hinrichs, İspanya ve Portekiz’de halkın tasarruf tedbirlerine katlanmaya razı olduklarını, ancak “bunun sonsuza kadar devam edemeyeceğini” belirtti. Hinrichs, “İtalya’da da yeni kurulacak hükümetin büyümeyi güçlendirmek için hâlâ gerekli olan reformları yapacak güçte olamayabileceğine” de dikkat çekti. Başka alternatif yok Avrupa’da sosyal patlama riski yükseliyor Ekonomi Servisi Kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s; İspanya, İtalya, Portekiz ve Fransa’da işsizlerin kemer sıkma önlemlerine giderek daha çok karşı çıkmaları nedeniyle, gerekli reformların sürdürülememesi riskinin yüksek olduğu görüşünü belirtti. S&P’nin Almanya’daki biriminin başında bulunan Torsten Hinrichs, “İspanya, İtalya ve Fransa’daki yüksek işsizlik toplumsal olarak bir patlama yaratacak nitelikte. Tasarruf ön Bir çocuk daha okusun diye... 21. YÜZYIL EĞİTİM VE KÜLTÜR VAKFI (YEKÜV) Tel : 0212.274 15 02 0212.213 74 02 Fax : 0212.275 52 44 www.yekuv.org yekuv@yekuv.org Vakıflar Bankası: Osmanbey Şubesi 00158007287986476